FEDERALE OVERHEIDSDIENST, VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE DIENST VOOR LABORATORIA VAN KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN DESKUNDIGEN GLOBAAL RAPPORT EXTERNE KWALITEITSEVALUATIE VOOR ANALYSEN KLINISCHE BIOLOGIE MICRO/SERO/PARA Resultaten vragenlijst Mycobacteriën WIV Dienst Klinische Biologie J. Wytsmanstraat, 14 1050 Brussel België www.wiv-isp.be
Resultaten vragenlijst Mycobacteriën 2011 (Belgische + Luxemburgse laboratoria) 157 laboratoria hebben hun antwoordformulier teruggezonden (149 Belgische en 8 Luxemburgse). 1. Rechtstreeks onderzoek Aantal laboratoria die een kleuring uitvoeren Voeren een kleuring uit 117 Voeren geen kleuring uit 40 Principe van de gebruikte kleuringstechnieken Zuurvast + fluorescentie 27 Zuurvast 65 Fluorescentie 25 Drie laboratoria die zowel een zuurvaste als een fluorescentie-techniek gebruiken, merken op dat de zuurvaste techniek enkel gebruikt wordt ter bevestiging van de fluorescentie techniek; één labo dat de zuurvaste techniek enkel in dringende gevallen gebruikt wordt en één labo dat de zuurvaste techniek slechts in uitzonderlijke gevallen gebruikt wordt. Één laboratorium vermeldt het gebruik van 2 verschillende zuurvaste technieken; een ander vermeldt niet welke zuurvaste techniek gebruikt wordt. Gebruikte zuurvaste technieken Ziehl-Neelsen 67 Koude Ziehl-Neelsen (Kinyoun) 22 Tan-Thiam-Hok 2 Koude kleuring zonder bleachbehandeling 1 Niet vermeld 1 Gebruikte fluorescentie technieken Auramine 51 Acridine 1
2. Cultuur Aantal laboratoria die een cultuur uitvoeren Principes van de gebruikte technieken Voeren een cultuur uit 115 Voeren geen cultuur uit 42 Vloeibare en vaste bodem Vaste bodem, planning overschakeling naar vloeibare Vaste bodem Vloeibare bodem 3 vast + 1 vloeibaar 1 2 vast + 2 vloeibaar 1 2 vast + 1 vloeibaar 7 1 vast + 1 vloeibaar 38 1 vast (+ 1 vloeibaar: niet gepreciseerd welke) 1 (1 vast: niet gepreciseerd welke) + 1 vloeibaar 1 1 vast 1 3 vast 1 2 vast 10 1 vast 13 2 vloeibaar 1 1 vloeibaar 40 Er worden met andere woorden 96 vaste bodems en 92 vloeibare milieus gebruikt. Overzicht van de gebruikte vaste methoden Löwenstein-Jensen 67 Coletsos 23 Ogawa 2 Stonebrink 2 7H11 1 Niet gepreciseerd 1 Gebruikte combinaties van de vaste methoden. 3 vaste bodems 2 vaste bodems Löwenstein-Jensen + Coletsos + 7H11 1 Löwenstein-Jensen + Ogawa + Stonebrink 1 Löwenstein-Jensen + Coletsos 16 Löwenstein-Jensen + Ogawa 1 Löwenstein-Jensen + Stonebrink 1
Overzicht van de gebruikte vloeibare methoden Bactec/MGIT 50 MB Bact 32 Bact/Alert 6 Bactec 9000 MB 2 Bactec TB 1 Niet gepreciseerd 1 Gebruikte combinaties van de vloeibare methoden. 2 methoden Bactec/MGIT + Bact/Alert 1 MB Bact + Bact/Alert 1 Aantal positieve culturen per jaar < 10 56 10 47 Geen antwoord 12 Een aantal laboratoria hebben deze aantallen gepreciseerd; vooral in de groep van laboratoria die 10 positieve culturen per jaar hebben, lopen deze aantallen sterk uiteen, zoals weergegeven in onderstaande tabel. 10-15 8 20 40 9 50 100 6 1076 1 1250 1
3. Identificatie Aantal laboratoria die een identificatie uitvoeren Voeren een identificatie uit 18 Voeren geen identificatie uit 139 Één labo vermeldt wel dat in geselecteerde gevallen een directe PCR voor M. tuberculosis complex uitgevoerd wordt en een ander dat identificatie via Genexpert MTB gepland wordt.
