Gemeente Den Haag BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van de raadsleden de heer Ramnewash en mevrouw Zandstra sv 2015.145 RIS 281520 Regnr. DSO/2015.306 Den Haag, 21 april 2015 Inzake: Hoge rekeningen voor het gebruik van aardwarmte en stadsverwarming De gemeenteraad De raadsleden de heer Ramnewash en mevrouw Zandstra hebben op 20 maart 2015 een brief met daarin achttien vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht. Overeenkomstig artikel 30 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt. In het AD/Haagsche Courant van maandag 2 maart wordt melding gemaakt dat bewoners in Ypenburg hoge rekeningen betalen voor het gebruik van stadsverwarming. Deze discussie duurt al geruime tijd, zo blijkt uit het voorstel van het college inzake vaststelling bestemmingsplan Ypenburg Warmtekrachtcentrale uit 2012 (RIS 256805). Eerder constateerde de PvdA al dat bewoners van Het Venster aan de Berensteinlaan in Zuid West ook onverklaarbare hoge rekeningen betalen. Dit geldt ook voor de bewoners van de nieuwbouwprojecten Cabo Verde, De Oriënt en Via Salsa in Transvaal. Eerder waren er problemen met stadsverwarming bij de nieuwbouw in Duindorp. De PvdA wil duurzaamheid van woningen stimuleren, maar tegelijkertijd moet het draagvlak onder bewoners niet verloren gaan door onverklaarbare energierekeningen. 1. Heeft het college kennis genomen van de berichten in AD/Haagsche Courant en De Posthoorn over de hoge rekeningen voor het gebruik van stadsverwarming en aardwarmte? Deelt het college de zorgen van bewoners? Zo nee, waarom niet. Ja. Het college herkent het punt dat er klachten zijn over tarifering van warmte. Bron: Kamer wil eerlijke prijs voor stadsverwarming: http://www.ad.nl/ad/nl/1012/nederland/article/detail/3877065/2015/03/02/kamer-wil-eerlijke-prijsvoor-stadsverwarming.dhtml Bron: De Posthoorn- Torenhoge energienota s in Den Haag: https://denhaag.pvda.nl/2014/12/posthoorn-torenhoge-energienotas-in-den-haag/
DSO/2015.306 2 2. Is het college bekend met de hoge en onverklaarbare rekeningen van Hagenaars? Zo ja, wat gaat het college eraan doen? Is het college bereid haar aandeelhouderspositie bij Eneco te gebruiken om door een activistische houding te komen voor een duurzaam en klantvriendelijk beleid? Is het college bereid in gesprek te gaan met woningbouwcoöperaties over de onverklaarbare hoge energierekeningen? Zo nee, waarom niet? Het college weet dat er klachten over rekeningen zijn. De tarifering van warmte is geborgd in nationale wetgeving, in dit geval in de Warmtewet. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) ziet toe op de naleving van deze wet. In het kader van gelijk speelveld dienen de regels voor alle burgers, klanten en energiemaatschappijen gelijk te zijn. De nationale wetgever is primair aan zet. Gezien de vele klachten is het college blij dat het Rijk deze handschoen inmiddels heeft opgepakt door de evaluatie van de Warmtewet te vervroegen. Daarnaast is het college in gesprek met woningcorporaties over hun medeverantwoordelijkheid voor het verduurzamen van de woningvoorraad in het kader van nieuwe prestatieafspraken en hun visie op nieuw warmtebeleid. Daarbij streeft het college ernaar de rol van klanten in afspraken te verankeren. 3. Welke verantwoordelijkheid kan de gemeente nemen om de problemen rondom aardwarmte en stadsverwarming te voorkomen als we deze duurzame energiebronnen willen uitbreiden? Is het college bereid een positie om geschillen op te lossen, zoals een ombudsvoorziening, op te nemen in haar warmtevisie? Huurders en woningeigenaren die zijn aangesloten op een warmtenet hebben een contract met de leverancier van warmte. Voor naleving van de Warmtewet is de ACM opgericht. Bovendien is het voor een leverancier van warmte verplicht zich bij een onafhankelijke geschillencommissie aan te sluiten. Bewoners kunnen met hun klachten terecht bij het door ACM opgezette overheidsloket ConsuWijzer. De gemeente heeft geen juridische rol in de Warmtewet. In een ombudsvoorziening is dan ook immers voorzien. Het introduceren van nog een ombudsvoorziening is daarmee niet efficiënt en daarnaast zelfs verwarrend voor de consument. 4. Deelt het college de opvatting dat de belofte nagekomen dient te worden dat, aan de bewoners die gebruik maken van aardwarmte en stadsverwarming, deze minimaal even hoge of gelijkwaardige rekeningen dienen te betalen dan als zij een cv ketel hadden? En wat is het voordeel van aardwarmte en stadsverwarming ten opzichte van woonlasten? Het college deelt deze opvatting. In de Warmtewet is het niet-meer-dan-anders principe vastgelegd voor kleinverbruikers. Dit betekent dat warmteleveranciers geen hoger tarief in rekening mogen brengen dan een vergelijkbare met gas verwarmde woning. De operationalisering van dit principe naar tarieven is voor een groot deel vastgelegd in de Warmtewet, het Warmtebesluit en de Warmteregeling. Omdat er ook landelijk meer klachten zijn over de tariefstelling ziet ook het college uit naar de vervroegde evaluatie van de Warmtewet in 2016. 5. Wat is de verantwoordelijkheid van het college in het Niet meer dan anders -principe uit de Warmte Wet? Zie antwoord op vraag 4. 6. Klopt de opvatting van de bewoners van Ypenburg dat de huizen in Ypenburg minder goed geïsoleerd zijn vanwege stadsverwarming om ze voor een lagere prijs te bouwen? Is er dan sprake van een vergelijkbaar tarief met woningen die gas CV ketels hebben en door de autoriteit Consument en Markt jaarlijks wordt vastgesteld? Wat doet het college om hier invloed op uit te oefenen? Voor de realisatie van Ypenburg zijn tussen de projectontwikkelaars en energieleverancier (Eneco) afspraken gemaakt over warmtevoorziening van de woningen. Alle nieuwbouwwoningen moeten voldoen aan het Bouwbesluit met daarin een Energie Prestatie Norm (EPN).
