Posters informatiebijeenkomst Gaswinning Oppenhuizen 18 april 2016 Tijdens deze informatiebijeenkomst zijn onderstaande posters gebruikt om de bezoekers te informeren over het voornemen om uit het gasveld bij Oppenhuizen (gemeente Súdwest-Fryslân) gas te gaan winnen en een aardgastransportleiding aan te leggen om het gas te transporteren van de aardgaswinningslocatie Oppenhuizen via de mijnbouwlocatie Bozum 1 naar de mijnbouwlocatie Ried 2. De posters zijn ingedeeld naar de zeven thema s die tijdens de informatiebijeenkomst aan de orde zijn gekomen.
1. Energietransitie: Posters gebruikt bij de stand die ging over het Energierapport, de nut en noodzaak van gaswinning en het Kleine velden beleid.
Energierapport: Transitie naar duurzaam Nederland werkt aan een duurzame, betrouwbare energievoorziening tegen een zo laag mogelijke prijs. Doelstelling kabinet: 14% duurzame energie in het jaar 2020 en 16% in 2023. Nut en noodzaak gaswinning Energievoorziening Nederland: nog voor 95% afhankelijk van fossiele brandstoffen (olie, gas, steenkool). Aardgas is de schoonste fossiele brandstof (minste CO 2 -uitstoot, dus minst belastend voor het klimaat). In de transitie naar duurzaam hebben we aardgas de komende decennia nog steeds nodig. Veilige gaswinning tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten draagt bij aan: - de Nederlandse onafhankelijkheid op het gebied van energie, - inkomsten voor de overheid, en - economische activiteit in de regio.
Kleine velden beleid Alle kleine velden samen leveren een aanzienlijke bijdrage aan de jaarlijkse Nederlandse gasproductie. In 2014 werd in totaal 24 miljard m 3 gas gewonnen uit de kleine velden (waarvan ca. 15 miljard m 3 offshore). De gasproductie uit de kleine velden neemt de komende jaren af doordat steeds meer gasvelden uitgeput raken. Winningsplan Oppenhuizen: 14 jaar gasproductie.
2. Procedure, planning en kennisgeving: Posters gebruikt bij de stand die ging over de procedure bij de Rijkscoördinatieregeling en de planning en procedure.
Gaswinning Oppenhuizen De rijkscoördinatieregeling (RCR) Waarom de RCR? De RCR is bedoeld om bij projecten van nationaal belang de besluitvorming te stroomlijnen en te versnellen. Het RCR-project betreft de gaswinning en aanleg van de gasleiding. Het project valt onder RCR omdat de voorgenomen gaswinning deels onder een Natura2000-gebied ligt. De minister van Economische Zaken (EZ) is projectminister en coördineert de besluitvorming. Vaststelling van het inpassingsplan voor de gasleiding gebeurt door de ministers van EZ en IenM samen. Hoe verloopt de procedure? Besluitvorming vindt plaats via de uniforme openbare voorbereidingsprocedure: - nu: inspraak op ontwerpbesluiten - later: evt. instellen beroep tegen definitieve besluiten - daarna: evt. procedure bij Raad van State. Besluiten liggen gelijktijdig ter inzage in ontwerpfase en later als definitief. Uitgangspunt: zorgvuldige communicatie en afstemming met betrokken burgers, maatschappelijke organisaties en overheden.
Gaswinning Oppenhuizen Planning en procedure 2015/2016 2016/2017 2015 Zomer 2016 indienen aanvragen door Vermilion voorontwerp inpassingsplan gasleiding voor advies naar betrokken overheden (incl. gemeenteraden en provinciale staten) opstellen ontwerpbesluiten 2 informatiebijeenkomsten door Vermilion in Oppenhuizen Voorjaar 2016 ontwerpbesluiten ter inzage 18 april: EZ-inloopbijeenkomst indienen evt. zienswijzen - voorbereiding/onderzoek - evt. indienen zienswijzen definitieve besluiten liggen ter inzage mogelijkheid voor instellen beroep bij Raad van State (RvS) Begin 2017 indien van toepassing: uitspraak RvS voorjaar 2017: aanleg gasleiding eind 2017: start gaswinning - besluitvorming - evt. instellen beroep - evt. aanleg leiding -> start gaswinning
3. Veiligheid en de kans op een beving door de gaswinning: Posters gebruikt bij de stand die ging over veiligheidsaspecten bij de gaswinning Oppenhuizen en de kans op een beving.
