PK/PD van antibiotica of Wat u altijd al wilde weten maar niet durfde te vragen

Vergelijkbare documenten
Farmacodynamie: huidige gegevens. antibiotica :

antibiotica : Hoe moet men doseren?

PK/PD en resistentie: Hoe kunnen we er tegen vechten

Farmacodynamie: het concept

Farmacodynamie: het concept

Farmacodynamie: huidige gegevens. antibiotica :

Farmacodynamie: het concept

PK/PD van antibiotica

Farmacodynamie: methoden. In vitro modellen Dierenmodellen Klinische studies Populatiestudies

PK/PD en resistentie: Hoe kunnen we er tegen vechten

PK/PD van antibiotica : een educatieve workshop

Algemene kennis over farmacokinetiek (PK)

PK/PD van antibiotica

antibiotica in vitro : Welke eigenschappen moeten in acht worden genomen om de therapiekeuze te optimaliseren?

Principes van farmacokinetiek en dynamiek bij antibiotica

P. M. Tulkens, Dr méd. F. Van Bambeke, Pharm., Dr Sc. Pharm. Anne Spinewine, Pharm. Ms Clin. Pharm.

Optimaal toedienen van antibiotica volgens PK/PD principes

van farmacodynamie tot toepassingen in het wereld van Intensieve Zorgen

van farmacodynamie tot toepassingen in het wereld van Intensieve Zorgen

Nieuwe inzichten in the PK/PD principes van anti-infectieuze geneesmiddelen

Farmacokinetiek en farmacodynamiek van antibiotica: wat heeft de afgelopen halve eeuw ons geleerd?

Therapeutic Drug Monitoring: Een farmacodynamische aanpak

Principes van farmacokinetiek en dynamiek bij antibiotica en overzicht over "Therapeutic Drug Monitoring" (TDM)

TDM van betalactam antibiotica op de IC: toekomstmuziek

Principes van farmacokinetiek en dynamiek bij antibiotica en overzicht over EUCAST breekpunten en "Therapeutic Drug Monitoring" (TDM)

Aanpassen antibioticadoseringen tijdens continue veno veneuze

Principes van farmacokinetiek en dynamiek bij antibiotica. en "Therapeutic Drug Monitoring" (TDM) Paul M. Tulkens, MD, PhD

Doseren van Antibiotica PK/PD. Dr. Michiel van Agtmael, internist-infectioloog & klinisch farmacoloog

Doseren van Antibiotica PK/PD. Dr. Michiel van Agtmael, internist-infectioloog & klinisch farmacoloog

Resistentie aan antibiotica. Waarom? Mechanismen Toestand in België

Dosering van antibiotica tijdens dialyse. Anke Reuser AIOS Anesthesiologie

Principes van farmacokinetiek en dynamiek bij antibiotica. en "Therapeutic Drug Monitoring" (TDM) Paul M. Tulkens, MD, PhD

Zinvol rapporteren in microbiologie : EUCAST. J. Van Eldere

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. Amoxicilline trihydrate (= Amoxicilline 150 mg) Alum. Stearaat gefractioneerde kokosnootolie q.s. ad 1 ml.

Resistentieop uwic. Lennie Derde Internist-intensivist UMC Utrecht

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

FARMACOKINETIEK EN ADME-PROCESSEN

Farmacokinetiek in klinisch onderzoek. Dr. Floor van Rosse Apotheek Erasmus MC

Het nut van een continu infuus van antibiotica

Welke antibiotica horen op de lijst reserve antibiotica? Prof. Dr. Johan W. Mouton MD PhD FIDSA

Colistine verneveling bij ventilator-associated pneumonia. Guido Bastiaens, MD PhD AIOS Medische Microbiologie

MIC bepalingen: fenotype of genotype? W.H.F. Goessens Erasmus Universitair Medisch Centrum Rotterdam Afd. Medische Microbiologie en Infectieziekten

PK-PD van anti-infectiva

Vancomycine Therapeutisch drug monitoring

SAMENVATTING EN CONCLUSIES

SKP NL versie Clindabuc 200

FARMACOKINETIEK EN ADME-PROCESSEN

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

PK/PD van antibiotica Continu infuus (β- lactam EUCAST breekpunten

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE A SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

Basale Farmacokinetiek op de Intensive care Armand R.J. Girbes & Noortje Swart

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. Amoxicilline trihydrat. (= Amoxicilline 150 mg) Polysorbat. 80 Alum. Monostearas Ethyl. oleas q.s. ad 1 ml.

