Elly Van Acoleyen Inhoud presentatie Bestuur Digitale diensten voor de bib Digitale diensten, e-diensten, e-services, van onze lokale bibliotheek: 1. Basisdiensten van thuis uit 2. Extra diensten, meerwaarde-services 3. Diensten die de visibiliteit verhogen, de bib makkelijker terug te vinden maken 4. Diensten In de bib, binnen de muren 5. Diensten die de digitale emancipatie bevorderen Basisdiensten van thuis uit 1. Opzoeken of een werk binnen is 2. Online reserveren, al dan niet ook voor werken die in het rek staan 3. Het krantenarchief raadplegen van thuis uit (na inloggen met je bibliotheekkaart) 4. E-boeken lenen (ook na inloggen) 5. Een mail of sms krijgen als je boeken binnen moeten 6. Online verlengen Extra diensten 7. Leestips, leessuggesties krijgen 8. Muziekfragmenten beluisteren 9. Aankoopsuggesties geven Diensten die de zichtbaarheid van de bib verhogen 10. Opzoeken wanneer de bib open is, hoeveel lenen kost, wie er vandaag achter de balie zit, Je bib terugvinden op het net, met een herkenbaar (gemeentelijk) imago, een eigen boodschap, specifieke dienstverlening, als een online visitekaartje, : a. via een eigen bibwebsite of blog b. via de gemeentewebsite c. via Google (erg belangrijk!) d. via Facebook Diensten binnen de muren van de bib 11. De kranten van de dag op tablets in de bib 12. Draadloos internet aanbieden 13. Beschikbare digitale infrastructuur TIPS 1. Vervang de afbeeldingen door afbeeldingen van je eigen catalogus als je tevreden bent over de gebruiksvriendelijkheid 2. Benoem in je uitleg een bepaald type gebruik of een bepaalde gebruiker, zodat deze dienst herkenbaar wordt, met een duidelijk nut voor bepaalde gebruiksprofielen. Bijvoorbeeld: - Opzoeken of de bib het boek heeft dat je op je (verlang)leeslijstje hebt gezet Opzoeken of een werk dat je voor school nodig hebt in de bib aanwezig is 1 5
- Een online reservatiedienst voor drukbezette tweeverdieners - Het krantenarchief raadplegen om je huistaak te maken De regionale voetbaluitslagen van vorige week opzoeken als je net terug bent uit vakantie De bespreking of krantencommentaren van een actueel boek opzoeken - E-boeken lenen voor op de trein naar het werk E-boeken lenen door jongeren met eigen tablets - De kranten van de dag op tablets voor de vaste gebruikers van de kranten- en koffiehoek op woensdagvoormiddag die allen gelijktijdig De Standaard willen lezen - Draadloos internet aanbieden voor mensen met eigen toestellen (tablets, smartphones, laptops) - Luisterpalen voor ouders die in de bib verblijven tijdens het voorleesuurtje voor de kinderen - Pc-klassen en digitale schoolborden voor klasbezoeken - Gamerooms om (kwalitatieve, educatieve) games te leren kennen door jonge kinderen en hun (groot)ouders Waarom deze digitale diensten? 1. Het digitale penetreert in het dagelijkse leven van mensen. Grafiek uit de presentatie van Gert Nulens (toen IBBT/Smit) uit de participatiesurvey: http://www.participatiesurvey.be/docs/22.het%20internet%20als%20instrument%20voor%20 cultuurparticipatie.pdf Over de toename de laatste jaren van internetgebruik en online cultuurprodukten en cultuurbeleving. Andere cijfers bij de stelling dat het digitale opgang maakt: Uit Digimeter (http://www.digimeter.be/resultaten.php): - 91,9% van de bevolking bezit een computer, 91,4% heeft een internetverbinding - 70,1% van de Vlamingen heeft op zijn minst één account op een sociale netwerksite. Facebook