CO2-footprint Priva B.V.

2011 CO2-footprint Priva B.V. Priva B.V. 10/9/2012

Inleiding Duurzaamheid is het bestaansrecht van Priva, dus geen etiket of modetrend. Priva ontwikkelt en levert producten en diensten voor duurzame, vernieuwende klimaatbeheersing en procesbeheer. We doen dat voor onze eindgebruikers in de tuinbouw, utiliteit en industrie, maar ook in ons eigen hoofdkantoor worden deze producten toegepast. Het zijn van een duurzaam bedrijf betekent ook het hebben van een duurzame bedrijfsvoering. Een van de belangrijkste aspecten voor Priva hierin is ons energie- en waterverbruik en de bijbehorende CO 2 -uitstoot. Dit wordt al sinds 2008 in kaart gebracht en is in 2010 ook voor het eerst volgens de richtlijnen van het Greenhouse Gas Protocol 1, ISO 14064-1 2 en de CO 2 -prestatieladder 3 vastgesteld. Dit jaar vormt het basisjaar van onze doelstellingen m.b.t. het verlagen van onze CO 2 -uitstoot. In dit document is de CO 2 -footprint van Priva B.V. opgesteld op basis van het energiegebruik van 2011. Deze footprint wordt vergeleken met de footprint uit het basisjaar van 2010 en daarmee wordt de voortgang ten opzichte van de doelstellingen bepaald. Meiny Prins, CEO Priva 1 World Resources Institute and World Business Council for Sustainable Development, The Greenhouse Gas Protocol A Corporate Accounting and Reporting Standard, maart 2004 2 ISO 14064-1, Greenhouse gases - Part 1: Specification with guidance at the organization level for quantification and reporting of greenhouse gas emissions and removals, 2006 3 SKAO, Handboek CO 2 -prestatieladder 2.1, 18 juli 2012

Inhoudsopgave Inleiding... 2 1. Organizational Boundary... 4 2. Werkwijze... 5 2.1 Emissiescopes... 5 2.2 Conversiefactoren... 5 2.3 Referentiejaar en frequentie... 5 3. Complete CO 2 -footprint... 6 3.1 CO 2 -footprint geheel Priva... 6 3.2 CO 2 -footprint Priva B.V.... 7 3.3 CO 2- footprint Van Beek Ingenieurs B.V.... 7 4. Scope 1... 9 4.1 Scope 1 totaal... 9 4.2 Gas/warmte... 9 4.3 Leaseautogebruik... 10 5. Scope 2... 11 5.1 Scope 2 totaal... 11 5.2 Elektriciteitgebruik... 11 5.3 Zakelijk verkeer met privéauto... 12 5.4 Vliegverkeer... 12 6. Reductiedoelstellingen... 14 7. Vooruitgang ten opzichte van 2010... 15 7.1 Resultaat ten opzichte van reductiedoelstelling... 15 7.2 Vooruitblik komende jaren... 16

1. Organizational Boundary De Organizational Boundary van Priva B.V. is vastgesteld in het document Organizational Boundary Priva. In dat document is vastgelegd dat de Organizational Boundary is bepaald volgens de Operational Control Approach zoals beschreven in het Greenhouse Gas Protocol. De grenzen in dat document zijn opgesteld op basis van de Nederlandse activiteiten van de Priva Holding. De B.V. s die binnen deze begrenzing vallen zijn Priva B.V. en Van Beek Ingenieurs B.V. In dit document worden deze verder benoemd als Priva. Priva B.V. bestaat uit 328,4 fte en heeft twee locaties: het hoofdkantoor in De Lier waar alle 294,5 fte in zitten- en een trainingslocatie in Arnhem. Van Beek Ingenieurs B.V. bestaat uit 33,8 fte en heeft een kantoor in Arnhem. De CO 2 -uitstoot van al de activiteiten van deze medewerkers (~328 fte) en de activiteiten binnen deze drie kantoren worden meegenomen. De activiteiten van Priva medewerkers die buiten deze twee B.V. s vallen, worden niet meegenomen.

