Thema: herfst Boek: Het vrolijke herfst voorleesboek Door: Sarah en Marjolein Oktober 2016
Inhoudsopgave Inleiding Ouderbrief persoonlijkheidsontwikkeling Sociaal-emotionele ontwikkeling Ontwikkeling van de waarneming Taalontwikkeling Ontwikkeling van denken en rekenen Orientatie op ruimte en tijd Motorische ontwikkeling Kunstzinnige ontwikkeling Sintmaarten Bijlagen
Inleiding Beste collega s, Voor je ligt het thema dat begint op 3 oktober: Herfst. Boek: Dit jaar hebben we gekozen voor het boek: Het vrolijke herfstvoorleesboek van Marianne Busser en Ron Schroder. Een prachtig boek met de altijd zeer aansprekende en herkenbare illustraties van Dagmar Stam. Het boek bevat leuke platen waar veel te zien is voor de kinderen. Het boek bevat veel handvatten voor leuke activiteiten die behoren tot de 8 ontwikkelingsgebieden. De praatplaat, inclusief versje, als start van het boek geeft al zoveel stof tot nadenken en overleg. Het boek is gevuld met verhalen, die je kunt naspelen of uitproberen, en versjes die vertederen. Er zitten drie liedjes in, die je via de site: www.mariannebusser-ronschroder.info/downloadliedjes.php kunt downloaden. Er is veel moois te vinden in dit veelzijdige boek...een hilarisch versje over de blote koning die zijn billen brandt, een wijze les over paddenstoelen plukken of juist niet. Thematafel: Voor kinderen is het leuk op spullen mee te nemen voor de thematafel. Dit hebben we verwerkt in de ouderbrief. Het thema herfst biedt ook mogelijkheden om erop uit te gaan met de kinderen en bijvoorbeeld blaadjes, kastanjes e.d. te verzamelen voor de thematafel. Vervolgens kunnen die ook weer worden gebruikt voor de activiteiten die we gepland hebben met de kinderen. Andere activiteiten binnen dit thema: 4 oktober: Dierendag. 11 november: Sintmaarten. Hierover verderop meer.
Ouderbrief Beste ouders, Vanaf maandag 3 oktober gaat het nieuwe thema van start: herfst. Na een geweldige lange zomer lijkt het nu dan echt zover, de herfst is aangebroken. Herfst is voor kinderen een spannend seizoen. Er valt een hoop te beleven. De natuur verandert zichtbaar. De bomen en struiken worden kaal, er ligt veel blad op de stoepen en de straten, het wordt kouder en de zomerkleren verdwijnen weer in de kast. Ook is het vroeger donkeren en moet het licht al aan voordat de vaders en moeders komen en worden de kinderen misschien wel in het donker gebracht en gehaald. We gaan met de kinderen kijken naar de natuur, voorlezen, en (herfst)knutselwerkjes maken. Jonge kinderen zijn erg gericht op wat ze zien, ruiken en proeven. Ze willen alles met de handen vastpakken en onderzoeken. Er valt voor jullie en ons dus veel te vertellen en uit te leggen wat we allemaal waarnemen en ontdekken in de herfst. Het boek waar we mee gaan werken is: Het vrolijke herfstvoorleesboek van Marianne Busser en Ron Schroder. Een prachtig boek met de altijd zeer aansprekende en herkenbare illustraties van Dagmar Stam. Het boek bevat leuke platen waar veel te zien is voor de kinderen. Het boek geeft veel stof tot nadenken en overleg. Het boek is gevuld met verhalen en versjes die vertederen.
Binnen de periode van dit thema valt ook Dierendag en Sintmaarten. 4 oktober Dierendag: De kinderen mogen deze dag hun mooiste knuffeldier meenemen naar Harlekijn en zal de dag in het thema van dieren staan. 11 november: Alle kinderen (vanaf 1,5 jaar) gaan een lampion maken. Op de dag van Sintmaarten gaan we met de kinderen lampionnetje lopen. Willen jullie erom denken dat jullie kind(eren) een lampionstokje meenemen? Graag voorzien van naam. Alvast bedankt hiervoor. Samen met jullie en jullie kind(eren) maken we er weer een leuk en leerzaam thema van! Wij hebben er zin in! Team Harlekijn
Persoonlijkheidsontwikkeling -Thematafel De kinderen kunnen van huis allerlei herfstmaterialen meenemen voor de thematafel. Ze kunnen daar dan zelf ook wat over vertellen bijvoorbeeld waar ze het vandaan hebben, met wie ze op zoek zijn gegaan, wat ze meegemaakt hebben tijdens het zoeken, enz. Samen bladeren en herfstmaterialen zoeken Stampen in plassen in de groep de gevonden materialen sorteren 4 oktober Dierendag: Alle kinderen mogen hun mooiste knuffeldier van huis meenemen. In de kring gaan we praten over ieders lievelingsdier, huisdier en natuurlijk over dieren die bij de herfst horen.
