Winningsplannen Opeinde en Opeinde-Zuid/Middelburen

Transcriptie

1 Winningsplannen Opeinde en Opeinde-Zuid/Middelburen Geografische ligging

2 Winningsplannen Opeinde en Opeinde-Zuid/Middelburen Algemeen De winningsplannen zijn beide geactualiseerd om verschillende redenen: Winningsplan Opeinde: Een langere productieverwachting uit het Opeinde aardgasvoorkomen (OPE). Winningsplan Opeinde-Zuid/Middelburen: Een langere productieverwachting uit het Opeinde-Zuid aardgasvoorkomen (OPZ) en uit het Middelburen aardgasvoorkomen (MBN). Verschillende betrokken partijen hebben advies gegeven op beide winningsplannen: Nationaal: o Staatstoezicht op de Mijnen, TNO, Technische commissie bodembeweging en de Mijnraad Regionaal: Provincie Fryslân, Gemeente Smallingerland, Gemeente Tytsjerksteradiel (alleen voor Opeinde) en Wetterskip Fryslân Q2/Q t/m Aanvraag Vermilion tot instemming op geactualiseerd winningsplan Opeinde Aanvraag Vermilion tot instemming op geactualiseerd winningsplan Opeinde-Zuid/ Middelburen Advies betrokken partijen Ontwerpinstemmingsbesluiten op beide winningsplannen Ontwerpinstemmingsbesluiten liggen beide ter inzage voor een zienswijze Informatieavond over beide winningsplannen in het Fries Congrescentrum Drachten Definitief instemmingsbesluit Ondergrond OPE en OPZ bevinden zich op ongeveer 1900 meter diepte. Deze aardgasvoorkomens bestaan uit de Vlieland zandsteen, die miljoen jaar geleden is afgezet en hebben de Vlieland kleisteen als afdekkende laag. MBN aardgasvoorkomen ligt op ongeveer 2400 meter diepte en zit in de Ten Boer formatie, die het bovenste deel uitmaakt van de Rotliegend formatie. Deze is miljoen jaar geleden afgezet en wordt afgedekt door Zechstein anhydriet.

3 [E6 nm3/y] [E6 nm3/y] Winningsplannen Opeinde en Opeinde-Zuid/Middelburen Productie Winningsplan Opeinde Locatienaam en adres Put Boorjaar Productie van/tot Aardgasvoorkomen Opeinde-1/7 OPE Binnendijks 1 Opeinde OPE Opeinde-2 OPE Bildwei heden OPE Rottevalle Opeinde-4 Tikewei De Tike OPE Winningsplan Opeinde-Zuid/Middelburen Locatienaam en adres Put Boorjaar Productie van/tot Aardgasvoorkomen Middelburen-1/ Opeinde-3 De Steven 26 MBN t/m en 2006 heden OPZ MBN Drachten OPE heden OPZ MBN heden MBN Waarschijnlijk kan het Opeinde aardgasvoorkomen (OPE) geproduceerd worden met de 4 bestaande putten. Het Opeinde-Zuid aardgasvoorkomen (OPZ) kan met de put OPE-03 geproduceerd worden. De productie van het Middelburen aardgasvoorkomen (MBN) wordt gerealiseerd met de putten MBN-01 en MBN-02. Het gewonnen aardgas wordt getransporteerd naar het aardgasbehandelingsstation in Garijp en wordt hier verder behandeld. De mijnbouwlocaties worden op afstand gecontroleerd en gemonitord vanuit de controlekamer in Garijp of Harlingen. Regelmatig zullen medewerkers van Vermilion de locatie bezoeken voor controles en onderhoud. Daarnaast houdt Staatstoezicht op de Mijnen toezicht op de activiteiten uitgevoerd door Vermilion. Productieverwachting Opeinde Opeinde-Zuid Middelburen ar ar L M H L M H H = Hoog M = Midden L = Laag De aardgaswinning vindt plaats door middel van natuurlijke stroming door de aanwezige druk. Mogelijk zal er in de eindfase compressie gebruikt worden. De reservoir prestaties worden gemonitord door regelmatige drukmetingen en water en aardgas productiemetingen. Waarschijnlijk kan de geplande productie uit OPE tot en met 2028 gerealiseerd worden en tot 32 miljoen nm³ produceren. De productie uit het OPZ aardgasvoorkomen kan tot en met 2036 tot 50 miljoen nm³ produceren. Daarnaast kan uit het MBN aardgasvoorkomen tot en met 2020 tot 36 miljoen nm³ produceren. De te verwachten einddatum zou als gevolge van productieomstandigheden kunnen afwijken.