2. Werkwijze 2.1 Emissiescopes De emissies worden gerapporteerd volgens de zogenoemde scopes zoals gedefinieerd in het Greenhouse Gas Protocol en de ISO 14064: Scope 1 emissies of directe emissies Scope 1 of directe emissies zijn emissies door de eigen organisatie. emissies vanwege het eigen gasverbruik emissies door het eigen wagenpark emissies door verbruik van koelmiddelen (voorlopig buiten beschouwing) Scope 2 emissies of indirecte emissies Scope 2 of indirecte emissies zijn emissies die ontstaan door de opwekking van elektriciteit die de organisatie gebruikt, zoals emissies door centrales die deze elektriciteit leveren. In de CO 2 -prestatieladder worden Business air Travel en Personal Cars for business travel tot scope 2 gerekend. Gezien het international karakter van Priva B.V. worden deze categorieën in lijn met de eerder genoemde internationale protocollen onder scope 3 gerapporteerd. Scope 3 emissies of overige indirecte emissies Scope 3 emissies of overige indirecte emissies zijn een gevolg van de activiteiten van het bedrijf (de organisatie), maar komen voort uit bronnen die geen eigendom van het bedrijf zijn noch beheerd worden door het bedrijf. Voorbeelden zijn emissies die voortkomen uit: het zakelijke of woon-werkverkeer van het personeel met vervoersmiddelen die geen eigendom van het bedrijf zijn (privéauto s, OV, vliegtuigen, etc.) de productie van ingekochte materialen (kantoorartikelen, eten/drinken, etc.) de verwerking van het afval het gebruik van het door het bedrijf aangeboden/verkochte werk, dienst of levering De scope 3 emissies blijven in dit rapport buiten beschouwing; behalve dan de twee categorieën die in scope 2 zijn toegevoegd. In een later stadium worden eventueel meer posten uit scope 3 toegevoegd. 2.2 Conversiefactoren Om de verschillende vormen van energiegebruik om te zetten in CO 2 -uitstoot worden de conversiefactoren van de CO 2 -prestatieladder gebruikt 4. 2.3 Referentiejaar en frequentie De footprint van 2010 geldt als het referentiejaar waarop de CO 2 -reductiedoelstellingen worden vastgesteld. Deze footprint van 2011 is de eerste footprint waar de voortgang ten opzichte van 2010 kan worden vastgesteld. De frequentie van de rapportage is in eerste instantie jaarlijks. Wellicht dat dit in de toekomst halfjaarlijks of zelfs per kwartaal wordt geüpdatet. 4 Emissiefactoren update, SKAO & Stimular, 16-11-2011

3. Complete CO 2 -footprint De totale footprint van de gehele Nederlandse organisatie van Priva bedraagt 1.549 ton CO 2. In de twee volgende paragrafen wordt deze footprint gesplitst in het aandeel van Priva B.V. en van Van Beek Ingenieurs B.V. 3.1 CO 2 -footprint geheel Priva De grootste post wat betreft scope 1 en scope 2 is het elektriciteitgebruik, direct gevolgd door de leaseauto s. De uitstoot met betrekking tot gas/warmte is erg laag; dit komt grotendeels door het gebruik van de WKO in het hoofdkantoor in De Lier. Geheel 2011 is daar geen gas verbruikt. 1% 3% 21% 33% gas/warmte leaseauto elektriciteit 42% priveauto zakelijk vluchten Figuur 1 - CO 2 -footprint geheel Priva in 2011 per categorie In onderstaande tabel zijn deze gegevens nogmaals weergegeven. Hierin zijn ook de uitstoot per fte en het onderscheid tussen de scopes in percentages weergegeven. Tabel 1 CO 2 -footprint geheel Priva in 2011 totaal, per fte en in percentage Scope Categorie CO 2 -uitstoot CO 2 -uitstoot per fte (ton CO 2 ) (ton CO 2 /fte) Percentage 1 Totaal scope 1 535,64 1,63 35% gas/warmte 2 0 22,29 0,07 1% leaseauto 5 1 513,35 1,56 33% 2 Totaal scope 2 1013,63 3,09 65% elektriciteit 6 1 646,41 1,97 42% priveauto zakelijk 4 0 42,40 0,13 3% vluchten 3 0 324,82 0,99 21% Totaal 1.549,28 4,72 100%