Sociaal-emotionele ontwikkeling - Liedje kiezen Laat kinderen één voor één een liedje kiezen die met herfst te maken heeft. Zo leren ze op hun beurt te wachten. - Verstoppertje Doe 1 kind een blinddoek voor en laat dan een ander kind een kastanje (o.i.d.) verstoppen in de groep. Ontwikkeling van de waarneming - De thematafel inrichten en bekijken Richt met alle kinderen de thematafel in en bekijk met z n allen de thematafel en bespreek wat er allemaal te zien is. - Memory spelen Ga met de kinderen de herfst memory spelen. (zie bijlage) - Samen lezen Lees met de kinderen het themaboek en laat ze de plaatjes zien en bespreek die.
Taalontwikkeling Herfstversjes - Zie je de takken wiegen Alle blaadjes vliegen Kleine blaadjes bruin en geel Oei, oei, oei, wat zijn er veel! - Hompeltje en pompeltje, Die klommen op een berg, Hompeltje was de kabouterman Pompeltje de dwerg. Ze klommen heel hoog, tot in het topje En schudden, schudden met hun kopje Toen zijn ze in de berg gekropen, En niemand zag ze ooit nog lopen Daar zijn ze weer. - Egeltje, egeltje Prikkebol, kruip maar in je warme hol. Holletje van gras en mos, tussen stad en tussen bos. Nog een geeuw en nog een gaap, nog een geeuw... nog een gaap... Egeltje, egeltje Prikkebol, in zijn warme winterhol, slaapt zijn warme winterslaap. - Goeiemorgen, zei de spin ik heb vandaag zo n zin, zo n zin om een webje te gaan weven nou, dat doe ik dan maar even rond en rond en draaien maar ziezo, mijn webje is al klaar - Kijk, ik ben een paddestoel zie je me goed? twintig stippen heb ik op mijn hoed op mijn dunne steeltje sta ik op het mos
ben ik niet de mooiste van het hele bos? - Spinnetje spin, op mijn kin Op mijn rug, en snel weer terug! Van mijn been naar mijn grote teen. Pffff, wat wind, naar een ander kind! Spinnetje, spinnetje, spin, (je ene hand kriebelt in je andere hand) kriebelt aan mijn kin, (met hand aan kin kriebelen) kriebelt op mijn rug (met hand op rug kriebelen) en weer vlug terug. (terug in je hand kriebelen) Roets langs mijn been, (met hand langs been glijden) op mijn dikke teen. (hand op dikke teen) Met een zuchtje wind, springt het spinnetje op een ander kind! (met hand naar ander kind springen) Herfstliedjes - Herfst, herfst wat heb je te koop Honderdduizend bladeren op een hoop Zakken vol met wind, ja m'n kind Ik hoop maar dat jij dat wel aardig vindt. - Tikketakke regen, tik tak op het dak. Tikketakke regen, op de wegen. Plens, plens, plas, plas, plas. Druppeltjes op m'n regenjas. - Pak je laarzen, pak je jas, moeder breidt een wollen das. Loop maar in de regen, loop maar in de wind. klap in je handen m'n lieve kind. - Alle bomen in het bos laten nu hun blaadjes los. 'k Zoek die blaadjes langs de kleine paadjes van het grote dierenbos. - Blaadjes vallen van de bomen, tja, de herfst is weer gekomen Blaadjes, groen en geel en rood en bruin vallen in onze tuin.
