T00371 Inventaris van het archief van de Christelijk-Historische Unie, afdeling Leersum, 1946-1971 H.J. Postema Oktober 2015; versie maart 2016
Inleiding De Christelijk-Historische Unie (CHU) is op 9 juli 1908 ontstaan uit een fusie van de Bond van Kiesverenigingen op Christelijk-Historische grondslag in de provincie Friesland 1 en de Christelijk-Historische Partij. Deze laatste partij was op haar beurt vijf jaar eerder voortgekomen uit een samensmelting van de Vrij-Anti-Revolutionaire Partij en de Christelijk-Historische Kiezersbond. 2 De partij kwam voort uit de vrij-antirevolutionairen van jhr. Alexander de Savornin Lohman, die als vooraanstaand Kamerlid voor de ARP in conflict was gekomen met zijn eigen partij, o.a. over de invoering van het algemeen kiesrecht en de politieke strategie van de ARP. Hij was tot zijn dood in 1924 het belangrijkste gezicht van de CHU. De CHU rekruteerde haar aanhang voornamelijk uit de leden van de hervormde kerk. Zij telde veel adellijke personen onder haar aanhang. In tegenstelling tot de ARP was het partijverband van de CHU altijd zeer losjes, waardoor de CHU-fractie vaak verdeeld stemde. De Unie had een gematigd-conservatief karakter. Samen met de ARP en de Roomsch-Katholieke Staatspartij (RKSP) vormde ze de rechterzijde in de Nederlandse politiek. CHU-leider jhr. Dirk Jan de Geer was in het Interbellum tweemaal minister-president. Na de Tweede Wereldoorlog kwam de CHU onder de leiding van Tilanus "de Oudere" en Tilanus "de Jongere". Een bekend CHU-parlementariër was freule Christine Wttewaall van Stoetwegen. In de jaren 70 werd onder leiders als Berend Jan Udink en Kruisinga een steeds rechtsere koers gevaren. Terwijl de partners KVP en ARP gedoogsteun gaven aan het kabinet-den Uyl, koos de CHU voor de oppositie. "Gedoopte liberalen", werden de leden wel genoemd. De krant die met de zuil van de CHU was gelieerd, was het dagblad De Nederlander en later De Nieuwe Nederlander. In 1980 gingen de CHU, de ARP en de Katholieke Volkspartij (KVP) op in een nieuwe politieke partij, het Christen-Democratisch Appèl (CDA). Het is (nog) niet duidelijk wanneer de afdeling Leersum van de CHU is opgericht. Dit was in ieder geval voor 1939. De stukken in dit archiefje dateren vanaf 1949. Het betreft overigens maar een fragment van het archief dat er ooit moet zijn geweest. In 1999 en 2015 is dit archief geschonken aan het RHC door dhr. J. van der Valk uit Leersum. 1 Opgericht in 1898, zie https://nl.wikipedia.org/wiki/christelijk-historische_unie. 2 K. de Vries, Hoedemaker en de C.-H.U. toen en nu, z.j., blz. 2. 2
Het archief heeft een omvang van 0,15 m 1. Alle stukken zijn openbaar. Aanwijzingen voor de gebruiker Stukken uit dit archief kunnen worden aangevraagd door vermelding van de naam van het archief en het archiefbeheersnummer tussen ronde haken: - Christelijk-Historische Unie, afdeling Leersum, 1946-1971 (371); - het of (de) inventarisnummer(s) van de stukken. 3
Inventaris 1-2 Notulen van bestuurs- en ledenvergaderingen, 2 delen 1946-1969. N.B.1 Inkt op diverse plaatsen doorgelopen door waterschade N.B.2 Bevat ook diverse agenda s van vergaderingen 1 1946-febr 1961 2 Mrt 1961-1969 3 Notulen van ledenvergaderingen, 1 deel 1953-1958. N.B. Inkt sterk doorgelopen door waterschade 4 Stukken betreffende ledenvergaderingen van de Christelijk-Historische Unie (CHU) afdeling Leersum, 1958-1971. 5 Stukken betreffende gemeenteraadsverkiezingen van de CHU, 1 pak 1949-1971. 6 Correspondentie van de CHU met leden en organisaties, 1953-1971. 7 Stukken betreffende de Christelijke-Historische Jongeren organisatie, 4
1971. 8 Publicaties van de CHU: 1 pak A CHU 1908-1948; viering van het 40-jarig jubileum, 1948. B Flyer van 50-jarig bestaan, 1958. C Gemeenteprogram 1958 der CHU, 1958. D Brochure Sociaal en Economisch program, 1961. E J Brochure ds. S. Gerssen, Christelijk-Historisch. Rede voor de algemene vergadering van de CHU, 1964. Brochure mr. K. de Vries, Hoedemaker en de C.H.U. toen en nu, z.j. (ca 1965) F Flyer De gemeentebegroting in kort bestek, 1971. G Mutaties Handboek 1971. H I K L M N Brochure Interim-Rapport, z.j. Flyer Waarom Christelijk-Historisch, z.j. Flyer Jeugd en politiek, z.j. Flyer de CHU en de vrouw, z.j. Flyer de CHU en de arbeider, z.j. Brochure Middenstandsrapport, z.j. 5