Themadagen voor onderwijsmensen die hun vak bij willen houden Praktijkleren voor Leerkrachten en Intern begeleiders In het cursusjaar 2016-2017 (alle data D.V.) bieden we zes themadagen aan voor leerkrachten en intern begeleiders die hun vak bij willen houden. Deelnemers kunnen zelf een keuze maken uit de verschillende thema s. Bij inschrijving van drie of meer dagen wordt portfoliobegeleiding geboden. Deze themadagen onderscheiden zich doordat een deel van de dag aandacht is voor bezinning op het waarom: Visiegestuurd onderwijs dus. A. Themadag Groepsdynamiek vrijdag 9 september 2016 Elke groep doorloopt een aantal fasen. Kennis van deze fasen vergroot de mogelijkheden om in te grijpen en bewust te werken aan een goed pedagogisch klimaat. B. Themadag Een nieuwe taalmethode: Taal Actief woensdag 23 september van 14.00 20.00 Wat komt er allemaal kijken bij de invoering van een nieuwe Taalmethode? Op school heeft u kennis gemaakt met de materialen; maar hier gaan we de diepte in: wat betekent dit voor de didaktiek? C. Themadag Effectieve Directe Instructie vrijdag 28 oktober 2016 Met de bestseller Effectieve Directe Instructie (EDI) staat het directe instructiemodel weer helemaal op de kaart. Er worden praktische gereedschappen geboden om álle kinderen bij de instructie te betrekken. D. Themadag Begrijpend Lezen en News2Learn vrijdag 17 februari 2017 De belangrijkste instructievaardigheid bij begrijpend lezen is het hardop denkend voordoen door de leerkracht. Leerkrachten worden expert op dit specifieke leesdomein en passen de didaktiek van de leesstrategieën toe op leesteksten uit en naast de eigen methode. De aangeboden werkwijze is hetzelfde als de didaktiek van News@Learn. E. Themadag Je leerlingen kennen en begrijpen met PCM vrijdag 10 maart 2017 PCM is een model om je leerlingen beter te kennen en te begrijpen. Het biedt mogelijkheden om stressgedrag bij kinderen te herkennen en te voorkomen. Bovendien levert het zelfinzicht direct handvaten voor verbetering van het pedagogisch handelen. F. Themadag Rekenen De Wereld in Getallen en ERWD woensdag 5 april 2017 van 14.00 20.00 uur Het handelingsmodel en het drieslagmodel uit het protocol ERWD bieden handvaten om de rekenles sterker te maken. Bij leerlingen met ernstige reken-wiskundeproblemen kunnen we scherper analyseren waar de rekenontwikkeling stagneert en welke hulp geboden moet worden. 1
Opbouw Elke themadag kent vaste elementen, al kan de volgorde verschillen: 1. Waarom: Elke themadag is er aandacht voor de vraag naar het waarom van het thema. Wat hebben we ermee voor en hoe verhoudt het onderwerp van de dag zich tot onze principiële uitgangspunten. Ja, we stellen actuele onderwerpen aan de orde, en nee, we gaan niet zondermeer hypes achterna. 2. Wat: Een stevige theoretische inleiding op het thema. De kennis waar je voor gekomen bent, wordt overzichtelijk, compact en volledig overgedragen. 3. : Vaardigheden die nodig zijn om zelf met het thema aan de slag te gaan, worden geoefend. We blijven dus niet hangen in de theorie, maar maken het praktisch toepasbaar. 