- Hoor de wind eens waaien, hoei, hoei, hoei. Zie je de bomen zwaaien, hoei, hoei, hoei. Ga niet zo tekeer, jij lastige meneer, ik blijf lekker binnen, wat een lelijk weer! - Op een grote paddestoel Rood met witte stippen Zat kabouter Spillebeen Heen en weer te wippen Krak, zei toen de paddestoel Met een diepe zucht Allebei de beentjes Hoepla in de lucht - Dag paddenstoelen-mannetjes, mevrouwtjes en meneertjes. Wat sta je prachtig in het rond; ik wed, je komt net uit de grond, met pasgestreken kleertjes. Maar als ik straks naar huis toe ben dan krijg je vlugge voetjes. Dan dans je en dan dans je maar. Dan knik je lachend naar elkaar en schudt je rode hoedjes. Daar dansen wij van hopsasa op paddenstoelenbenen. Wij springen door het grote bos en stampen op het zachte mos en op de harde stenen. Sintmaartenliedjes - Elf november is de dag, dat mijn lichtje dat mijn lichtje Elf november is de dag Dat mijn lichtje branden mag Twaalf november is de dag dat ik mag snoepen dat ik mag snoepen
Twaalf november is de dag dat ik mag snoepen de hele dag. - Dag mevrouw en dag meneer Hé hallo hier ben ik weer Met mijn lalalala lampion Van papier of van karton Met een lichtje mooi is dat Als ik klaar ben krijg ik wat - ik loop met mijn lantaarn lantaren loopt met mij ik loop met mijn lantaarn lantaren loopt met mij mijn licht gaat uit ik ga naar huis rabiemelrabammelrabom mijn licht gaat uit ik ga naar huis rabiemelrabammelrabom - Sinte, sinte maarten de koeien hebben staarten geef een appel of een peer dan kom ik dit jaar niet meer Of Sint Maarten Sint Maarten De koeien hebben staarten De meisjes hebben rokjes aan Daar komt Sint Martinus aan - Kijk mijn lichtje, kijk mijn lichtje zelfgemaakt, zelfgemaakt, en vanavond mag ik, en vanavond mag ik, laat op straat, laat op straat.
Taalkastje - Laatje 1 Doel: woordenschat en woordgebruik Activiteit: introductie van het prentenboek Materiaal: het themaboek: Okke, Noot en Doppejan - Laatje 2 Doel: vloeiend en verstaanbaar vertellen Activiteit: laat de kinderen aan de hand van de tekeningen in het boek, zelf een verhaal vertellen Materiaal: het themaboek - Laatje 3 Doel: luisteren Activiteit: lees het boek voor aan de kinderen Materiaal: het themaboek - Laatje 4 Doel: gesprekjes voeren Activiteit: laat de kinderen zelf vertellen wat er allemaal gebeurt in de herfst, wat hoort er allemaal bij de herfst? Materiaal: evt. een praatplaat erbij - Laatje 5 Doel: mening uiten en vragen stellen Activiteit: wat vinden de kinderen van de herfst en van het boek en de plaatjes. Materiaal: hierbij kun je een praatstok gebruiken. Wie de stok heeft, mag praten. - Laatje 6 Doel: leesplezier Activiteit: leer de kinderen het Herfstversje : hompeltje en pompeltje Materiaal: versje in bijlage 1 - Laatje 7 Doel: oriëntatie op boek en verhaal Activiteit: laat de kinderen zelf lezen en het boek doorbladeren Materiaal: het themaboek - Laatje 8 Doel: oriëntatie op de geschreven taal Activiteit: laat de kinderen woorden zeggen die met het themaboek te maken hebben en de leidster schrijft het op een vel papier. Materiaal: het boek, een vel papier en een stift - Laatje 9 Doel: Fonemisch bewustzijn en alfabetisch principe Activiteit: hak en plak met de kinderen de woorden die het meeste met de herfst te maken hebben uit het boek. Materiaal: het boek
Ontwikkeling van denken en rekenen Rekenen met kastanjes Kastanjes zijn in de herfst overal te vinden en kun je leuke rekenspelletjes mee doen: -Laat de kinderen tellen hoeveel kastanjes er op tafel liggen. -Leg de kastanjes in een rij, welke is de eerste/voorste en welke de laatste/achterste. -Maak twee groepjes van kastanjes, waar liggen er meer/minder of welk groepje is het grootst/kleinst. Rekenen met het boek Het boek behorend bij het thema bevat leuke platen waar veel op is te zien voor de kinderen. Na het voorlezen van het verhaal kun je verschillend dingen gaan tellen. - Laat de kinderen hoeveelheden tellen die er te zien zijn op de plaat. - Laat de kinderen vertellen welk voorwerp het grootst is op de plaat, welk voorwerp is het kleinst. Je kunt hiervoor alles gebruiken wat er op de plaat te zien is. Toveren Leg een aantal spullen, bijvoorbeeld een kastanje, een nootje, een blaadje, onder een toverkleed. Tover er samen met de kinderen eentje weg en laat de kinderen raden welke weg is. Het is extra spannend als je tijdens het toveren een echte toverspreuk opzegt. Wat hoort bij elkaar Wanneer je er met de kinderen op uit bent geweest en kastanjes, nootjes, blaadjes e.d. hebt verzameld, kun je met de kinderen een spelletje gaan doen van dingen die bij elkaar horen. Gebruik daarbij onderstaande plaatjes of nog leuker: maak samen met de kinderen foto s van de bomen. We gebruiken hiervoor een kastanje, een eikeltje en een beukennootje. De bomen die erbij horen zijn: de kastanjeboom, de eik en de beukenboom.
