Kleine beestjes, zwaar gewicht Antibioticumresistentie op de IC. Jeroen Keijman, arts-microbioloog

Transcriptie

1 Kleine beestjes, zwaar gewicht Antibioticumresistentie op de IC Jeroen Keijman, arts-microbioloog

2 Inhoud Wat is resistentie? Hoe komt een resistente bacterie bij patiënten op de IC? Hoe voorkom je resistentie?

3 Wat is resistentie? Wat doen antibiotica? Doden of remmen van groei van een bacterie Verschillende aangrijpingspunten in de cel of celwand Een bacterie is resistent tegen een bepaald antibioticum als het er niet door wordt gedood of geremd (bij een bepaalde concentratie).

4 Wat is resistentie? Manieren om resistent te worden: Veranderen van het aangrijpingspunt Afbreken van het antibioticum Voorkomen dat het antibioticum in de cel komt Verwijderen van het antibioticum uit de cel.

5 Wat is resistentie? Concentratie van het antibioticum speelt mee in de interpretatie van gevoelig of resistent. Is de bacterie gevoelig voor concentraties van het antibioticum die bereikbaar zijn op de plaats van de infectie?

6 Wat is resistentie? EUCAST: een bacterie wordt als resistent geclassificeerd als er een grote waarschijnlijkheid is van therapeutisch falen. Bepalen van de MIC, meestal geen ja/nee Toepassen van breekpunten Eigenschappen antibioticum Bereikbare concentraties in lichaam

7 Wat is resistentie? Kortom: een bacterie is resistent tegen een bepaald antibioticum als er een grote waarschijnlijkheid is dat de infectie daarmee niet succesvol behandeld kan worden.

8 Resistentie op de IC Vereenvoudiging van de werkelijkheid.

9 Resistentie op de IC 3 mogelijkheden van verwerven van een resistente bacterie bij een IC patiënt: 1. De patiënt komt binnen met de resistente bacterie (introductie). 2. De bacterie wordt resistent tijdens behandeling op de IC (ontstaan). 3. De bacterie wordt overgedragen van een andere IC patiënt (overdracht).

10 Introductie 99% van alle kip in de winkel is besmet met ESBL positieve bacteriën. 5-10% van gezonde mensen heeft ESBL positieve bacteriën in de darm. Toename van resistentie ook in bijvoorbeeld huisartspatiënten en poliklinieken.

11 Introductie Resistentie niet altijd gelijk te zien. In kleine hoeveelheden aanwezig en daardoor ook bij screening te missen. Bij blootstelling aan antibiotica krijgt de bacterie een voordeel boven de gevoelige bacteriën en kan ik aantal toenemen: selectie.

12 Antibiotica Introductie

13 Ontstaan Bacteriën maken regelmatig foutjes bij het kopiëren van hun DNA: mutaties. Veel mutaties zonder gevolgen of als gevolg dat de bacterie niet meer functioneert. Sommige mutaties tot gevolg dat de bacterie niet meer gevoelig is voor een bepaald antibioticum.

14 Ontstaan De kan dat dit gebeurt hangt af van de bacterie en het antibioticum. Soms erg grote kans Pseudomonas en ciprofloxacin Staphylococcen en rifampicine. Soms erg kleine kans Staphylococcen en vancomycine.

15 Ontstaan Moeilijk te onderscheiden van het selecteren van resistentie zoals hiervoor genoemd. In het algemeen speelt dit waarschijnlijk geen grote rol bij resistentie op de IC.

16 Ontstaan Antibiotica Antibiotica

17 Overdracht Geen nieuws. Overdracht gebeurt regelmatig, waarschijnlijk op iedere IC af en toe 2 (of meer) patiënten met exact dezelfde bacterie. Overdracht via handen / kleding / lucht / materialen?

18 Overdracht Speelt een belangrijke rol bij resistentie op de IC. Volgende voordracht gaat hier op in.

19 Overdracht Antibiotica

20 Hoe voorkom je resistentie? Afhankelijk van de oorzaak. Meerdere oorzaken mogelijk, meerdere preventiestrategieën tegelijk toepassen. Het voorkomen van infecties is nog belangrijker dan het voorkomen van resistentie!

21 Voorkomen introductie Voorkomen resistentie bij gezonde mensen.

22

23

24 Voorkomen introductie Strikt antibioticumbeleid vóór opname. Screenen van patiënten bij opname? Selectieve decontaminatie? Antibioticumbeleid om selectie te beperken. Screenen tijdens opname om selectie te ontdekken.

25 Voorkomen ontstaan Antibioticumbeleid.

26 Voorkomen overdracht Meer hierover in de volgende presentatie.

27 Antibioticumbeleid Alleen die antibiotica geven die echt nodig zijn. Wanneer starten Waarmee behandelen Waarnaar versmallen Wanneer stoppen

28 Antibioticumbeleid Wanneer starten Heeft de patiënt een infectie? Waarop is dat gebaseerd? Kan het iets anders zijn? Waar zit de infectie? Heeft de patiënt antibiotica nodig of een andere interventie? Drainage? Lijn verwijderen? Chirurgie?

29 Antibioticumbeleid Waarmee behandelen? Antibiotica kiezen die de plaats van de infectie goed bereiken. Antibioticakeuze baseren op waarschijnlijke verwekkers. Antibioticakeuze baseren op bekende kweken.

30 Antibioticumbeleid Waarnaar versmallen? Als een verwekker bekend wordt: versmallen.

31

32 Antibioticumbeleid Wanneer stoppen? Waarschijnlijk de moeilijkste vraag. Eigenlijk al beantwoorden bij het starten. Waarom is er gestart? Is dat probleem opgelost? Vaak te lang behandeld, maar Te kort behandelen kan tot resistentie leiden? Studies over gebruik van ontstekingsparameters (CRP, PCT, e.d.) bij het nemen van beslissingen over starten en stoppen.

33 Conclusies Resistentie betekent een grote kans op therapiefalen Resistentie kan op 3 manieren verworven worden op de IC 1. Selectie van meegenomen stam. 2. Ontstaan van een resistente stam. 3. Overdracht van een resistente stam.

34 Conclusies Voorkomen van resistentie bestaat uit Screenen van de patiënt Antibioticumbeleid Hygiëne Voorlopig moeten we het doen met de antibiotica die we hebben!