Architectuurprincipes SSNT I&A

Vergelijkbare documenten
GEMMA 2 Architectuurprincipes

Unicoz Onderwijsgroep ICT Beleidskader

Kernwaarden versus principes. Johan Hobelman Nieuwegein, november 2011

Rijkspas: veiligheid en flexibiliteit. ID-ware, C. Borgmann, MSc Heerhugowaard 24 november 2011

Visie op Digitaal Zaakgericht werken

Whitepaper. Veilig de cloud in. Whitepaper over het gebruik van Cloud-diensten deel 1.

Zorgeloze ICT, alles voor elkaar

Over ICT Concept. alles voor elkaar. Direct Contact

Architectuur bij DNB. Voor NORA gebruikersraad. Martin van den Berg, Gert Eijkelboom, 13 maart 2018

Gerust aan het werk MET ALLE INFORMATIE OVER ONZE CLOUD WERKPLEK.

Fors besparen op uw hostingkosten

Slimmer organiseren door samenwerken. Workshop Digitaal Bestuur Congres 20 januari 2011

Door toenemende automatisering en slimmere tools verdwijnt het werk voor de klassieke IT beheerder

Het nieuwe werken nu ook voor zware grafische gebruikers

Shared Service Center ICT Haaglanden. en de digitale snelweg van de Rijksoverheid. Astrid Zwiers Vestigingsmanager Directieteam SSC-ICT Haaglanden

Werkplekvisie. Hans van Zonneveld Senior Consultant Winvision

Hoe kunt u profiteren van de cloud? Whitepaper

ARCHITECTUURPRINCIPES GEMMA 2

Keuzevrijheid en flexibiliteit in cloud-oplossingen voor je werkplek. Verantwoording over de gehele IT-keten, van werkplek tot aan datacenter

Praktisch Implementeren van EA bij Gemeenten

Asset 1 van 5. Consumerisation of IT vraagt andere aanpak beheer. Gepubliceerd op 1 march 2014

Vragenlijst. Voor uw potentiële Cloud Computing-leverancier

Wat betekent Common Ground voor de bedrijfsvoering?

Taakcluster Operationeel support

Gemeenten voeren Regie op Informatie en Processen

Memo. Datum : 22 oktober Aan : Regiegroep-i. Kopie aan : André Groen. Van : Geert Wester. Onderwerp : Architectuur - principes

Cloud Computing: Het concept ontrafeld

Bijlage 1: Legenda 1 Rijksregister en Rijksagenda Generieke I-diensten

Factsheet Enterprise Mobility

ALLES WAT U MOET WETEN OVER. HUPRA s CLOUDWERKPLEK. Werken waar en wanneer u maar wilt!

Vergroening Kennisnet Cloud

mobiel; Security; desktop; mobile; netwerken; migratie; Kostenbesparing; virtualisatie; datacenter; efficiency

Dynamic infrastructure. Expertvisie: In vijf stappen naar een dynamische it-infrastructuur

Naar de cloud: drie praktische scenario s. Zet een applicatiegerichte cloudinfrastructuur op. whitepaper

Cloud Computing, een inleiding. ICT Accountancy & Financials congres 2013: Cloud computing en efactureren. Jan Pasmooij RA RE RO: jan@pasmooijce.

Informatiebeveiligingsbeleid

DNH. Architectuurprincipes DNH. Februari 2017

MARKTCONSULTATIE ARCHITECTUURPRINCIPES ICT-APPARATUUR. ICT-apparatuur en diensten ASG Versie 0.4 dd 8 december Almeerse Scholen Groep

De impact van de basisregistraties op de informatievoorziening van gemeenten

EIGENSCHAPPEN CONVERGED HARDWARE

Uw IT, onze business

Sim as a Service. Veilig en betrouwbaar beheer op afstand van systemen via M2M datacommunicatie

Functionele ICT in het Primair Onderwijs. Betaalbaar Modern Flexibel Veilig Zonder beperkingen

Blackboard. Jan Willem van der Zalm Director EMEA, Blackboard Managed Hosting DATE

DE PRIVATE CLOUD. Johan Bos & Erik de Meijer

Cloud Services Uw routekaart naar heldere IT oplossingen

Business case Digikoppeling

Bijzondere ICT voor bijzondere zorg

PROGRAMMA VAN EISEN PROGRAMMA VAN EISEN LAS/LVS (V)SO

DYNAMIC INFRASTRUCTURE Helping build a smarter planet

HET HOE EN WAT VAN ONLINE DIENSTEN DOOR: STEVEN ADEMA EN ANNEJENT HOEKSTRA

BISL Business Information Services Library. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V.