4. : Voordat je naar huis gaat, denken we concreet na over je eigen werkpraktijk. Wat ga je precies doen met wat er op de themadag aan de orde is gekomen? Formuleer je voornemens en handen uit de mouwen! Portfoliobegeleiding (bij drie of meer thema s) Deelnemers die voor drie of meer dagen inschrijven, krijgen portfoliobegeleiding. De doelen kunnen gekoppeld worden aan het persoonlijk ontwikkelplan op school. De portfoliobegeleiding brengt lijn aan in de themadagen en garandeert een betere transfer naar de schoolpraktijk. Plaats De themadagen worden gegeven in Veenendaal. Het aanbod van de themadagen kan ook op school in teamverband aangeboden worden; in dat geval is het mogelijk de inhoud in overleg vast te stellen. Doelgroep Leerkrachten (groep 3 t/m 8), remedial teachers en intern begeleiders. In de cursus wordt voortdurend aansluiting gezocht bij de aanwezige voorkennis en de huidige praktijk op de school. Studiebelasting Aan elke themadag worden 12 RU toegekend, waarvan 8 contacturen en 4 uren zelfstudie. Het onderdeel Portfoliobegeleiding brengt een doorlopende lijn voor deelnemers die voor meer dan drie dagen intekenen. In dat geval worden 10 extra uren toegekend. Coördinator K. Karels MSc. Prijs 1-2 themadagen á 225,- per dag 3-6 themadagen á 200,- per dag Portfoliobegeleiding kosteloos bij 3 of meer dagen. 2
Wat Waarom A. Themadag Groepsdynamiek Vrijdag 9 september 2016 9.00 Ontvangst en kennismaking 10.00 Groepsdynamiek Wat elke leerkracht zou moeten weten over de fasen van groepsvorming: Forming, norming, storming, performing. In welke volgorde komen ze voor, wat zijn verstoringen en wat hebben leerlingen nodig in de afzonderlijke fasen? 11.15 Groep en individu; De mens is geschapen in relatie tot zijn medemens. Wat betekent dat voor ons gedrag binnen een gemeenschap? En hoe verhoudt zich dat tot het dragen van eigen verantwoordelijkheid? gaan we om met het spanningsveld; rekening houden met het individu en/of het belang dienen van de groep? 12.30 Lunchpauze 13.15 Inspelen op het groepsproces Je kunt het groepsproces laten gebeuren, maar als leerkracht kun je er ook op anticiperen door bewust in te gaan op de onderwijsbehoeften van je eigen groep tijdens de verschillende fasen. Er worden ideeën aangereikt voor diverse werkvormen die direct zijn toe te passen. 14.15. Jouw eigen groep Je maakt een plan voor je eigen. Welke ideeën zijn bruikbaar en ga je inzetten? Wat heb je zelf nodig om het geleerde van deze dag in praktijk te brengen? Wat gaat jouw groep hier van merken? 3
Wat Waarom B. Themadag Een nieuwe taalmethode: Taal Actief Woensdag 23 september (van 14.00 tot 20.00) 14.00 Ontvangst en kennismaking 14.15 De methode in vogelvlucht Je krijgt een heldere, overzichtelijke en volledige presentatie van de structuur van de methode. De opbouw van de leerlijn en de invulling van het lesmodel wordt compleet aan je gepresenteerd. Uitgelegd wordt hoe de verschillende domeinen zoals Taal Verkennen, Spreken/Luisteren, Schrijven en Spelling in elkaar grijpen. 15.15 Domeinspecifieke didaktiek We focussen op de verschillende domeinen en leggen de vinger bij de aandachtspunten die je gewoon moet weten om goed met de methode te kunnen lesgeven. Uiteraard brengt iedereen zijn eigen vragen mee en bespreken we deze. 17.00 Maaltijd in pannenkoekenhuis De Bijenkorf 18.00 Wat lastig kan zijn We nemen een les uit de methode die mogelijk lastig kan zijn en bereiden hem ter plekke voor. Didactiek, organisatie, materialen en differentiatiemogelijkheden; alles komt aan de orde en wordt praktisch uitgewerkt. 19.15 Christelijk Taalonderwijs We sluiten de bijeenkomst af met een bezinnende reflectie op het waarom van het taalonderwijs. Wat is het doel van het christelijk taalonderwijs? Taal actief is aangepast voor reformatorische scholen, maar wat is jouw persoonlijke inbreng als leerkracht? wordt het taalonderwijs vanuit de identiteit ingekleurd? 4
