gemeente Haarlemmermeer De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus 250 2130 AG Hoofddorp Bezoekadres: Raadhuisplein 1 Hoofddorp Telefoon 0900 1852 Telefax 023 563 95 50 Cluster Contactpersoon Doorkiesnummer Uw brief Ons kenmerk Bijlage(n) Onderwerp Ruimtelijke Ontwikkeling Cecile de la Rambelje 023-567 6707 Kaart Aantal starters per 10.000 inwoners CBS (2011) Stand van zaken ondernemerschap, starters en zelfstandig professionals Verzenddatum 1 5 SEP 2015 Geachte heer, mevrouw, In deze brief informeren wij u over de ontwikkelingen en voortgang van activiteiten gericht op het ondersteunen en faciliteren van startende ondernemers en zelfstandig professionals (ZPers). In het recent verschenen rapport 'De Staat van Haarlemmermeer 2015' is een uitgebreide beschrijving opgenomen waarin het wel en wee van zelfstandig professionals in Haarlemmermeer wordt uitgelicht. Samen met deze brief biedt het u een actueel beeld van de stand van zaken en een verdiepend inzicht in de achtergrond en ontwikkelingen. Als startpunt van onze activiteiten op dit gebied geldt dat het college bedrijvigheid wil ondersteunen in Haarlemmermeer waar het kan. We vinden het belangrijk om ook specifiek startende ondernemers en ZP-ers te faciliteren en ondersteunen met als doel een goede mix van grote en kleine bedrijven in onze gemeente en minimaliseren van maatschappelijke kosten door faillissementen. Startende ondernemers en ZP-ers zorgen voor diversiteit in de economische bedrijvigheid en dragen bovendien bij aan een florerende (wijk)economie. Over het onderwerp starters en ZP-ers is veel en diverse informatie beschikbaar. In 'De Staat van Haarlemmermeer 2015' en het rapport 'Profiel en behoeften zelfstandig professionals en kleine startende ondernemers in Haarlemmermeer' (maart 2014) vindt u de feitelijke weergave over de ontwikkeling van ZP-ers en starters in de diverse sectoren van het Haarlemmermeerse bedrijfsleven. De belangrijkste cijfers en ontwikkelingen zetten we hierbij op een rijtje: - In Haarlemmermeer zijn veel ZP-ers gevestigd. Tussen 2003 en 2014 groeide het aantal ZP-ers in Haarlemmermeer van 5000 naar ruim 7000 (Staat van Haarlemmermeer, Trendrapport, blz. 27). Ruim 6 op de 10 bedrijfsvestingen is nu van een zelfstandige professional. Dit aandeel ligt hier iets hoger dan landelijk en zal vermoedelijk nog toenemen.
Volgvel 2 Elk jaar starten een kleine 900 ondernemers in Haarlemmermeer. Het aantal startende ondernemers dat winstaangifte doet, is - net als in de rest van Nederland - sinds de crisis wel kleiner geworden. Opvallend is dat bij de Kamer van Koophandel (KvK) het aantal inschrijvingen juist is toegenomen de afgelopen jaren (KvK, 2014). Deels komt dit door de inschrijfplicht van nieuwe groepen ondernemers. Een andere mogelijke verklaring is dat mensen die werkloos worden een eigen bedrijfje starten, maar hier (nog) geen winst uit halen. Het aantal starters per 10.000 inwoners ligt in Haarlemmermeer wat lager dan in de traditionele steden, maar is vergelijkbaar met de meeste gemeenten in Nederland (zie kaart CBS in bijlage 1). - Ruim driekwart van de startende ondernemers heeft geen personeel. Dit is wat meer dan gemiddeld in Nederland, maar vergelijkbaar met referentiegemeenten. - Van de ondernemers die in 2008 begonnen zijn, zijn er drie jaar later nog bijna driekwart over. Er overleven meer ondernemers in Haarlemmermeer dan in de referentiegemeenten en evenveel als in Nederland. Als ondernemers niet meer bestaan, hoeft het niet te betekenen dat ze failliet zijn gegaan. Het kan ook zijn dat een zelfstandige professional weer in loondienst is teruggegaan. - De belangrijkste sectoren waarin de Haarlemmermeerse zelfstandige professional actief is, zijn: zakelijke diensten, handel en de bouw. Deze verdeling lijkt erg op die in de rest van Nederland, maar is wel afwijkend ten opzichte van de rest van de Metropoolregio Amsterdam. In Haarlemmermeer zijn duidelijk meer ZP-ers actief in de handel en iets minder vaak in de zakelijke dienstverlening /advisering. We willen bijdragen aan een gunstig ondernemingsklimaat voor starters en ZP-ers door onze activiteiten en beleid te richten op: - Ontmoeten, verbinden en informeren - Huisvesting - Financiën - Inkoop en aanbesteding. Ontmoeten, verbinden en informeren De organisatiegraad van ZP-ers neemt toe en er worden creatieve mogelijkheden, in de vorm van (net)werken en kennisbijeenkomsten, gezocht