Bring it To The Cloud

Application Hosting : Intelligent Hosting

De kracht van eenvoud en efficiëntie. Hoe Software Defined Storage uw resources effectief inzet

STORAGE AUTOMATION IT MANAGEMENT & OPTIMIZATION DATAGROEI DE BAAS MET EXTREEM BEHEERGEMAK DOOR AUTOMATISERING EN VIRTUALISATIE

Software Defined Datacenter Wat is het? Waar bestaat het uit? Waar gaat het heen? Wat betekent het?

SaaS en cloud computing: in de mist of in de wolken? Karin Zwiggelaar, partner 20 september 2010

PGGM. Inkomensverzorger voor de sector zorg en welzijn. Hans de Harde Sr. ICT Architect Fysieke Infrastructuur

De IT en infrastructuur direct weer up-and-running na een incident

Complete browser-based werkplek

Factsheet Backup on demand

Helpdesk; service management; ITSM; IT Service Management; RES; IT automation

Overzicht van taken en competenties. Demandmanager-rol

Demonstreer hoe je het werk van de medewerkers bij jouw klant kunt vereenvoudigen. 4. Controle en beveiliging. 2. Vereenvoudig DMS & mail

Aan de Gemeenteraad. Geachte leden van de Raad,

ICT EN INFORMATIEBELEIDSPLAN

VAN DUIZEND BLOEMEN NAAR EEN HORTUS BOTANICUS Het Portaal 21 januari 2010 sambo~ict Coen Free Faraday van der Linden Maarten van den Dungen

Dromen, durven, doen, samen doen

Peter de Haas

Werksessie DLWO. 25 juni Nico Juist, Danny Greefhorst en Lianne van Elk

Informatie van nu, beschikbaar in de toekomst. Het Rotterdamse E-depot

Meerdere clouds samensmeden tot één grote, hybride omgeving

Desktop Delivery: een zakelijke afweging

IT-outsourcing. Het IT-landschap is continu in beweging. Daarom is gespecialiseerde, actuele kennis van het grootste belang.

Beleef het nieuwe Klantverwijssysteem

VAN AMBITIE NAAR UITVOERING - INRICHTING EN BESTURING I&A DELFLAND. 31 augustus 2013

Cloud Computing. Bart van Dijk

Cloud Computing. -- bespiegelingen op de cloud -- MKB Rotterdam, 10 november Opvallend betrokken, ongewoon goed

Klaar voor de cloud! Stap voor stap naar cloudtransformatie

Hoe belangrijk is het verschil tussen public en private cloud in de praktijk?

CORA 1.0 Bedrijfs- en ICT-referentiearchitectuur voor woningcorporaties

UWV Testservice. Resultaatgerichte invoering van een adaptief procesmodel

Altijd, overal en met ieder device aan de slag

Digitaal Loket: kansen of kosten

BRAIN FORCE THE JOURNEY TO THE CLOUD. Ron Vermeulen Enterprise Consultant

IP Services. De grenzeloze mogelijkheden van een All IP -netwerk

White Paper - Quality as a Service & Waarom de Cloud? CeneSam, Februari 2014

Tijdbesparing in de zorg met apps

Kwaliteitsbewaking en testen in ICT beheerorganisaties

Enschede Hof van Twente Losser Oldenzaal Rijssen- Holten Waterschap Vechtstromen Haaksbergen Veiligheidsregio Twente Almelo Hellendoorn Dinkelland

NEEM EEN KIJKJE IN DE TOEKOMST. van. ehealth

Slimmer, Slanker, Sneller Management Services

ecumulus Uw digitale werkplek in de Cloud!

Meer Business mogelijk maken met Identity Management

Dienstbeschrijving. Efficon Shared Services

Hoe zet u virtualisatie slim in bij forensische onderzoeksomgevingen?

1 Dienstbeschrijving all-in beheer

We zijn transparant over de kwaliteit van en tussen gegevensregistraties, geven inzicht in de betekenis van gegevens en we herstellen fouten in de

NO-NONSENSE SOFTWARE VOOR SALARIS EN HR

Transcriptie:

Architectuurprincipes SSNT I&A Datum: 16-2-2015 Versie: 2 Status: Definitief Auteur: Danny Greefhorst en Bart den Dulk

INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Doelstelling en doelgroep 3 1.3 Documentstructuur 3 1.4 Referenties 4 2 Context 5 2.1 Doelstellingen SSNT 5 2.2 Visie en ambities I&A 5 2.3 Beleidsuitgangspunten 6 3 Proces- en informatieprincipes 7 3.1 We gebruiken generieke processen en systemen 7 3.2 We zorgen voor een geïntegreerde informatievoorziening 8 3.3 Gegevens van individuele gemeenten en gelieerde organisaties zijn duidelijk aanwijsbaar in gemeenschappelijke gegevensverzamelingen 8 3.4 Gemeenschappelijke processen hebben één eigenaar 8 3.5 Gemeenschappelijke processen hanteren binnen het proces gemeenschappelijke definities voor gegevens 9 3.6 Gemeenschappelijke applicaties zijn locatie-, tijd- en apparaatonafhankelijk beschikbaar 9 3.7 Er is een gemeenschappelijke gebruikersregistratie 10 4 Technologieprincipes 11 4.1 Onze IT-infrastructuur is uniform en generiek ingericht 11 4.2 Onze infrastructuur is gecentraliseerd en geconsolideerd 11 4.3 Onze IT-infrastructuur is schaalbaar 12 4.4 Onze hardware en software is gevirtualiseerd 12 4.5 We bieden generieke koppelvlakken om gebruikersflexibiliteit te ondersteunen 13 4.6 We hebben het beheer van de IT-infrastructuur zoveel mogelijk geautomatiseerd 13 4.7 We hebben een vorm van redundantie aangebracht in basisinfrastructuur 13 Architectuurprincipes SSNT I&A 2

1 Inleiding 1.1 Aanleiding Binnen het 'Shared Services Netwerk Twente' werken de Twentse gemeenten, Regio Twente, Waterschap Regge & Dinkel en de Veiligheidsregio Twente samen op het terrein van bedrijfsvoering. Dit gebeurt binnen een open netwerkstructuur, het Shared Services Netwerk Twente (SSNT). Daarbinnen wordt slim samengewerkt op basis van kennis en informatie met het accent op beperking kwetsbaarheid en kostenbesparing. Een belangrijk onderdeel van die bedrijfsvoering is de informatievoorziening. In dat kader is een initiatief opgestart om samenwerking op het gebied van informatisering en automatisering binnen SSNT vorm te geven. De basis voor deze samenwerking is een set van uitgangspunten en principes die de samenwerking richting geven. Dit document beschrijft deze uitgangspunten en principes en speelt daarmee een belangrijke rol bij het creëren van gemeenschappelijke beelden en kaders. 1.2 Doelstelling en doelgroep Dit document beschrijft hoe dient te worden omgegaan met de inrichting van de informatievoorziening en technologie binnen SSNT I&A. De in dit document beschreven uitgangspunten en principes zijn afgeleid van de eerder opgestelde visie op SSNT I&A 1. Principes zijn richtinggevende uitspraken die zorgen voor een samenhangende inrichting van de organisatie. Ze slaan een brug tussen strategie en uitvoering. Het zijn nadrukkelijk geen doelstellingen; ze verwoorden een algemeen streven en zeggen niets over prioriteiten. Ze functioneren vooral als een checklist om bewuste keuzes te maken. Keuzes zouden echter niet vrijblijvend moeten zijn en er zou dan ook een proces moeten zijn waarin het maken van deze keuzes expliciet wordt gemaakt. Binnen SSNT dient dit proces nog te worden ingericht. Dit document is bedoeld voor medewerkers van het SSNT I&A die zich bezig houden met de inrichting van de informatievoorziening en technologie. Dat zijn met name verantwoordelijke bestuurders, programma- en projectmanagers, projectmedewerkers, informatiemanagers, informatieadviseurs, business consultants, architecten en IT-specialisten. 1.3 Documentstructuur De structuur van dit document is als volgt: Hoofdstuk 2 beschrijft de ambities en uitgangspunten Hoofdstuk 3 beschrijft principes voor het gebied processen en informatie Hoofdstuk 4 beschrijft principes voor het gebied technologie (IT-infrastructuur). 1 SSNT I&A - Een basis voor Twentse samenwerking, 5 juli 2013 Architectuurprincipes SSNT I&A 3

In de bijlage is een lijst van begrippen en afkortingen opgenomen. 1.4 Referenties De volgende documenten zijn gebruikt bij het opstellen van dit document: 1. SSNT I&A - Een basis voor Twentse samenwerking, 5 juli 2013. 2. Communiqué van Zenderen - Intensiever samenwerken in Twente op het terrein van de bedrijfsvoering 2013-2020, 12 februari 2013. Architectuurprincipes SSNT I&A 4