Aangrijpingspunten van antibiotica in de prokaryoten. - Celwandsynthese - DNA, RNA en eiwitsynthese

dat lage maximum concentraties (piekspiegels) van pyrazinamide, rifampicine en isoniazide leidden tot resistentie-ontwikkeling van de bacterie.

Optimalisatie van antibioticum therapie: nieuwe inzichten.

200906_oefen.pdf. Tentamen 25 juni 2009, vragen

Melissa Depypere 18/04/2012

Achtereenvolgens zullen we bij de bespreking van de farmacokinetiek het distributievolume, de clearance van een medicament, de verdeling van een

Antibiotica: optimalisatie van dosering voor pasgeborenen

Wat heeft een patiënt nodig voor OPAT?

Richtlijn: Doelmatig gebruik van antibiotica bij acute infecties ter hoogte van neuskeel- oren en de onderste luchtwegen

DOSERING VAN PIPERA ACILLINE/TAZOBACTAM. Leuven, 8 oktober 2011

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

FARMACOKINETIEK EN ADME-PROCESSEN

Het toedienen van antibiotica in continu infuus

De superbacterie verlaat het ziekenhuis en komt naar u toe Wat gaat u doen? Wat kunt u doen?

PK/PD van antibiotica Continu infuus (β- lactamen EUCAST breekpunten

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

Lijst met namen, farmaceutische vorm, sterkte van het diergeneesmiddel, doeldieren, toedieningsweg, houder van de vergunning in de lidstaten.

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

Weg naar rationele(re) breekpunten voor antibiotica: Rol en activiteiten van het European Committee on. En enkele persoonlijke standpunten

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT

HANDLEIDING EN INLEIDING

Pharmacokinetics of Antifungal Medication in the ICU-population

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

4.4 SPECIALE WAARSCHUWINGEN VOOR IEDERE DIERSOORT WAARVOOR HET GENEESMIDDEL BESTEMD IS

CHLOORAMFENICOL 5 MG/ML TEVA oogdruppels. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 1 juni : productinformatie Bladzijde : 1

Doseren van geneesmiddelen bij morbide obese patiënten. Carli Wilmer MSc AIOS Ziekenhuisfarmacie UMCN / CWZ

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE A SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

β-lactam and fluoroquinolone pharmacokinetic/pharmacodynamic target attainment in critically ill patients (EXPAT) - interim results

Frapper fort et frapper vite

De rol van dubbeltherapie bij de behandeling van ernstige Pseudomonas infecties

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1/6

Synopsis in Dutch. Nederlandse samenvatting

BIJSLUITER. runderen en varkens.

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT

Het optimaal continu doseren van flucloxacilline bij niet-kritisch zieke patiënten

Apotheek Ziekenhuis Rijnstate

Resistentie. Toegespitst naar onze regio. Een internationaal probleem

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

Kleine beestjes, zwaar gewicht Antibioticumresistentie op de IC. Jeroen Keijman, arts-microbioloog

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE A SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

Transcriptie:

PK/PD van antibiotica of Wat u altijd al wilde weten maar niet durfde te vragen Waarom is PK/PD zo belangrijk? Programma van de workshop 1-1

PK / PD van antibiotica : van waar komen we? Oorsprong: farmacodynamisch gezien is de antiinfectieuze therapie lange tijd irrationeel en wetenschappelijk niet gefundeerd geweest toediening van lage dosissen uit vrees voor toxiciteit fouten in de dosering bij de registratie verkeerd interpreteren van optimale toedieningsschema s farmacokinetiek werd eerder gebruikt om de aanwezigheid van het geneesmiddel te staven dan om de doeltreffendheid te verbeteren door dosisaanpassing Farmacodynamie van antibiotica was 15 jaar geleden algemeen terra incognita 1-2