om elkaar te ontmoeten. De meeste activiteiten worden door de ondernemers zelf opgepakt. De gemeente faciliteert waar nodig en waar mogelijk. Met verschillende partijen organiseren we twee keer per jaar het Startersplatform waar startende ondernemers informatie krijgen en kunnen netwerken. Vanuit de gemeente organiseren wij de maandelijkse startersbijeenkomst Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen (BBZ) waarop uitkeringsgerechtigden die voornemens zijn een bedrijf te starten worden uitgenodigd om ze te informeren over de mogelijkheden binnen het BBZ. ZPnet Haarlemmermeer is gevestigd in bedrijfsverzamelgebouw De Burgemeester in Hoofddorp. Daar organiseert zij netwerkbijeenkomsten die goed worden bezocht. Gemeente Haarlemmermeer heeft, net als Rabobank en Ymere, financieel bijgedragen aan de opstartkosten van ZPnet Haarlemmermeer. Er wordt een pilot ZPnet Floriande gestart, waarbij het doel is de ZP-ers wijk- of kerngericht bij elkaar te laten komen waarbij ontmoeten, kennis delen en verbinden centraal staat.
Volgvel 3 Verder kunnen starters en ZP-ers deelnemen in, en aansluiting vinden bij, de bestaande netwerken voor ondernemers zoals Meerbusiness, Meermatch, MKB Nederland en de lokale ondernemersverenigingen. Op 14 oktober 2015 vindt tijdens het Startersplatform de kick-off van het programma 'Zaai Haarlemmermeer' plaats. De ambitie van het programma Zaai is startende ondernemers en ZP-ers te helpen om zo gezond mogelijk te groeien. Hierbij wordt gebruik gemaakt van netwerken als strategie om hun klanten te werven. Het totale programma duurt zes maanden waarbij de deelnemers begeleid worden met individuele coaching en groepsmasterclasses. Wij financieren het programma en werken bij de uitvoering nauw samen met externe partijen zoals het MKB, ZPnet en de Rabobank. Het programma draait al een aantal jaren succesvol in Amstelveen en Aalsmeer. ZP-ers en starters hechten veel waarde aan de toegankelijkheid en vindbaarheid van voor hen belangrijke informatie. Gezien het belang hiervan zullen wij samen met de betrokken partners aandacht blijven besteden aan informatieverstrekking, bijvoorbeeld via het Ondernemersplein, Meermatch en het Startersplatform. In het komend halfjaar wordt -naast de reguliere dienstverlening van het Ondernemersplein- gekeken naar de mogelijkheid om periodiek een combispreekuur van het gemeentelijk Ondernemersplein en het BBZ-loket op een locatie te houden waar regelmatig ZP-ers bijeenkomen. Huisvesting In Haarlemmermeer zijn vele mogelijkheden voor ZP-ers en starters om hun bedrijf te vestigen. Dit kan aan huis, maar ook in bedrijfsgebouwen. Onze bestemmingsplannen scheppen de mogelijkheid om onder de bestemming "Wonen" als ondernemer onder bepaalde voorwaarden een zogeheten "aan-huis-verbonden beroep" uit te oefenen. Er zijn voorwaardes gesteld aan het percentage vloeroppervlak van een hoofdgebouw en / of aan- en uitbouwen dat ten dienste van een aan-huis-verbonden beroep wordt gebruikt. En er is bepaald wat precies wordt verstaan onder "aan-huis-verbonden beroep". Detailhandel en het plaatsen van reclame uitingen zijn bijvoorbeeld uitgesloten. In de bestemmingsplannen zijn de voorwaarden nauwkeurig omschreven. Er zijn diverse private partijen die locaties aanbieden waar starters en ZP-ers zich kunnen vestigen. Inmiddels zijn er verschillende bedrijfsverzamelgebouwen in Haarlemmermeer. Wij noemen De Burgemeester, De Diamant, het Hoofdkantoor, Zestig bij Zestig en The Grounds. Het zijn geen panden van de gemeente, maar wij stimuleren de marktpartijen zoveel mogelijk en faciliteren de (private) initiatiefnemers zo goed mogelijk. Zo wijzen wij zelfstandig ondernemers die op zoek zijn naar een geschikte bedrijfsruimte op de diverse mogelijkheden hier binnen de gemeente. In 2013 is Enginn opgericht, in samenwerking met o.a. Dura Vermeer, Rabobank en Delta Development Group. Enginn biedt een inspirerende omgeving waar startende innovatieve ondernemers terecht kunnen voor ondersteuning en begeleiding bij het oprichten en verder uitbouwen van een duurzaam of innovatief bedrijf. Inmiddels zijn er zeven startups gevestigd. Van oktober 2015 tot mei 2016 zal Enginn een Circulair Challenge Organiseren. Hierin worden 10 startups uitgedaagd om met circulaire producten of diensten een bijdrage te leveren aan het herinrichten van een oude hoeve tot een circulaire hotspot, gelegen in het toekomstige Schiphol Trade Park.