2 Context Dit hoofdstuk beschrijft de ambities en uitgangspunten die ten grondslag liggen aan SSNT en het SSNT I&A. Ze vormen een basis voor de architectuurprincipes die in de volgende hoofdstukken zijn beschreven. 2.1 Doelstellingen SSNT Binnen Shared Service Netwerk Twente wordt gezorgd voor convergentie in Twente en open consultatie. Het programma heeft als operationele doelstellingen: beperking van de kwetsbaarheid van de netwerkpartners; besparing op de kosten van de bedrijfsvoering; behouden van een goede en betaalbare kwaliteit van dienstverlening; kansen voor onze (toekomstige) medewerkers. Binnen de genoemde doelstellingen is verder onderkend dat ook kleur - de lokale eigenheid van de individuele gemeenten en organisaties- expliciete aandacht behoeft. 2.2 Visie en ambities I&A De stip op de horizon op het gebied van I&A is: Eén ICT omgeving voor de samenwerkende organisaties om daarin uiteindelijk ook de ICT hosting voor de deelnemende organisaties in uit te voeren. De stip op de horizon is concreet gemaakt in de vorm van een manifest waarin een aantal gedragslijnen zijn benoemd: 1. We spreken af dat we ons richten naar de landelijke afspraken op het terrein van open consultatie, standaardisatie en werkwijzen met als doel interoperabiliteit tussen de verschillende samenwerkingsarrangementen en daarmee het rendement van de samenwerking te bevorderen. 2. We spreken af dat we gegevensverzamelingen delen waar dat noodzakelijk of gewenst is in de samenwerking en waar wet- en regelgeving zich daar niet tegen verzetten. 3. We spreken af dat we in de samenwerking dezelfde procesgang zullen voeren voor zowel de primaire dienstverlening als voor de bedrijfsvoering. Oog voor Accenten is onvermijdelijk en soms gewenst vanuit de eigenheid van elk van de gemeenten en aangesloten organisaties. 4. e spreken af n app i atie ands hap op te bo wen met de samenwerkende gemeenten en organisaties en te werken aan zo weinig mogelijk redundante toepassingen. 5. We spreken af dat we elkaar over elk initiatief informeren en de samenwerking actief opzoeken. Architectuurprincipes SSNT I&A 5

2.3 Beleidsuitgangspunten Op basis van de eerder beschreven ambities en gedragslijnen zijn in het kader van het opstellen van dit document een aantal beleidsuitgangspunten geformuleerd in de eerste workshop architectuurprincipes: 1. IT-infrastructuur kan generiek worden ingericht voor alle deelnemende organisaties. 2. Applicaties kunnen generiek worden ingericht voor alle deelnemende organisaties als de processen uniform zijn. 3. Samenwerking moet op basis van vrijwilligheid, maar is niet vrijblijvend. 4. Gemeenten en partnerorganisaties zijn op termijn niet meer in staat om zelf tegen voldoende kwaliteit IT diensten te blijven leveren, gegeven hun ambities en (externe) ontwikkelingen. Daar zijn in de tweede workshop de volgende uitgangspunten aan toegevoegd: De in dit document beschreven uitgangspunten en principes zijn niet vrijblijvend; het ervan afwijken dient expliciet binnen de samenwerking te worden gemotiveerd, besproken en goedgekeurd. Infrastructuur wordt in principe in een gezamenlijk rekencentrum geplaatst. We sluiten aan bij de landelijke referentie-architectuur GEMMA. We hanteren het uitgangspunt Security by design en passen het in SSNT verband vastgestelde informatiebeveiligingsbeleid toe. Architectuurprincipes SSNT I&A 6

