Meneer de voorzitter, leden van de Raad en andere aanwezigen. Het coalitie akkoord: Meneer de voorzitter, het coalitie akkoord is een belangrijk akkoord. Het geeft de visie van de coalitie weer over de komende raadsperiode en de te bereiken doelen moeten in het akkoord worden vastgesteld. De wethouders moeten in dit akkoord voldoende strategische handvaten hebben om te komen tot een tactische en operationele uitvoering van de geformuleerde doelstellingen in het coalitie programma en vast te leggen in het college akkoord. Het coalitieakkoord is ook belangrijk voor de burgers, want die weten dan wat ze kunnen verwachten, wat gebeurt er bijvoorbeeld met de gemeentelijke belastingen die burgers betalen?? En wat gebeurt er met de voorzieningen in de kernen? En vooral ook wat gebeurt er met de zorgtaken die per 1 januari naar de gemeente werden overgedragen? En hoe werden de bijbehorende bezuinigingen voor juist deze taken gerealiseerd? Ook is het van groot belang dat er een juist inzicht is over de huidige financiële situatie. Neemt één van de gemeenten schulden in plaats van reserves mee? Hebben de verschillende individuele gemeenten de laatste jaren niet te veel uitgegeven? Het aantal kunstgrasvelden is de afgelopen periode best wel fors gestegen. De coalitie en met name de formateur schets naar buiten toe een zeer somber beeld, 4 miljoen Euro verlies het eerste jaar zo stelt hij, we moeten gaan snijden in de voorzieningen, zo stelt hij ook. Hiermee wordt er een heel ander beeld geschetst dan tijdens de verkiezingen, daar hebben alle partijen en hun lijsttrekkers en ook dus de formateur beloofd zich tot het uiterste in te spannen om de huidige voorzieningen in de kernen te handhaven. In het laatste rapport van Deloite waarin de allerlaatste cijfers zijn meegenomen, staat dat de nieuwe gemeente een financieel zeer gezonde gemeente is. Haar financiële weerbaarheid is beter dan vergelijkbare gemeenten. Natuurlijk bij de nieuw uit te voeren taken zijn er bezuinigingsopgaven, maar de benadering van de formateur doet denken aan de consultant die zijn potentiële klant vertelt dat hij een bijna onoplosbaar probleem heeft, iets dat de klant nog niet wist. Maar zo vertelt de consultant geruststellend: hij kan dit probleem zij het tegen een pittig uurtarief goed oplossen. Meneer de voorzitter, In het akkoord staan de verschillende onderwerpen beschreven. Ik wil met u slechts een paar onderwerpen doornemen: 1
Samenleving: Het CDA heeft gesteld in de campagne: samenleven doe je vooral in de kernen. Daar moet je voorzieningen voor hebben en die willen behouden, daarvoor moet je ook de ruimte willen bieden aan initiatieven. De coalitie denkt hier anders over en dat geeft zij bijvoorbeeld aan door: 1) Bij haar oriëntatie op het accommodatie beleid, te suggereren dat de bestaande bibliotheken verminderd zou moeten worden. Hier kan het CDA zich niet in vinden, de bestaande voorzieningen willen we handhaven en het CDA ondersteunt initiatieven om de bestaande bibliotheken Multi Functioneler te maken om draagvlak te hebben voor haar continuïteit. Zie het voorbeeld hier in Lekkerkerk. 2) Bij samenleving wordt ook melding gemaakt dat de droom van Jan Willem van de Ham van de SGP bewaarheid wordt, namelijk dat om 23.00 op de zaterdagavond de Krimpenerwaard op slot blijft voor evenementen. Deze score gun ik de SGP, maar weet u, meneer de voorzitter, is dit wel wat we echt willen? Moeten we onze jeugd niet de gelegenheid bieden om ook na 23.00 uur op de zaterdag leuke dingen te doen in onze mooie gemeente? Voorzitter, Jeugd en WMO: Het coalitieprogramma bevat een paragraaf over jeugd en WMO. Dit omvat 2 van de 3 grote decentralisaties. Jeugdwet Algemeen wordt de decentralisatie van de jeugdwet beschouwd als de decentralisatie met de grootste risico s, waarbij er veel fout kan gaan. Niet alleen op financieel gebied, maar juist in de zorg, begeleiding en behandeling van de jongeren. Het beschikbare budget per gemeente wordt in 3 jaar tijd met 15% verlaagd. Dit vergt dus (soms