Waarom Wat C. Themadag Effectieve directe instructie Vrijdag 28 oktober 2016 9.00 Ontvangst en kennismaking 10.00 Leren zichtbaar maken - Visable learning (John Hattie) In het baanbrekende boek Visable Learning brengt John Hattie de resultaten van onderwijskundig onderzoek bij elkaar en maakt het toegankelijk. Succesvolle methoden om het leren te verbeteren worden op een bondige en goed te begrijpen manier gepresenteerd. gaat de inhoud van dit boek óns onderwijs verbeteren? En hoe verhoudt zich dat tot onze visie op onderwijs? 11.15 Instructie, de basis van effectief onderwijs Instructie geven is de basis van effectief onderwijs. De les begint met het concreet en controleerbaar benoemen van het lesdoel. Vervolgens zijn er tijdens de les zes stapstenen voor het controleren van begrip; deze stapstenen sturen ons naar het doel. 12.30 Lunchpauze 13.15 Het aanbieden van de lesstof: vorm en inhoud We ontdekken twee vormen van lesinhoud: procedures en feiten. We onderwijzen het concept, de vaardigheid en het belang van het lesdoel. Dit zijn de ingrediënten van de instructie. 14.15. Een volledige les Expliciete Directe Instructie Voor een les die we volgende week gaan geven, formuleren wedoelen en controleren van begrip -vragen. We werken de les uit en presenteren aan elkaar de ideeën over de lesvoorbereiding en formuleren voornemens voor de eigen lespraktijk. 5
Wat Waarom D. Themadag Je leerlingen kennen en begrijpen met PCM * vrijdag 27 januari 2017 9.00 Ontvangst en kennismaking 10.00 Het Process Communication Model Volgens PCM is de persoonlijkheid van een individu opgebouwd uit een unieke combinatie van zes persoonlijkheidstypen. Elk persoonlijkheidstype heeft zijn sterktes en zwaktes; er is geen sprake van beter of slechter. We maken (opnieuw) kennis met de Harmonizer, Gestructureerd Denker, Doorzetter, Dromer, Promotor en Rebel. Inzicht in ons eigen persoonlijkheidshuis brengt ook de ander dichterbij 11.15 Karaktertrekken percepties motivaties en behoeften Gebaseerd op ieders specifieke combinatie en intensiteit van de typen, zijn karaktertrekken, percepties, motivaties, communicatiestijlen, behoeften en een voorspelbaar en zichtbaar stressgedrag helder waarneembaar. Het inzicht in de mix van deze typen geeft u de mogelijkheid om in te spelen op verschillende voorkeursstijlen en behoeftes van mensen om u heen. U krijgt praktische handvatten voor uw persoonlijke ontwikkeling verbetering van uw communicatie. 12.30 Lunchpauze 13.15 Diversiteit en mensbeeld Wat zegt de Bijbel over karakterverschillen en persoonlijkheidskenmerken? En wat kunnen wij daar van leren. Maar ook: welke mensvisie schuilt er achter het Process Comunication Model en is dat te rijmen met een christelijk mensbeeld? Wat is bruikbaar en waar moeten we kritisch op zijn? 14.15. Eerst begrijpen, dan begrepen worden Door los te komen van uw communicatievoorkeuren en aan te sluiten bij die van de ander, komt de boodschap beter over. Dit principe is bruikbaar in de klas, bij alle kinderen, met of zonder gedragsproblemen. Maar ook in relatie met collega s en ouders ontstaat er erkenning, begrip, dynamiek en bereikt u samen zoveel meer. Wat wordt uw eerste actie na vandaag? *Tegen meerprijs is het mogelijk een persoonlijk PCM-profiel af te laten nemen. U ontvangt een uniek rapport met uw eigen PCM-profiel, uitvoerige toelichting en actieplan voor communicatie. 6