3 Proces- en informatieprincipes Dit hoofdstuk beschrijft de principes die zijn gericht op processen en informatie (gegevens, applicaties). Elk principe is voorzien van een korte motivatie die aangeeft waarom het principe belangrijk is alsook een lijst van implicaties die aangeven wat de consequenties zijn van het hanteren van het principe. Bij een aantal principes zijn ook acties weergegeven die aangeven welke randvoorwaardelijke gemeenschappelijke initiatieven noodzakelijk zijn om een goede invulling te geven aan een principe. Overal waar wordt gesproken over "klant" wordt in algemene zin verwezen naar burgers, bedrijven, overheidsorganisaties en instellingen die diensten afnemen van de gemeente. 3.1 We gebruiken generieke processen en systemen Gemeenten worden door de overheid geconfronteerd met bezuinigingsmaatregelen en krijgen tevens extra verantwoordelijkheden in het kader van de decentralisaties. Door te denken in generieke processen en systemen kunnen diensten eenvoudiger worden gedeeld met andere gemeenten en gelieerde organisaties en kosten worden bespaard. Ook kan eenvoudiger gebruik worden gemaakt van standaard oplossingen die beschikbaar zijn in de markt en wordt maatwerk voorkomen. Daarnaast hoeven gemeenschappelijke diensten niet in tegenspraak te zijn met het hebben van een eigen identiteit. De "couleur locale" kan grotendeels tot uitdrukking worden gebracht via specifieke beleidskeuzes en de persoonlijke aandacht van medewerkers. Processen worden gebaseerd op generieke en landelijk beschikbare procesmodellen. Functionele specificaties worden gezamenlijk met andere gemeenten en partners opgesteld en niet specifiek gemaakt voor de eigen gemeente. Bij het specificeren van functionaliteit wordt een goede balans gezocht tussen genericiteit en voldoende procesondersteuning. Processen en systemen worden niet ingericht op uitzonderingen. Gemeentespecifieke keuzes worden uitgedrukt in (beleids)regels die binnen de generieke processen en functionaliteiten gehanteerd kunnen worden. Er worden alleen gemeentespecifieke beleidsregels opgesteld als dat noodzakelijk is voor de specifieke gemeentelijke context. Er zijn soms concessies nodig bij het inrichten van processen en systemen om ervoor te zorgen dat deze op meerdere gemeenten (en gelieerde organisaties) passen. Applicaties kunnen door meerdere gemeenten en gelieerde organisaties worden gebruikt (incl. hun eigen beleidsregels), zonder ze volledig voor alle organisaties specifiek in te richten, te beheren en te betalen. Als er landelijke voorzieningen of bouwstenen beschikbaar zijn, dan wordt daar gebruik van gemaakt om zo gemeentespecifieke oplossingen te voorkomen. Architectuurprincipes SSNT I&A 7

3.2 We zorgen voor een geïntegreerde informatievoorziening Burgers en bedrijven moeten laagdrempelig toegang hebben tot alle voor hen relevante informatie. Het zorgt ervoor dat zij een volwaardige informatiepositie hebben. Informatie zou niet moeten zijn versnipperd over allerlei loketten. Bij voorkeur hebben zij één portaal waar alle informatie vindbaar is. Ook voor medewerkers van gemeenten en gelieerde organisaties is dit een belangrijk uitgangspunt. Zij moeten hun werk op een zo efficiënt mogelijke manier kunnen uitvoeren en niet op allerlei plaatsen moeten gaan zoeken naar informatie. De informatievoorziening mag geen drempels opwerpen. Dit leidt uiteindelijk ook tot een beter dienstverleningsniveau en lagere kosten. Gegevens worden overzichtelijk gepresenteerd en indien nodig geaggregeerd. Gegevens over burgers en bedrijven en hun zaken worden beschikbaar gesteld via mijnoverheid.nl en de daarin beschikbare berichtenbox. De gemeente biedt medewerkers een gepersonaliseerd portaal waarin alle veelgebruikte informatie en functionaliteit geïntegreerd beschikbaar is. Medewerkers worden met zo min mogelijk verschillende gebruikersinterfaces geconfronteerd. 3.3 Gegevens van individuele gemeenten en gelieerde organisaties zijn duidelijk aanwijsbaar in gemeenschappelijke gegevensverzamelingen Onze gemeenten en gelieerde organisaties willen processen uniform inrichten zodat ze ook gezamenlijk kunnen worden uitgevoerd en ze met standaard applicaties kunnen worden ondersteund. Iedere gemeente blijft echter wel verantwoordelijk voor haar eigen gegevens. Daarnaast moeten individuele gemeenten/organisaties ook in staat zijn om eenvoudig toe te treden of uit te stappen uit het samenwerkingsverband. Verantwoordelijkheden voor processen en gegevens verschuiven en dienen helder afgebakend te zijn. Bij het aangaan van samenwerkingsverbanden moet de verantwoordelijkheid voor gegevens helder worden gedefinieerd, mede gebaseerd op wettelijke kaders en richtlijnen op het gebied van gegevensveiligheid en privacy. Gegevens van een specifieke gemeente moeten duidelijk aanwijsbaar zijn in een gezamenlijke applicatie en/of gegevensverzameling. Gegevens behorende bij klanten van een specifieke gemeente moeten kunnen worden gemigreerd uit een gezamenlijke applicatie en/of gegevensverzameling. 3.4 Gemeenschappelijke processen hebben één eigenaar Onze gemeenten/gelieerde organisaties willen processen uniform inrichten zodat ze ook gezamenlijk kunnen worden uitgevoerd en ze met standaard applicaties kunnen worden ondersteund. Zonder een duidelijke eigenaar is het niet duidelijk wie verantwoordelijk neemt en kan onvoldoende op het Architectuurprincipes SSNT I&A 8