PK/PD sedert 1989... Het gebruik van bestaande geneesmiddelen werd verbeterd aminoglycosiden "once-daily" AUC-gebaseerd fluorochinolonen gebruik β-lactams in continu infuus Optimalisatie van het gebruik van nieuwe geneesmiddelen registratie van nieuwe antibiotica bepaling van de optimale dosis in terugbetalingsschema s Resistentie tegengaan... 1-3

Maar in samenwerking met ISAP www.isap.org 1-4

Het programma alstublieft... 1. Basisinleiding in de microbiologische parameters 2. Farmacokinetiek (PK) : de basis 3. Farmacodynamie (PD) A. het concept B. de methode C. up-to-date informatie over de verschillende antibioticaklassen 4. Resistentie : PK/PD om resistentie tegen te gaan Referenties Wat u altijd al wilde weten maar niet durfde te vragen omdat het zo elementair lijkt Wat u altijd al wilde weten maar niet wist waar te beginnen in deze complexe materie... 1-5

1. Microbiologie Welke eigenschappen moeten in acht worden genomen om de therapiekeuze te optimaliseren? 1-6

In vitro bepaling van de activiteit van een antibioticum : MIC kwantitatieve bepaling 1. inoculatie Gekende hoeveelheid bacteriën Minimal inhibitory concentration 0 µg/ml 0.25 µg/ml 0.5 µg/ml 1.0 µg/ml 2.0 µg/ml 4.0 µg/ml 8.0 µg/ml 16 µg/ml Steeds hogere concentraties antibioticum 1-7

In vitro bepaling van de activiteit van een antibioticum : MIC Kwantitatieve bepaling 2. incubatie 37 C - 18-24 u 0 µg/ml 0.25 µg/ml 0.5 µg/ml 1.0 µg/ml 2.0 µg/ml 4.0 µg/ml 8.0 µg/ml 16 µg/ml MIC = de laagste antibioticum- concentratie die de bacteriegroei verhindert 1-8

Gevoeligheid van de bacteriepopulaties : MIC 50 en MIC 90 25 «gevoelig» «intermediair» «resistent» % stammen 20 15 10 5 0 0.01 0.02 0.03 0.06 0.12 0.25 0.5 1 2 4 8 16 MIC (µg/ml) 1-9

Gevoeligheid van de bacteriepopulaties : MIC 50 et MIC 90 % stammen 25 20 15 10 «gevoelig» «intermediair» «resistent» MIC 50 = 0.25 µg/ml MIC 90 = 4 µg/ml 5 0 0.01 0.02 0.03 0.06 0.12 0.25 0.5 1 2 4 8 16 MIC (µg/ml) 51 % 93% 1-10

Een voorbeeld met P. aeruginosa Mesaros et al. CMI, 2007 Jan 31; [Epub ahead of print] 1-11

Algemene kennis over farmacokinetiek (PK) C max AUC halfwaardetijd C max, klaring, Vd, halfwaardetijd, AUC, biologische beschikbaarheid, proteinebinding 1-12

De C max is de hoogste concentratie in het plasma na toediening van het geneesmiddel... concentratie C max dosis = 1 tijd 1-13

C max... is evenredig met de dosis... C max dosis = 2 concentratie C max dosis = 1 tijd 1-14

Wat is het belang van de C max? Een geneesmiddel met een (te) lage C max kan inactief zijn als zijn werking concentratie-afhankelijk is Een geneesmiddel met een (te) hoge C max kan toxisch worden als zijn toxiciteit afhankelijk is van de C max wat NIET altijd het geval is! Daarom moet u de dosis aanpassen om de meest optimale C max te verkrijgen! 1-15

Halfwaardetijd (t 1/2 ) Onder halfwaardetijd verstaan we de tijdsduur die nodig is om de concentratie tot de helft van zijn oorspronkelijke waarde te reduceren Deze parameter is eenvoudig op te meten (enkele bloedstaaltjes afnemen volstaat ) MAAR... Het blijft een secundaire farmacokinetische parameter omdat deze parameter afhankelijk is van de klaring EN het verdelingsvolume 1-16

Waarom is de halfwaardetijd slechts een secundaire parameter? t 1/ 2 = 0. 693 CL Vd 1-17

Area under the curve (AUC) Piek Area under the curve dal AUC = dosis / klaring 1-18

