Beleidsplannen Aansluitingsnetwerk VO-HO Fryslân 2011/2012 A. Beleid B. Activiteitenplan C. Exploitatie en begroting Leeuwarden, 24 maart 2011
Deelnemende VO-scholen: Bornego College Christelijk Gymnasium Beyers Naudé CSG Anna Maria van Schurman CSG Bogerman CSG Comenius CSG Lauwers College CSG Liudger Dockinga College Linde College Marne College OSG Piter Jelles OSG Sevenwolden OSG Singelland - Drachtster Lyceum RSG Magister Alvinus RSG Simon Vestdijk Friesland College (VAVO) Deelnemende HO-scholen: Hogeschool Van Hall Larenstein (VHL) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL) Stenden hogeschool Rijksuniversiteit Groningen vestiging Friesland Universiteit Twente Leden stuurgroep: K.W. van der Hoek (voorzitter, lid college van bestuur Stenden) J. Steenmeijer (penningmeester, directeur Techniek NHL) H. Hardus (directeur Diermanagement, hogeschool Van Hall Larenstein) H. Wolthoff (teamleider Piter Jelles Aldlân) S. Stelwagen (directie Simon Vestdijk, vertegenwoordiging Pompeblêd scholengroep) G. Spoelstra (directie Comenius, vertegenwoordiging Fricolore scholengroep) P. van den Peppel (teamleider Liudger, vertegenwoordiging Fricolore scholengroep) S. Faber (coördinator, decaan/docent Simon Vestdijk) J. Nauta (coördinator, docent hogeschool Van Hall Larenstein) Secretariaat: N. Fledderus (front-office, hogeschool Van Hall Larenstein) Vacature (back-office) Leden werkgroep LOB communicatie: C. Appeloo (decaan, CSG Liudger) G. Hermans (decaan, Drachtster Lyceum) I. Toering (M&C, Stenden hogeschool) S. Bosma (M&C, hogeschool Van Hall Larenstein) M. Visser (M&C, NHL hogeschool) Leden werkgroep LOB Onderwijs: G. Spoelstra (CSG Comenius) F. Meinderstma (decaan, Bornego) G. Kinds (beleidsmedewerker, Stenden hogeschool) I. Vermeulen (beleidsmedewerker, NHL hogeschool) T. Botden (beleidsmedewerker, hogeschool Van Hall Larenstein) Beleidsplannen Aansluitingsnetwerk VO-HO Fryslân 2011-2012 2
A. Beleid Ontwikkelingen Het rapport van de commissie Veerman van juni 2010 wordt in grote lijnen overgenomen door het huidige regeer- en gedoogakkoord. Dat heeft ook voor de aansluiting vo-ho een aantal gevolgen. Cees Terlouw (lector Aansluiting bij Saxion) heeft deze geïnventariseerd; hij signeert de volgende ontwikkelingen: 1. De ambities veronderstellen een grotere doorstroom en daarmee een betere aansluiting 2. Intensivering van gemeenschappelijk aansluitingsbeleid a. Domeinspecifiek docentenoverleg vo-ho over doorlopende leerlijnen i. Inrichting onderwijs bespreken en afstemmen: inhoud, werkvormen, toetsing ii. Talenten samen identificeren, ontwikkelen en behouden iii. Toets- en examenresultaten bespreken en conclusies trekken iv. Taal & reken / wiskunde leerlijn opzetten op basis van referentieniveaus b. Overleg ho- en vo-slb-ers (decaan, mentoren etc) over integrale LOB-trajecten i. Inbedding breed aanbod van LOB activiteiten ii. Inbedding oriëntatie op de arbeiddsmarkt iii. Systematische terugkoppeling resultaten P-fase naar vo c. Beleidsoverleg van managers vo-ho i. Gemeenschappelijk stelsel van kwaliteitszorg aansluiting ii. Profilering / specialisatie ho & regionale vo-instroom iii. Selectie / differentiatie & regionale vo-instroom iv. Flexibele examinering vo en flexibele instroom ho v. Ketenprofessionalisering vo- en ho-docenten vi. Uitwisselen docenten vo en ho De vo-raad stimuleert LOB in het onderwijs met de introductie van de LOB-scan in 2010 en pilot projecten LOB vo-ho. Hbo-instellingen experimenteren met intake-gesprekken. Deze moeten zorgen voor een betere match tussen leerling en opleiding. In het hbo wordt veel geïnvesteerd om eerstejaars studenten op het juiste startniveau te krijgen. Afgelopen jaar is de aandacht voor reken- en taalvaardigheden in