3.2 CO 2 -footprint Priva B.V. Figuur 2 geeft de footprint van Priva B.V. Dit gaat om alle activiteiten in De Lier en de trainingslocatie in Arnhem. Deze figuur komt logischerwijs sterk overeen met Figuur 1; dit betreft 294,5 van de 328 fte en de trainingslocatie wordt niet continu gebruikt. Het gasverbruik is nul, maar daarmee is het elektriciteitgebruik relatief hoog vanwege de pompen voor de WKO. Daarnaast is de CO 2 -uitstootfactor voor groene stroom in 2011 aangepast; dit betekent dat de CO 2 -uitstoot met hetzelfde verbruik toch hoger uitkomt 5. 0% 1% 22% 34% gas/warmte leaseauto elektriciteit 43% priveauto zakelijk vluchten Figuur 2 - CO 2 -footprint Priva B.V. 2011 per categorie 3.3 CO 2- footprint Van Beek Ingenieurs B.V. Sinds 2011 is de administratie van alle leaseauto s ondergebracht in De Lier. Dit betekent dat de vijf leaseauto s van Van Beek met een totaal van 134.439 kilometersniet meer in deze figuur meegenomen kunnen worden. Daarmee krijgt het aandeel zakelijke kilometers met privéauto s of huurauto s een stuk groter aandeel (in 2010 was het 38% en was 33% toe te wijzen aan de leaseauto s). Ondanks dat, blijft vervoer de grootste post. Dit komt mede omdat de groene stroom die in Arnhem wordt afgenomen deels SMK-gekeurd is (windenergie van Greenchoice). Overigens komt hierin ook naar voren dat de markt van Van Beek meer in Nederland ligt: er wordt veel minder gevlogen en er worden juist meer zakelijke kilometers gemaakt met eigen auto s dan bij Priva BV. 5 In 2012 is Priva overgestapt naar volledig groene stroom van Greenchoice. Dit zal dus pas in de volgende footprint naar voren komen.

0% 29% gas/warmte 56% 15% 0% leaseauto elektriciteit priveauto zakelijk vluchten Figuur 3 CO 2 -footprint Van Beek Ingenieurs B.V. 2011 per categorie

4. Scope 1 In dit hoofdstuk wordt scope 1 in meer detail beschreven. Eerst als totale scope en vervolgens de verschillende onderdelen. 4.1 Scope 1 totaal In de scope 1 emissies heeft het leaseautogebruik duidelijk het grootste aandeel met 96% van het totaal. Zoals aangegeven in het vorige hoofdstuk heeft dit grotendeels te maken met het lage gasverbruik van het hoofdkantoor in De Lier. Scope 1 2011 4% 96% gas/warmte leaseauto Figuur 4 CO 2 -uitstoot geheel Priva in 2011 scope 1 Koelmiddelen worden in 2011 nog niet gerapporteerd. Het streven is om dit in de toekomst ook te rapporteren. 4.2 Gas/warmte Onderstaande grafiek geeft het de uitstoot van het gasverbruik in de twee gebouwen. Op de Campus in De Lier is geen sprake van gasverbruik. 0% 29% 71% De Lier Priva Arnhem Van Beek Arnhem Figuur 5 CO 2 -uitstoot gasverbruik per gebouw

4.3 Leaseautogebruik Onderstaande figuur geeft de verdeling van de liters per gebruikte brandstof. In totaal is er 178.673 liter brandstof verbruikt in 2011, waarvan 121.252 liter benzine, 54.485 liter diesel en 2.936 liter LPG. 2% 30% 68% Benzine Diesel LPG Figuur 6 Brandstofverbruik in liters in 2011 - per type brandstof