proces en de daaraan ten grondslag liggende definitie worden gestuurd. Eigenaarschap is daarmee randvoorwaardelijk voor de uniformiteit, alsook de efficiëntie en kwaliteit van het proces. Voor elk proces is een eigenaar aangewezen die er ook een duidelijk belang bij heeft. De eigenaar is verantwoordelijk voor het bewaken en verbeteren van de efficiëntie en kwaliteit van het proces. Elk proces heeft precies één eigenaar. Acties: Nader uitwerken van taken en verantwoordelijkheden van proceseigenaren. 3.5 Gemeenschappelijke processen hanteren binnen het proces gemeenschappelijke definities voor gegevens Onze gemeenten/gelieerde organisaties willen processen uniform inrichten zodat ze ook gezamenlijk kunnen worden uitgevoerd. Processen zijn nauw verbonden met de gegevens die erin worden gebruikt en de informatie die het genereert. Uniforme processen vragen daarom ook om uniforme definities. Gemeenschappelijke taal zorg voor uniformiteit en voorkomt uitzonderingen. Bij het ontwerp van uniforme processen worden ook uniforme definities opgesteld voor de gegevens die worden gebruikt in de processen. Er is een centrale plaats waar de gemeenschappelijke definities zijn vastgelegd en beheerd (gegevenswoordenboek). Applicaties, gegevensverzamelingen en gegevensuitwisselingen hanteren de gemeenschappelijke gegevensdefinities. Gemeenschappelijke processen hebben geen kennis van gemeentespecifieke gegevensdefinities. 3.6 Gemeenschappelijke applicaties zijn locatie-, tijd- en apparaatonafhankelijk beschikbaar Klanten willen op allerlei momenten, plaatsen en manieren toegang kunnen krijgen tot de voor hen relevante informatie van de overheid. In toenemende mate willen zij daar ook via hun mobiele apparaten toegang tot hebben. Medewerkers hebben soortgelijke behoeften. Het invullen van deze behoeften verhoogt de kwaliteit van de dienstverlening en zorgt er tevens voor dat de gemeente een aantrekkelijke werkgever is. Het biedt mensen meer flexibiliteit in hun werken. Het verhoogt ook de productiviteit van medewerkers, maakt efficiënter gebruik van gebouwcapaciteit mogelijk en voorkomt onnodig reizen. Het draagt daarmee bij aan een meer duurzame gemeente. Architectuurprincipes SSNT I&A 9

Klanten en medewerkers hebben alleen een webbrowser of virtualisatieclient en een Internetverbinding nodig om toegang te krijgen tot functionaliteit en gegevens die door de gemeente wordt aangeboden. De gebruikersinterface van websites en -applicaties past zich aan de grootte en resolutie van het scherm van het apparaat aan (responsive design) zodat het op alle apparaten goed zichtbaar en bruikbaar is. Medewerkers kunnen hun eigen apparatuur gebruiken om toegang te krijgen tot de informatievoorziening, onder de voorwaarde dat de noodzakelijke beveiligings- en privacymaatregelen in acht worden genomen. De informatievoorziening is ook s avonds en in het weekend bes hikbaar tegen een overeengekomen serviceniveau. Er is binnen de gemeentelijke werkomgeving een draadloos netwerk met toegang tot Internet en met voldoende capaciteit en performance voor gelijktijdig gebruik van meerdere apparaten per gebruiker. Actie: Definiëren van de gewenste serviceniveau's buiten kantooruren. 3.7 Er is een gemeenschappelijke gebruikersregistratie Onze gemeenten/gelieerde organisaties vinden het belangrijk dat over de grenzen van de deelnemende gemeenten en andere organisaties heen samengewerkt kan worden. Door gebruikers en hun rollen centraal te beheren kunnen ze snel toegang krijgen tot applicaties die zij nodig hebben. Ook gebruikers van buiten de organisatie kunnen hierdoor sneller toegang tot de relevante applicaties verkrijgen. Het maakt het ook mogelijk dat gebruikers maar één keer hoeven in te loggen. Bij doorstroom en uitstroom van medewerkers kunnen autorisaties ook automatisch worden aangepast. Er zijn gemeenschappelijke processen gedefinieerd voor instroom, doorstroom en uitstroom van medewerkers. Er is een identity- en accessmanagementsysteem waarin alle gebruikers en hun rollen zijn gedefinieerd en die de bron is voor applicaties. Applicaties voeren zelf geen authenticatie uit, maar maken gebruik van centrale authenticatievoorzieningen. Gebruikers loggen niet vaker in dan noodzakelijk. Architectuurprincipes SSNT I&A 10