het vo aanzienlijk toegenomen waarmee naar verwachting over enkele jaren meer leerlingen startbekwaam aan de opleiding zullen beginnen. Waar staan we? Met de viering van het 20-jarige jubileum in 2010 heeft het Aansluitingsnetwerk een fase van vernieuwing en professionalisering afgesloten. De mogelijkheden van de website worden steeds beter uitgebuit. Periodiek verschijnen digitale Nieuwsbrieven. Op LinkedIn en twitter worden discussies vo-ho gevoerd. De doelstellingen van het netwerk worden in de nieuwe setting versneld voortgezet. Met de organisatie van de Reken- en taalconferentie zijn stappen gezet om reken- en taalbeleid breed op de agenda te krijgen bij alle vo- en ho-instellingen. De landelijke ontwikkeling om te komen tot brede bèta netwerken vo-ho worden op de voet gevolgd. En we hebben het tij mee: landelijk is een brede beweging aan de slag om de aansluiting vo-ho te verbeteren, hbo-instellingen focussen op verhoging onderwijsrendementen en in het vo is meer aandacht om havisten adequaat op het hbo voor te bereiden. Wat staat komend jaar op stapel? Het komende jaar zal wederom getracht worden de reikwijdte van het netwerk te vergroten. Met de ontwikkelde plannen voor professionaliseren van de LOB-keten vo-ho zullen de LOB-activiteiten voor havo 3, havo 4 en havo 5 een professionaliseringsslag ondergaan. De deelname van leerlingen aan deze activiteiten zal toenemen alsmede de betrokkenheid van docenten (vo en ho) en studenten erbij. De aandacht voor reken- en taalbeleid wordt vervolgd met een vervolgconferentie in het najaar. Het netwerk neemt structureel deel aan het onderzoek van de Aansluitingsmonitor. De resultaten worden op maat gedeeld met hogescholen, opleidingen en toeleverende scholen. De uitkomsten hiervan komen in voorjaar 2011 weer beschikbaar en spelen een belangrijke rol binnen de kwaliteitszorg van alle instellingen. Beleidsplannen Aansluitingsnetwerk VO-HO Fryslân 2011-2012 3
Scholen hechten veel belang aan de jaarlijkse terugkoppeling van propedeuse resultaten. In de rapportage is ook aandacht voor resultaten van exit-gesprekken met studenten. Al deze onderzoeksresultaten bieden munitie bij het formuleren van beleid om de aansluiting vo-ho te verbeteren, welke leidt tot minder uitval en hogere studierendementen bij opleidingen. Landelijk wordt gewerkt aan de introductie brede regionale bèta netwerken vo-ho en bèta vaksteunpunten. Deze netwerken zijn naadloos inpasbaar in de structuur van ons Aansluitingsnetwerk vo-ho Fryslân. Persoonlijke contacten met deelnemende instellingen versterken de betrokkenheid en intenties om gezamenlijk te werken aan versoepeling van de aansluiting vo-ho. Beleidsplannen Aansluitingsnetwerk VO-HO Fryslân 2011-2012 4
B. Activiteitenplan Het activiteitenplan 2011/2012 van het Aansluitingsnetwerk VO-HO Fryslân bouwt voort op de resultaten van het afgelopen jaar en introduceert een aantal nieuwe plannen. De belangrijkste activiteiten staan samengevat in onderstaande tabel. De organisatie vindt plaats vanuit de vaste werkgroepen LOB-communicatie en LOBonderwijs. In het onderstaande overzicht staan de activiteiten van 2011 2012: jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun Proefstuderen x x DIG-IT x Wegwijsdag x Plan i.k.v. professionaliseren LOB-keten x Implementatie Reken- en taalbeleid x x Terugkoppeling Propedeuseresultaten x Rapportages aansluitingsmonitor x x Jaarvergadering rectoren/managers/cvb's x Conferenties bètadocenten x x Digitale Nieuwsbrieven x x x x x Beleidsplannen Aansluitingsnetwerk VO-HO Fryslân 2011-2012 5