pijnlijke) keuzes in deze 3 jaar. Dit is precies de periode waarin deze coalitie,naar haar verwachting, verantwoordelijk is voor het beleid rondom de wijze waarop in de Krimpenerwaard uitvoering moet worden gegeven aan de jeugdwet. Het is logisch om te verwachten dat er duidelijke keuzes gemaakt worden bij de coalitieonderhandelingen of tenminste het proces te beschrijven waarlangs deze keuzes gemaakt gaan worden.. Maar in het coalitieakkoord staat slechts één zin over (de uitvoering van) de jeugdwet. Namelijk dat zij het verwijsgedrag van de huisartsen willen monitoren en vervolgens huisartsen willen dwingen om minder zorg voor de jeugd te indiceren. uit deze zin spreekt op voorhand wantrouwen naar de huisarts en enige naïviteit van het college dat op deze wijze kosten verlaagd kunnen worden. Het CDA denkt dat een groot deel van de bezuiniging gevonden moet worden door de zorg rondom de jeugdigen te hervormen: minder instellingen die zich tegelijk met een jongere bemoeien, meer regie daarop en meer integrale aanpak van de jongeren inclusief zijn haar sociale netwerk. Daarbij is het belangrijk dat altijd naar de lange termijn gekeken wordt van die jongere en niet alleen naar de korte termijn. Ook de bureaucratie moet worden teruggebracht. Die enige zinsnede over de jeugdwet in het coalitieakkoord mondt juist uit in méér bureaucratie. Alle keuzes over (de uitvoering van) de jeugdwet worden vermeden en voor zich uit geschoven. Een visie ontbreekt en gevreesd moet worden dat als gevolg daarvan de nodige ontwikkelingen binnen de jeugdzorg achterwege blijven. De coalitie heeft geen aandacht voor de kinderen en jeugdigen die begeleiding en/of behandeling nodig 2
hebben, dus in de kou staan. Ziet de coalitie dit anders?collega PvdA zal hierover een door het CDA ingediende notie ondersteunen. WMO (en met name de uitbreiding hierop) In het coalitieakkoord staat meer geschreven over de WMO, maar het bevat ook geen duidelijke keuzes. Er wordt gedaan of er niets veranderd bijvoorbeeld bij de huishoudelijke hulp. Er staat eufemistisch beschreven: Huishoudelijke ondersteuning wordt passend verstrekt. Schoon en veilig is het uitgangspunt. Dat lijkt vrij logisch en niet anders dan voorheen, maar binnen deze beschrijving moet wel een bezuiniging gerealiseerd worden van 40%. Ook hier ontbreekt het aan keuzes, prioritering en het open en eerlijke verhaal over de wijze waarop de bezuiniging door de coalitie wordt vormgegeven. Het CDA vindt dat de prioriteit bij de kwetsbare mens moet worden gelegd, waarbij de huishoudelijke ondersteuning meer omvat dan alleen schoonmaakwerk, maar ook een signalerende functie heeft bij mensen die moeite hebben om zelf de regie over hun leven en huishouden vorm te geven. (Hoe ziet de coalitie dit?) Daarnaast schrijft het coalitieakkoord over de WMO alleen onderwerpen die ouderen betreffen, terwijl de WMO meerdere doelgroepen kent. Blijkbaar zijn de verstandelijk gehandicapten, de chronisch verwarde mens die zelfstandig wonen en mensen die in beschermde woonvormen wonen niet interessant voor de coalitie. De coalitie houdt ze buiten haar beschouwing en laat ook hen in de kou staan? (is de coalitie deze groep vergeten?) Werk en Inkomen Naast de voornemens en uitvoering van de 3 e decentralisatie om mensen met grote afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te krijgen, voeg ik graag de suggestie toe om het inkoopbeleid als een instrument te gebruiken. Dit in termen van: als u bij ons het wegenonderhoud wilt doen, dan verhoogt u uw scoringskans in betreffende aanbesteding als u medewerkers in deze doelgroep in dienst neemt. Social return heet dit en kan ook toegepast worden ten behoeve van de ondersteuning van de continuïteit van Promen. (Hoe ziet de coalitie dit?) Economie. Economie is datgene waar onze gemeente, onze samenleving op drijft. Dat behoeft geen betoog. De gemeente kan ook heel wat wat meer doen dan dat gesteld wordt.. Vanuit de gemeente moet er echt een vorm van een ondernemersplein en ook echt één wethouder die