Stichting ProSea Verslag activiteiten 2015 SCHEEPVAART IMO model course 1. Inbedding model course bij Nederlandse zeevaartscholen ProSea benadert zeevaartscholen in Nederland, voert gesprekken en maakt (meerjarige) afspraken over de inbedding (educatief pakket, train de trainer, coaching) van marine environmental awareness training op de scholen. Indien gewenst voert ProSea de cursussen tegen betaling uit op school. Het educatieve materiaal is in schooljaar 2012-2013 kosteloos aan alle Nederlandse zeevaartscholen aangeboden, dankzij een subsidie van het O en O fonds zeescheepvaart. Inbedding per school: Maritiem Instituut Willem Barentz (HBO), Terschelling. Drie docenten hebben deelgenomen aan een Train de Trainer programma van ProSea in 2012 en aan de studiedag over ballastwater in 2013. Sinds 2012 voeren deze docenten de cursus zelfstandig op school uit. In 2014 heeft een medewerker van ProSea bij deze cursus geobserveerd en een lezing over mariene ecologie verzorgt. Hogeschool Amsterdam (HBO), Amsterdam. Twee docenten hebben deelgenomen aan een Train de Trainer programma van ProSea in 2012, een docent nam deel aan de studiedag over ballastwater in 2014. Het uitvoeren van de cursus is geleidelijk aan de docenten overgedragen. In 2012 heeft ProSea een cursus gegeven aan de studenten, docenten waren daarbij aanwezig. Vanaf 2013 voeren de docenten de cursus zelfstandig uit. Daarbij maken ze gebruik van de educatieve materialen van ProSea. In 2015 verzorgde ProSea een lezing over mariene ecologie en ballast water. Noorderpoortcollege (MBO), Delfzijl. Sinds 2012 geeft ProSea de cursus aan de studenten, en waren docenten bij onderdelen van de cursus aanwezig. Een docent nam in 2014 deel aan de studiedag over ballastwater. Hogeschool voor de Scheepvaart (HBO), Rotterdam. Twee docenten hebben in 2012 deelgenomen aan een Train de Trainer programma van ProSea, en in 2014 aan de studiedag over ecologie. Sinds 2013 doen alle leerlingen mee aan de door ProSea gegeven marine environmental awareness cursussen. Deze worden gegeven in Diergaarde Blijdorp en worden gefinancierd door het havenbedrijf
Rotterdam. In 2014 en 2015 hebben ook leerlingen van de HBO scheepsbouw opleiding meegedaan aan deze cursus. Scheepvaart en Transport college (MBO), Rotterdam. Drie docenten hebben in 2012 deelgenomen aan een Train de Trainer programma van ProSea en in 2013 deden twee docenten mee aan de studiedag over ballastwater. Sinds 2013 doen alle leerlingen mee aan de door ProSea gegeven marine environmental awareness cursussen. Deze worden gegeven in Diergaarde Blijdorp en worden gefinancierd door het havenbedrijf Rotterdam. Maritiem Instituut de Ruyter (HBO), Vlissingen. Twee docenten hebben deelgenomen aan een Train de Trainer programma van ProSea in 2012 en aan de studiedag over ballastwater in 2013. De cursus is geleidelijk overgedragen. In 2012 heeft ProSea een cursus gegeven aan de studenten, docenten waren daarbij aanwezig. Sinds 2013 geven de docenten de cursus zelf. Maritiem Instituut de Ruyter (MBO), Vlissingen. Een docent heeft deelgenomen aan een Train de Trainer programma van ProSea. De docent geeft geen aparte cursus, maar gebruikt de materialen van ProSea in de lessen. NOVA College, IJmuiden en Harlingen. Een docent heeft deelgenomen aan de studiedag over ballastwater in 2013 en aan de studiedag over mariene ecologie in 2014. NOVA gaat de cursus pas in het schoolprogramma opnemen als de verplichting in de kwalificatiedossiers wordt opgenomen. ROC Kop van Noord-Holland, Den Helder. Een docent heeft deelgenomen aan de studiedag over mariene ecologie in 2014. Deltion College, Zwolle. Twee docenten hebben deelgenomen aan de studiedag over mariene ecologie in 2014. 2. Aanbieden ProSea educatief pakket bij model course ProSea geeft jaarlijks een set educatieve materialen uit, als hulpmiddel voor docenten van de zeevaartscholen om de IMO model course Marine Environmental Awareness te kunnen uitvoeren. Deze set bestaat uit een serie achtergrondartikelen, alle lezingen/workshops en een aantal filmpjes. In 2015 is de vierde versie van deze set educatieve materialen geproduceerd en uitgegeven. De CD-ROM met educatieve materialen behorende bij de IMO model course bieden we te koop aan. Sinds de eerste uitgave van het ProSea is dit 35 keer verstrekt aan: Elf Nederlandse zeevaartscholen Tien Griekse zeevaartscholen Twee Engelse zeevaartscholen Elf reders en trainingsinstituten Videotel (provider van Computer Based Training/CBT)