DSO/2015.306 3 Stadsverwarming wordt als maatregel gewaardeerd in de energieprestatie evenals isolatie. Een combinatie van die twee maatregelen kan leiden tot iets minder isolatie dan woningen zonder stadverwarming. Ook om deze reden ziet het college uit naar de evaluatie van de Warmtewet in 2016. Het bewonersplatform Ypenburg, Eneco en de gemeente Den Haag zijn van plan om over de verduurzaming van het warmtenet een intentieovereenkomst aan te gaan en op basis daarvan gezamenlijk stappen te zetten die passen in het aangekondigde warmtebeleid van het college. 7. Klopt het dat het vastrecht jaarlijks omhoog gaat als men de huizen beter isoleert bij woningen die zijn aangesloten op stadsverwarming? Kan Eneco eenzijdig zonder onderbouwing het vastrecht verhogen? Strookt dat met de doelstelling om woningen in het kader van de klimaatdoelstelling beter te isoleren? Welke afspraken kan de Gemeente hierover maken met de aanbieders van stadsverwarming en aardwarmte? Verhogingen van tarieven zijn alleen legitiem, wanneer de leverancier nog niet het maximumtarief uit de wet in rekening brengt of omdat de maximumprijs en/of de berekeningswijze door de ACM naar boven wordt aangepast. Dat geldt voor alle warmteleveranciers, dus ook voor Eneco. Het college is van mening dat als isoleren geen of weinig effect heeft op de warmterekening hier geen stimulans van uitgaat voor het nemen van klimaatmaatregelen. Ook om die reden ontwikkelt de gemeente nieuw warmtebeleid waarover het college de raad graag alsdan informeert. 8. Is het college bereid voorwaarden te stellen waaraan aanbieders van stadswarmte zouden moeten voldoen voordat de gemeente nieuwe woningen willen aansluiten? Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet? Dit is op dit moment niet mogelijk omdat de Warmtewet daar geen basis voor biedt. Zie antwoord op vraag 3. Minister Kamp heeft op 2 april 2015 in zijn brief over Warmtevisie aan de Tweede Kamer aangekondigd in 2016 te komen met een nieuwe Warmtewet. Als een bewoner een contra expertise wil is zij aangewezen op bedrijven die door de leverancier van de aardwarmte of stadsverwarming worden betaald. Volgens de PvdA is het niet wenselijk dat de leverancier op deze wijze haar eigen product keurt. 9. Is het college het er mee eens dat deze situatie niet wenselijk is, en ziet het andere mogelijkheden? Zo ja, welke? Zie antwoord op vraag 3. Eneco, Staedion en Vestia zijn grote leveranciers van aardwarmte in Den Haag. De PvdA heeft meerdere klachten ontvangen omtrent de afhandeling van klachten. Bewoners van Het Venster zijn al jaren een verbeten strijd aan het voeren over de onverklaarbare hoge rekeningen. 10. Is het college bereid met Eneco, Staedion en Vestia in overleg te gaan over de hoge energierekeningen en hoe daar in de toekomst mee om te gaan? Nee. Het college is van mening dat voor nieuwe warmtebeleid een uitgangspunt moet zijn dat tarieven transparant zijn en een prikkel moeten bevatten om energiebesparingsmaatregelen te nemen. Zie ook antwoord op vraag 7. 11. Waarom duurt de klachtenafhandeling bij Eneco en Staedion zo lang? Waar kunnen Hagenaars terecht met vragen en klachten over hoge energierekeningen? En welke rol kan de huurcommissie of ombudsman daarbij spelen? Zie antwoord op vraag 3. Woningbouwcorporaties beschikken over een huurcommissie en een klachtencommissie.