24u-AUC / MIC van fluorochinolonen (p.o.) Geneesmiddel Dosering 24h-AUC (mg/24h) (mg/l x h) norfloxacine 800 14 *, # ciprofloxacine 500 12 * ofloxacine 400 31 to 66 *, + levofloxacine 500 47 * moxifloxacine 400 48 * laag bij MIC Veel beter!! * US prescrib. inf. (adult of 60 kg) of NOROXIN, CIPRO, FLOXIN, LEVAQUIN, and AVELOX # litterature data + first dose to equilibrium 1-19

Fluorochinolonen : biologische beschikbaarheid (p.o.) en C max Geneesmiddel Dosering B.B. C max (mg/24h) (%) (mg/l) norfloxacine 800 ~ 35 2.4 * ciprofloxacine 500 ~ 70 2.4 * ofloxacine 400 ~ 95 3-4.5 *, + levofloxacine 500 ~ 99 5-6 *, + moxifloxacine 400 ~ 90 4.5 * * US prescrib. inf. (adult of 60 kg) of NOROXIN, CIPRO, FLOXIN, LEVAQUIN, and AVELOX + first dose to equilibrium 1-20

Protein binding vertraagt de eliminatie maar alleen de vrije fractie van de antibioticum is actief! Ertapenem 1 g Ceftriaxone 1 g 100.0 100.0 concentratie (mg/l) 10.0 1.0 0.1 total free 10.0 1.0 0.1 total free 0.01 0 4 8 12 16 20 24 0.01 0 4 8 12 16 20 24 Tijd (h) ceftriaxone data: Paradis et al, AAC 1992, 36: 2085-2092 Perry & Schentag, Clin Pharmacokinet. 2001, 40: 685-694 1-21

Farmacokinetiek Zover staan we... Concentratie in de infectiehaard Nog mee? Dosering Concentratie in het bloed C max t 1/2 AUC Concentratie in andere weefsels Volgende step 1-22

Wat is farmacodynamie? Wat het geneesmiddel met het lichaam doet... farmacodynamie conc. vs effect Effect Conc. (log) 10-3 1-23

farmacokinetiek Farmacodynamie Concentratie bij de infectiehaard Therapeutische effecten Dosering Serumconcentraties variabel in de tijd Concentratie in andere weefsels Toxische effecten 1-24

Farmacokinetiek Farmacodynamie Concentratie bij de infectiehaard Therapeutische effecten Dosering Serumconcentraties variabel in de tijd Concentratie in andere weefsels Toxische effecten 1-25

Farmacodynamie : het sigmoidaal dosis-respons-model minimale concentratie drempel respons op de dosis in een welbepaalde zone het maximum is bereikt Dit is het klassiek farmacologisch model en benadert het meest de realiteit 1-26

Sigmoidale respons: het belang van de vorm van de curve Uit de vorm van de curve kan u de snelheid van toename van de respons afleiden... 1-27

Sommige curves zijn scherper dan anderen... steep β-lactams, vancomycine, beperkte dosis-responszone neigt naar een alles-ofniets situatie pseudolinear aminoglycosiden, fluoroquinolonen brede dosis-responszone de concentratie verhogen doet het effect toenemen 1-28

Farmacodynamie : de invloed van tijd... Alle antibiotica zijn gevoelig voor tijd... 1-29

Farmacodynamie : het belang van de tijd... Maar sommigen doden zo snel dat tijd onbelangrijk wordt! Met een aminoglycoside (tobramycin), of een fluorochinolone (ciprofloxacin) kan een 4 log reductie worden bereikt in minder dan 4-6 u bij 4 X MIC 1-30

Farmacodynamie : het belang van tijd... Maar sommigen doden zo snel dat tijd onbelangrijk wordt! Maar met een β-lactam, bekomt men enkel een 2 log reductie in 6 u, en het zal niet veel sneller gaan met een dosisverhoging boven 4 X de MIC 1-31

Farmacodynamie : concentratie x tijd antibiotica dosis invloed klinische respons van tijd consequenties β-lactams (allen) glycopeptiden * macroliden tetracyclinen gering kritiek Blootstelling aan geneesmiddel moet hoger Zeer hoge concentraties zijn onbelangrijk aminoglycosiden fluorochinolonen breed beperkt Concentraties zijn wel belangrijk Tijdsduur niet bepalend 1-32