Orientatie op ruimte en tijd We bespreken met de kinderen de seizoenen welk seizoen is het nu? draag je nu een zwembroek/bikini buiten? Wanneer wel? kunnen we nu sneeuwballen maken? Wanneer wel? wanneer vallen er blaadjes van de bomen? wanneer ga je op bed als het nog licht is? En wanneer als het al donker is? Enz enz.
Motorische ontwikkeling -Maak regendruppels op de kleurplaat. Dit kan met verf, potlood of snippers plakken. Kleurplaat: Zie bijlage. -Maak met de kinderen een blad-poppetje. Laat ze zelf de oogjes opplakken. - De kabouterdans Zet de kabouterdans op en laat de kinderen dansen op de muziek. Doe samen met de kinderen alle bewegingen na. - Op een grote paddenstoel Zing in de kring op een grote paddenstoel met de kinderen. Doe de bewegingen na. Pas op dat je niet te hard van je stoel af valt!
Kunstzinnige ontwikkeling Knutselen met bladeren Maak een mooie herfstkrans met bladeren op de uitgeknipte rand van een rond bordje of stuk karton. Stempelen met blaadjes Met blaadjes en verf kun je mooi stempelen. Erg leuk voor de kleinere kinderen. Laat ze bijvoorbeeld de blaadjes inkleuren met verf met de handen. Dan kan er gestempeld worden op een wit papier Stempelen met een wc-rolletje
Verven met een handafdruk Vinger-verven met de kleinsten Paddenstoel maken Hiervoor heb je nodig: wc rol, piepschuim bol, stukjes rode en witte stof en kleine speldjes. De kinderen knippen kleine stukjes rode stof uit en leggen deze op de piepschuim bol. Met het kleine speldje prikken ze de stof vast. Als laatste nog witte stippen erop prikken. Dan nog even de wc rol wit verven en dan is de paddenstoel klaar. Kleurplaten kleuren zie kleurplatenbijlage.
Ontwikkeling van ruimte, tijd en wereldverkenning Herfstwandeling maken Ga er met de kinderen op uit! Bekijk verschillende bomen (kastanjeboom, beukenboom, eik etc.) en neem spullen mee voor de thematafel en de activiteiten zoals kastanjes, beukennootjes, eikeltjes en bladeren in verschillende groottes en kleuren. Kabouterdans Met de kinderen zijn er kaboutermutsen en baarden gemaakt. Laat de kinderen de mutsen op doen en de baarden om. Zet de kabouters op en dans samen met de kinderen de kabouterdans door de ruimte.
Sintmaarten Dit jaar gaan we een Insekten-lampion maken. Gloeivlieg? Benodigdheden: een (groen) plasticflesje (met dop) pijpenrag (groen of bruin en zwart)
kralen of ietsdergelijks voor de ogen lamineervel voor de vleugels Evt. gloeistaafjes van de Action (als dit mag?) Snippers vliegerpapier eigen fantasie : ) Laat de kinderen het lamineervel mooi versieren met snippers (zelf knippen of scheuren) vliegerpapier en lamineer deze. Hieruit knip je het model van de vleugels. Maak samen de pijpenrag-pootjes aan de fles, Let op!...1 van de pijpenragdraden moet door 2 gaatjes die je in de vleugels maakt zodat de vleugels gelijk bevestigt zijn. Maak voorop een hoofdje met voelsprieten van pijpenrag. Als we gebruik van gloeistaafjes mogen maken: Doe een gloeistaafje in de fles en sluit het dopje. Waarschuw kinderen voor het gevaar van een gloeistaafje en vertel dat ze het er niet uit mogen halen en zeker niet in de mond mogen doen. Ook ouders moeten deze boodschap mee naar huis!