Participatie en communicatie Bart Derison senior communicatieadviseur
2
Er was een tijd dat men bij infrastructuurprojecten niet op zoek ging naar draagvlak 3
Enkel daarom kon men de Eiffeltoren bouwen 4
Maar het kan ook andersom 5
De Sint-Servaasbrug staat er nog in Maastricht. Omdat burgers protesteerden tegen het plan van het stadsbestuur om ze af te breken. 6
Draagvlak is een containerbegrip. Maar het is vooral een politiek begrip. Een manier om de maatschappelijke temperatuur te meten alvorens een beslissing te nemen. 7
Draagvlak wordt ook meestal negatief gebruikt. Er spreekt angst uit. En dat verlamt besturen. Waardoor processen stilvallen en projecten aanslepen. Die angst moet weg. Want draagvlak is nooit volledig. 8
Ze heet Zhu Qihua. 66 jaar en heeft diabetes. Zij hield dit tegen 9
10
Belangrijker dan draagvlak is legitimiteit. Geloven we dat het project een legitieme doelstelling heeft? Al ondervinden we overlast. Legitimiteit heeft dus niets te maken met wat men fijn vindt. 11
Als we enkel projecten zouden doen die de burger aangenaam vindt, dan zouden er dit jaar geen 140 kilometer wegenwerken plaatsvinden in Vlaanderen 12
Maar er is legitimiteit omdat men voelt dat Vlaanderen moet investeren in zijn basisinfrastructuur. Om competitief te zijn, om het aantal verkeersslachtoffers te doen dalen, voor onze toekomst. Dan verdraag je een file al iets beter 13
Bij andere projecten slaagt men hier vaak nog niet in. Veel actiecomités reageren tegen projecten waarvan de uiteindelijke overlast lager is dan de files tijdens wegenwerken. 14
Dit is de Noordzuid-metrolijn in Amsterdam. Een zwaarder gecontesteerd project vind je in Nederland niet. Maar nu heeft het legitimiteit. 15
16
Onlangs hadden we bijna een actiecomité in onze straat. En dat kwam door dit 17
18
En dan krijg je minder leuke artikels 19
Een plan-mer, S-MER, GRUP of Tracébesluit zijn eigenlijk hetzelfde als. 20
21
Niemand die daar zijn weg in vindt. Behalve het georganiseerd middenveld of een semi-professioneel actiecomité. Want het zijn : teksten, teksten, teksten. 22
We hebben kaasblokjes nodig in het labyrint : beelden die steeds scherper worden, duidelijk en concreter, naarmate de route vordert. En die zorgen dat burgers, handelaars en andere stakeholders de tocht willen ondernemen. 23
Niet alleen in de laatste fase, maar in elke fase tussen plan en realisatie. Misschien is dat een interessante extra verplichting: elke stap in de procedure moet in beelden worden uitgedrukt. 24
Als je dit ziet, krijg je zin. Geef toe. 25
Maar niet s morgens. En niet elke dag. 26
Zo gaat het ook met informatie voor werken in de publieke ruimte. We moeten de informatie serveren wanneer de mensen er honger naar hebben. En die informatie is eigenlijk een menu met 3 borden: Daarom, Dit, Dan. Oftewel 3D. 27
En soms kan een actiecomité ook gewoon gelijk hebben. En dat is geen nederlaag. Dat betekent niet dat je gezakt bent voor het groot Ingenieursexamen. Ervaringsexperten kunnen noodzakelijke inzichten bieden. 28
De Noord-Zuidverbinding in Limburg voorzag aanvankelijk in de bouw van een viaduct vlak bij een woonwijk. Via een klankbordgroep ging de projecteigenaar de dialoog aan met het actiecomité dat zich tegen de brug verzette. Daardoor groeiden beide partijen naar elkaar toe. Er was begrip voor elkaars standpunten en de projecteigenaar onderzocht vervolgens een tunnelvariant. Die bleek technisch perfect haalbaar. (Uit Help, er ligt een weg in mijn tuin!) 29
Want uiteindelijk leven we in wat Luc Huyse de genegotieerde samenleving noemt. We willen niet meer geregeerd worden door wetten maar vanuit dialoog. Vroeger speelde de techniek ons parten, nu enkel nog ons denkpatroon. 30
Nog vaak ziet men de burger als een wispelturige puber : hoe meer je geeft, hoe harder hij revolteert. In een volwassen relatie tussen overheid en burger zullen we in de toekomst aan co-engineering doen. 31
En dat ziet er uit als volgt 32
G R O E P C 33
Als een mobiliteitsproject hetzelfde zou zijn als 34
dan zou het makkelijk zijn 35
Dan communiceer je die prikkels die je doelgroep naar jouw product doet grijpen. Koop onze yoghurt. Het is gezond. En lekker. 36
Maar wat als iemand geen yoghurt wil. Maar pudding. Of, nog erger : Chocomouse! Met dat verschil : je mag niet kiezen en je betaalt toch voor de yoghurt. 37
Dat zijn infrastructuurwerken. Met elke invulling van de ruimte ontnemen we de mogelijkheid voor elke andere. 38
39