De E max geeft het activiteitsniveau weer absoluut antibactrerieel effect (killing in arbitrary units) E max Hoog bactericide effect fluorochinolonen aminoglycosiden Laag bactericide effect vancomycine macroliden tetracyclinen 1-33

Farmacodynamie: methoden In vitro modellen Dierenmodellen Klinische studies Populatiestudies 1-34

Verdunningsmodellen: een eenvoudig, nuttig systeem... Nieuw medium Pomp Afval toevloed = klaring Conc. geneesmiddel T 1/2 = 0.693 * V d /Cl Piek:MIC AUC:MIC Ratio Tijd boven MIC MIC Time V Staaltje van h. geneesmiddel, bacterie Adapted from M.N. Dudley, ISAP / FDA Workshop, March 1st, 1999 1-35

Diffusiemodellen Membranen (holle vezels) dialyseapparaten (kunstnieren) Adapted from M.N. Dudley, ISAP / FDA Workshop, 1999 1-36

Potentieel bruikbare en uitvoerbare variaties in serumconcentraties nabootsen 120 Ceftazidime (mg/l) 90 60 30 0 0 6 12 18 24 30 36 Tijd (u) intermittente doserin continu infuus Adapted from J. Mouton, 4th ISAP Educational Workshop, 2001 1-37

Dierenmodellen Neutropene muis konijn (endocarditis) rat, cavia,... Het grootste voordeel bij dierenmodellen is de mogelijkheid om een ZEER grote reeks doseringsschema s te bestuderen zoals PK-covariabelen dissociëren (C max vs AUC ) PK faalomstandigheden Adapted from W.A. Craig, 2d ISAP Educational Workshop, 2000 1-38

PK-covariabelen dissociëren: kijk naar C max, tijd boven MIC en AUC once-a-day (qd) schema Concentratie, ng/ml 800 700 600 500 400 300 200 100 C max / MIC T > MIC 1x/dag dosering Piek/MIC T > MIC AUC / MIC = MIC 90 0 0 4 8 12 16 20 24 Tijd, uren Naar F. O. Ajayi, ISAP-FDA Workshop, 1999 1-39

En kijk nu naar C max, tijd boven MIC en AUC als dezelfde dagelijkse dosis over 3 toedieningen is verspreid Concentratie, ng/ml 800 700 600 500 400 300 200 100 Piek/MIC T > MIC AUC / MIC = 3x/dag dosering C max / MIC MIC 90 T > MIC 0 0 4 8 12 16 20 24 Tijd, uren Naar F. O. Ajayi, ISAP-FDA Workshop, 1999 1-40

Een typisch dierenmodel om te bepalen welke PKparameter met doeltreffendheid kan geassocieerd worden Gebruik modellen met neutropene muizen met een dij-en longontsteking Evalueer 20 à 30 verschillende doseringsschema s (5 verschillende totale dosissen gegeven aan 4 à 6 verschillende toedieningsintervallen) Meet de doeltreffendheid door de verandering in Log 10 CFU per dij of long te meten aan het einde van een 24 uur durende therapie Correleer de doeltreffendheid met verschillende farmacodynamische parameters (Tijd boven MIC, piek/mic, 24-uur AUC/MIC) Naar W.A. Craig, 2d ISAP Educational Workshop, 2000 1-41

Verband tussen de verhouding piek/mic en de doeltreffendheid voor Cefotaxime bij Klebsiella pneumoniae in een Muizen Pneumonia Model (after W.A. Craig * ) Bacteriegroei Bactericidie log10 CFU per lung at 24h 10 9 8 7 6 5 0.1 1 10 100 1000 10000 Peak/MIC Ratio Geen correlatie piek / MIC verhouding!! * 2d ISAP Educational Workshop, Stockholm, Sweden, 2000 1-42

Verband tussen de verhouding piek/mic en de doeltreffendheid voor Cefotaxime bij Klebsiella pneumoniae in een Muizen Pneumonia Model (after W.A. Craig * ) Bacteriegroei Bactericidie log10 CFU per lung at 24h 10 9 8 7 6 5 3 10 30 100 300 1000 3000 24-Hour AUC/MIC Ratio Geen correlatie piek / MIC verhouding!! * 2d ISAP Educational Workshop, Stockholm, Sweden, 2000 1-43