3. Cursussen met OPEN inschrijving ProSea schrijft jaarlijks een cursus uit voor individuele deelnemers uit de maritieme sector. Deze cursus gaat door als er minimaal 8 deelnemers zijn en is met name geschikt voor reders die een keer kennis willen maken met de marine environmental awareness cursus. In 2015 heeft een cursussen plaatsgevonden met totaal 10 deelnemers van 7 verschillende maritieme bedrijven. 4. Cursussen Havenbedrijf Rotterdam In 2015 heeft ProSea zeven tweedaagse marine environmental awareness cursussen in Blijdorp georganiseerd voor medewerkers van havenbedrijf Rotterdam en leerlingen van het Scheepvaart en Transport College. Totaal namen 257 mensen deel. Deze cursussen werden gefinancierd door het havenbedrijf Rotterdam. 5. Cursussen voor Heerema Marine Contractors In het kader van de ISO 14.001 certificering van Heerema Marine Contractors verzorgt ProSea marine environmental awareness workshops. ProSea heeft in 2014 en 2015 totaal vijftien cursussen van een dag georganiseerd voor 133 deelnemers in niet-stcw functies van Heerema. Vooralsnog zijn deze workshop niet voor de zeevarenden, omdat HMC er zeker van wil zijn dat deze cursus door de NL overheid zal worden geaccepteerd, zodat de toekomstige STCW verplichting is afgedekt. Dat is nu nog niet het geval. Door deze marine environmental awareness cursussen voor het personeel leeft het onderwerp duurzaamheid bij HMC meer dan voorheen. ProSea heeft is 2015 ook geadviseerd bij de samenstelling van het HMC duurzaamheidsrapport 2014. 6. Cursussen voor Boskalis ProSea heeft in 2015, evenals in 2013 en 2014, twee marine environmental awareness cursussen uitgevoerd voor Boskalis, met totaal 49 deelnemers. In het voorjaar van 2015 heeft ProSea een presentatie gehouden voor de taskforce duurzaamheid van Boskalis, waarin we een aantal aanbevelingen hebben gedaan voor het breder implementeren van marine environmental awareness bij Boskalis. De najaarscursus van 2015 is inhoudelijk aangepast en de cursussen zullen waarschijnlijk worden opgeschaald in 2016. VISSERIJ diverse projecten 7. Bedrijfssurvey project De bestandschattingen voor tong en schol in de Noordzee zijn onder andere gebaseerd op de onderzoeksresultaten van de onderzoeksschepen Isis en Tridens. Het meenemen van vangstresultaten van commerciële schepen (met name de
vangstsamenstelling) kan de bestandschatting verbeteren. Sinds 2010 vissen commerciële schepen mee met de onderzoekschepen. Dit is de zogenaamde bedrijfssurvey. Projecten in het kader van de bedrijfssurvey liepen tot en met het jaar 2015. ProSea speelde in deze projecten een rol bij de communicatie van de resultaten naar de visserijsector, met name via visserijnieuws, en door het schrijven van een brochure over hoe de bestandschatting werkt. 8. Kadergroep Visketen De deelnemersgroep aan het kaderprogramma van ProSea (2009-2011) heeft zichzelf georganiseerd als kadergroep Visketen. Voor het uitvoeren van hun plannen hebben ze subsidie gekregen. ProSea is bij het project betrokken als adviseur en als deskundige op het gebied van scholing. In 2014 werd duidelijk dat de kadergroep zelf (te) weinig tijd heeft om de geplande werkzaamheden uit te voeren en hebben ze ProSea gevraagd hier een grotere rol in te spelen. ProSea is daarom in 2014 en 2015 nadrukkelijker betrokken bij de organisatie van een aantal activiteiten, zoals de samenwerking met de Youth Food Movement bij de organisatie van het Food Film Festival over vis in Scheveningen, bij de communicatie met het Jongerennetwerk, bij het opzetten en uitvoeren van een project met Hogeschool Dronten (waaronder een excursiedag naar boerenbedrijven Toer de Boer ) en bij de planning en uitvoeringen van een tweedaagse workshop. 