is het populairst (62,9%). Twitter (26,9%), LinkedIn (21,5%) en Youtube (34,7%) kennen de grootste groei. Uit Barometer informatiemaatschappij van de FOD Economie (http://economie.fgov.be/nl/binaries/barometer_informatiemaatschappij_2012_tcm325-205395.pdf) - 83% van de Belgen die de laatste drie jaar een computer hebben gebruikt doen dit dagelijks - 43% van de Belgen heeft in 2011 online aankopen verricht 2. Een aantal maatschappelijke evoluties vraagt om gebruiksvriendelijke, snelle, frisse diensten, van thuis uit: Bijvoorbeeld voor tweeverdieners, of mensen die aangeven geen tijd te hebben, of mensen die opzien tegen de extra verplaatsing naar de bib 3. E-government is een trend: mensen willen effectief meer e-services Leiedal organiseerde een onderzoek, uitgevoerd door Memori bij 3000 geënquêteerden uit de regio, om te peilen naar behoeftes aan e-diensten. (Zie http://www.leiedal.be/egovernment/innovatie/onderzoek-dienstverlening) Hieruit blijkt dat mensen effectief meer e- services willen: online formulieren, opvolgen meldingen, eid, online inschrijven Succesverhalen: - Tax-on-Web (met 3 miljoen gebruikers) Bibnet 2 5
- mijnbibliotheek voor eenvoudige bibliotheekverrichtingen (verlengen, reserveren) (101694 gebruikers van Mijn Ovinob in Oost-Vlaanderen op 14/03/2013, of meer dan 3500 extra gebruikers op een maand tijd) Tip Gebruik steeds de meest actuele cijfers en indien mogelijk cijfers uit je eigen stad of gemeente Extra aandacht voor diensten die de digitale emancipatie bevorderen: 14. Digitale infrastructuur Bijvoorbeeld voor mensen die er thuis geen of geen goede hebben en waar OCMW geen alternatief biedt 15. Initiaties en workshops volgen Bijvoorbeeld projecten mediawijsheid voor een verantwoord en kritisch mediagebruik 16. Geholpen worden bij mediagebruik, wegwijs maken Bijvoorbeeld projecten e-inclusie voor kansengroepen Samen met partners, in en door de bib Waarom extra aandacht voor digitale emancipatie? Digitale achterstand en maatschappelijke uitsluiting gaan hand in hand (vinden van werk, deelnemen aan verenigingsleven, zoeken naar vrije tijdsbesteding, deelnemen aan media) Uit Digimeter (http://www.digimeter.be/resultaten.php) - Vnl. oudere, alleenstaande en lager opgeleide mensen hebben minder vaak een computer en internetverbinding thuis. - 8,1 % van de bevolking heeft geen computer, 8,6 % geen internetverbinding - 19,2% van de Belgen heeft geen of enkel een diploma van de lagere school. Tip Gebruik steeds de meest actuele cijfers en indien mogelijk cijfers uit je eigen stad of gemeente Op www.lokalestatistieken.be vind je wel wat cijfers over kansarmoede en de samenstelling van je bevolking Meerwaardes van digitale bibliotheekdiensten voor de gemeente 1. Meer mensen/burgers bedienen Hen beter bedienen: gebruiksvriendelijkheid verhogen, aandeel tevreden en loyale gebruikers verhogen 2. Juiste service op de juiste plek Als meer mensen eigen bibliotheekdiensten zelf beheren, komt in de bib meer ruimte vrij voor andere inspanningen, bvb voor bijzondere groepen die de weg minder gemakkelijk vinden of meer hulp/begeleiding/inspiratie nodig hebben 3. Imago: burger verwacht gemeente die mee is, die frisse hedendaagse diensten levert Vergelijk met Colruyt: boodschappenlijstjes op basis van recepten in weekmenu, voor jou klaargezet in je lokale winkel De gemeente wordt met haar e-services meer zichtbaar op het net Bibnet 3 5