Principes van de gebruikte technieken 3 principes 3 Moleculair + 2 biochemisch + immunochromatografie 4 moleculaire methoden 1 Amplicor + Inno-Lipa-Rif-TB + 1 Inno-Lipa-Mycobacteria + sequencing 3 moleculaire methoden 1 Moleculair + biochemisch + HPLC Genprobe + PCR + sequencing 1 1 1 moleculaire methode 1 Sequencing 1 2 principes 5 Moleculair + 4 biochemisch 3 moleculaire methoden 2 Genprobe + PCR + sequencing 1 Genprobe + sequencing + 1 seegene 2 moleculaire methoden 1 PCR + sequencing 1 1 moleculaire methode 1 Genprobe 1 Moleculair + 1 immunochromatografie 1 moleculaire methode 1 Amplicor 1 1 principe 10 Moleculair 10 2 moleculaire methoden 2 Genprobe + Hain 1 Inno-Lipa-Mycobacteria + Real 1 accurate M. tuberculosis PCR kit (pathofinder) 1 moleculaire methode 8 Amplicor 3 Inno-Lipa-Mycobacteria 3 PCR 2
De moleculaire technieken kunnen dus als volgt samengevat worden: Sequencing 6 Genprobe 5 Amplicor 5 Inno-Lipa-Mycobacteria 5 PCR 5 Inno-Lipa-Rif-TB 1 Hain 1 Seegene 1 Real accurate M. tuberculosis PCR kit (pathofinder) 1 Targets voor PCR 16S RNA 2 IS6110 2 Niet gepreciseerd 1 Targets voor sequencing 16S RNA 5 16S RNA + hsp65 1 Overzicht van de uitgevoerde biochemische testen Indien moleculaire geen uitsluitsel geeft: pigmentatie, morfologie, katalase, urease, arylsulfatase Niacine, nitraatreductie, urease, tween 80, katalase 45 min., suikers, citraat, pikrine, nitriet Niacine, nitraat, tween 80, fotoinductie, arylsulfatase, ureum Nitriet, niacine, arylsulfatase Nitraatreductie, hydrolyse van tween 80, reductie van K-telluriet, arylsulfatase 3 d en 2 weken, ureum, niacine, citraat, katalase 68 C Niacine, pyrazinamidase, nitraat Niacine, nitraat Overzicht van de immunochromatografische methoden BD MGIT TBC Identification test 2 IMMUNOCHROMATOGRAPHIE SD TBAg MPT64 Rapid (Bioline) 1
Doorstuur van de identificaties 114 laboratoria hebben het doorstuurlabo vermeld: 112 die geen identificatie uitvoeren (inclusief het labo dat plant de identificatie zelf uit te voeren in de toekomst) 2 die de eigen identificatie laten bevestigen 27 laboratoria die geen identificatie bepalen, hebben het doorstuurlabo niet vermeld Doorstuurlaboratoria (voor de identificaties): WIV, Brussel 48 Instituut Tropische Geneeskunde, Antwerpen 12 Erasmusziekenhuis, Brussel 8 UZ - GHB, Leuven 8 ZNA Campus Stuivenberg, Antwerpen 7 CHU Liège 4 UZ Brussel 3 AML, Antwerpen 3 UCL Mont Godinne 3 UCL - St. Luc, Brussel 2 OLV Aalst 2 Labomedic, Belgrade 2 Laboratoire National de Santé, Luxembourg* 2 AZ St.-Jan Brugge 1 Hôpital de la Citadelle, Liège 1 Clinique Louis Caty, Baudour 1 Jessa ziekenhuis, Hasselt 1 Institut Malvoz, Liège 1 Laboratoire J. Collard, Liège 1 OLV Lourdes, Waregem 1 WIV, Brussel en Hôpital de la Citadelle, Liège 1 CHU Liège en Hôpital de la Citadelle, Liège 1 Instituut Tropische Geneeskunde, Antwerpen of OLV Aalst 1 * Dit betreft Luxemburgse laboratoria