4 [mm] [mm] Bodemdaling Compactie is wanneer productie drukdaling veroorzaakt en het resulteert in een kleine inzakking van het reservoir-gesteente. De precieze waarde hangt af van de stijfheid van het gesteente, en van de mate van de drukdaling. De drukdaling verloopt geleidelijk in de tijd, en de compactie dus ook. Compactie ±2 km gasput ±1 km Generiek voorbeeld ±5 km Compactie (orde grootte van enkele cm s) bodemdaling <2 cm Aardlagen Gas gevulde structuur Bodemdaling Door compactie dalen de lagen boven het reservoir-gesteente. Aan het oppervlak leidt dat tot een bodemdalingskom. De bodemdalingskom is groter dan het aardgasvoorkomen. De bodemdalingskom verloopt zeer glooiend: ~ 1 centimeter over 1 kilometer (afhankelijk van de daling in het centrum). Bodemdaling kan (> 5 centimeter) consequenties hebben voor de waterhuishouding. Gebouwschade is tot op heden in onze aardgasvoorkomens in Nederland nog niet geconstateerd. Ook andere factoren dragen bij aan maaivelddaling. Maaivelddaling (bron: Deltares) Bodemdaling in dit gebied Historische daling (mm) Opeinde Opeinde-Zuid/Middelburen 10 near OPE near OPE-02 0 Sep-65 Sep-75 Sep-85 Sep-95 Sep-05 Sep Sep Sep-75 Sep-85 Sep-95 Sep-05 Sep E B B E E E E E E G E G0001 Historische bodemdaling (bron: Rijkswaterstaat) Getoonde daling is gas + autonoom; de schattingen zijn dus ruim genomen (conservatief). Toekomstige daling volgens winningsplan (mm) Opeinde aardgasvoorkomen Vanaf 1970 tot heden boven het OPE gasvoorkomen een bodemdaling van 7-8 cm, deels door NAM winning. De toekomstige daling boven het OPE gasvoorkomen wordt <2 centimeter verwacht. Opeinde-Zuid/Middelburen aardgasvoorkomen Vanaf 1980 tot heden boven de OPZ/MBN aardgasvoorkomens bodemdaling van 5-6 cm, deels door NAM en Chevron winning De toekomstige daling boven de OPZ/MBN aardgasvoorkomens wordt <2 centimeter verwacht.

5 Surface Bodemtrilling Algemeen Door compactie rond een breuk kan wringing optreden en door daling van de vloeistofdruk verandert het spanningsveld. Daardoor bouwt zich spanning op langs een breuklijn. Die kan zich ontladen door een beving. Oorzaken met minder kans op een beving: Als het gesteente slap is, wordt de spanning opgevangen door vervorming. Als er weinig breuken zijn. Als het reservoir-gesteente dun is, is er minder compactie en minder spanning. Categorisatie grondtypen t.b.v. opslingering Oorzaken met kans op een kleinere beving: Als het reservoir-gesteente dun is, is er minder compactie en minder spanning. Als de breuken kort zijn. De opbouw van de ondiepe ondergrond beïnvloedt het effect van een beving (opslingering). Al deze factoren worden meegewogen in een zogenaamde Seismische Risico Analyse (SRA). Een protocol opgesteld door Staatstoezicht op de Mijnen en TNO, welke verplicht is voor onshore winningsplannen. Opeinde, Opeinde-Zuid en Middelburen Bron: TNO (2012) De kans op een aardbeving door winning uit het Opeinde (OPE) en Opeinde-Zuid (OPZ) aardgasvoorkomens is verwaarloosbaar; de afdekkende laag is zeer slap. De kans op een aardbeving uit het Middelburen aardgasvoorkomen (MBN) is volgens de voorgeschreven SRA 42%. De maximaal realistische magnitude is op grond van de voorgeschreven analyse 2.9. De kans op een beving van 2.9 is veel lager dan 42%. Volgens de laatste inzichten (2017) is de kans op een beving voor MBN overschat. Doordat de Ten Boer formatie uit een verzameling dunne zandlaagjes bestaat, met ondoorlatende kleilagen ertussen, wordt het risico nu veel kleiner geschat. Het seismisch risico ligt in de laagste categorie (Categorie I). Type A Niveau 0 Seismisch actief in verleden?, M >= 2.5 Type C Niveau 0 Seismisch actief in verleden?, M >= 2.5 Niveau 1 Screening Potentieel (DHAIS) Kans op geinduceerde beving M > 1.5 Verwaarloosbaar 19% 42% Niveau 1 Screening Potentieel (DHAIS) Kans op geinduceerde beving M > 1.5 Verwaarloosbaar 19% 42% Categorie I Bestaande Monitoring A B C Mogelijke sterkte (M) van geinduceerde beving >= 2.5? Niveau 2 Risico Matrix Risico Classificatie I II III Categorie I Bestaande Monitoring A B C Mogelijke sterkte (M) van geinduceerde beving >= 2.5? Niveau 2 Risico Matrix Risico Classificatie I II III I II III Categorie II Uitgebreide Monitoring & Management Plan D Categorie III --> Niveau 3 Quantitatieve Risico Analyse E Categorie II Uitgebreide Monitoring & Management Plan D Categorie III --> Niveau 3 Quantitatieve Risico Analyse E Subsurface

6 Bodemdaling en bodemtrilling: Metingen Bodemdaling Bodemdaling wordt door Vermilion gemeten door regelmatig waterpasmetingen te doen (o.a. in 2013). De volgende meting is in Het bodemdalingsmeetplan wordt gecontroleerd door Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). De bodemdalingsmetingen worden gecontroleerd door Rijkswaterstaat (geodesie) en door SodM. Rijkswaterstaat doet ook bodemdalingsmetingen, volgende staat gepland in De dekkingsgraad is minder dan op grond van de meest recente normen, omdat de winning in deze regio al vanaf 1970 loopt en er veel natuurgebieden liggen. Waterpassingstrajecten meetplanning Leeuwarden-Oost 2018 (CONCEPT) Bodemtrilling Trillingen worden gemonitord door het netwerk van het KNMI. Vermilion gaat dit netwerk in de komende jaren uitbreiden om de dekking nog verder te verbeteren. 1 station is in 2017 geplaatst en 4 stations zullen in 2018 geplaatst worden. Bij het plaatsen van een meetstation wordt een boorgat gemaakt van 200 meter diep waar 4 microfoons in worden gehangen die bevingen detecteren tot tientallen kilometers afstand, afhankelijk is van de sterkte van de trilling. Bestaande stations Detectielimiet KNMI netwerk, status Geplande stations (in rood)