Relatie tussen Tijd boven MIC en doeltreffendheid voor Cefotaxime tegen Klebsiella pneumoniae in a Muizen Pneumonia Model (after W.A. Craig * ) Bacteriegroei Bactericidie log10 CFU per lung at 24h 10 9 8 7 6 5 R 2 = 94% Zeer goede correlatie tijd boven MIC!! 0 20 40 60 80 100 Time Above MIC (Percent) * 2d ISAP Educational Workshop, Stockholm, Sweden, 2000 1-44

PK/PD van fluorochinolonen in het ziekenhuis Demonstratie van de rol die de verhouding AUC / MIC speelt bij nosocomiale pneumonie Veroorzaakt door P.aeruginosa (n=25; 6+azlocilline), andere gram ( )-aëroben (n=36), S. aureus (n=11) Forrest et al., AAC, 1993 1-45

24 h AUC / MIC =125 : het tovernummer?? 125 was de limiet. Faalwaarden die hieronder lagen werden verworpen op basis van: een hoge MIC-waarde of een lage dosering (AUC is proportioneel met de dosis) 1-46

Van farmacokinetiek naar farmacodynamie... Farmacokinetiek 0.4 conc. vs tijd Farmacodynamie 1 effect vs conc. 0 Conc (log) 10-4 10-3 1 PK/PD effect vs tijd Effect Conc. Effect 0.0 0 25 Tijd 0 0 25 Tijd 1-47

oornaamste PK/PD-kenmerken van antibiotica De huidige antibiotica kunnen in 3 groepen verdeeld worden : tijdsafhankelijk (T > MIC) AUC / MIC - afhankelijk tegelijkertijd AUC / MIC én piek / MIC -afhankelijk 1-48

Antibiotica van Groep # 1 (naar W.A. Craig, 2000; herzien in 2002-2005) 1. Antibiotica met tijdsafhankelijke effecten en geen of weinig aanhoudende neveneffecten AB PK/PD-parameter Doel β-lactams flucytosine Tijd > MIC Duur van de blootstelling maximaliseren 1-49

Hoelang moet men boven de MIC blijven? 40 % Matige infecties cefotaxime neutropene muis K. pneumoniae pulmonaire infectie Ernstige infecties 100 % 1-50

Meer experimentele gegevens met penicilline, cephalosporine en carbapenem... Verschillende pathogenen identiek dosis-respons model verschillend bij T > MIC voor een statisch effect (penicill. > carbap.) Verschillend E max (penicill. < carbap.) Andes & Craig Int. J. Antimicrob. Agents 2002, 19: 261-268 1-51

Hoe kan men T > MIC optimaliseren? 1. De eenheidsdosis verhogen? Concentratie MIC dosis = 1 Tijd (u) 1-52

Hoe kan men T > MIC optimaliseren? 1. De eenheidsdosis verhogen? Concentratie dosis = 2 Maar : piek is onnodig hoog!! MIC dose = 1 Tijd (u) Winst... 1-53

Hoe kan men T > MIC optimaliseren? 2. Het aantal toedieningen verhogen? Concentratie dit lijkt logischer... MIC Tijd (u) 1-54

Hoe kan men T > MIC optimaliseren? 3. Een retardvorm met een hogere dosis ontwerpen? Concentratie dosis en t 1/2 verhoogd MIC Zelfde tijd > MIC Maar in minder toedieningen... Betere therapietrouw Tijd (u) 1-55

β-lactams : toepassingen... Respiratoire infecties (orale toediening) Ernstige infecties (intraveneuze toediening) 1-56

Typische farmacokinetiek van een β-lactam I tijd serumconcentratie voor : (uren) 0.5 g 1 g 2 g 2 25 50 100 4 12.5 25 50 6 6 12 25 8 3 6 12 10 1.5 3 6 12 0.75 1.5 3 * Eénmalige toediening; halfwaardetijd van 2u ; V d = 0.2 l/kg 1-57

Typische farmacokinetiek van een β- lactam IV * tijd serumconcentratie voor : (uren) 0.5 g 1 g 2 g 2 25 Waar 50 wilt u 100 zitten? 4 12.5 25 50 6 6 12 25 8 3 6 12 10 1.5 3 6 12 0.75 1.5 3 * Eenmalige toediening, halfwaardetijd 2U, V d = 0.2 l/kg 1-58

