PARAGRAAF 3 Algemeen Basis vormt de wet financiering decentrale overheden (Wet Fido). Het doel van deze wet is het bevorderen van een solide financiering en kredietwaardigheid van de decentrale overheden alsmede het beheersen van de renterisico s. De Wet Fido vertaalt zich in twee belangrijke uitgangspunten op het gebied van treasury-beleid: 1. de gemeente dient de financiering te beperken tot de publieke taak. Dat wil zeggen dat het verstrekken van leningen alleen dan kan plaats vinden als deze instellingen aan de publieke taak bijdragen. De uitzetting van tijdelijk overtollige middelen dient een prudent karakter te hebben en mag niet gericht zijn op het genereren van inkomen door het lopen van overmatige risico s. Er mag dus geen sprake zijn van bankieren. 2. de renterisico s dienen tot een minimum te worden beperkt. Voor de financieringsmiddelen op korte termijn (looptijd < dan 1 jaar) geldt een zogenaamde kasgeldnorm (maximumbedrag). Voor de financieringsmiddelen op lange termijn (looptijd > dan 1 jaar) geldt een z.g. renterisico norm (maximumbedrag waarover renterisico mag worden gelopen). Mede door het van kracht worden van de wet Fido heeft de gemeente een treasurystatuut opgesteld, welke door uw raad is vastgesteld op 31 mei 2005.In dit statuut zijn kaders vastgesteld waar binnen de treasuryfunctie dient te worden uitgevoerd zoals: de algemene doelstellingen en de te hanteren richtlijnen en limieten van de financieringsfunctie; de administratieve organisatie van de financieringsfunctie, waaronder begrepen taken en bevoegdheden, de verantwoordingsrelaties en de bijbehorende informatievoorziening. Naast het statuut stelt de Gemeentewet een treasuryparagraaf verplicht in de begroting en jaarrekening. Dit is nader uitgewerkt in artikel 15 van de financiële verordening. Bij de begroting zal in de paragraaf financiering in ieder geval verslag gedaan worden van: 1. kasgeldlimiet 2. renterisico norm 3. de liquiditeitsplanning en de financieringsbehoefte voor de komende 3 jaar 4. rentevisie 5. rentekosten en renteopbrengsten verbonden aan de financieringsfunctie. 1) Kasgeldlimiet: Voor het uitzetten van gelden met een looptijd korter dan een jaar geldt een maximum bedrag. Deze kasgeldlimiet is wettelijk vastgesteld op 8,5% van het begrotingstotaal. De gemiddeld in een kwartaal opgenomen vlottende schuld (rekening courantkredieten, kasgeldleningen) mag dit bedrag niet overschrijden. Op basis van de begroting 2011: bedragen *(1.000) Omvang van de begroting per 01 januari 2011 30.000 Kasgeldlimiet in procenten van de grondslag 8,5% Kasgeldlimiet in bedrag 2.550 Totaal vlottende schuld 0 Ruimte 2.550 De gemeente Staphorst overschrijdt de kasgeldlimiet niet, er was zelfs een overschot. In de bijlage bij de begroting is een uitgebreide berekening opgenomen van bovenstaande kasgeldlimiet. Gemeente Staphorst Paragrafen pagina 135
2) Renterisico norm: Deze norm is gewijzigd met ingang van 1 januari 2009. De nieuwe renterisico norm houdt in dat de jaarlijks verplichte aflossingen en renteherzieningen niet hoger mogen zijn dan 20% van het verwachte begrotingstotaal voor 2011 (. 