1. Samenhangend aanbod voor loopbaanoriëntatie (scholieren, decanen) Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding (LOB) Het aansluitingsnetwerk kent twee vaste werkgroepen: LOB-communicatie en LOB-onderwijs. In de werkgroep LOB-communicatie is het hoger onderwijs en een vertegenwoordiging van decanenkring Friesland samengebracht. Het doel van deze werkgroep is het inhoudelijk afstemmen en organiseren van activiteiten voor leerlingen in kader van loopbaan oriëntatie en begeleiding. Zij houdt zich met name bezig met de organisatie en evaluatie van Proefstuderen, de organisatie en evaluatie DIG-IT en de organisatie van de gezamenlijke Wegwijsdag. De werkgroep LOB-onderwijs werkt mee aan borging van de doorstroomkwaliteit vo-ho, gebruikmakend van instrumenten die de aansluiting vo-ho bevorderen. Dat zijn o.a.: afstemming reken- en taalvaardigheden vo-ho, ondersteuning vernieuwingen in bètavakken, afstemming toelatingseisen en aanbevolen vakken, maatwerkrapportages voor scholen en opleidingen uit grootschalig studenttevredenheidsonderzoek vo-ho en terugkoppeling van propedeuseresultaten naar scholen. Professionaliseren LOB-keten vo-ho Najaar 2011 wordt een concreet plan uitgewerkt om in 2011 2012 een stap te zetten in het verder professionaliseren van de LOB-keten. Website De vernieuwde website van het netwerk speelt een essentiële rol bij de organisatie van tal van activiteiten, zoals leerling activiteiten, decanendag en netwerkbijeenkomsten voor docenten, decanen en managers. Op de website staan links naar Twitter en discussiegroepen op LinkedIn. Jaarlijks worden via de website 5 digitale Nieuwsbrieven verzonden. Wegwijsdag De Wegwijsdag voor zo n 1600 3 e klassers havo/vwo van 18 scholen wordt in 2012 opnieuw georganiseerd door de drie hogescholen in Leeuwarden. Op de website zal wederom een digitaal aanmeldformulier geplaatst worden waarmee leerlingen zich kunnen aanmelden voor deze activiteit. De workshops duren 45 minuten. Leerlingen volgen 2 workshops op 2 verschillende hogescholen in Leeuwarden gedurende 1 dagdeel (NHL en Stenden of NHL en VHL). DIG-IT DIG-IT biedt op 29 april 2011 een breed oriëntatieprogramma voor havo 4 met een op de havo 4 leerling toegesneden invulling. De ervaringen van leerlingen en begeleidende docenten worden gemeten en geëvalueerd. Proefstuderen Proefstuderen wordt in 2012 wederom ondersteund vanuit het netwerk. Terugkoppeling van resultaten vindt plaats op maat naar scholen en opleidingen. Beoogde resultaten (data onder voorbehoud): mei/ juni 2011 10 februari 2012 Wegwijs Dag 29 maart 2012 Proefstuderen 20 april 2012 DIG-IT Evaluatie Proefstuderen en DIG-IT 2011 en terugkoppeling enquêteresultaten Beleidsplannen Aansluitingsnetwerk VO-HO Fryslân 2011-2012 6
2. Bevorderen aansluiting op leerinhoud en pedagogisch/didactische aanpak (docenten) Samenwerking met RUG in breed bètasteunpunt Al sinds 2006 werkt het netwerk samen met het bètasteunpunt van de RUG. Aanleiding was de ontwikkeling van de nieuwe bètavakken NLT en Wiskunde D. Het afgelopen jaar is daarbij gekomen de vernieuwing van examenprogramma s bij Natuurkunde, Scheikunde, Biologie en Wiskunde. Landelijk wordt nu gewerkt aan de opzet van brede regionale bèta netwerken en vaksteunpunten. De beoogde structuur kan naadloos ingepast worden binnen ons netwerk. Voor het vak NLT wordt landelijk gewerkt met een moduledatabase; hierin is het moduleaanbod van alle scholen opgenomen. Deze database wordt komend jaar verbreed met modules uit andere bètavakken. Het Aansluitingsnetwerk participeert sinds afgelopen jaar in RUG-studiestijger werkgroepen voor docenten en TOA s. Van daaruit worden regionale netwerkactiviteiten afgestemd en uitgevoerd. Enkele voorbeelden: onderhoud NLT modules, ontwikkeling nieuwe thema s bij modules, organisatie van masterclass voor docenten, gastlessen door studenten op scholen en organisatie van workshops op regionale