Optimalisatie van β-lactams IV tegenover hardnekkige organismen 2 g elke 12u T > MIC = 100 % als MIC 3 mg/l! 2 g elke 8 u T > MIC = 100 % als MIC 12 mg/l Een meer frequente toediening is een goede optie om de activiteitslimiet van β-lactams te verhogen bij de moeilijke gevallen... PK / PD - kritisch punt voor een β-lactam IV: MIC < 8 µg/ml 1-59

4. Continu infuus Kan het nog beter? Concentratie Concentratie is steeds hoger dan de MIC! MIC Tijd (u) 1-60

Is het continu infuus dan de oplossing? JA: het is een geoptimaliseerde toedieningswijze men kan zo stabiele concentraties verkrijgen rond de 20 à 40 mg/l Maar opgelet de stabiliteit van de moleculen in het oog houden de kern van een β-lactam is erg delicaat temperatuur!!! Mogelijke incompatibiliteit met andere moleculen die eveneens in continu moeten toegediend worden Voorzichtigheidsregels in acht houden. 1-61

Antibiotica van groep # 2 (naar W.A. Craig, 2000; herzien in 2002-2005) 2. Tijdsafhankelijke antibiotica, weinig of niet beinvloed door de concentratie, maar met langere nawerking (postantibiotisch effect) AB PK/PD Parameter Doel glycopeptiden tetracyclinen macroliden linezolidum streptograminen AUC / MIC De hoeveelheid antibioticum optimaliseren 1-62

Antibiotica van groep # 3 (naar W.A. Craig, 2000; herzien in 2002) 3. Bactericide antibiotica concentratieafhankelijk en met postantibiotisch effect AB aminoglycosiden fluoroquinolonen daptomycine ketoliden amphotericine PK/PD parameter piek en AUC / MIC Doel Piek en hoeveelheid antibioticum optimaliseren 1-63

Aminoglycosiden : hoe een piek verkrijgen 1. Gepast toedieningsmethode administratie IV 2. Berekening van de gewenste piek minimale piek = 8 X MIC 3. Berekening van de gewenste dosis piek = dosis / Vd dosis = piek x Vd Naar Schorderet, 1998 dosis = 8 x MIC x Vd 1-64

Optimimalisatie van het gebruik van aminoglycosiden Geen behandeling met aminoglycoside voor bacteriën met een MIC > 2 µg/ml voor moleculen met max. dagelijkse dosis van 6 mg/kg > 4 µg/ml voor moleculen met max. dagelijkse dosis van 15 mg/kg Kritische PK / PD -punten voor AG Genta, Netil, Tobra : 2 µg / ml Amika / Isepa : 4 µg / ml 1-65

Fluorochinolonen : een piek en een AUC verkrijgen De toegediende dosis verhogen ter optimalisatie van : - de AUC/MIC - en de piek/mic zou > 100 moeten zijn zou > 10 moeten zijn Concentratie MIC Piek/MIC AUC/MIC Piek EN AUC gelijktijdig nastreven!! Tijd (u) 1-66

Hoe kan men AUC/MIC optimaliseren? AUC = dosis / Cl De dagelijkse dosis aanpassen ~ beoogde AUC Het aantal toedieningen aanpassen ~ farmacokinetiek van de molecule 1-67

PK/PD van de fluorochinolonen in 2 woorden We herhalen : De 24u-AUC is evenredig met de dagelijkse dosis de piek is evenredig met de eenheidsdosis een 24u-AUC /MIC > 125 behalen evenals een piek / MIC > 10 doeltreffendheid en dus : de totale dagelijkse dosis aanpassen de eenheidsdosis aanpassen 1-68

PK/PD breekpuntend voor fluorochinolonen Van Bambeke F, Michot JM, Van Eldere J, Tulkens PM. Quinolones in 2005: an update. Clin Microbiol Infect. 2005 Apr;11(4):256-80. PMID: 15760423 1-69

