SAMENVATTING Bijeenkomst cliënten en verwanten Gehandicaptenzorg 2016 Cliëntentafels Workshop 1 VRAAG Jouw zorg is maatwerk Wat is voor jou een goed voorbeeld van maatwerk? Clientgestuurd werken: zoeken naar woonvorm op maat buiten de groep, maar wel in de nabijheid. Academie voor zelfstandigheid: vraag van de cliënt is leidend voor ontwikkeling. http://www.zelfstandigzijn.nl/ Cliënten opleiding tot ervaringsdeskundige. Aanbieder heeft cursuscentrum die voor cliënten cursussen op maat geven. BHV voor cliënten + taken ontruimingsoefening. Persoonlijk plan: samen met begeleider doelen maken. Project My daylight ; Een lamp in de woning van de cliënt structureert, door verschillende kleuren, de dag voor cliënt. Elke kleur staat voor een andere activiteit. Deze lamp kan bijdragen aan meer eigen regie en zelfstandigheid. Workshop 2 VRAAG Eigen regie en clientondersteuning Wat mag je wel en niet zelf bepalen? (Aan de hand van stellingen) Wat cliënten aangeven wat ze WEL zelf mogen bepalen Ik mag mijn eigen zorgplan schrijven ( ik zie mezelf als projectleider en maak zelf een voorzet ). Er zijn individuele afspraken of je iemand op je kamer mag ontvangen. Ik woon op de plek die ik zelf gekozen heb. Ik ga naar dagbesteding of werk die ik zelf gekozen heb. Ik mag een cursus volgen. Ik mag uitnodigen wie ik wil. Ik mag zelf beslissen wat ik in mijn vrije tijd doe. Wat cliënten aangeven wat ze NIET mogen bepalen. Er zijn cliënten die niet aanwezig mogen zijn bij een sollicitatiegesprek zowel van begeleiders als managers. Niet elke cliënt mag zelfstandig uitstapjes maken en zal altijd terug moeten vallen op een persoonlijk begeleider. Niet alle cliënten mogen buiten het terrein komen. Niet alle cliënten mogen zelf in hun zorgplan schrijven.
Wat cliënten aangeven over wat ze WEL zouden willen kunnen bepalen Cliënten willen wel meebeslissen wie wel en wie niet aan de cliëntgroep toegevoegd mag worden. Cliënten willen kunnen aangeven wie ze als persoonlijk begeleider zouden willen. Workshop 3 Zorgprofessionals gaan voor jou VRAAG Wij denken dat begeleiders een erg belangrijke rol spelen in de kwaliteit van zorg. Wat maakt dat cliënten tevreden zijn over hun begeleiders? Wat verwacht je van een begeleider? Een begeleider moet: Een bondgenoot zijn: ondersteunen om samen oplossingen te vinden; goed luisteren en meezoeken. Goede afspraken maken en nakomen. Samen haalbare doelen stellen. Een positieve benadering hebben. Zich kwetsbaar op kunnen stellen. Een cliënt niet betuttelen (onderschatten). Welke eigenschappen moet een begeleider hebben? Eerlijk zijn (ook bv over hoeveel uren er beschikbaar zijn per cliënt). Moet kunnen sturen, weg wijzen maar wel op gelijkwaardige manier. Ze moeten goed op mij letten en mijn stemmingen begrijpen. Zonder vooroordelen zijn, een open houding hebben. Doen wat je zegt en zeggen wat je doet. Lerende houding hebben. Humor hebben. Buiten gebaande paden kijken/durven lopen. Wat was je leukste moment met een begeleider en waarom? De informele momenten en activiteiten (vakantie/ uitje naar een beurs, samen schaatsen, theaterbezoek, Efteling etc). Als je zelf begeleider zou zijn wat zou je dan het meest belangrijk vinden in je werk? Consequent zijn; duidelijk naar iedereen. Echtheid, jezelf zijn is heel belangrijk. Elke dag feedback vragen: hoe heb ik gewerkt en wat zou ik moeten veranderen? Meer tijd vrijmaken voor cliënt. Goed luisteren naar de cliënt. Voorspelbaarheid en veiligheid.