5. Scope 2 In dit hoofdstuk wordt scope 2 in meer detail beschreven. Eerst als totale scope en vervolgens de verschillende onderdelen. Zoals eerder aangegeven, in deze onderdelen worden het zakelijk verkeer met privéauto s en het vliegverkeer ook meegenomen. 5.1 Scope 2 totaal Ondanks dat er zowel in Arnhem als in De Lier groene stroom wordt ingekocht, blijft het aandeel elektriciteit veruit het grootst in scope 2. Een deel van deze groene stroom is al wel SMK-gekeurd en het streven is om dit aandeel te vergroten, maar uiteraard ook om het elektriciteitgebruik verder terug te dringen, dan wel zelf duurzaam op te wekken. 32% 4% 64% elektriciteit priveauto zakelijk vluchten Figuur 7 CO 2 -uitstoot geheel Priva in 2011 scope 2 5.2 Elektriciteitgebruik Onderstaande figuur geeft de verdeling van de CO 2 -uitstoot door het elektriciteitgebruik in De Lier en de twee panden in Arnhem. Voor een goede vergelijking moeten de gebouwen echter worden genormaliseerd met het vloeroppervlak. Priva Arnhem wordt daarbij buiten beschouwing gelaten, omdat hier geen permanente bezetting is.

2% 1% 97% De Lier Priva Arnhem Van Beek Arnhem Figuur 8 CO 2 -uitstoot elektriciteitgebruik per gebouw Het verbruik per vierkante meter voor De Lier komt daarmee op 122,3 en voor Van Beek is dit 70,1 kwh/m 2. Gemiddeld in 2010 was het verbruik volgens de Milieubarometer 91 kwh/m 2. 5.3 Zakelijk verkeer met privéauto In de categorie zakelijk verkeer met privéauto is ook het gebruik van huurauto s voor zakelijke kilometers meegenomen. De zakelijke kilometers met privéauto worden niet gespecificeerd per type auto geregistreerd. Echter, voor de huurauto s is wel precies het type auto bekend en konden de gegevens worden onderverdeeld naar specifiekere autotypes. Echter in 2010 bleek dat dit maximaal 5% van het totaal betrof. Dit jaar zijn bijna 194.000 km zakelijk verkeer met privéauto s gemaakt en maar ~8.000km met huurauto s. De specificatie wordt daarmee als insignificant beschouwd en alles wordt geschaard onder brandstoftype niet bekend. 5.4 Vliegverkeer Ondanks dat de Priva Groep kantoren heeft in Engeland, Duitsland, China, Canada en Mexico, worden deze nog vaak ondersteund door medewerkers uit Nederland. Dit is terug te zien in de hoeveelheid vluchten. Naar mate deze kantoren meer op zichzelf staan en meer kantoren worden geopend in opkomende markten (o.a. Californië en Australië), zal dit verminderen. In totaal zijn er 2,28 miljoen vluchtkilometers gemaakt.

3% 5% 92% < 700 km 700 2.500 km > 2.500 km Figuur 9 Vliegkilometers 2011 per afstandscategorie

6. Reductiedoelstellingen Eind 2015 wil Priva de CO 2 -uitstoot van haar Nederlandse activiteiten Priva B.V. en Van Beek Ingenieurs B.V.- met 15% hebben gereduceerd ten opzichte van 2010. Dit betekent jaarlijks een reductie van 3%. Het streven is om in 2020 volledig CO 2 -neutraal te opereren. Niet alleen in Nederland, maar over de hele wereld. Dit wordt bereikt door 50% reductie van de uitstoot ten opzichte van 2010 en compensatie van de overgebleven 50%. Uiteindelijk wil Priva volledig duurzaam zijn als bedrijf wat betreft haar energieverbruik. Dat betekent dat er überhaupt geen CO 2 meer wordt uitgestoten: alle auto s elektrisch, alle vluchten elektrisch, alle benodigde energie opgewekt met duurzame technieken, etc. Om dit te bereiken zijn verschillende maatregelen in gang gezet, zoals beschreven in de CO 2 -footprint van 2010. In dat document werd ook een aantal acties genoemd die in 2012 zouden worden uitgevoerd. Hieronder een toelichting van deze acties: Gebruik elektrische bedrijfs- en leaseauto s uitwerken - Medewerkers zijn gestimuleerd om elektrische/plug-in hybride auto s aan te schaffen mede door de plaatsing van 3 laadpalen (met elk 2 aansluitingen) op de Priva Campus. Inmiddels is 10% van het leasewagenpark plug-in hybride en kunnen deze medewerkers het grootste deel van hun vervoer elektrisch afleggen. Groen gasverbruik in Arnhem het contract met Greenchoice is aangepast en vanaf 1-4-2011 is het gasverbruik bosgecompenseerd groen gas. Verdere reductie stroomgebruik het stroomgebruik op de Priva Campus en op het kantoor in Arnhem wordt nauwlettend gemonitord. Hieruit kwam naar voren dat vooral in De Lier een aantal optimalisatieslagen gedaan kunnen worden (o.a. sluipgebruik s nachts en in het weekend verminderen). De mogelijkheden om dit te verminderen worden in 2012 en begin 2013 uitgewerkt om daarna uit te rollen. Aanschaffen SMK-gekeurde groene stroom vanaf 2013 wordt op de Priva Campus 100% SMK-gekeurde groene stroom uit windenergie aangeschaft. Zelf duurzame energie opwekken in 2012 is wederom een SDE aanvraag ingediend om zonnepanelen te plaatsen op de beschikbare daken en parkeerplaatsen op de Priva Campus. Deze aanvraag is gehonoreerd. Op dit moment wordt uitgezocht hoe deze kan worden toegepast. Figuur 10 CO 2 -reductiedoelstellingen korte en lange termijn

