Prof.dr. Hein Raat, i.s.m. onderzoeksteam MGZ en Generation R h.raat@erasmusmc.nl Kwetsbare groepen in cure en care: preventie vraagt stevige aandacht
Overzicht Inleiding en probleemstelling Wat zegt Generation R over de kwetsbaarheid van zwangeren en jonge kinderen met lage SES of een migratiegeschiedenis Hoe vinden we aangrijpingspunten voor preventie in beleid & praktijk, publieke gezondheid, cure & care Discussie
KAMG Congres Over - koepelen Overbruggen en Verbinden: a. Jeugd Volwassenen - Ouderen b. Preventie Cure Care c. Beleid Onderzoek Praktijk
Kwetsbare groepen: wie en wat Zwangeren, Kinderen, Ouderen Chronisch zieken, Gehandicapten Groepen met lage SES en migranten
Volwassenen, ouderen Verschillen in (gezonde) levensjaren (naar opleiding) Mannen Vrouwen Gezond Δ 9.9 jaar Gezond Δ 8.6 jaar Years without disabilities Years with disabilities Herten et al, 2002
Mate van sociale gelijkheid in een land Why Equality is Better for Everyone Richard Wilkinson + Kate Pickett (2009)
Sterftecijfers en levensverwachting verraden de kwetsbaarheid van degenen met de laagste sociale positie en in een minderheidspositie De vragen: 1. a. Begint de kwetsbaarheid van lage SES groepen en minderheden al in de jeugd, voor de geboorte? b. Wat zeggen de Generation R data hierover? 2. a. Hoe vinden we aangrijpingspunten voor preventie in beleid, praktijk, publieke gezondheid, cure en care b. Kan de Generation R studie hierbij helpen?
Levensloop perspectief Prenatale periode Jeugd Volwassenheid? Cross-sectionele clustering Longitudinale clustering Sociaaleconomische en etnische gezondheidsverschillen jong zwangere pasgeborene adolescent oudere volwassene foetus kind jong volwassene
Nieuwe visie op programmering Prenatale periode Jeugd Volwassenheid Sociaaleconomische en etnische gezondheidsverschillen
Relevantie Ethisch Maatschappelijk, economsch Effectief: vergroten volksgezondheid Geeft inzicht Beter voor iedereen ( The Spirit Level )
A. Is er een effect van sociale en etnische indicatoren op gezondheid? B. Zo ja, dan is het nooit een direct effect! Er zijn tussenliggende factoren: mediatoren Welke, hoe? Programmering? Clustering van indirecte effecten?
Gezondheidsmodel van Lalonde Sociale situatie Socio-econ. Status Ethniciteit Buurt status.. Mediërende factoren Individu Biologisch Leefstijl, opvoeding, coping Omgeving Fysiek Sociaal Gezondheid Sterfte Ziekte Groei Ontwikkeling Beleid Ontworpen om te overbruggen! Cure & Care
Generation R Geboorte Cohort Studie Inclusie in de vroege zwangerschap Bijna 10.000 deelnemers Metingen en bepalingen in het centrum Vragenlijsten Genome Wide Screen (500.000 markers) Koppeling aan omgevingsdata en zorgdata
Mean systolic blood pressure (SBP) in early, mid- and late pregnancy, stratified by educational level 123 122 * * 121 * SBP (mm Hg) 120 119 * * * high education mid-high education mid-low education low education 118 117 116 early midpregnancy late pregnancy pregnancy * Mean blood pressure significantly different from that in subgroup of women with high (n=2946) (n=3462) (n=3489) education at level p<0.001.
Mean diastolic blood pressure (DBP) in early, mid- and late pregnancy, stratified by educational level DBP (mm Hg) 71 70,5 70 69,5 69 68,5 68 67,5 67 66,5 66 * * * * early pregnancy (n=2946) midpregnancy (n=3462) late pregnancy (n=3489) high education mid-high education mid-low education low education * Mean DBP significantly different from that in subgroup of women with high education at level p<0.001. Mean DBP significantly different from that in subgroup of women with high education at level p<0.05.
