PARTTIME werken
2
3 inhoud Relevante wet- en regelgeving 4 Kaderbesluit 6 Geldende cao 8 Ouderschapsverlof 14 Diensten 19 Opleidingsfonds 19 conclusie 19 inleiding In Nederland is parttime werken in uiteenlopende beroepsgroepen een geaccepteerd begrip. Ook binnen de gezondheidszorg wordt al veel in deeltijd gewerkt. Hoewel veel opleiders deze ontwikkeling steunen, staan sommigen niet te springen bij een verzoek van een aios de opleiding om in deeltijd te gaan volgen. Daarnaast bestaat er bij veel a(n)ios nog onduidelijkheid over de rechten en plichten bij parttime werken. De Jonge Orde beantwoordt met deze folder de meeste vragen en geeft een handvat om het verzoek tot parttime werken bij de opleider en de werkgever goed voorbereid te kunnen indienen. Uiteraard kun je bij het Aios Meldpunt! van De Jonge Orde terecht met overige vragen over dit onderwerp via (030) 28 23 652 of www.dejongeorde.nl.
4 Het verzoek om parttime te werken moet gehonoreerd worden tenzij in stijd met bedrijfsof dienstbelang.
Relevante wet- en regelgeving In Nederland is er het recht om de combinatie van arbeid en zorg beter mogelijk te maken. Dit is geregeld in de Wet aanpassing arbeidsduur (WAA). Deze wet geeft werknemers het recht om hun uit de arbeidsovereenkomst voortvloeiende arbeidsduur aan te passen. Zo kan de arbeidsduur verminderd en vermeerderd worden. Als de arbeidsduur wordt aangepast moet het verzoek aan de volgende eisen voldoen: De werknemer moet minimaal één jaar in dienst zijn voor de ingang van het parttime werken. Ten minste vier maanden voor de beoogde ingang van de aanpassing in arbeidsduur moet een schriftelijk verzoek bij de werkgever zijn ingediend. In dit verzoek is opgenomen de ingangsdatum, de omvang van de aanpassing en de gewenste spreiding van de uren over de week. De werkgever en werknemer hebben overleg over het verzoek. De werkgever mag het verzoek om vermindering van de arbeidsduur alleen weigeren bij zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang, namelijk indien de vermindering leidt tot ernstige problemen: voor de bedrijfsvoering bij de herbezetting van de vrijgekomen uren, op het gebied van de veiligheid of van roostertechnische aard. De werkgever mag het verzoek om vermeerdering van de arbeidsduur alleen weigeren bij zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang, namelijk indien de vermeerdering leidt tot ernstige problemen: van financiële of organisatorische aard, onvoldoende werk of ontoereikende formatie of personeelsbegroting. De werkgever heeft het recht de gewenste spreiding van uren of dagen te wijzigen, als hij daarbij een zodanig belang heeft dat de wens van de werknemer doorvoor naar redelijkheid en billijkheid moet wijken. Als de werkgever één maand voor de beoogde ingang van de aanpassing niet heeft gereageerd, wordt de arbeidsduur in overeenstemming met het verzoek aangepast. Daarnaast zijn de regels over arbeids- en rusttijden voor a(n)ios uit de arbeidstijdenwet/arbeidstijdenbesluit (ATW/ATB) voor iedereen van toepassing; zo ook de van toepassing zijnde Cao. Meer informatie over de arbeidstijden is te vinden op de site van De Jonge Orde (www.dejongeorde.nl). Ten tijde van het publiceren van deze folder is een wetsvoorstel ingediend die een modernisering van regelingen voor verlof en arbeidstijden regelt. Dit wetsvoorstel is ingediend om werknemers in staat te stellen makkelijker arbeid en zorg te combineren. Dit is niet meegenomen in deze folder. Met vragen over dit wetsvoorstel kunnen aios uiteraard ook contact met ons opnemen. Op pagina 10 zijn de contactgegevens van De Jonge Orde te vinden. 5
