VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST ir. Koen Willekens
INHOUD Compost en ziekteweerbaarheid Agro-ecosysteem Compost Compostthee Proeven met compost en compostthee 2
Compost en ziekteweerbaarheid GEZOND GEWAS is ZIEKTEWEERBAAR GEWAS MET STRESS is ZIEKTEGEVOELIG Gezondheid betekent ziekteweerbaarheid Gezondheid heeft te maken met positieve interacties met de leefomgeving het ontbreken van stressfactoren 3
Compost en ziekteweerbaarheid BODEM of SUBSTRAAT is de HALVE LEEFOMGEVING van de PLANT STRESSFACTOREN in BODEM en SUBSTRAAT voor de PLANT, voor de WORTELONTWIKKELING voedingsstoffen disbalans vertering organisch materiaal zuurstoftekort door bodemverdichting en slechte drainage wegens een tekort aan humus en biologische activiteit 4
Compost en ziekteweerbaarheid voedingsstoffen disbalans MINERALE SLOW-RELEASE MESTSTOF versus COMPOST 1/3 VOL% 5
Compost en ziekteweerbaarheid vertering organisch materiaal RIJPE COMPOST versus ONVERTEERDE MEST gewasstand 20 juni 2006 50 t COMPOST per ha 30 t STALMEST per ha 6 ton organische stof en 160 kg N per ha 6
Compost en ziekteweerbaarheid Zuurstoftekort door bodemverdichting en slechte drainage 7
Compost en ziekteweerbaarheid COMPOST VERBETERT de BODEMCONDITIES op chemisch en op fysisch vlak bevat alle voedingselementen verteerd organisch materiaal humus op biologisch vlak enting van nuttige organismen 8
Agro-ecosysteem GEZONDHEID van het GEWAS is AFHANKELIJK van de CONDITIES van het AGRO-ECOSYSTEEM Gezondheid van een gewas hangt af van: interacties tussen planten en microorganismen en tussen micro-organismen onderling interacties tussen micro-organismen en hun abiotische omgeving 9
Agro-ecosysteem 10
Agro-ecosysteem AUTOTROFE PLANT is BASIS van het BODEMVOEDSELWEB de mate waarin een gewas bijdraagt tot het bodemvoedselweb is bepalend voor de bodemconditie en daarmee voor de gewasconditie goed ontwikkeld wortelsysteem gewasresten kolonisatie van de bodem door bodemorganismen 11
Agro-ecosysteem FUNCTIES van het BODEMLEVEN Symbiose Mineralisatie Retentie van nutriënten Vorming van bodemstructuur Afbraak en omvorming organisch materiaal Antagonisme ten aanzien van pathogene micro-organismen 12
Agro-ecosysteem BODEMLEVEN en LEVENDE COMPOST Een gezonde bodem bevat de gepaste biologie. aeroob schimmel/bacterieverhouding bodemfauna Compost bevat nuttige bodemorganismen. 13
Agro-ecosysteem RELATIES tussen MICRO-ORGANISMEN en hun ABIOTISCHE OMGEVING Behoeften plant en bodemorganismen een huis bestaande uit minerale en organische componenten (klei en humus) een adsorptiecapaciteit voor water en nutriënten gasuitwisseling mogelijk waardoor zuurstof steeds beschikbaar is nutriëntenbalans 14
Agro-ecosysteem BIJ ACHTERUITGANG van de BODEMCONDITIE zuurstoftekort verlies aan biodiversiteit pathogene organismen domineren gewas leidt onder stress en wordt vatbaar voor ziekten en plagen 15
Agro-ecosysteem TEELTMAATREGELEN teeltmaatregelen die voorgesteld worden in het kader van de erosiebestrijding hebben een gunstige invloed op de activiteit en de samenstelling van het bodemleven bodembedekking niet kerende grondbewerking input stabiele organische stof 16
Compost WAT is COMPOSTERING Aërobe afbraak van organisch materiaal en vorming van humus Zuurstofbeschikbaarheid niet meer dan 16 vol% CO 2 Warmte ontwikkeling 55 C gedurende 3 dagen voor afdoden van onkruidzaad en ziektekiemen niet hoger dan 70 C 17
Compost BOERDERIJCOMPOSTERING 18
Compost COMPOST = HUMUS + ORGANISMEN hoge biomassa schimmels en bacteriën beperkte activiteit schimmels en bacteriën hoge aantallen protozoa en nematoden lage EC neutrale ph hoge humuswaarde 19
Compostthee WAT is COMPOSTTHEE? Actief belucht extract van compost Cultuur van bacteriën, schimmels, protozoa en nematoden Aëroob (> 6 ppm O 2 ) Toevoeging van voedingsstoffen voor de vermenigvuldiging van de nuttige organismen 20
Compostthee COMPOST- EXTRACTOR 21
Proef met compost in de teelt van knolbegonia PROEF COMPOST versus STALMEST in de TEELT van KNOLBEGONIA (2005) COMPOSTOBJECT -schimmeldominante compost -organische in plaats van minerale bijbemesting -compost bovenop geploegd land gevoerd en samen met de meststoffen ingewerkt -geen verschillen qua gewasbescherming, watergift en grondbewerking 22
Proef met compost in de teelt van knolbegonia EPIFYTISCHE BESMETTING Xanthomonas axonopodis pv. begoniae J. Van Vaerenbergh, ILVO hoge epifytische besmetting ~ hoog % besmette knollen 23
Proef met compost in de teelt van knolbegonia UITVAL BIJ OPSLAG DOOR DROOGROT 24
Proef met compost voor de teelt van aardbei PROEF met COMPOST in SUBSTRAAT voor de TEELT van AARDBEI (2004) Objecten - Witveen + Osmocote (PO) - 1/3 Compost 1 + 2/3 witveen (M 1) - 1/3 Compost 2 + 2/3 witveen (M 2) Ziekten en plagen -Botrytis Cinerea -Valse meeldauw -Spintmijt -Luis 25
Proef met compost voor de teelt van aardbei VALSE MEELDAUW 26
Proef met compost voor de teelt van aardbei 27
Proef met compost voor de teelt van aardbei 28
Proef met compost voor de teelt van aardbei VRUCHTROT (Botrytis cinerea) Objecten gezonde vruchten - PO 65% - M 1 & M2 80% SPINTMIJT Objecten # (volwassen + eieren) per cm 2 - PO 15,5 - M 1 0,5 - M2 0,9 29
Proef met compost voor de teelt van aardbei LUIS Objecten - PO 1,4 - M 1 0,1 - M2 0,06 # per cm 2 blad Objecten - PO 294 - M 1 7 - M2 5 # per 30 bladstengels 30
Proef met compost voor de teelt van aardbei 31
Proef met compostthee in de tomatenteelt PROEF COMPOSTTHEE (CT) TOMAAT op HYDROCULTUUR (2006) 21-06 tot 12-10, wekelijkse toepassing schimmeldominante CT Dosis 200 l CT per ha CT werkt curatief tegen Botrytis cinerea (stamrot), de ziekte was 2 de helft juni reeds aanwezig in het gewas CT werkte ook preventief, concurrentie voor voedsel 32
Proef met compostthee in de tomatenteelt GEEN COMPOSTTHEE 33
Proef met compostthee in de tomatenteelt COMPOSTTHEE 34
Dank u voor uw aandacht! Vragen? koen.willekens@ilvo.vlaanderen.be TAD FarmCOMPOST 35