Volgvel 4 Financiën ZP-ers en starters ervaren regelmatig problemen met inkomsten en financiering van hun bedrijf. Er bestaan diverse regelingen waar zij gebruik van kunnen maken. Bij het Ondernemersplein of Bbz-loket van de gemeente informeren we ondernemers als ze een vraag hebben over financiering. Indien nodig verwijzen we door naar andere (financiële) instanties, de gemeente heeft hier dus een wegwijsfunctie en toetst op gebruik van Bbz (Besluit bijstandverlening zelfstandigen). Bij het informeren attenderen wij hen ook op andere mogelijkheden en initiatieven als crowdfunding en een Kredietunie. Het verstrekken van kredieten en leningen is een rol van financiële dienstverleners en instanties. In juni is de pilot '115-red-een-bedrijf in Haarlemmermeer van start gegaan met een looptijd van één jaar. 155-red-een-bedrijf is een initiatief van het Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf (IMK), waarbij gemeenten aansluiten. Het doel is om vroegtijdig in contact te komen met ondernemers in financiële of bedrijfsmatige nood zodat ondernemers adequaat geadviseerd kunnen worden over vervolgstappen. Bij succes wordt de pilot omgezet naar een definitieve activiteit. Op deze manier willen we preventief de kosten van een faillissement minimaliseren. Inkoop en aanbesteding Uiteraard is het aan ZP-ers en starters zelf om opdrachten binnen te halen en aan acquisitie activiteiten te verrichten. Toch willen wij - binnen de wettelijke kaders - de kansen verbeteren voor lokale ondernemers in het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de gemeente. Zo worden Onderhandse Opdrachten bij voorkeur uitgezet bij lokale partijen. Daarnaast maakt de gewijzigde Aanbestedingswet (2013) inschrijven op een overheidsopdracht makkelijker voor kleine ondernemers. De eisen aan een ondernemer die kans wil maken op een aanbesteding moeten voortaan proportioneel zijn, de gemeente mag opdrachten niet meer clusteren en aanbestedende diensten moeten gunningen en afwijzingen duidelijk motiveren. Bovendien wordt het eenvoudiger om op aanbestedingen in te schrijven via internet. Verder organiseren wij bijeenkomsten voor lokale ondernemers waarbij het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de gemeente centraal staat. Zo wordt er een workshop georganiseerd voor lokale ondernemers. Deze workshop biedt aandachtspunten waar ondernemers aan kunnen denken om mee te dingen naar werk in opdracht van de gemeente Haarlemmermeer. Tot slot Hiervoor is beschreven welke activiteiten voor starters en ZP-ers de gemeente Haarlemmermeer initieert dan wel aan bijdraagt of deelneemt. Maar ook andere gemeenten zijn hiermee bezig. In G32-verband delen we kennis en ervaring, en zoeken we aansluiting bij zinvolle regionale en landelijke initiatieven. Onze portefeuillehouder is trekker van de G32-themagroep Ondernemerschap.
Volgvel 5 Wij volgen de ontwikkeling van ons starters- en ZP-bestand nauwgezet en verwelkomen graag nieuwe initiatieven en ondersteunen daarbij waar mogelijk en gewenst. De starters en ZP-ers vormen een belangrijk onderdeel van de Haarlemmermeerse economie. Wij willen ondernemen mogelijk maken en de maatschappelijke kosten en baten van zelfstandig ondernemerschap optimaliseren. Wij vertrouwen er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, burgemeeste/en/rvethouders van de gemeente Haarlemmermeer, namens dezenj drs. AD Rej/ders Wetfpuder Cfndernemerschap, Sociale Zaken en Arbeidsmarktbeleid
Volgvel 6 14.079471 \ez/lh.z BIJLAGE 1 kaart Aantal starters per 10.000 inwoners CBS (2011) 45-81 Bron CBS