9. Platform Innofish In het kader van de visserijsubsidies van EZ (EVF gelden) is een subsidie verkregen door een groep visserijondernemers rondom de invoering van de aanlandplicht. ProSea draagt aan dit project bij door het meedenken in de kerngroep van het project, het schrijven van een kennisdocument waarin kennis over de aanlandplicht wordt samengebracht, het samenbrengen van organisaties die iets aan educatie doen in de visserij, het afstemmen van dit aanbod en het ontwikkelen van nieuwe educatieve materialen. Concrete resultaten van dit project zijn een overzicht van educatieve initiatieven op het gebied van duurzaamheid in de visserij, een overzichtsdocument met achtergrondkennis over de aanlandplicht en de productie van een educatief animatiefilmpje over de aanlandplicht. 10. Internationalisering visserijcursussen In het kader van het internationaal uitrollen van onze visserijcursussen heeft een medewerker van ProSea deelgenomen aan een conferentie in 2013 in Engeland. Hieruit is een samenwerkingsverband ontstaan tussen ProSea, de Engelse visserijorganisatie Seafish, het Responsible Fishing Scheme van de International Sustainability Unit uit Engeland, de Schotse visserijorganisatie en GMRI, educatieclub uit de Verenigde Staten. Met een startsubsidie van de Lighthouse Foundation hebben we in dit samenwerkingsverband de eerste stappen gezet naar het
ontwikkelen van een cursusprogramma, tijdens een werksymposium in Schotland in 2014. In 2015 zijn pogingen ondernomen om financiële middelen te vinden voor het uitvoeren van proefcursussen. 11. Decentraal Aalbeheer in Friesland In het kader van het verduurzamen van de palingvisserij, heeft de Friese Bond voor Binnenvissers een proefproject uitgevoerd om duurzaam aalbeheer in Friesland op te zetten. ProSea heeft van 2013 t/m 2015 een serie van 4 workshops gegevens om de 12 leden van de bond te trainen op het gebied van duurzaamheid. Thema s van de workshops waren Maatschappelijk verantwoord ondernemen in de palingvisserij, Onderzoek en monitoren op weg naar een wetenschappelijk quotum, De maatschappij en De keten en de markt. 12. Inbedding duurzaamheid in de visserij De afdeling Agrokennis van het ministerie van EZ wil meer aandacht besteden aan het inbedden van duurzame visserij. ProSea heeft eind 2014 de opdracht gekregen om het lesmateriaal over duurzaamheid te herschrijven, de scholen te helpen met duurzaamheid structureel in het onderwijs te verankeren, en ook voorstellen te doen om duurzaamheid structureel in de sector te implementeren. In de startfase van het project zijn gesprekken gevoerd met een groot aantal belanghebbenden en is er een plan van aanpak geschreven. Dat is in april 2015 aan de scholen en de sector gepresenteerd en positief ontvangen. ProSea is daarna aan de slag gegaan met: Het herschrijven van het lesmateriaal, en de organisatie van een docentendag; Het ontwikkelen van plannen voor het beter ontsluiten van informatie over duurzaamheid aan de sector; De opzet van een website Vist ik het maar ; Het uitwerken van voorstellen voor inbedding. Het project duurt tot oktober 2016 en zal een website opleveren met al het lesmateriaal, en een serie kennisdossiers over actuele duurzaamheidsthema s. De sectorraad Visserij heeft toegezegd daarna de coördinerende rol en het beheer van de website over te nemen. 13. Kenniskringen in de visserij In de visserij zijn al jaren kenniskringen actief, groepen vissers die kennis delen over bijvoorbeeld visserijmethoden. Deze groepen vissers worden begeleid door medewerkers van het LEI en IMARES. Vanaf 2014 zijn de kenniskringen een nieuwe fase ingegaan, onder andere door meer thematisch te werken. ProSea heeft binnen dit project bijgedragen aan het zorgen voor de koppeling met het visserijonderwijs, het schrijven van een boekje over nieuwe keteninitiatieven in de visserij, de