4 Technologieprincipes Dit hoofdstuk beschrijft principes die zijn gericht op technologie (IT-infrastructuur). 4.1 Onze IT-infrastructuur is uniform en generiek ingericht Onze gemeenten/gelieerde organisatieswillen komen tot een gezamenlijke ICT omgeving, ondermeer vanwege de kostenvoordelen die dit oplevert. Door infrastructuur uniform en generiek in te richten kan maximaal gebruik worden gemaakt van het schaalvoordeel binnen het samenwerkingsverband en bijbehorend kostenvoordeel. Een uniforme infrastructuur maakt het ook eenvoudig om garanties te kunnen geven over serviceniveaus. Onder IT-infrastructuur worden alle diensten geschaard die breed in de organisatie gebruikt worden (zoals netwerk, printservices, fileservices, opslag en telefonie), inclusief generieke applicaties zoals e-mail en kantoorautomatisering. Alle IT-infrastructuur waarvan het samenwerkingsverband eigenaar is, wordt beheerd door het samenwerkingsverband. Projecten vragen alleen functionaliteit en capaciteit met een bepaald serviceniveau zodat de infrastructuur zelf zo efficiënt mogelijk kan worden ingericht. Een vraag van één specifieke afnemer leidt niet tot een nieuwe infrastructuurservice. Het samenwerkingsverband bepaalt de technologiekeuzen en -standaarden en die zijn dan ook leidend voor de gebruikersorganisatie. Voor alle infrastructuurservices worden technologiekeuzen gemaakt, waarbij voldoende vrijheid blijft voor het selecteren van (standaard) applicaties die gebruik maken van de infrastructuur. Bij aanbestedingen van IT-systemen wordt ondersteuning voor de gekozen technologie zoveel mogelijk als knock-out criterium meegenomen. Er wordt slechts één versie van technologie ondersteund; applicaties die gebruik maken van een oudere versie worden gemigreerd naar nieuwere versies die gebruik maken van de nieuwe versie van de technologie. 4.2 Onze infrastructuur is gecentraliseerd en geconsolideerd Onze gemeenten/gelieerde organisaties willen komen tot een gezamenlijke ICT omgeving, ondermeer vanwege de kosten-voordelen die dit oplevert. Centrale infrastructuur is eenvoudiger te beheren omdat beheer zich op één locatie kan richten. Het zorgt er ook voor dat je gebruik kunt maken van schaalvoordelen waar-door de door de gemeenten/gelieerde organisaties gewenste efficiëntievoordelen kunnen worden gehaald. Het consolideren van applicaties op een gedeelde infrastructuur leidt tot minder fysieke machines, waardoor beheer wordt vereenvoudigd en goedkoper wordt. Onderzoek toont aan dat servers gemiddeld genomen een relatief lage bezetting Architectuurprincipes SSNT I&A 11

hebben. Virtualisatie is een belangrijke ontwikkeling die consolidatie op een beheersbare en flexibele wijze mogelijk maakt. Servers worden in het centrale rekencentrum geplaatst. Fysieke machines worden daar waar mogelijk gedeeld door meerdere applicaties. Afnemers vragen alleen functionaliteit en capaciteit met een bepaald serviceniveau zodat de infrastructuur zelf zo efficiënt mogelijk kan worden ingericht. Er zijn gestandaardiseerde processen ingericht voor het beheer zodat producten en diensten conform afgesproken serviceniveaus geleverd kunnen worden. De geconsolideerde infrastructuur heeft voldoende capaciteit om alle applicaties te faciliteren. Voor consolidatie wordt primair gebruik gemaakt van virtualisatie, tenzij dit bewezen performance- of supportproblemen geeft. 4.3 Onze IT-infrastructuur is schaalbaar Ons samenwerkingsverband wil voorbereid zijn op aanvullende partners die willen toetreden. Daarnaast is de verwachting dat gebruik van de IT-infrastructuur zal toenemen door andere vormen van samenwerking. Door een schaalbare IT-infrastructuur in te richten kunnen dit soort ontwikkelingen snel worden ondersteund en worden desinvesteringen zoveel mogelijk voorkomen. IT systemen aanschaffen op de maximale toekomstige capaciteit is relatief duur aangezien de capaciteit nog niet direct nodig is en prijzen in de toekomst zullen dalen. IT-systemen worden geselecteerd op hun ondersteuning voor schaling. Het capacity management proces is ingericht: o IT systemen worden geschaald op de huidige volumes en de volumegroei wordt periodiek geëvalueerd. o Er wordt overeenstemming bereikt over een afdoende overcapaciteit om te kunnen voldoen aan korte termijn, onvoorspelbare groei. Er wordt bij verwachte extreme piekbelastingen overwogen om gebruik te maken van clouddiensten om deze pieken op te vangen. Er zal mogelijk een iets hogere eerste investering nodig zijn om schaalbaarheid mogelijk te maken. 4.4 Onze hardware en software is gevirtualiseerd Virtualisatie levert flexibiliteit; virtuele machines kunnen eenvoudig worden toegevoegd en verplaatst om in te springen op nieuwe vragen. Virtualisatie is een belangrijke enabler voor consolidatie wat belangrijke kostenbesparingen oplevert. Middels virtualisatie kan op een efficiënte wijze beschikbaarheid en continuïteit worden verhoogd. Desktopvirtualisatie is een enabler voor tijden plaatsonafhankelijk werken. Architectuurprincipes SSNT I&A 12