7. Vooruitgang ten opzichte van 2010 De CO 2 -footprint van 2011 is de eerste die kan worden vergeleken met het basisjaar uit 2010. In deze vergelijking is echter één kanttekening te plaatsen die betrekking heeft op de ontwikkeling van de CO 2 -conversiefactoren. In 2011 is de conversiefactor met betrekking tot groene stroom aangepast. Dit betekent dat vanaf 1 juli 2011 groene stroom een zwaardere conversiefactor heeft dan daarvoor. Oftewel, met hetzelfde stroomgebruik zal een hogere CO 2 -uitstoot worden weergegeven. Tabel 2 CO 2 -footprint geheel Priva 2011 vs 2010 2011 2010 Verschil Scope Categorie CO2-uitstoot CO2-uitstoot Percentage (ton CO 2 ) (ton CO 2 ) 1 Totaal scope 1 535,64 632,92-15,4% gas/warmte 2 5 22,29 50,26-55,6% leaseauto 5 5 513,35 582,67-11,9% 2 Totaal scope 2 1.013,63 809,26 25,3% elektriciteit 6 5 646,41 529,12 22,2% priveauto zakelijk 4 4 42,40 47,50-10,7% vluchten 3 2 324,82 232,64 39,6% Totaal 1.549,28 1.442,18 7,4% 7.1 Resultaat ten opzichte van reductiedoelstelling De totale CO 2 -uitstoot is in 2011 7,4% gestegen ten opzichte van 2010. De doelstelling was echter een reductie van 3%. Echter, zoals hierboven aangegeven komt dit voornamelijk door de wijziging in de conversiefactor van groene stroom. Als deze factor niet wordt meegenomen, zorgt het elektriciteitgebruik in totaal voor 517,45 ton CO 2 ; 2,2% minder dan 2010. Dan zou de totale uitstoot met 1,5% zijn gereduceerd. Nog steeds is dit niet de 3% waarnaar werd gestreefd. Dit valt vooral te wijten aan de toename in vluchten. De internationale kantoren van Priva hebben in 2011 toch meer ondersteuning nodig gehad dan verwacht.

1.200,00 1.000,00 800,00 600,00 400,00 2011 2010 200,00 0,00 Totaal scope 1 Totaal scope 2 Figuur 11 Vergelijking CO 2 -uitstoot scope 1 en 2 2011 vs 2010 7.2 Vooruitblik komende jaren Ondanks dat de CO 2 -footprint in 2011 met 7,4% is gestegen ten opzichte van 2010, is de verwachting dat de doelstelling in de komende jaren toch wordt gehaald. Alle maatregelen die in 2011 en 2012 in gang zijn gezet en in de komende jaren verder worden uitgerold, zullen voor een grote reductie in CO 2 -uitstoot zorgen; ondanks de wijzigingen in conversiefactoren.