4. Antibiogram M. tuberculosis Aantal laboratoria die een antibiogram bepalen Bepalen een antibiogram 15 Bepalen geen antibiogram 142 Één labo vermeldt wel dat in geselecteerde gevallen een gevoeligheidsbepaling voor rifampicine uitgevoerd wordt. Overzicht der gebruikte technieken Vloeibaar medium 12 Vloeibaar medium + vast medium 2 Vast medium 1 Er worden met andere woorden 14 vloeibare en 3 vaste media gebruikt (één labo gebruikt de vaste media enkel voor de 2 e lijns antibiotica). Overzicht vloeibare methoden Bactec MGIT 13 BBL MGIT met manuele aflezing 1 Voor de vaste bodems betreft het steeds de proportionele methode van Canetti. Geteste antibiotica. Isoniazide 15 Rifampicine 15 Ethambutol 15 Pyrazinamide 8 Streptomycine 4 Capreomycine 2 Kanamycine 2 Cycloserine 1 Ethionamide 1 Ofloxacine 1
Doorstuur van de AB tegen M. tuberculosis 114 laboratoria hebben het doorstuurlabo vermeld: 112 die geen AB uitvoeren 2 die het eigen AB laten bevestigen 30 laboratoria die geen AB uitvoeren, hebben het doorstuurlabo niet vermeld Doorstuurlaboratoria (voor antibiogram M. tuberculosis): WIV, Brussel 54 Instituut Tropische Geneeskunde, Antwerpen 12 Erasmusziekenhuis, Brussel 8 UZ - GHB, Leuven 7 ZNA Campus Stuivenberg, Antwerpen 7 CHU Liège 4 UZ Brussel 3 AML, Antwerpen 3 UCL Mont Godinne 2 UCL - St. Luc, Brussel 2 OLV Aalst 2 Laboratoire National de Santé, Luxembourg* 2 AZ St.-Jan Brugge 1 Hôpital de la Citadelle, Liège 1 Labomedic, Belgrade 1 Institut Malvoz, Liège 1 Laboratoire J. Collard, Liège 1 OLV Lourdes, Waregem 1 WIV, Brussel en Hôpital de la Citadelle, Liège 1 CHU Liège en Hôpital de la Citadelle, Liège 1 * Dit betreft Luxemburgse laboratoria
5. Antibiogram atypische Mycobacteriën Aantal laboratoria die een antibiogram bepalen Bepalen een antibiogram 4 Bepalen geen antibiogram 153 Overzicht der gebruikte technieken Vloeibaar medium 1 Vast medium 3 Één laboratorium vermeldt het gebruik van 2 vaste media: er worden met andere woorden 1 vloeibaar en 4 vaste media gebruikt. Het gebruikte vloeibare medium is de Bactec radiometrisch. Overzicht van de gebruikte vaste media. Proportionele methode van Canetti 3 Microtiter plaat 1 Geteste antibiotica Isoniazide 4 Rifampicine 4 Ethambutol 4 Clarithromycine 3 Ofloxacine 2 Clofazimine 2 Amikacine 1 Caprazamycine 1 Doxycycline 1 Ethionamide 1 Kanamycine 1 Levofloxacine 1 Moxifloxacine 1 Pyrazinamide 1 Rifabutine 1 2e lijn afhankelijk van identificatie 1
Doorstuur van de AB tegen atypische Mycobacteriën 121 laboratoria hebben het doorstuurlabo vermeld 32 laboratoria die geen AB uitvoeren, hebben het doorstuurlabo niet vermeld Doorstuurlaboratoria (voor antibiogram atypische Mycobacteriën): WIV, Brussel 65 Instituut Tropische Geneeskunde, Antwerpen 12 UZ Brussel 7 ZNA Campus Stuivenberg, Antwerpen 7 Erasmusziekenhuis, Brussel 6 CHU Liège 4 AML, Antwerpen 3 UZ - GHB, Leuven 3 OLV Aalst 3 UCL - St. Luc, Brussel 2 Laboratoire National de Santé, Luxembourg* 2 AZ St.-Jan Brugge 1 Hôpital de la Citadelle, Liège 1 Labomedic, Belgrade 1 Institut Malvoz, Liège 1 Laboratoire J. Collard, Liège 1 WIV, Brussel en Hôpital de la Citadelle, Liège 1 CHU Liège en Hôpital de la Citadelle, Liège 1 * Dit betreft Luxemburgse laboratoria