aanspreekbaar is op dit onderwerp. Een digitaal loket is, zoals in het Coalitieakkoord is opgenomen wel een hele magere invulling. Nee we hebben ambtenaren en een wethouder nodig die een ondernemer begrijpt en echt met hem of haar in gesprek kan gaan en zaken kan doen. Coalitie wilt u daar aan mee werken? De agrarische sector is grotendeels gebaseerd op veeteelt en is de belangrijke drager van zowel de economie als van natuurbeheer in het buitengebied. De uitwerking van de gebiedsovereenkomst moet snel en zorgvuldig ter hand genomen worden en er moeten met de agrarische ondernemers langdurige contracten worden afgesloten. Het CDA zal ook dit dossier zorgvuldig monitoren. 3
Gegeven de tijd meneer de voorzitter geef ik geen verdere inhoudelijk beschouwing over de andere hoofdstukken maar maak ik nog wel een opmerking over de portefeuille verdeling. Allereerst het aantal wethouders; Dat hadden er wat ons betreft 4 kunnen zijn. 4 partijen is 4 wethouders zou je kunnen zeggen. Het brutosalaris van een wethouder ligt op 6400 per maand. Tel je daarbij op de kosten van benodigde voorzieningen, de vergoedingen, pensioenvoorzieningen en evt. wachtgeld is dat al vlot over een periode van 3 jaar meer dan 500.000, het eerste verdiend zou je kunnen zeggen als je moet bezuinigingen. Voor dat bedrag kun je aardig wat voorzieningen in leven houden. Daar is niet voor gekozen en de formateur heeft dit ook niet toegelicht. Dan de portefeuille verdeling. Die is heel ondoorzichtig, het lijkt erop dat een paar wethouders hun voorkeur voor een deelportefeuille hebben binnengehaald en dat er vervolgens een soort grabbelton is geweest en dat na het grabbelen de laatst binnengekomen 5 e wethouder de overgebleven risicovolle portefeuilles heeft gekregen. Ik licht u dit toe met een paar voorbeelden: De 2 e wethouder heeft o.a. jeugd en de gebiedsovereenkomst, De gebiedsovereenkomst, meneer de voorzitter, is op het lijf gespreken van de 4e wethouder. Hij is goed bekend bij de betrokken partijen is de enige materiedeskundige in het gezelschap en het past goed bij zijn onderwerp economie. De 4 e wethouder heeft naast economie, sociale zaken en werkgelegenheid. Naast onze opmerking dat alle economische vraagstukken bij één wethouder zouden moeten zijn ondergebracht, ligt de combinatie met sociale zaken en de 3 e decentralisatie arbeidsparticipatie wel heel heftig. Daarmee vergeleken, verbleken de portefeuilles van de eerste 3 wethouders tot een soort pretportefeuille te zijn geworden. Het pakket van de 5 e wethouder is beslist geen pretpakket. Als je naast WMO, ook samenleving en sport en de volledige dienstlening voor je kiezen krijgt is dat beslist geen pretportefeuille. Zeker als de formateur en politiek leider van deze wethouder juist bij samenleving, bezuinigingsmogelijkheden ziet. Meneer de voorzitter In het voorliggende coalitie akkoord worden de meeste hete aardappels voor zich uitgeschoven. Er worden geen duidelijke keuzes gemaakt. Onderzoek, hier, studie daar, monitoren van etc. En als er wel keuzes gemaakt worden, dan wordt er verhullende taal gebruikt. Beter was het geweest om het eerlijke verhaal te vertellen en duidelijke keuzes te maken. Keuzes die recht doen aan de Krimpenerwaard. Dit coalitie-akkoord kan bijna op iedere gemeente van toepassing zijn, zo algemeen is het geformuleerd. Meneer de voorzitter tot slot Er is geen schools examen beschikbaar voor het opstellen van een coalitieprogramma of de kwaliteit van het bijeenbrengen van een college. Als die er wel zou zijn, dan zou de inhoud en de kwaliteit van het resultaat en het gevolgde proces, een vette onvoldoende. Krijgen. De coalitie lijkt niet te weten waar ze naar toe willen is en zoals Confusius al zei! Als je nier waar je naar toe gaat kom je ergens anders terecht! 4
Het CDA ziet deze situatie als een extra prikkel om als niet coalitie gebonden partijen positief en kritisch aan de slag te gaan om de verkiezingsbeloften wel waar te maken. Ik dank u wel. Jan Dekker Fractievoorzitter CDA 2 januari Raadsvergadering 5