DEEL 1: Mobiliteit en Verkeersveiligheid in Vlaanderen Universiteit Hasselt Bachelor- en master Verkeerskunde www.uhasselt.be/verkeerskunde Algemene situatie Wereldwijd: ± 1 milj. verkeersdoden/jaar 11 de doodsoorzaak 3 de in 2020 Europa: 40.000 verkeersdoden/jaar 1 op 3: verkeersongeval met lichtgewonde Vlaanderen: 1997-2006: 7.445 doden Kostprijs 1 verkeersdode = 500.000 euro Ondanks verbetering scoort Vlaanderen slecht www.uhasselt.be/verkeerskunde 1
Vlaamse context mobiliteit Vlaamse context mobiliteit Dichtheid wegennet Aantal personenwagens per km² Groei wagenpark Toename wegverkeer Per type weg Voertuigkilometer afgelegd met personenwagen Voertuigkilometer afgelegd met vrachtwagen www.uhasselt.be/verkeerskunde 2
Dichtheid autosnelwegennet (2000) Aantal km autosnelweg per 1000 km² 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Letland Malta Roemenië Polen Ierland Finland Estland Bulgarije Zweden Hongarije Griekenland Slovakije Tsjechië Litouwen 13 15 15 EU27 Verenigd Frankrijk EU15 Portugal Spanje Oostenrijk Slovenië Denemarken Italië 33 Duitsland Cyprus 50 44 Luxemburg Waals 63 56 België Vlaams 67 70 Nederland Brussels H. Dichtheid snelwegennet (2005) Aantal km autosnelweg per 1000 km² 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Letland Malta Roemenië Polen Finland Estland Bulgarije Ierland Zweden Litouwen Slovakije Griekenland Hongarije Tsjechië 14 15 17 EU27 Verenigd Frankrijk EU15 Oostenrijk Italië Spanje Denemarken Portugal Slovenië 35 Duitsland Cyprus 57 52 Waals Luxemburg 65 58 België Vlaams 69 70 Nederland Brussels H. Aantal personenwagens per km² (2000) 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 35 47 85 103 106 154 207 123 194 3.055 Finland Letland Zweden Estland Roemenië Bulgarije Litouwen Ierland Griekenland Hongarije Slovakije Polen Spanje EU27 Portugal Slovenië Denemarken Tsjechië Cyprus Frankrijk Oostenrijk EU15 Waals Gewest Verenigd Luxemburg Italië Duitsland België Nederland Vlaams Malta Brussels Aantal personenwagens per km² (2006) 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 40 49 90 118 3.002 163 219 122 130 214 Finland Zweden Estland Letland Bulgarije Roemenië Litouwen Ierland Slovakije Hongarije Griekenland EU27 Spanje Polen Denemarken Portugal Frankrijk Slovenië Oostenrijk Tsjechië Cyprus EU15 Waals Gewest Verenigd Italië Luxemburg Duitsland België Nederland Vlaams Malta Brussels www.uhasselt.be/verkeerskunde 3
Wagenpark Vlaams Gewest Personenwagens 100% 881.345 286% 2.522.990 346% Bedrijfsvoertuigen Autobussen en -cars Vrachtwagens Vrachtwagen - trekkers Landbouwtractors Werktuigen en speciale voertuigen Motors TOTAAL 100% 100% 1974 132.105 6.905 25.191 10.023 19.760 1995 380.163 7.547 84.901 275% 233.615 479% 11.990 27.133 226% 293% 91.907 27.508 115.959 100% 1.040.115 291% 3.026.659 371% 2008 3.049.789 579.826 9.302 406.586 35.077 102.509 35.654 221.989 3.860.906 75% 11,5% 100% Toename wegverkeer Toename wegverkeer per type weg 250,0 212,0 200,0 150,0 155,0 100,0 100,0 50,0 0,0 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 gewestwegen autosnelwegen www.uhasselt.be/verkeerskunde 4
Voertuigkilometer personenwagens Voertuigkilometer met personenwagens (x 1 miljard) 50,00 45,00 40,00 45,17 35,00 30,00 25,00 20,00 26,89 18,28 15,00 10,00 5,00 0,00 16,18 11,94 7,67-10,72 7,28 1985 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 gemeentewegen andere genummerde wegen autosnelwegen totaal Voertuigkilometer vrachtwagens Voertuigkilometer met vrachtwagens (x 1 miljard) 10,00 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 8,90 5,53 4,22 2,58 3,15 1,55 0,09 0,15 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 België Vlaams Gewest Waals Gewest Brussels H. Gewest www.uhasselt.be/verkeerskunde 5
Verkeersveiligheid in Vlaanderen Verzameling ongevallendata NIS: Nationaal Instituut voor de Statistiek VOF: Analyseformulier voor verkeersongevallen met doden of gewonden www.uhasselt.be/verkeerskunde 6
Historische evolutie (doden) Historische evolutie (ZG) www.uhasselt.be/verkeerskunde 7
Streefcijfers 2010 Mobiliteitsplan Vlaanderen: Doden + dodelijk gewonden: max. 375 Doden + dodelijk gewonden < 26 jaar: max. 80 à 85 Zwaargewonden: max. 3.250 Lichtgewonden per 100 milj. voertuigkm: max. 57 Trends en prognoses Verkeersdoden = blootstelling x dodelijk risico Stijging van blootstelling vertraagt en komt tot een bovengrens Daling van risico vertraagt en komt tot een ondergrens Voorspelling: 2010 529 doden ( 375) www.uhasselt.be/verkeerskunde 8