Wat Waarom E. Themadag Begrijpend Lezen en News2Learn Vrijdag 17 februari 2017 9.00 Ontvangst en kennismaking 10.00 De didaktiek van het Begrijpend Lezen Het vakgebied van Begrijpend Lezen is de afgelopen jaren behoorlijk in verandering geweest. Dat strekt verder dan het werken met nieuw materiaal. De didactische uitgangspunten betekenen een andere manier van lesgeven. Ingegaan wordt op o.a.: Pijlers van het begrijpend leesonderwijs en relatie met andere (taal)vaardigheden. De zeven leesstrategieën. Modelen of hardop-denkend voordoen Opbouw van de les (GRRIM-model) 11.15 Differentiatie, feedback en de PALS-aanpak Leerlingen gaan aan de slag met de tekst en al snel komen de verschillen in de groep openbaar. differentieer je bij het vak begrijpend lezen. Wat is de PALSaanpak en hoe pas je dat toe? En vooral: Wat is het verschil tussen feedback en goede feedback? 12.30 Lunchpauze 13.15 New2Learn Veel scholen starten of schakelen over op New2Learn. Wat is het eigene van deze methode? onderscheidt deze zich van bijvoorbeeld Nieuwsbegrip? Op welke manier sluit het aan bij taal-en zaakvakonderwijs? Alles wat je moet weten en kunnen voor een soepel gebruik van de methode komt langs. 14.15. Tijdloze principes van News2Learn News2Learn gaat uit van christelijke waarden en normen. wel dit niet in alle lessen zichtbaar zal/kan zijn, is dit de basis van waaruit inhoudelijke keuzes worden gemaakt. Welke principes zijn dit en wat betekent dat voor mijn pedagogisch en didactisch handelen? 7
Waarom Wat F. Themadag Rekenen De Wereld in Getallen en ERWD woensdag 5 april 2017 van 14.00 20.00 uur 14.00 Ontvangst en kennismaking 14.15 Rekenontwikkeling bij kinderen en Passend Onderwijs We starten de dag met een beknopte studie van de visie op rekenontwikkeling en passend onderwijs. We maken kennis met het Protocol ERWD. Wat zijn de uitgangspunten, wat is het doel van het protocol en welke gevolgen heeft dit voor de praktijk op mijn school? 15.15 Het handelingsmodel en het drieslagmodel Met behulp van het handelingsmodel lukt het ons om abstracte rekenbegrippen te herleiden tot concrete rekenhandelingen. We ontdekken en oefenen hoe we een kwalitatief goede instructie kunnen geven, waarbij wordt tegemoetgekomen aan de onderwijsbehoeften van zowel zwakke als sterke rekenaars. Het drieslagmodel maakt inzichtelijk waarom kinderen uitvallen bij de CITO-toets, terwijl het rekenen in de klas wel lukt. We ontdekken dat met name de stap van context naar bewerking vaak lastig is. Door juiste observatie van rekenhandelingen kunnen we een passende instructie verzorgen voor leerlingen die rekenen moeilijk vinden. 17.00 Maaltijd in pannenkoekenhuis De Bijenkorf 18.00 Het diagnostisch rekengesprek Om na te gaan op welk niveau de leerling functioneert kunnen we een toets afnemen, maar om te weten welk onderwijs de leerling nodig heeft, zullen we een diagnostisch rekengesprek moeten voeren. We maken de kennis van het protocol ERWD heel praktisch door te vaardigheden te oefenen om zelf een diagnostisch gesprek met een leerling te voeren. 19.15 en de stap naar de methode We bekijken de leerstofleerlijn van de methode Wereld in Getallen en ontdekken de cruciale leermomenten. We weten hoe we de ontwikkeling van kinderen volgen met de methodetoetsen en hoe we doelen stellen voor remediërend handelen. 8