Projecten vragen niet om fysieke machines maar om virtuele capaciteit. Er wordt aan nieuwe applicaties de eis gesteld dat zij binnen de geselecteerde virtualisatietechnologie kan draaien. Er zijn redundante virtuele machines waar naartoe kan worden overgeschakeld in geval van foutsituaties. 4.5 We bieden generieke koppelvlakken om gebruikersflexibiliteit te ondersteunen Gebruikers willen zelf kunnen kiezen en veel invloed hebben op de inrichting van hun werkomgeving. Zij willen ook graag hun eigen apparatuur kunnen gebruiken om toegang te krijgen tot de informatievoorziening. Door een ontkoppeling aan te brengen tussen de verantwoordelijkheid van de gebruiker en die van de IT-infrastructuur kan de gewenste gebruikersflexibiliteit maximaal worden ondersteund. Een koppelvlak is een duidelijke gedefinieerde interface met functionaliteit en een (technische) interfacespecificatie. Het levert een dienst die gebruikers aan hun eigen applicaties kunnen verbinden. Er zijn generieke koppelvlakken gedefinieerd, bijvoorbeeld voor het gebruik van e-mail, virtuele desktops en toegang tot bestanden. De generieke koppelvlakken zijn onderdeel van de producten- en dienstencatalogus. Op eigen apparaten van gebruikers (BYOD) leveren we alleen ondersteuning op dat deel dat direct betrekking heeft op het koppelvlak. 4.6 We hebben het beheer van de IT-infrastructuur zoveel mogelijk geautomatiseerd Door handmatige interventie te voorkomen wordt de beheerlast geminimaliseerd. Daarnaast zal de kwaliteit van de dienstverlening toenemen; menselijke taken zijn foutgevoelig en door automatisering worden dit soort fouten voorkomen. IT-systemen bieden metrieken, signalen en/of faciliteiten voor instrumentatie waardoor ze bewaakt kunnen worden. De IT-infrastructuur is gestandaardiseerd zodat deze op een standaard wijze gescript kan worden. Er zal een investering nodig zijn om beheerhandelingen te automatiseren. Er zal van nieuwere technologie gebruik moeten worden gemaakt om maximaal te profiteren van automatiseringsmogelijkheden. 4.7 We hebben een vorm van redundantie aangebracht in basisinfrastructuur Er moet voorkomen worden dat de bedrijfsprocessen stil vallen. Gebruikers verwachten ook dat ITsystemen gewoon beschikbaar zijn. Basisinfrastructuur is die infrastructuur die wordt gedeeld door Architectuurprincipes SSNT I&A 13

alle applicaties en de beschikbaarheid van deze basisinfrastructuur is dan ook bepalend voor de beschikbaarheid van applicaties. Het is dan ook belangrijk om ervoor te zorgen dat de beschikbaarheid van deze basisinfrastructuur in ieder geval hoog is. Redundantie is het belangrijkste middel om infrastructuur hoger beschikbaar te maken. Redundantie maakt het ook eenvoudiger om gegevensverlies te beperken. Basisinfrastructuur zoals het netwerk, de fysieke opslag en directory services die beschikbaar moeten zijn voor applicaties zijn redundant uitgevoerd. Redundant uitgevoerde basisinfrastructuur is zodanig ingericht dat een verstoring geautomatiseerd wordt afgehandeld. De specifieke vorm van redundantie die wordt gekozen is afhankelijk van de specifieke beschikbaarheidseisen die worden gesteld. Updates van de basisinfrastructuur worden live aangebracht. Er zullen hogere investeringen nodig zijn om redundantie aan te brengen en de beheerlast zal hierdoor ook toenemen. Architectuurprincipes SSNT I&A 14