Veiligheid gaswinning Oppenhuizen Gaswinning: alleen als veiligheidsrisico voor omwonenden blijft binnen acceptabele normen. Aanbevelingen rapport Onderzoeksraad voor Veiligheid over Groningen worden overgenomen door wijziging Mijnbouwwet (nu bij Tweede Kamer). Betreft o.a.: - adviesrecht decentrale overheden op het winningsplan; - seismische risicoanalyse als verplicht onderdeel van het winningsplan. Vooruitlopend daarop heeft Vermilion in zijn winningsplan al een seismische risicoanalyse opgenomen. Staatstoezicht op de Mijnen heeft het huidige winningsplan beoordeeld op veiligheid en houdt toezicht tijdens de gaswinning. Het advies van Staatstoezicht op de Mijnen is openbaar en ligt ook ter inzage.
WAT IS DE KANS OP EEN BEVING? Breuk Afdekkende laag Afsluitende laag Reservoir Doorsnede Oppenhuizen gasveld Schematisch weergave samendrukken van het reservoir WAT IS DE KANS OP BEVEN VOOR OPPENHUIZEN? De kans op beven van het gasveld Oppenhuizen is verwaarloosbaar omdat het oppervlak van de in het gasveld aanwezige breuken klein is. Methode De kans op beven is bepaald op basis van statistische gegevens (Deterministische hazard analyse voor geïnduceerde seismiciteit in Nederland, TNO-rapport 2012 R10198). De kans op beven wordt bepaald door geologische kenmerken en productiekenmerken van het gasveld en de registraties van niet natuurlijke aardbevingen in Nederland. Resultaat Op basis van deze methode zijn gasvelden onderverdeeld in drie groepen: - kans op beven verwaarloosbaar ; - kans op beven 19%; - kans op beven 42%. Als een veld een beving heeft gehad dan is de kans per definitie 100%. De kans dat er een beving wordt veroorzaakt bij gaswinning kan worden bepaald aan de hand van drie kenmerken: dp/pini: De relatieve drukdaling in het veld als gevolg van de gasproductie. E: Het verschil in stijfheid van het reservoirgesteente en het afsluitende pakket. B: Het breukoppervlakte van de breuken in het reservoir. Waarden Oppenhuizen dp/pini E-waarde B-waarde Initiële druk: 231 bar Young s Modulus Breuklengte: Drukval: 216 bar seal: 81,6 Gpa Young s modulus reservoir: 65,1 Gpa 6105 m Dikte gaskolom: 19 m Oppervlakte: 2.841 km 2 dp/pini:94 % E=81,6/65,1=1,25 B=0,73 Boven grenswaarde (28%) Boven grenswaarde (1,01) Onder grenswaarde (0,86)
4. Bodemdaling, evt. schade en aansprakelijkheid vanwege de gaswinning: Poster gebruikt bij de stand die ging over bodemdaling: wat zijn oorzaken, hoe wordt het gemeten? Wat is de verwachte bodemdaling door de gaswinning in Oppenhuizen en hoe is de procedure bij schadeafhandeling.
BODEMDALING WAT ZIJN DE OORZAKEN VAN BODEMDALING? ~1cm-30cm Oppervlakte voor bodemdaling Oppervlakte na bodemdaling Aquifer Gas-water contact Breuk Ondiepe compactie ~3km Diepe compactie Bodemdaling kan worden veroorzaakt door verschillende processen: - Ondiepe oorzaken, bijvoorbeeld inklinking van veen of inpoldering - Diepe oorzaken, bijvoorbeeld gas of zoutwinning Gaswinning zorgt voor drukdaling in het reservoir en leidt tot het compacteren van het reservoir. Deze compactie leidt tot daling van de bodem HOE WORDT BODEMDALING GEMETEN? Voor het meten van bodemdaling zijn er diverse technieken (waterpas, GPS, satelliet) In Oppenhuizen zal de bodemdaling gemeten worden met waterpasmetingen De nauwkeurigheid van deze metingen is ± 5 mm 'Toelichting meetplan, mijnbouwlocatie Oppenhuizen revoo, 27-7-2015'
BODEMDALING OPPENHUIZEN Bodemdalingsprognose Oppenhuizen Methode Bodemdaling wordt berekend met geomechanische modellering Resultaat Prognose maximale bodemdaling in het centrum van het veld is ongeveer 1 centimeter. De onzekerheid van de prognose, gebaseerd op ervaringen bij de start van productie is 200 %. Voor Oppenhuizen ligt de verwachte bodemdaling daarom tussen ~0.5 en 2 cm. WAT BETEKENT DEZE BODEMDALING OP DE SCHAAL VAN EEN HUIS? 10 m 10 m ~ 7,5 mm ~ 7,4 mm ~ 0,81 mm ~ 0,79 mm Uitvergroot Uitvergroot Afstand tot centrum Oppenhuizen gasveld 1 km 2 km 3 km
Schade en aansprakelijkheid Vermilion heeft zorgplicht t.a.v. de uitvoering van zijn mijnbouwactiviteiten (Mijnbouwwet). Vermilion moet maatregelen nemen om mijnbouwschade en onveilige situaties te voorkomen. Vermilion moet vóór, tijdens en tot 30 jaar na beëindiging van de gaswinning bodembeweging meten. Als er desondanks toch schade ontstaat door de aanleg van het mijnbouwwerk of de gaswinning, zal Vermilion deze vergoeden. De verwachte effecten van de gaswinning Oppenhuizen geven geen aanleiding tot waardedaling van huizen van omwonenden. In aanvulling op de wettelijke verplichtingen werkt Vermilion mee aan de uitvoering van nulmetingen aan gebouwen.