SAMENVATTING - Verwantentafels Workshop 1 Jouw zorg is maatwerk Wat is maatwerk en wat is van belang? Bij zorgplanbespreking doelstellingen vaststellen. Veel investeren in een goede match tussen vraag van cliënt en aanbod van aanbieder. Woonplek is belangrijk. Inspraak in de woongroep en de buurt waar je komt te wonen. Verandering van attitude: cliënt kan ook dingen zelf. Zelf met het openbaar vervoer kunnen reizen. Loslaten waar het kan en de aandacht niet vergeten, begeleiden met de handen op de rug. Vergelijking met maatpak: volledig voorzien in de behoeften van de cliënt. Wanneer behoeften veranderen dat daar goed op wordt ingesprongen. Kijken naar je eigen leven, waar word jij gelukkig van? Waarom zou een cliënt daarin anders zijn? Als het om maatwerk gaat bestaat er een spanningsveld tussen wat cliënten willen en wat er goed voor ze is. Zo zitten ze vaak liever achter de TV of computer dan dat ze naar buiten gaan om te wandelen of naar de sportschool. Daarnaast willen ze keuzes in wat ze eten die niet altijd goed voor ze zijn. Maatwerk is daar samen een goede balans in vinden Een voorbeeld is gegeven van een wensenboom waar door cliënten wensen in zijn gehangen. Deze wensen zijn allemaal voorbeelden van wat voor cliënten maatwerk is. Leuk is te horen dat deze wensen uiteindelijk ook allemaal gerealiseerd zijn. Om maatwerk te kunnen leveren en garanderen is het van belang dat zaken op een lager niveau dus op locatieniveau worden geregeld, zodat medewerkers regelruimte hebben om in te spelen op individuele wensen van cliënten en hun verwanten. Wat zijn knelpunten bij bieden van maatwerk? Er zijn geen mensen beschikbaar. Rapportage is een heikel punt. Kwaliteit van het personeel: MBO of HBO personeel, maar het gaat niet altijd over het opleidingsniveau, maar ook over het gevoel (hoe goed kan begeleider omgaan met anderen)?
Workshop 2: Eigen regie en cliëntondersteuning (Aan de hand van stellingen) Wat mogen en kunnen cliënten zelf bepalen? Cliënt mogen een cursus volgen; voorbeelden die genoemd zijn waren de Academie voor zelfstandigheid. Cliënten kunnen uitstapjes maken. Cliënten mogen bezoek ontvangen op eigen kamer. Cliënt woont op een plek die hij/zij zelf heeft gekozen. Als opmerking wordt nog gemaakt dat het prettig zou zijn wanneer cliënten en verwanten een overzicht zouden krijgen van mogelijke open plekken en woonplekken die beschikbaar komen. Als een soort van woningbank. Er is een aanbieder die dit heeft in de vorm van een Funda achtige inrichting. Cliënt gaat naar de dagbesteding die hij/zij zelf heeft gekozen; in sommige gevallen hebben de ouders hiervoor gekozen. Er kunnen weerbaarheidscursussen gevolgd worden. In een nieuw systeem kunnen ouders zelf inloggen in het zorgplan. Een cliënt kan zelf in het zorgplan schrijven wanneer hij het kan en begrijpt. Wensen en mogelijkheden voor dagbesteding zijn op elkaar afgestemd. Je kunt zelf bepalen wanneer je naar bed gaat mits er geen probleem is met op tijd opstaan voor het werk. Er kan zelf gekozen worden wat er wordt gegeten. Wat mogen en kunnen cliënten niet zelf bepalen? Keuze voor een specifiek appartementje is niet altijd mogelijk. Nog niet alle cliënt en/of zijn verwant kunnen in eigen zorgplan inzien en evt. ook zelf schrijven in zijn/haar zorgplan. Cliënten mogen niet altijd aanwezig zijn bij sollicitatiegesprekken. Er kunnen niet altijd uitstapjes gemaakt worden omdat er te weinig begeleiding is. Er kan niet altijd zelf gekozen worden voor dagbesteding, omdat er geen combinaties mogelijk zijn of omdat er sprake is van een krappe vervoersvergoeding. Waar je woont wordt door de instelling bepaald. Je kunt je aanmelden en dan is er een plek. Dit is het aanbod. Bespreekpunten: Er is uitleg gegeven over de mogelijkheden van clientondersteuning. Clientondersteuning is beschikbaar voor cliënten sinds de invoering van de Wet Langdurige Zorg in 2015. Cliënten kunnen kiezen voor clientondersteuning door het zorgkantoor of voor onafhankelijke clientondersteuning door MEE of Zorgbelang. Cliënten kunnen zelf kiezen van wie ze de clientondersteuning willen ontvangen. Cliëntondersteuners kunnen bijv. helpen bij het vinden van een passende woonvoorziening of dagbesteding. Daarnaast kunnen ze de cliënten en verwanten ondersteunen bij gesprekken over het zorg/begeleidingsplan of de ondersteuning bieden in gesprekken met de zorgaanbieder als er meningsverschillen zijn over bepaalde zaken.