6 kaderbesluit In het Kaderbesluit Centraal College van Medisch Specialisten (CCMS), tegenwoordig het College Geneeskundige Specialismen (CGS), zijn de algemeen geldende eisen voor de opleiding, registratie en herregistratie van medisch specialisten en voor de erkenning als opleider, plaatsvervangend opleider en opleidingsinrichting opgenomen. Het Kaderbesluit regelt dat de opleiding tot medisch specialist in deeltijd kan worden gevolgd. Deeltijd in het Kaderbesluit is omschreven als een overeengekomen vermindering van de in de Cao opgenomen volledige arbeidsduur. Daarbij gelden de volgende voorwaarden: Wijzigingen in het opleidingsschema vereisen de instemming van de opleider en de MSRC (in die volgorde). De duur van de opleiding wordt naar rato verlengd. Opleider en aios moeten blijven voldoen aan alle opleidingseisen. De opleiding in deeltijd beslaat tenminste de helft van een volledige werkweek. De frequentie van diensten wordt naar rato aangepast. Het verzoek tot deeltijdwerken moet twee maanden voor de beoogde ingang ervan worden ingediend bij de MSRC. Bij deeltijd vanwege wetenschappelijk onderzoek op het terrein van het medisch specialisme, waarvoor de aios wordt opgeleid, hoeft niet aan het minimum van de helft van een volledige werkweek te worden voldaan (mocht het onderzoek niet binnen de opleidingstijd vallen). Of het volgen van de opleiding in deeltijd leidt tot ernstige problemen, zoals in de WAA omschreven, wordt niet in deze bepaling behandeld. Deze beoordeling is aan de opleider. Uiteraard is de opleider verplicht de regels hierbij in acht te nemen. Het Kaderbesluit is niet van toepassing op anios. Voor hen geldt uiteraard wel de weten regelgeving en de van toepassing zijnde cao s. Het Kaderbesluit is te vinden op www.knmg.nl.
geldende cao 7 Naast de geldende wet- en regelgeving en algemeen geldende bepalingen staan er ook nog aanvullingen in de Cao, die betrekking hebben op het werken in deeltijd. Voor aios zijn drie verschillende cao s van toepassing, te weten de Cao UMC, de Cao Ziekenhuizen en de Cao GGZ. De Cao UMC gaat uit van een medewerker met een volledige arbeidsduur. Medewerkers die parttime werken hebben naar evenredigheid van hun arbeidsduur aanspraak op bepalingen uit de Cao. Zo wordt de vergoeding van woon-werkverkeer aangepast naar rato van het aantal werkdagen per week. Ook is er in deze Cao een Sociaal Statuut opgenomen met als centrale doelstelling het stimuleren en motiveren van medewerk(st)ers om de doelstellingen van de umc s te realiseren. Hierin wordt onder andere gesteld dat de werkgever zoveel mogelijk belemmeringen voor deeltijd werk zal voorkomen. De Cao Ziekenhuizen bevat een aantal kleine aanvullende bepalingen op het Kaderbesluit. Zo wordt voor de kostenvergoeding voor scholing het pro rato-beginsel niet toegepast. Daarnaast stelt de Cao Ziekenhuizen dat in het geval van overwerk gedurende een kwartaal van meer dan 10% op verzoek van de betrokken werknemer overgegaan moet worden tot of het verlenen van assistentie of het stellen van een vacature. Voor een parttimer wordt hierbij het pro rato-beginsel toegepast. In de Cao GGZ wordt apart vermeld, dat voor de inzetbaarheid voor feestdagen het pro rato-beginsel geldt. Daarnaast geldt voor de deeltijdwerker dat in het geval van overwerk hij/zij vergoeding krijgt voor deze uren, zolang het gemiddeld aantal uren per week niet groter is dan die van een voltijdwerker. Bij overwerk gedurende een kwartaal van meer dan 10% geldt dezelfde regel als die in de Cao Ziekenhuizen. Voor extra vrije dagen in verband met bijzondere gebeurtenissen (verhuizing, huwelijk, overlijden) wordt het pro rato-beginsel niet toegepast. In alle cao s wordt bij vakantietoeslag en de berekening voor vakantiedagen uiteraard het pro rato-beginsel toegepast. De cao s zijn te vinden op www.orde.nl.