en landelijke netwerkbijeenkomsten voor docenten. Organisatie 2 netwerkbijeenkomsten voor docenten Onderhoudsactiviteiten bij havo/vwo NLT modules Workshops op netwerkbijeenkomsten Gastlessen door studenten op scholen Steunpunt Rekenen en Taal: organisatie van vakoverleg Reken- en taalconferenties Voor managers en vakdocenten (vo en hbo) is op 17 februari 2011 een Reken- en taalconferentie georganiseerd. Centrale vragen waren: waarom is reken- en taalbeleid nodig en hoe kun je reken- en taalbeleid vormgeven. Op deze conferentie zijn stappen gezet om invoering en implementatie van reken- en taalbeleid op de agenda te krijgen van scholen en hogescholen. Aandachtspunt is dat reken- en taalbeleid meer is dan toetsbeleid; brede aandacht bij management en docenten om reken- en taalvaardigheden te integreren binnen het reguliere onderwijsprogramma zijn van wezenlijk belang. Dat verhoogt het studieniveau in het algemene zin, zowel in het vo als in het hbo. In najaar 2011 wordt een vervolgconferentie georganiseerd waarin meer resultaten van beleid aan bod komen. Deelname pilot SLO Een tweetal (bij het netwerk aangesloten) vo-scholen en de lerarenopleiding van NHL hogeschool zijn een pilotproject van het SLO gestart met het volgende doel: verbeterde doorlopende leerlijn voor taal en rekenen, die overdraagbare werkwijzen opleveren waar andere scholen hun voordeel mee kunnen doen. De pilot verloopt in drie fasen: allereerst een fase van voorbereiding (voorjaar 2009), vervolgens twee schooljaren waarin de pilot vorm krijgt (2009-2011) en een afsluitende fase in schooljaar 2011-2012. Op de reken- en taalconferenties van het Aansluitingsnetwerk worden de resultaten van de pilot gepresenteerd. Beoogd resultaat: Presenteren (voorlopige) resultaten pilot 'doorlopende leerlijnen taal en rekenen' (najaar 2011) Conferentie over effecten taal- en rekenbeleid (najaar 2011) Beleidsplannen Aansluitingsnetwerk VO-HO Fryslân 2011-2012 7
3. Monitoren van de aansluiting (coördinatoren, management) Terugkoppeling Propedeuseresultaten In juni 2011 verschijnt het rapport Terugkoppeling Propedeuseresultaten, waarin de rendementen van de studievoortgang van alle propedeuse opleidingen over de jaren worden vergeleken. Daarnaast worden van alle hogescholen de resultaten van de oud-leerlingen op naam teruggekoppeld aan het voortgezet onderwijs in Friesland (als de student daarmee heeft ingestemd). In het rapport zullen naast de rendementen ook de studiepunten per sector worden gepubliceerd. Vervolgens zal uitgezocht worden of leeftijd een rol speelt in studierendement. De resultaten zullen een rol spelen bij beleidskeuzes van het Aansluitingsnetwerk. Daarnaast wordt een inventarisatie gemaakt welk vervolg de Terugkoppeling krijgt op de verschillen vo- en ho-scholen. Rapportage Terugkoppeling Propedeuseresultaten, cohort 2009-2010: juni 2011 Inventarisatie vervolg Terugkoppeling Propedeuseresultaten Vergroten integratie Terugkoppeling met beleid van vo- en ho-scholen (okt 2011) Aansluitingsmonitor De Aansluitingsmonitor is een grootschalig studenttevredenheidsonderzoek dat binnen een samenwerkingsverband van 6 hogescholen in Noord Oost Nederland tweejaarlijks wordt uitgevoerd. Voorjaar 2011 ontvangen opleidingen en scholen maatwerkrapportages van het tevredenheidsonderzoek van dec 2010 jan 2011. Aspecten in deze rapportage zijn: Inhoudelijke en didactische aansluiting Tevredenheid voorlichting vooropleiding en hogeschool Voorbereiding actieve werkvormen: samenwerken en zelfstandig werken Sociale en academische integratie Intrinsieke keuzemotivatie voor opleiding Extrinsieke keuzemotivatie voor opleiding Aansluiting rekenvaardigheden Uitkomen verwachtingen Vasthoudendheid Hogescholen ontvangen daarnaast