Stand van zaken doelstellingen 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 1999 2010 Verkeersveiligheidsdoelstellingen % doelstelling vertrekgetal streef- Vlaanderen bereikt in 2007 aantal evolutie aantal evolutie aantal evolutie aantal evolutie aantal evolutie aantal evolutie aantal evolutie aantal evolutie getal doden en dodelijk gewonden 806 871 8,1% 848-2,6% 721-15,0% 629-12,7% 614-2,4% 566-7,8% 540-4,59% 527-2,41% 375 64,7% zwaar gewonden 6.714 6.334-5,7% 5.725-9,6% 5.234-8,6% 4.909-6,2% 4.325-11,9% 4.454 3,0% 4.616 3,64% 4550-1,43% 3.250 62,5% doden en dodelijk gewonden onder 26 240 270 12,5% 250-7,4% 189-24,4% 156-17,5% 157 0,6% 136-13,4% 126-7,35% 160 26,98% 55 43,2% jaar lichtgewonden per 100 miljoen voertuigkilometer 76,3 74,4-2,6% 71,8-3,4% 71,3-0,7% 69,2-3,0% 66,6-3,7% 67,6 1,4% 67,3-0,4% 57 Verkeersveiligheidsdoels t. Vlaanderen 1999 2007 Streefget. 2010 % doel bereikt Doden & DG 806 627 375 64,7% Zwaar gewonden 6.714 4.550 3.250 62,5% Doden & DG < 26 jaar 240 160 55 43,2% LG per 100 mlj. voertuigkm 76,3 57 Vlaanderen in België Dodelijk risico per gewest www.uhasselt.be/verkeerskunde 9
Vlaanderen in Europa Vlaanderen scoort nu beter dan Belgisch gemiddelde Noordelijke landen scoren beter dan landen in Centraal, Zuid- en Oost- Europa Aantal verkeersdoden per miljoen inwoners (2000) 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 0,0 Malta 45,7 60,8 67,9 Brussels H. Verenigd Zweden Nederland Finland 91,3 Duitsland Denemarken 174,2 136,8 143,4 146,5 166,02 117,3 Ierland EU15 Roemenië Slovakije EU27 Hongarije Oostenrijk Bulgarije Italië Frankrijk België Spanje Tsjechië Vlaams Estland Slovenië Cyprus Polen Waals Luxemburg Litouwen Portugal Griekenland Letland Aantal verkeersdoden per miljoen inwoners (2006) 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 0,0 Malta 44,7 25,4 Brussels H. Nederland Zweden 54,4 Verenigd Denemarken Duitsland Finland EU15 76,2 76,8 Luxemburg Frankrijk Ierland 87,3 EU27 Oostenrijk 88,6 101,3 Vlaams Portugal Spanje Italië België Tsjechië Slovakije Cyprus Roemenië Hongarije Slovenië Bulgarije Polen 146,9 Waals Griekenland Estland Letland Litouwen www.uhasselt.be/verkeerskunde 10
Regionale verschillen in Vlaanderen Oorzaken van ongevallen www.uhasselt.be/verkeerskunde 11
Aard weggebruiker Persoonskenmerken (leeftijd) www.uhasselt.be/verkeerskunde 12
Persoonskenmerken (leeftijd) Persoonskenmerken (leeftijd) www.uhasselt.be/verkeerskunde 13
Persoonskenmerken (geslacht) Persoonskenmerken (geslacht) www.uhasselt.be/verkeerskunde 14
Vermoeidheid Menselijk gedrag Rijstrook deviatie, geen constante snelheid, beperkte reactietijd Gordeldracht Niet-dragers vaker betrokken, minst gedragen door <25j en mannen Overdreven of onaangepaste snelheid Snelheidslimiet en omstandigheden In 30% oorzaak van ongeval Menselijk gedrag ROI van alcohol (cfr. Effect vermoeidheid) Verminderde rijprestatie + over- of onderschatting van moeilijke verkeerssituaties 0,5 0,8 promille: verhoogd risico 0,1 0,5 promille: verhoogd risico bij jongeren www.uhasselt.be/verkeerskunde 15
Relatie verkeersveiligheid en alcohol Alcoholgerelateerde ongevallen 8,4% 1 of meerdere bestuurders o.i.v. alcohol ongevallen met doden of ZG 10% 1 of meerdere bestuurders o.i.v. alcohol www.uhasselt.be/verkeerskunde 16
Betrokkenheid per leeftijd Profiel bestuurder onder invloed Leeftijd en geslacht > 0,8 promille: mannen tss. 26 en 54 jaar, zonder passagiers 0,5 < < 0,8 promille: vrouwen min. 55 jaar, met passagiers www.uhasselt.be/verkeerskunde 17
Profiel bestuurder onder invloed Tijdstip (meting in Limburg) s nachts: zowel week als weekend Vooravond: weekend Percentage Overdag Week 0.2% Vooravond Week 0.2% Nacht Week 5.4% Overdag Weekend 0.0% Vooravond Weekend 1.6% Nacht Weekend 5.4% Percentage bestuurders dat onder invloed rijdt, per tijdspanne. Profiel bestuurder onder invloed Herkomst Oorsprong Absolute aantal Percentage Cumulatief % Thuis 29 5.8 Vrie, fam, ken 75 15 Vl.: 23,4 Werk 13 2.6 (België: 30,8) Rest, caf, pub, bar 270 53.9 Disco, danc, fuif 54 10.8 71,2 Sport 33 6.5 Am & Ont 5 1.1 5.4 Andere 22 4.3 Totaal 501 100 100 www.uhasselt.be/verkeerskunde 18