30 miljoen.) In 2011 bedraagt de renterisico norm daarmee 6 miljoen. De reguliere aflossing is voor 2011 geraamd op 1 miljoen. De gemeente Staphorst blijft hiermee ruim binnen de renterisico norm. Voor de komende jaren ziet dit er als volgt uit: Berekening renterisiconorm 2011 2012 2013 2014 Begrotingstotaal 30.000 30.300 30.603 30.909 Percentage regeling 20 20 20 20 Renterisiconorm 6.000 6.060 6.121 6.182 2010 2011 2012 2013 Renterisico op vaste schuld budget budget budget Budget Renteherziening op vaste schuld o/g 0 0 0 0 Aflossingen 1.001 1.027 694 372 Renterisico 1.001 1.027 694 372 Renterisiconorm 6.000 6.060 6.121 6.182 Ruimte onder renterisiconorm 4.999 5.033 5.427 5.810 Overschrijding renterisiconorm n.v.t n.v.t n.v.t n.v.t Met ingang van 2009 dient men eenmaal per jaar aan de provincie als toezichthouder op de gemeentefinanciën een overzicht verstrekken van het gemiddelde niveau van de aangetrokken korte leningen. Voorheen gebeurde dit per kwartaal. 3) De liquiditeitsplanning en de financieringsbehoefte In de volgende tabel staat een overzicht van de verwachte financiële positie voor de jaren 2011 tot en met 2014. Financiële positie 2011 2012 2013 2014 1 BEGINSALDO 0-3.784 615-1.531 MUTATIES FINANCIERINGSSALDO 2 Saldo mutaties vaste activa -2.487-6.078-430 -242 3 Mutatie nog te bestemmen exploitatiesaldo 0 0 0 0 4 Saldo mutaties reserves en voorzieningen -2.908-2.458-2.965-1.357 5 Saldo mutaties langlopende schulden -1.001-1.035-694 -372 6 MUTATIES FINANCIERINGSSALDO ( 2-3-4-5) 1.422-2.585 3.229 1.487 MUTATIES NETTO WERKKAPITAAL 7 Saldo mutaties vlottende activa 2.362-1.814-1.083-1.000 8 Saldo mutaties vlottende passiva 0 0 0 0 9 MUTATIES NETTO WERKKAPITAAL (7-8) 2.362-1.814-1.083-1.000 10 MUTATIES IN LIQUIDE MIDDELEN (-6-9) -3.784 4.399-2.146-487 11 EINDSALDO (1+10) -3.784 615-1.531-2.018 De financieringsbehoefte wordt binnen de mogelijkheden van de Wet Fido gedekt door het aantrekken van kort geld en/of langlopende leningen en de inzet van het eigen vermogen. In de praktijk zullen we, evenals voorgaande jaren, ook in 2011 proberen kortgeld zo dicht mogelijk tegen de grens van de kasgeldlimiet aan te trekken, omdat de rente op kortgeld in de regel goedkoper is dan de rente op langlopende geldleningen. De behoefte in 2011 van ruim 4 miljoen kan dan ook grotendeels binnen de ruimte van de kasgeldlimiet en de aflossing van de zero-couponbelegging worden gefinancierd. In de bijlage bij de begroting 2011 is in de treasuryparagraaf een uitgebreide tabel opgenomen voor de berekening van bovenstaande financiële positie. Gemeente Staphorst Paragrafen pagina 136
4) Rentevisie: Door de huidige onrust op de financiële markten ( o.a. als gevolg van de kredietcrisis) is het lastig een goede verwachting uit te spreken over de ontwikkeling van de rentekosten en rentebaten. Voor de begroting 2011 en de meerjarenbegroting 2012 tot en met 2014 hebben we het volgende uitgangspunt genomen: Vrijvallende deposito s/leningen UG en O/G worden herbelegd tegen een percentage van 2%. Dit is beduidend lager dan afgelopen jaren (eind 2008/begin 2009 bij de Rabobank 5 miljoen aan jaardeposito s U/G ad 4,8% gemiddeld), echter gezien de huidige rentestand is dit een reëel uitgangspunt. De gevolgen hiervan zijn zichtbaar in de (meerjaren)begroting, gedurende 2011 en 2012 vervallen een aantal leningen met een hoog rentepercentage. Hier komen we in het volgende onderdeel op terug. 5) Rentekosten en opbrengsten verbonden aan de financieringsfunctie. Hieronder vindt u een opsomming van alle uitgezette en opgenomen gelden zoals deze meegenomen zijn in de begroting van 2011, tevens zal er een korte toelichting worden gegeven. a) Uitstaande gelden op lange termijn: Naam Soort percentage Bedrag x 1.000 Opbrengst x 1.000 BNG Lening 9,36681 3.023 283 BNG Zero couponbelegging 5,13 3.670 123 BNG Fido kapitaalmarkt 2,6 7.569 197 De Baarge Hyp. Leningen 4,54 642 29 Vitens Achtergestelde lening ± 4,5 893 43 Rova Achtergestelde lening 8 379 30 Enexis Achtergestelde lening 9 45 4 Rabobank Titan obligaties 2,75-7 2.500 69 Rabobank Variabele coupon oblig. 