ook een samenvattend overzicht van alle opleidingsmaatwerkrapportages. In juni 2011 verschijnt een algemene rapportage die zich met name toespitst op een aantal interventies. Enkele voorbeelden: effecten van studiekeuzegesprekken, effecten van bijspijkerprogramma s, aansluiting vo-ho bij specifieke groepen, bijvoorbeeld studenten die O&O, NLT of Wiskunde D hebben gevolgd. In mei/juni 2011 vindt een pilot onderzoek plaats onder een groep Engelstalige studenten. De vragenlijst is hiertoe aangepast op basis van interviews met studenten van 3 hogescholen. Begin 2012 wordt een koppeling gemaakt van het monitoronderzoek met de studieresultaten. Brede verspreiding maatwerkrapportages onder opleidingen en toeleverende scholen (maart 2011) Verspreiding overzichtsrapportages van maatwerkrapportages opleidingen voor hogescholen Koppeling monitor aan studieresultaten (voorjaar 2012) Beleidsplannen Aansluitingsnetwerk VO-HO Fryslân 2011-2012 8
4. Kenniscirculatie in VO en HO (management, docenten) Docenten In het komende jaar zal er een opzet gemaakt worden om het contact tussen vo- en ho-docenten (en onderwijsassistenten) te stimuleren en vereenvoudigen. Uit de verschillende schoolbezoeken bleek er behoefte te zijn aan dergelijke contacten, waarbij de vraag vanuit het voortgezet onderwijs het uitgangspunt is. Daarnaast moet gekeken worden welke ho-opleidingen hier aan mee willen werken. voorjaar 2011: Opzet stimuleringsplan contact vo- en ho-docenten September/oktober 2011: Uitvoering plan LICA Als Aansluitingsnetwerk participeren we in het Landelijk Informatie en expertise Centrum voor Aansluiting VO- HBO en MBO-HBO (LICA). Het LICA is een platform voor uitwisseling van ervaringen op het brede terrein van Aansluiting met deelnemers van alle hogescholen, OC&W, landelijke decanenverenigingen, HBO-raad en onderwijsinspectie. Enkele actuele onderwerpen: implementatie beleid n.a.v. rapport Veerman, invoering studiekeuzegesprekken en toelatingseisen opleidingen. Beoogd resultaat: Relevante beleidsinformatie over aansluiting verwerken in beleidsplannen vo-ho en verwerken in aansluitingsactiviteiten Website www.vo-ho.nl De website fungeert als visitekaartje en platform voor de actuele aansluitingsactiviteiten van het netwerk. De volgende activiteiten worden vanuit de website georganiseerd: 1. Wegwijsdag 2. DIG-IT 3. Proefstuderen 4. Decanendag 5. Conferentie rekenen en taal 6. Netwerkbijeenkomsten bètadocenten Digitale Nieuwsbrieven worden 5 maal per jaar vanuit de website verzonden. De website wordt frequent geactualiseerd. Verdubbeling aantal bezoekers per maand in 2010-2011 Vergroten mogelijkheden website Draagwijdte netwerk vergroten Nieuwsbrief Docenten en managers van VO-scholen en HO-instellingen worden op de hoogte gehouden van ontwikkelingen op het gebied van de aansluiting door de uitgave van vier Nieuwsbrieven. Deze zullen naar verhouding korter van opzet worden. Ze zullen via de website, dus digitaal, verstuurd en gearchiveerd worden. Nieuwsbrief in maart, mei, oktober en december 2010, digitaal vesturen. Opbouw nieuwsbrief-archief op website. Beleidsplannen Aansluitingsnetwerk VO-HO Fryslân 2011-2012 9
Contacten coördinatoren De coördinatoren van het netwerk zullen contacten blijven onderhouden met vertegenwoordigers van de aangesloten scholen en instellingen. Er zal een bezoek gebracht worden aan alle VO-scholen. Daarnaast worden er relevante contacten gelegd (en onderhouden) met HO-opleidingen. Contacten kunnen plaats vinden via mail, telefoon, afspraken en ontmoetingen op bijeenkomsten en vergaderingen. Coördinatoren bezoeken vo-scholen 1x per jaar Contacten aangaan en onderhouden met HO-opleidingen Beleidsplannen Aansluitingsnetwerk VO-HO Fryslân 2011-2012 10