8 vragen over parttime werken? bel het aios meldpunt! van de jonge orde: (030) 28 23 652
ouderschapsverlof Voor elk kind kan er apart ouderschapsverlof opgenomen worden. Ook hier geldt dat de aios minimaal één jaar in dienst moet zijn, alvorens hier gebruik van te mogen maken. Daarnaast dient de aios het voornemen om verlof op te nemen ten minste twee maanden vóór het tijdstip van ingang van het verlof schriftelijk aan de werkgever onder opgave van de periode en het aantal uren verlof per week mee te delen. In het Kaderbesluit staat hierover dat een ouderschapsverlof gedurende een langere periode wordt gezien als parttime werken. De regels met betrekking tot parttime werken zijn dan dus ook op het ouderschapsverlof van toepassing. De aios bouwt tijdens het ouderschapsverlof geen vakantiedagen op. Hij/zij krijgt bovendien geen salaris voor de uren waarin ouderschapsverlof is opgenomen. 9 Een alternatieve regeling om in deeltijd te werken is vastgelegd in de Wet arbeid en zorg (WAZO). Om hier een beroep op te kunnen doen moet de aios ten minste één kind hebben jonger dan acht jaar. De aios heeft dan recht om 26 maal de wekelijkse arbeidsduur op te nemen als verlof. Een voorbeeld: de aios heeft een normatieve werkweek van 48 uur, waarbij hij/zij dan dus 26 maal 48 uur (1248 uur) verlof mag opnemen. Dit komt neer op één jaar lang een halve werkweek werken. Het verlof mag ook in meerdere stukken verdeeld worden, maar is beperkt tot een aaneengesloten periode van maximaal 12 maanden. diensten Tijdens werken in deeltijd wordt de frequentie van diensten in principe naar rato aangepast. Dus bij een aanpassing van werktijd naar bijvoorbeeld 80% gaat ook de dienstfrequentie naar 80%. Daar de aios langer in opleiding is, doet deze uiteindelijk evenveel dienst als iemand die zijn of haar gehele opleiding in voltijd doet. De opleider kan de aios verzoeken toch voor 100% in het dienstrooster mee te blijven doen. De aios moet hiermee instemmen. Voor het doen van naar rato meer diensten volgt geen verlenging of verkorting van de opleiding. Wel kan de aios een financiële vergoeding met de opleider afspreken, bijvoorbeeld 82% uitbetaald krijgen bij 80% werken (en bijvoorbeeld 100% participeren in het dienstrooster). De Jonge Orde adviseert de aios goed na te denken over de participatie in de diensten en dit duidelijk met de opleider af te spreken.
10 opleidingsfonds conclusie Het werken in deeltijd heeft geen gevolgen voor de subsidie aan het ziekenhuis uit het opleidingsfonds. Zij wordt namelijk niet betaald per aios, maar per fte. Dit betekent dat het ziekenhuis voor een aios die in deeltijd gaat werken, uiteindelijk evenveel geld krijgt uit het opleidingsfonds, maar over een langere periode. Het subsidiestelsel en het opleidingsfonds zijn dus geen redenen om niet parttime te kunnen of mogen werken. Werken in deeltijd zal ook binnen de opleiding tot medisch specialist meer ingeburgerd raken. Dit zou dan ook in principe in elk specialisme te realiseren moeten zijn. In de praktijk zijn er echter nog veel signalen, dat nog niet alle opleiders en werkgevers deze mogelijkheid voor hun aios willen creëren. De Jonge Orde hoopt met deze folder de meeste vragen met betrekking tot parttime werken beantwoord te hebben en dat de aios een handvat heeft om met zijn of haar opleider tot een goede overeenkomst te komen. Uiteraard kunen aios met vragen over dit onderwerp of voor (juridisch) advies terecht bij het Aios Meldpunt! van De Jonge Orde, telefoonnummer (030) 28 23 652 of via www.dejongeorde.nl.
11
De Jonge Orde Mercatorlaan 1200 3528 BL Utrecht Tel: (030) 282 36 52 info@dejongeorde.nl www.dejongeorde.nl