Results: 122 Systolic blood pressure (mmhg) 120 118 116 114 * 112 110 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 Gestational age (weeks) Surinamese-hindustani Surinamese-creoles Dutch (ref) Turkish Antillean Moroccan Capeverdean * Mean DBP significantly different from that in subgroup of women with high education at level p<0.001. Mean DBP significantly different from that in subgroup of women with high education at level p<0.05.
Results: 73 72 Diastolic blood pressure (mmhg) 71 70 69 68 * 67 66 65 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 Gestational age (weeks) Surinamese-hindustani Surinamese-creoles Dutch (ref) Turkish Antillean Moroccan Capeverdean * Mean DBP significantly different from that in subgroup of women with high education at level p<0.001. Mean DBP significantly different from that in subgroup of women with high education at level p<0.05.
Proefschrift SES en zwangerschapscomplicaties: zwangerschapsvergiftiging Lindsay Silva 2009 3 2,9 2,5 2,1 2 Lage opleiding % 1,5 1 0,8 0,8 Middellage opleiding Middelhoge opleiding Hoge opleiding 0,5 0
SES en zwangerschapscomplicaties: zwangerschapsdiabetes Proefschrift Lindsay Silva 2009 1,2 1 1,1 1 0,8 0,8 0,6 Lage opleiding % 0,6 Middellage opleiding Middelhoge opleiding 0,4 Hoge opleiding 0,2 0
Birth weight by educational level of Dutch mothers 3600 3550 3524,5 3558,2 birth weight (grams) 3500 3450 3400 3350 3300 3341,9 3460,5 Level 1 Level 2 Level 3 Level 4 3250 3200 educational level P.W. Jansen
Gestational age at birth educational level of Dutch mothers gesational age at birth (weeks) 40,1 40 39,9 39,8 39,7 39,6 39,5 39,4 39,3 39,5 39,9 39,97 40,02 Level 1 Level 2 Level 3 Level 4 39,2 educational level P.W. Jansen
Perinataal: ethnische achtergrond (Troe, 2008) 1. Birth weight Compared to Dutch 88 to 424 grams Moroccans +30 grams Mediators: gestational age, height parents 2. Gestational length compared to Dutch Longer in Moroccan Shorter in Antillean, Surinamese-Creole, Surinamese- Hindustani Mediators: height parents; partly not explained
Postnataal: Lengtegroei -Opleiding
Results: Postnataal: gezinsinkomen wheezing (Hafkamp e.a., 2010) * Mean blood pressure significantly different from that in subgroup of women with high education at level p<0.001.
Achterstand Leefstijlfactoren Overgewicht van Rossem, Wijtzes e.a. 1. Leefstijlen Grote sociaal-economische en etnische verschillen 2. Overgewicht peuter 2-4 jaar Wel etnische verschillen (Nog?) geen sociaal-economische verschillen
Aangrijpingspunten voor preventie en beleid? 1. Leefstijlen en gezondheid van de ouders Preconceptie advisering (Slimmer zwanger) Betere zorg (Klaar voor een kind) 2. Barker hypothese in klassieke en nieuwe vorm? Stress gerelateerde factoren bij infecties, astma Opvoedingsvaardigheden (Triple P) 3. Cure en care blijven nodig; preventie niet genoeg Verloskundige, JGZ- en pediatrische zorg Pedagogische en psychologische zorg 4. Europees, landelijk en lokaal beleid
Van onderzoek naar actie: Academische werkplaatsen Background Socio-econ. Status Ethnic background Neighborhood Age (sub)group Intermediate factors Biological Physical Social Health behavior / life style Outcomes Mortality Morbidity Quality of life 1. Analyse 2. Wat? 3. Hoe? Policy 1. EU and nation level 2. City and neighborhood level Health care 3. Health promotion (GGD) 4. Well child centers (YHC) 4. Pediatricians
Discussie 1. Kwetsbaarheid vanaf begin zwangerschap en geboorte Leefstijlen & omgeving van ouders & kind Gezondheid moeder & kind vanaf zwangerschap 2. Aanwijzingen voor programmering en clustering 3. Soms wel, soms nog geen verklaringen veel raadsels 4. Gezamenlijke actie nodig voor oplossingen Preventie, Care & Cure, Beleid & Praktijk in academische werkplaatsen