Workshop 3: Zorgprofessionals gaan voor jou Wat maakt dat iemand een goede begeleider is? Tips Betrokkenheid, empathie, levenservaring, niet bang zijn om fouten te maken en duidelijkheid creëren. Goede communicatie tussen begeleiding/ouders/verwanten: het gevoel dat er naar je geluisterd wordt. Bij begeleiding in kleinschaligere organisaties kennen ze de cliënt echt. We willen een driehoek maken van cliënt, verwant en begeleiding. Waarbij de verwant en begeleiding samen de cliënt in de gaten houdt. Dat je kunt zeggen wat je vindt, zonder dat de begeleiding zich aangevallen voelt. Andersom ook: dat begeleiders kunnen zeggen wat ze vinden, zonder dat de verwanten zich aangevallen voelen. Gaat in eerste instantie om kunde en niet om kennis. Worden minder/geen vaste contracten gegeven. Hier door meer wisselingen. Instelling heeft dan minder risico. Ook parttime werker heeft invloed op de kwaliteit van zorg (kleine contracten). Iemand die geborgenheid en genegenheid biedt en daardoor een veilig gevoel. Gevaar is aanwezig dat begeleiders cliënten soms overschatten. Van persoonlijk begeleiders mag je meer verwachten qua kennisniveau en coördinatievermogen. Van groot belang is de communicatie tussen begeleider-cliënt en verwant. Belangrijk is de balans tussen kennisniveau en empathisch vermogen. In de opleiding die medewerkers krijgen is vaak te weinig aandacht voor basiszorg/basishygiëne (persoonlijke verzorging). Een hoge opleiding zegt niet alles, maar een mix van verschillende opleidingen en deskundigheidsniveau binnen een team is wel wenselijk. Duidelijk is dat verwanten hier nogal verschillend in zitten. Er wordt positief gesproken over kleine aanbieders, het gevoel is dat bij kleinschalige organisaties iedereen elkaar (cliënten, ouders, begeleiding) kent. Dit leidt tot een gevoel van saamhorig- en betrokkenheid. Veel verwanten geven aan dat ze geen jonge ouders meer zien in de cliëntenraden, hier zou energie in gestoken kunnen worden. Aanbieders zouden meer-uren contracten moeten afdwingen. Door alle korte contracten gaat er veel tijd in de overdracht zitten. Vaak worden cliëntenraadsleden niet uitgenodigd bij de sollicitatiegesprekken van nieuw personeel. Cliëntenraadsleden willen graag bij de sollicitatiegesprekken zijn om te voelen wat voor mens het is.
Ervaring Zilveren Kruis We hebben de bijeenkomsten als erg waardevol ervaren! We hebben echt van zowel cliënten als verwanten gehoord wat zij belangrijk vinden van de thema s in de workshops. Maar ook een goed beeld gekregen van wat er leeft onder cliënten en verwanten. Daarbij was het leuk om de cliënten en verwanten van verschillende zorgaanbieders met elkaar in gesprek te zien. We hopen dat de aanwezigen de informatie en goede ideeën uit de gesprekken meenemen naar hun eigen organisatie. Dit verslag kan hierbij helpen. Vervolg Er komt ook nog een vertaling voor cliënten van dit verslag. We vinden dat er nuttige dingen zijn gezegd over de thema s Maatwerk, Eigen Regie, Passende Zorg. We vinden zowel de goede voorbeelden als de verbeterpunten goed om te kennen. Deze gaan we meenemen bij de Zorginkoop voor 2018. Verder hebben wij positieve reacties gekregen op het geven van deze workshops. We zijn daarom aan het nadenken hoe we dit kunnen voortzetten in 2017. Heb je een goed idee? Laat het ons weten! Je kunt e-mailen naar: jidske.diekerhof@zilverenkruis.nl Uiterlijk half februari 2017 zullen we op onze website informatie geven over het vervolg.