Procedure schadeafhandeling Technische commissie bodembeweging (Tcbb) Heeft u een vermoeden van schade door de gaswinning, dan kan de Tcbb u adviseren over het oorzakelijk verband en/of de hoogte van de vergoeding. Mijnbouwondernemingen volgen Tcbb-adviezen meestal op. Bent u het niet eens met het oordeel van de Tcbb of wordt het Tcbb-advies niet gevolgd, dan kunt u naar de rechter stappen. Commissie Bodemdaling Aardgaswinning Fryslân Voor afhandeling van schadeclaims in de Provincie Fryslân bestaat een Commissie Bodemdaling Aardgaswinning Fryslân. Vermilion, Wetterskip en provincie werken aan een overeenkomst waarmee Vermilion hierin toetreedt. Met deze overeenkomst accepteert Vermilion de adviezen van deze commissie als bindend. Deze commissie zal ook adviseren over de opzet van de nulmetingen aan gebouwen.
5. Ontwerp inpassingsplan voor aanleg aardgastransportleiding: Posters gebruikt bij de stand die ging over welke aspecten een rol spelen bij de inpassing van de transportleiding en wat het inpassingsplan inhoudt, inclusief een kaart en luchtfoto met het leidingtracé.
Gaswinning Oppenhuizen Inpassingsplan: Wat houdt het in? Het Inpassingsplan is het besluit waarmee het tracé van de aardgastransportleiding (incl. belemmeringenstrook) tussen de mijnbouwlocaties Oppenhuizen en Ried2 planologisch-juridisch wordt vastgelegd. Een Inpassingsplan kan gezien worden als een bestemmingsplan op rijksniveau en maakt na vaststelling deel uit van het gemeentelijke bestemmingsplan. De ministers van EZ en IenM stellen samen het Inpassingsplan vast. Om de gasleiding te beschermen gelden binnen 5 meter aan weerszijden van de leiding (de belemmeringenstrook) gebruiksbeperkingen. Hier mag bijv. niet gebouwd worden. De mijnbouwlocatie Oppenhuizen is al opgenomen in het bestemmingsplan van de gemeente en maakt daarom geen deel uit van het Inpassingsplan.
Gaswinning Oppenhuizen Inpassingsplan: Wat staat erin? Het inpassingsplan: a) bestaat uit: - een verbeelding met de exacte ligging van de leiding; - regels t.a.v. de aanleg; - een toelichting. b) in de toelichting wordt: het project beschreven; gemotiveerd hoe het project past binnen het ruimtelijk beleidskader; wat de effecten zijn op het milieu en de aanwezige waarden; de uitvoerbaarheid onderbouwd; het juridisch kader geschetst.
6. De initiatiefnemer Vermilion Energy Netherlands B.V. en de gaswinning Oppenhuizen: Posters gebruikt door de initiatiefnemer Vermilion Energy Netherlands B.V. over het project, wat er gaat gebeuren, hoe de omgeving wordt betrokken, visualisatie van het project.