Aanpassing van de dosis volgens de MIC dagelijkse dosis AUC * Grens MIC de levofloxacine AUC 24h /MIC = 125 250 28 0.2 500 56 0.4 1000 112 0.8 * gebaseerd op een normale halfwaardetijd; CL ~ 100 mg/dl dosissen voor een volwassene van 65 kg 1-70

PK/PD : wat moeten we onthouden? 1. Voor elke antibioticum moeten we, op basis van de PK/PD het toedieningsschema bepalen de dagelijkse dosis bepalen 2. De dosering aanpassen aan de gevoeligheid van de bacterie op basis van de MIC van geïsoleerde kiem of, bij gebrek hieraan, op basis van de lokale epidemiologie 1-71

PK/PD en resistentie: Hoe kunnen we er tegen vechten Eradiceren Abnormale bacteriën Mutaties Effluxpompen Concentratie die mutaties voorkomt kritische T > MIC waarden En in de praktijk 1-72

Selectie van mutanten: de rol van antibiotica... gen Hoge selectiedruk enzyme / nucleoproteine functie antibiotica weinig efficiënt... De bacteriën niet doden is het ergst!!! Dus, eradiceren 1-73

Efflux... Bacterie met effluxpomp... Gyrase/ Topoisomerase De doelwitten worden enkel onderworpen aan te zwakke concentraties 1-74

Efflux en mutaties werken samen om voorbij de grens van gevoeligheid te geraken MIC 2e mut. Limiet voor gevoeligheid 1e mut. wild 2e mut. 1e mut. wild ciprofloxacine zonder efflux met efflux 1-75

Concentratie die mutaties voorkomt... (Mutation Preventing Concentration [MPC]) Voorbeeld: bactericide werking van een FQ tegenover Mycobacterium bovis overlevenden 1 10-2 10-4 10-6 MIC 99 = 0.8 "Klassieke" bactericidie 10-8 10-10 MPC 10 = 9 0.01 0.10 1.00 10.00 concentratie Eliminatie van de primaire mutanten Dong et al; AAC 43:1756-1758 1-76

Concentratie die mutaties voorkomt... overlevenden 1 10-2 10-4 10-6 10-8 MIC 99 = 0.8 10-10 MPC 10 = 9 0.01 0.10 1.00 10.00 concentratie Concentratie die het merendeel van de organismen inhibeert Concentratie nodig om selectie van de primaire mutanten te voorkomen Dong et al; AAC 43:1756-1758 1-77

Venster waarbinnen selectie van mutaties plaatsvindt Mutation selection window concentratie MSW MPC MIC Tijd na toediening concept overgenomen van Drlica & Zhao, Rev. Med. Microbiol. 2004, 15:73-80 1-78

Venster waarbinnen selectie van mutaties plaatsvindt eradicatie van de primaire mutanten concentratie Selectie van de primaire mutanten Geen therapeutisch effect MSW MPC MIC Tijd na toediening concept overgenomen van Drlica & Zhao, Rev. Med. Microbiol. 2004, 15:73-80 1-79

Nog een oefening met de fluorochinolonen... Preventie van resistentie en doeltreffendheid: piek / MIC > 10 en/of > MPC AUC / MIC > 100 (niet volledig immuuncompetente patiënt) 1-80

AUC 24h / MIC = 125 En Piek / MIC > 10 als limietwaarden voor de gevoeligheid aan FQ Van Bambeke F, Michot JM, Van Eldere J, Tulkens PM. Quinolones in 2005: an update. Clin Microbiol Infect. 2005 Apr;11(4):256-80. PMID: 15760423 1-81

1-82

Maar dit is altijd mogelijk Pathology and epidemiology Knowledge or ou educated suspicion of the causative agent Local MIC data yes Is the organism probably highly susceptible? no Suggest to get an MIC S / I / R is insufficient!! Recommend common dosage with PK/PD Recommend dosage adjustment on PK/PD basis 1-83

En waneer U een antibioticum moet kopen Ken de lokale epidemiologie distributie van de MIC-waarden Bereken het PK profiel dat men nodig heeft voor een optimale activiteit tegenover > 90 % van de beoogde kiemen (in termen van tijd boven de MIC, AUC en/of piek) neem een veiligheidsmarge in acht (MPC ) Vergelijk de verschillende voorstellen koopjes zijn goed zo lang ze echter goedkoper in het praktijk blijven 1-84