STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA UPDATE 2016 SAMENVATTING
STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA Opdrachtgever Gemeente Breda Afdeling Mobiliteit en Milieu Opdrachtnemer Evert Vrins Energieadvies 2016 389 10 augustus 2016
Samenvatting De gemeente Breda heeft zich ten doel gesteld om in 2044 een CO 2-neutrale stad a te zijn. In de Nota: Steek positieve energie in het klimaat, uitvoeringsprogramma Klimaat 2009-2012 zijn doelen en tussendoelen geformuleerd. Daarop is in 2012 de Strategie duurzame energietransitie gemeente Breda opgesteld. Daarin wordt een analyse gemaakt van de energiehuishouding van de stad, en worden transitiepaden aangegeven naar de toekomst. De strategie is de basis geweest voor het Uitvoeringsprogramma Klimaat van 2013 tot en met 2016. Naast doelen voor energiebesparing en CO 2 reductie streeft de gemeente naar een combinatie met lastenverlaging voor burgers en gebruikers, comfortverhoging en een beter binnenklimaat. Er is tussen 2013 en 2016 een groot aantal projecten geformuleerd en uitgevoerd. Dat heeft geleid tot een CO 2-reductie van 21,0 kton CO 2 per jaar over de afgelopen periode. Om structureel aan de doelstellingen te kunnen (blijven) werken, heeft Breda behoefte aan een update van de energiestrategie voor de gehele stad. Deze update van de energiestrategie sluit aan bij de uitvoering van het huidige klimaatbeleid, en dient als input voor het klimaatuitvoeringsprogramma 2017 2020. Energietransitie vraagt om een stedelijk strategie en afstemming van toepassing van energiebesparing en duurzame energievoorziening voor wijken (woningen, zakelijke markt) industrie en mobiliteit. Energietransitie heeft bijzondere ruimtelijke consequenties en daarom is ook de aansluiting gezocht met de Structuurvisie Breda 2030. Energievoorziening nu De CO 2-uitstoot in de gehele stad voor gebouwde omgeving en mobiliteit is gelijk aan 1.130 kiloton CO 2. Het energiegebruik en de CO 2-uitstoot dalen in de jaren 2010 tot en met 2015. Dat is het gevolg van drie elkaar versterkende trends: - Energiebesparing in woningen en bedrijven - Opwek van duurzame energie - Economische crisis. De energiebesparing gaat het hardst in de jaren 2011 tot en met 2014 met gemiddeld 4% per jaar. Daarna neemt de daling af tot 1 á 2% per jaar. In die periode zijn ook minder nieuwe woningen gebouwd als in de periode daarvoor. a CO2 neutraal betekent dat er gedurende een jaar per saldo geen uitstoot van CO2 plaatsvindt in Breda als gevolg van activiteiten in gebouwde omgeving, industrie en mobiliteit Evert Vrins Energieadvies - Samenvatting Strategie duurzame energietransitie gemeente Breda update 2016 3
Vergelijking met de transitiedoelen Het bereiken van de doelstelling om in 2044 CO 2-neutrale stad te zijn houdt in dat er vanaf het jaar 2006 jaarlijks 29,8 kton CO 2 bespaard dient te worden. Het relatieve aandeel daarbij voor gebouwde omgeving (inclusief industrie en landbouw) is een besparing van 25,1 kton per jaar en voor mobiliteit van 4,7 kton per jaar. Het huidige tempo van 2006 tot en met 2013 ligt op 21,0 kton CO 2 per jaar b. Dat is al een behoorlijke prestatie maar nog niet voldoende. De CO 2 reductie in de afgelopen jaren komt volledig voor rekening van de gebouwde omgeving (inclusief industrie en landbouw). In de sector mobiliteit daalt de CO 2 uitstoot niet. Er is de afgelopen jaren een lichte achterstand in de daling van de CO 2-uitstoot opgelopen. Die kan de rest van de periode worden ingehaald. Het huidige aandeel duurzame energie in de energievoorziening van de gebouwde omgeving is in de afgelopen jaren gestegen, maar nog steeds gering. In 2010 was het aandeel duurzame energie in de energievoorziening gelijk aan 1,1%, en liep langzaam op tot 3,0% in 2015. Toekomstbeeld In de strategie duurzame energietransitie gemeente Breda uit 2012 is een inventarisatie gemaakt van de totaal beschikbare duurzame bronnen. Dat is vergeleken met het energiegebruik in de stad. Uit deze inventarisatie bleek dat ingezet moet worden op verlaging van de energiebehoefte met 50%, en optimale inzet van duurzame energie op de langere termijn. Het beschikbare potentieel is enigszins veranderd. De hoeveelheid zonnestroom is toegenomen. Verder is de beschikbare hoeveelheid duurzame energie nagenoeg gelijk aan het potentieel in 2012. Om een beeld te krijgen van de acties die moeten worden uitgezet de komende jaren is een CO 2-neutraal scenario voor de energievoorziening naar de toekomst opgesteld. Aan het scenario dat in de hoofdstudie in 2012 is gebruikt is de ontwikkeling van nul-op-de-meter woningen toegevoegd. In dat scenario wordt de energiebehoefte gereduceerd met versneld tempo ten opzichte van het huidige tempo bij zakelijke gebouwen en woningen. Er wordt vol ingezet op duurzame elektriciteit en duurzame warmte. Er vindt een transitie plaats van gas naar all electric en naar warmte. Vanaf 2020 wordt groen gas ingekocht van buiten de regio zodat in 2044 Breda CO 2-neutraal is. Dat geeft het beeld als in figuur 1 is gegeven. b CO2 monitor Breda, februari 2016 Evert Vrins Energieadvies - Samenvatting Strategie duurzame energietransitie gemeente Breda update 2016 4