organisatie en uitvoering van de bootcamp De Nieuwe Visserij over ondernemerschap en het opzetten en begeleiden van regionale kenniskringen garnalen. 14. Green Deal Visserij De Ministerie van I en M heeft op 20 november een Green Deal Visserij voor een Schone Zee getekend. In deze Green Deal is aandacht voor bewustwording opgenomen: 3.1.6 ProSea verzorgt van 2015 2020 educatieve activiteiten voor vissers om bewustwording over duurzaamheid te stimuleren. ProSea organiseert jaarlijks de vierdaagse cursus Vissen met toekomst op de Nederlandse visserijscholen en een workshop voor praktiserende vissers. In het najaar van 2015 heeft ProSea de cursus Vissen met Toekomst gegeven op alle (vijf) Nederlandse visserijscholen. Zwerfvuil op zee is een onderdeel van elke cursus. In elk programma wordt een presentatie gegeven over vast afval en de manier waarop de visserij hiermee omgaat. Daarnaast komt het thema zwerfvuil op zee op verschillende andere momenten in de cursus ter sprake, bijvoorbeeld als het gaat over de definitie van duurzaamheid, bij de workshop over het imago van de visserij, en als er gesproken wordt over eigen verantwoordelijkheid. ProSea heeft gesprekken gevoerd met verschillende organisaties in de visserij (onder andere met VISNED, partners in de Green Deal) over het organiseren van workshops over zwerfvuil op zee. ProSea heeft in 2015 een workshop over zwerfvuil georganiseerd tijdens het Food Film Festival. 15. Fact sheet voor OSPAR Het Ministerie van I en M heeft ProSea de opdracht gegeven om een fact sheet te schrijven over educatie op het gebied van zwerfvuil. Deze factsheet zou de verschillende landen van OSPAR moeten helpen om het onderwijs in hun land te helpen educatieve projecten op te zetten. 16. Project haaien en roggen In opdracht van de NEV (Nederlandse Elasmobranchen Vereniging) heeft Stichting ProSea een onderwijsmodule van 20-30 minuten ontwikkeld over haaien en roggen om te gebruiken tijdens de visserijcursus vissen met toekomst. De lesmodule omvat de volgende onderwerpen: uiterlijke kenmerken en aanpassingen, voortplanting, kwetsbaarheid (behandeld in spelvorm), beheer, choke-species en best-practices in het hanteren van haaien en roggen.
Overige projecten 17. MVO Nederland - behoefteonderzoek Stichting ProSea constateert een aantal knelpunten bij de implementatie van training op het gebied van MVO, duurzaamheid en marine environmental awareness, zowel bij het maritieme onderwijs, de maritieme sector en de maakindustrie in Nederland, als bij het wereldwijde zeevaartonderwijs. Samen met MVO Nederland heeft stichting ProSea in oktober 2015 een project geïnitieerd met als hoofddoel om de inbedding van training te stimuleren en te ondersteunen. In de eerste fase van het project, die liep van oktober 2015 tot en met februari 2016, zijn gesprekken gevoerd met docenten en scheepvaartbedrijven en zijn behoeftes en wensen in kaart gebracht. Dit leverde een set concrete suggesties en ideeën op, die de basis vormen voor dit projectvoorstel voor de tweede fase van dit project. Dit voorstel zal in 2016 worden geschreven, en, mogelijk samen met MVO Nederland en onder voorbehoud van het vinden van financiële middelen, in 2016 en 2017 worden uitgevoerd. 18. EU project ResponSEAble ProSea is partner in het EU-project ResponSEAble in het kader van een subsidieregeling Supporting the development of cost-effective ocean literacy in Europe. ProSea heeft deelgenomen aan de zeer inspirerende startbijeenkomst in mei 2015 in Plymouth, en aan een werkbijeenkomst voor een van de werkpakketen in Amsterdam in oktober. ProSea draagt bij aan dit project door het meedenken in het onderzoek over percepties van maritieme professionals over de zee en het ontwikkelen van tools voor Ocean Literacy, voor marine professionals..