VERMILION Vermilion Energy Netherlands B.V. is een dochteronderneming van het Canadese bedrijf Vermilion Energy Inc. Vermilion Energy Inc. heeft haar hoofdkantoor in Calgary (Canada) en is wereldwijd actief in Noord Amerika, Australië en Europa. In Europa is Vermilion actief in Frankrijk, Nederland, Duitsland en Ierland. Vermilion in Nederland Vermilion is sinds 2004 in Nederland actief. Het hoofdkantoor van Vermilion in Nederland staat in Harlingen. Een tweede kantoor staat in Amsterdam. In Nederland werken bij Vermilion ongeveer 225 mensen. Vermilion heeft in Nederland, verdeeld over 8 provincies, in totaal 26 vergunningsgebieden: Harlingen TC Garijp TC - 9 Opsporingsvergunningen - 17 Winningsvergunningen Vanaf 65 putlocaties met in totaal 107 aardgasputten wordt aardgas gewonnen. Middenmeer TC Waalwijk TC Via 4 aardgasbehandelingsstations wordt het aardgas afgeleverd naar het gasnetwerk van de Gasunie: - Garijp (GTC) - Harlingen (HTC) - Middenmeer (MTC) - Waalwijk (WTC) KERNWAARDEN VERMILION Waar we voor staan Waar we niet voor staan Veiligheid voor personeel, publiek en directe omgeving Bedrijfswinst ten koste van veiligheid Reduceren van milieueffecten Bedrijfswinst ten koste van milieu Betrekken van lokale bewoners Eenzijdige besluitvorming Lange en korte termijn werkgelegenheid Exporteren van werkgelegenheid naar elders Verduurzaming van de energiemix CO2 Intensieve energiebronnen Onafhankelijke nationale energievoorziening Afhankelijkheid van buitenlandse energie Evenwichtige en transparante verdeling van aardgasbaten in Nederland Onevenredig ruimtebeslag voor energiebronnen Publiek investeringsfonds gekoppeld aan Vermilion investeringen Onaanvaardbare risico's afwentelen op omgeving Moratorium op schaliegas in Nederland Bedrijfsaansprakelijkheid en verantwoordelijkheid Vermilion Energy Netherlands B.V. Zuidwalweg 2, 8861 NV Harlingen Telefoonnummer: 0517-493 333 www.vermilionenergy.com
OPPENHUIZEN OPPENHUIZEN artist impression Historie locatie In begin jaren '70 van de vorige eeuw is de mijnbouwlocatie Oppenhuizen aan de Eastwei aangelegd ten behoeve van het uitvoeren van een proefboring (OPH-01) naar aardgas. Deze boring is in 1972 uitgevoerd en wees uit dat op een diepte van circa 1.990 meter minus maaiveld een winbare hoeveelheid aardgas aanwezig is. Tot op heden is dit gasveld niet in productie genomen. In 2013 is de concessie ZuidFriesland III, waar de locatie Oppenhuizen deel van uitmaakt, overgedragen aan Vermilion. artist impression Kentallen gaswinning Verwachte productie kentallen: - Hoeveelheid winbaar aardgas : - Verwachte productieduur: circa 500 miljoen m 10 15 jaar 3 Basismeting Voorafgaand aan de aardgaswinning wordt een basismeting uitgevoerd om een referentiekader te verkrijgen. Periodiek worden controle metingen overeenkomstig het meetplan uitgevoerd. De resultaten van de metingen worden gerapporteerd aan het Staatstoezicht op de Mijnen en gepubliceerd op www.nlog.nl. Nulmeting Vermilion is voornemens voorafgaand aan de gaswinning een op risico gebaseerde nulmeting uit te voeren: Aanpassingen locatie Voor het winnen van het gas wordt gebruikt gemaakt van de in 1972 geboorde put. Ten behoeve van de gaswinning worden op de locatie productiefaciliteiten geplaatst, waaronder een gastreatment package en bovengrondse tanks voor opslag van formatiewater en glycol. Voor het transport van het aardgas naar een gasbehandelingsinstallatie wordt een ondergrondse aardgastransportleiding aangelegd. a. De meting wordt uitgevoerd ter plaatse van een vooraf bepaalde representatieve selectie van bouwwerken binnen het invloedsgebied van de gaswinning. b. De meting wordt uitgevoerd ter plaatse van een vooraf bepaalde representatieve selectie van bouwwerken buiten het invloedsgebied van de gaswinning als referentie. c. Vermilion sluit aan de bij de Commissie Bodemdaling aardgaswinning in Friesland (CBAF) door het ondertekenen van een Overeenkomst d. De onderzoeksopzet wordt voor advies voorgelegd aan de CBAF e. Het advies van de CBAF op de onderzoeksopzet wordt door Vermilion geaccepteerd als bindend advies. artist impression artist impression Vermilion Energy Netherlands B.V. Zuidwalweg 2, 8861 NV Harlingen Telefoonnummer: 0517-493 333 www.vermilionenergy.com