energieinzet TJ] CO2-neutraal warmte CO2-neutraal elektriciteit CO2-neutraal gas 12000 10000 Energiedragers Breda CO 2 -neutraal 8000 6000 4000 2000 0 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 fossiel gas fossiel elektriciteit fossiel warmte duurzaam gas duurzaam elektriciteit duurzaam warmte Figuur 1. Energiebehoefte gebouwde omgeving Breda bij geoptimaliseerd scenario 2044 met CO2-neutraliteit in 2044. De energiegebruiken van 2010 tot en met 2015 zijn werkelijke cijfers (met omkadering). Van 2016 tot en met 2050 zijn de energiegebruiken voorspellingen. Met het CO 2-neutrale scenario wordt vanaf 2020 30 ton CO 2-reductie per jaar gerealiseerd. In de tussenliggende periode wordt het tempo van energiebesparing en verduurzaming van de energievoorziening opgevoerd van 21,0 naar 30,0 kton verlaging van de jaarlijkse CO 2- uitstoot. Energievoorziening naar de toekomst Het doel van de gemeente Breda om in 2044 CO 2-neutraal te zijn is te behalen met een versnelling van de energietransitie. Met een versnelde aanpak leidt dat tot: - een CO 2-neutrale warmtevoorziening rond 2024, - een CO 2-neutrale elektriciteitsvoorziening rond 2031, - een CO 2-neutrale gasvoorziening in 2044 Om de uiteindelijke doelen van de gemeente Breda om in 2044 CO 2-neutraal te zijn te halen is de een energietransitie nodig: - continueren en versnellen van energiebesparing bij woningen en bedrijven - voortgaande uitbreiding van de productie van duurzame energie - transitie van infrastructuur Transitieprogramma CO 2-neutraal Breda 2044 Alle partijen in de stad zijn nodig om te komen tot beweging in de energietransitie en klimaatbeleid. Daarvoor is het transitieprogramma CO 2-neutraal Breda 2044 opgesteld volgens 6 deelthema s. Evert Vrins Energieadvies - Samenvatting Strategie duurzame energietransitie gemeente Breda update 2016 5
De gemeente Breda betrekt stakeholders met het instrument van Energiek Breda. Leidraad is de Strategie duurzame energietransitie gemeente Breda, update 2016. Er zijn 6 deelthema s uitgewerkt. Dat zijn duurzame overheid, duurzame energie, duurzaam ondernemen, energiezuinige gebouwde omgeving, schone en zuinige mobiliteit en klimaatadaptatie Het Transitieprogramma Breda CO 2-neutraal 2044 beschrijft nieuwe producten, processen, samenwerkingsverbanden en toekomstige technologie die bijdragen om de klimaatdoelstellingen te behalen. Alle partijen in de stad zijn nodig om te komen tot beweging in de energietransitie en klimaatbeleid. Voor enkele onderwerpen zoals mobiliteit, windenergie en energiebesparing bij corporaties (alliantieafspraken) is het nodig dat Breda de regie neemt. Voor andere onderwerpen is de samenwerking met de stad van groot belang. Daarom is er in Energiek Breda volop ruimte voor initiatieven uit de stad. Energiek Breda In deelthema s worden via Energiek Breda verbindingen gelegd tussen de stakeholders, synergie gezocht tussen partijen, natuurlijke partners gekoppeld en kennis en informatie gedeeld. Bedoeling is voor elk deelthema te komen tot het definiëren van projecten in de lijn van het Transitieprogramma 2020 en het maken van afspraken. Die kunnen dan leiden tot afspraken tussen partijen en de gemeente over de realisatie van de projecten met een tijdpad en eventueel middelen daarbij. Zowel communicatie als innovatie is van groot belang om de energietransitie te laten slagen. Beide kunnen elkaar ondersteunen. Voor de uitwerking van de deelthema s uit het Transitieprogramma Breda CO 2-neutraal 2044 wordt Energiek Breda ingezet. Energiek Breda streeft naar: - verbinden van samenwerkingspartners van burgers, markt, onderwijs en overheid - delen van kennis en ervaring - inbrengen van innovatieve ideeën - uitwerken van actielijnen Binnen Energiek Breda worden marktpartijen opgeroepen te komen met projecten, onderzoeken en ideeën voor de uitwerking van de duurzame energietransitie van de gemeente Breda. Kennis uit de deelthema s wordt gedeeld door de deelnemers binnen Energiek Breda. Het Transitieprogramma Breda CO 2-neutraal 2044 levert gemiddeld 150.000.000 aan investeringen per jaar voor de periode 2017 2020. De gemeente Breda heeft een Klimaatfonds ingesteld voor de stimulering van pilotprojecten, haalbaarheidsstudies en investeringen in projecten. Evert Vrins Energieadvies - Samenvatting Strategie duurzame energietransitie gemeente Breda update 2016 6