3-6 5.000 150 Enexis Deeln.vord.op Enexis ± 4,55 389 18 Enexis Bruglening - 4 Totaal 24.110 950 - uitgezette geldlening BNG De deelnemende gemeenten bij de N.V. Rendo hebben besloten (24-6-1997) hun aandelen om te zetten in een lening. Deze lening is vervolgens uitgekeerd met een waarde van 3.023.001. Dit bedrag is uitgezet bij de BNG tegen een vast rentepercentage van 9,36681%. In augustus 2012 loopt deze lening af. De N.V. Rendo heeft aangekondigd dit nadelige effect (herbeleggen tegen lager rentepercentage) te compenseren door een hogere dividenduitkering. - BNG Zero Coupon belegging: Dit fonds geeft een rendement van 5,13% en heeft een looptijd van 10 jaar tot 31-08-2011. De rente wordt gekapitaliseerd, waardoor op de einddatum een waarde ontstaat van 3,8 miljoen. - BNG Fido Kapitaalmarktselect, Relatief Rendement Tranche 1 en 2. Dit zijn fondsen waar belegd wordt in obligaties met een looptijd van resp. 1-3 jaar en 5-7 jaar. De dividendpercentages over 2009 bedroegen resp. 1,6% en 2,7%. (2008 resp. 2,8% en 3,5%). De marktwaarde van de BNG Fido Kapitaalmarktselect beleggingen lag eind augustus 2010 iets hoger dan de boekwaarde. Dit in tegenstelling tot eind 2008 ( lagere marktwaarde ad 246.000). Als dividendpercentage is in de begroting 2,6% genomen voor beide tranches. - Hypothecaire geldleningen ondernemers de Baarge Bij het in exploitatie nemen van het industrieterrein de Baarge waren er diverse ondernemers die zelf grond hadden liggen in dit bestemmingsplan. Van deze ondernemers wordt een exploitatiebijdrage ontvangen in de vorm van een hypothecaire geldlening met een looptijd van 30 jaar. In de loop van afgelopen jaren hebben een 3-tal ondernemers de lening geheel afgelost. - achtergestelde lening Vitens NV Het betreft de omzetting van preferente aandelen Vitens in een achtergestelde lening. De verstrekte achtergestelde lening is groot: 1.217.900. Aflossing in 15 jaar = 81.194 per jaar. De aflossing wordt toegevoegd aan de exploitatiebegroting. De commissie Inwonerszaken is hierover in zijn Gemeente Staphorst Paragrafen pagina 137
vergadering van 5 oktober 2006 geïnformeerd. Hiervoor is een reserve gevormd. Het rentepercentage is afhankelijk van de ontwikkeling op de kapitaalmarkt (gemiddelde rente% over 10-jaars Nederlands staatsleningen over de 5 voorafgaande kalenderjaren +1%) Voor 2011 is in de begroting rekening gehouden met 4,8%. De rente in de jaren 2006 t/m 2010 is resp. 5,12%, 4,9%, 4,94%, 4,79% en 4,76%. - achtergestelde lening Rova NV Het betreft hier een achtergestelde lening, die is ontstaan door herstructurering van het aandelenkapitaal in 2001. Jaarlijks wordt een vast percentage ontvangen van 8%. Per 1 januari 2010 heeft er een verhoging plaatsgevonden met 41.722 door teruggave van de aandelen en de achtergestelde lening van regio IJssel-Vecht. De verdeling van de aandelen heeft plaats gevonden in verhouding tot het bestaande aandelenbezit in N.V. Rova van de regiogemeenten. Dit geldt ook voor de achtergestelde lening. - achtergestelde lening NV Enexis Het betreft hier een achtergestelde lening, met een vast percentage ad 9%. - Rabo Global Titans Obligaties 2004-2012. Dit fonds belegt gedeeltelijk in aandelen (de 50 grootste bedrijven van de wereld zijn hierin vertegenwoordigd) en is gekoppeld aan de ontwikkelingen op de