4. Gebruik van sociale media en online interactie vergemakkelijken participatie door burgers. Online toepassingen kunnen zorgen voor meer betrokkenheid, engagement en medeeigenaarschap. 5. De bib kan een maatschappelijke opdracht opnemen om mensen ook digitaal te emanciperen, bijvoorbeeld als complementaire schakel in een lokaal netwerk van organisaties en verenigingen. Mensen die digitaal geëmancipeerd zijn vinden makkelijker hun weg in de maatschappij 6. Lokale beleidsthema s TIP Koppel beleidsthema s van de gemeente aan beleidsthema s van de bib, zo krijg je de aandacht van het hele schepencollege. Ter inspiratie: welke rol kan de bib spelen bij: - Inburgeringsbeleid - Scholenwerking - Sociaal beleid - Kennisvermogen bevolking en bijgevolg economisch weefsel - Vergroening, verkleuring, vergrijzing van de gemeente - Het uitstralen van de Vlaamse Identiteit Welke richting wil jouw gemeente uit? Probleemstelling: - Voor welk beleid ga je met de digitale bibliotheek? Waar zet je op in en waarom? - Welke resultaten wil de stad/gemeente met je digitale bibliotheek bereiken? - En hoe? (kan je dit wel, zijn er voldoende competenties, wat is haalbaar en wat niet) - Welke bijdrage wordt er van de gemeente zelf verwacht? Je staat niet alleen Een landelijk netwerk ondersteunt de digitale bibliotheek bij tal van uitdagingen. Mogelijke voorbeelden: - PBS (gedeeld bibliotheeksysteem) - Open Vlacc (centrale catalografie) - Bibliotheekportalen (online, gebruiksvriendelijke catalogus) - Mijn bibliotheek-diensten (login voor beheer bibliotheektransacties en raadplegen collecties) - GoPress, Fundels, E-boeken (centrale aankoop en distributie van digitale collecties) - De bib op school (begeleidingstraject voor samenwerking met onderwijs) - Google strategie (aanwezigheid van bibliotheken in Google) - Inspiratiegidsen digitale publiekswerking (over hanteren blogs, websites, facebook) - Maar de lokale bib hanteert de instrumenten zelf, maakt keuzes volgens eigen doelstellingen BBC Ondersteuning door de lokale digiscan Lokale digiscan helpt keuzes te maken doorheen bijvoorbeeld twee workshops en een eindrapport. Vermeld hierbij het traject dat jij zou willen doorlopen Dertien bibliotheken deden het ons reeds voor. Bibnet 4 5
Extra TIPS: - Vertrek vanuit de drijfveer van de schepen iets blijvend of duurzaam verwezenlijken, het verschil maken, dit efficiënt en goedkoop doen, Veel mandatarissen willen graag een goed project brengen aan hun collega s binnen en buiten de gemeente. En het kan hen aangereikt worden. - Dingen tonen/laten zien is belangrijk - Vertrek vanuit het bestaand beeld van de bibliotheek in de hoofden van je toehoorders en voeg er nieuwe dingen aan toe, maar niet zo dat wat er reeds is er onherkenbaar door wordt - In weinig tijd een korte en duidelijke boodschap brengen. Eventueel documentatiemateriaal achterlaten om er dieper in te duiken als ze dat wensen - Vertrek vanuit het publiek: wat betekent de (lokale) digitale bibliotheek voor het publiek. En pas later: welke structuur (welk netwerk) zit hier achter om dit mogelijk te maken - Vertrek eventueel vanuit de oerklant : wat vindt of doet de doorsnee gebruiker in de bib of wat wil hij er doen. Benoem eventueel een aantal verschillende profielen. (een rondhanger, een functioneel gebruiker, een kind, ) - Vertrek vanuit de ambities van de gemeente of stad, sluit aan bij bestaande beleidsdoelstellingen en maak verband hard. Bibnet 5 5