aandelenmarkten. Het fonds geeft een minimaal rendement van 2,75% met de mogelijkheid op een maximaal rendement van 7%. Er wordt geen risico gelopen omdat op de einddatum de nominale waarde wordt gegarandeerd. Hierdoor wordt een betere spreiding van de beleggingsportefeuille verkregen. Het dividendpercentage over 2008 bedroeg 2,75% (2007: 4,5%). Dit is een logisch gevolg gezien de situatie op de aandelenmarkten gedurende het jaar 2008. In de begroting van 2011 en de meerjarenbegroting 2011 tot en met medio 2012 is dan ook het minimum percentage ad 2,75% meegenomen als opbrengst. - Rabo Variable Coupon Obligaties 4 2009-2016 Dit fonds solide belegging, waarbij de jaarlijks te ontvangen rente gelijk is aan de 3-maands interbancaire rente (Euribor) met een minimum van 3% en een maximum van 6%. Bij de huidige rentestand kan niet op meer gerekend worden van het minimum van 3%. De looptijd is 7 jaar en wordt op 4 december 2016 afgelost tegen de nominale waarde. - Deelneming vordering op Enexis B.V. Per eind september zijn de aandelen N.V. Essent verkocht. Hiervoor is 1.434.937,-- ontvangen. Naast deze ontvangst hebben we een deelneming vordering op Enexis ontvangen van 388.798,--. Deze lening wordt afgelost in 4 termijnen, en wel op 30 september 2012 97.200,--; 30 september 2014 108.000,--; 30 september 2016 108.000,-- en 30 september 2019 75.600,--. De te ontvangen rentepercentages zijn resp. 3,27%, 4,10%, 4,65% en 7,2% - Bruglening Enexis Per eind september zijn de aandelen N.V. Essent verkocht. Naast de verkoopopbrengst is een bruglening en diverse deelnemingen ontvangen (zie voorgaande alinea). b) Uitstaande gelden op korte termijn: Naam Soort Percentage Bedrag x 1.000 Opbrengst x 1.000 BNG of Rabo Beleggersrekening 2 3.793 (5 mnd) 32 -Kortlopende deposito s bij de BNG of Rabobank Bij het uitzetten van liquide middelen wordt periodiek gekeken bij welke van bovenstaande instellingen het hoogste rendement kan worden behaald. Beide banken hebben een AAA rating en komen derhalve volgens het treasurystatuut en de Wet Fido in aanmerking om de overtollige gelden uit te zetten. De verwachte opbrengst is onder beheersproduct nr. 911.101 afzonderlijk vermeld. Gemeente Staphorst Paragrafen pagina 138
c) Opgenomen bedragen op lange termijn. Naam Soort percentage Bedrag x 1.000 Last x 1.000 BNG Leningen O/G 4,56-5.391-246 - Langlopende leningen bij de BNG Het betrof hier een 8-tal langlopende geldleningen, met verschillende looptijden en verschillende percentages. Per 1 maart 2010 is 1 lening vervallen ad 688.000, - met een rentepercentage van 5,83% Deze is betaald uit de kortlopende deposito s. Het betreffen nu nog 7 leningen. Het gemiddelde rentepercentage is 4,56%. d) Aandelenbezit: bedragen x 1.000, - Naam Soort aantal Balanswaarde 11 Opbrengst 11 Rendo Aandelen 43 20 304 Vitens Aandelen 18.531 5 46 Rova Aandelen 217 25 76 BNG Aandelen 30.030 75 75 Enexis Hold. Aandelen 32.331 15 17 Pub.Bel.Elek Aandelen 32.331-2 CBL Venn. Aandelen 432-4 Attero Aandelen 32.331-2 Totaal 140 526 - Aandelenkapitaal Naast bovenstaande uitzettingen en opgenomen gelden, neemt de gemeente Staphorst deel in verschillende bedrijven/gemeenschappelijke regelingen, waardoor er een dividendopbrengst ontstaat. Op de balans zijn van deze deelnemingen het aandelenbezit gewaardeerd tegen nominale waarde, de huidige waarde kan vele malen hoger zijn. In de paragraaf verbonden partijen zal hier nader op ingegaan worden. Gemeente Staphorst Paragrafen pagina 139
Gemeente Staphorst Paragrafen pagina 140