DSO/2015.306 4 12. Is het een idee om een decentrale klachtenvoorziening voor bewoners in de warmtevisie op te nemen? In de Warmtewet is een klachtenvoorziening geregeld. Zie antwoord op vraag 3. 13. Klopt het dat de installatie in het complex Het Venster niet goed was afgesteld? Dit is het college niet bekend. 14. Waarom is het vastrecht hoger bij aardwarmte dan bij reguliere energievoorziening? En waarom wordt er koud recht in rekening gebracht? Het is van belang onderscheid te maken in enerzijds diepe aardwarmte tot (dieper dan 500m), ook wel geothermie genoemd en ondiepe aardwarmte, vaak warmte koude opslag (WKO) genoemd. Een op WKO aangesloten woning kent een lage temperatuur aansluiting (tussen 10 en 15 C) en heeft een warmtepomp. Een warmtepomp verwarmt in de winter de woning en kan in de zomer de woning koelen. Afhankelijk van het gekozen concept en de kostenafspraken van de ontwikkelaar hierover kan vastrecht anders zijn dan bij een gaswoning. De Haagse woningcorporaties en energie spelen een belangrijke rol in het kader van een duurzaam woonbeleid in Den Haag. 15. Gaat het college tijdens de prestatieafspraken in gesprek met de corporaties omtrent hun rol in de verduurzaming met betrekking tot de vernieuwing van het vastgoed en het opereren naar beheersbare woonlasten in combinatie met duurzaam vastgoedbeheer? Worden hierin voorbeelden uit andere steden in mee genomen, zoals bijvoorbeeld de 0 op de meter -woningen? Ja. Het college laat zich graag inspireren door voorbeelden van duurzaam vastgoedbeheer. 16. Welke gemeentelijke en landelijke fondsen van het nationaal Energieakkoord worden nu of in de toekomst ingezet door woningcorporaties en energiemaatschappijen voor de verduurzaming van woningen, en welke andere mogelijkheden ziet het college? Indien geen enkele, waarom niet? De woningcorporaties maken, daar waar het mogelijk is, gebruik van de Stimuleringsregeling energieprestatie huursector (STEP) van het rijk. Energiemaatschappijen maken vaak gebruik van Subsidie stimulering duurzame energieproductie (SDE+) van het rijk. Het college vindt dat er meer van de nationale fondsen gebruikt gemaakt moet kunnen worden en zal daar woningbouwcorporaties en anderen op blijven aanspreken. De Stimuleringsregeling energieprestatie huursector (STEP) richt zich op verhuurders van huurwoning(en) in de gereguleerde huursector. Voorwaarde voor de corporaties is om tenminste label B te halen en 3 labelstappen. De STEP-subsidie is vooral geschikt voor grondgebonden eengezinswoningen in landelijke gebieden; de naoorlogse rijtjeswoning. De aanvragen vanuit Den Haag en andere grote steden blijven vooralsnog achter, omdat het bezit van corporaties hier voornamelijk bestaat uit appartementencomplexen. In de praktijk blijkt dat het halen van label B in deze bestaande appartementencomplexen moeilijk haalbaar en kostbaar is, terwijl juist hier de verduurzamingsopgave in de bestaande voorraad het grootst is. Den Haag heeft in G4-verband het voortouw genomen om deze problematiek bij het Ministerie van BZK onder de aandacht te brengen, onder andere via een werkbezoek aan de wijk Mariahoeve. Wij blijven pleiten bij het Ministerie voor een sub-regeling met ruimere subsidievoorwaarden voor grootstedelijke corporaties die appartementencomplexen verduurzamen. De gemeente heeft met het doel energiebesparing en stimulering van duurzame energieopwekking en stimulering van werkgelegenheid in Den Haag het Energiefonds Den Haag (ED) opgericht.
DSO/2015.306 5 Dit ED-fonds richt zich op duurzaamheidsinvesteringen in maatschappelijk vastgoed, daar waar de markt daar niet in voorziet. De gemeente werkt aan een fonds voor andere doelgroepen (VVE-en, corporatiewoningen, niet-gemeentelijk maatschappelijk vastgoed) dat mogelijk dit jaar operationeel kan zijn. 17. Streeft het college naar een breder aanbod van aanbieders van stadsverwarming en aardwarmte zodat bewoners iets te kiezen hebben? Welke mogelijkheden biedt de afvalwarmte uit de Rotterdamse haven of van DUNEA voor woningen in Den Haag? Op welke wijze en met welk tempo gaat Den Haag haar woningen verduurzamen? Ja. Het college betrekt al deze overwegingen bij de ontwikkeling van nieuw warmtebeleid. Zie ook antwoord op vraag 7. Naast de ontwikkeling van nieuw beleid gericht op warmtetransitie zet het college haar beleid dat gericht is op woningverduurzaming voort. Dat beleid gaat ook gaat over energiebesparing en duurzame energieopwekking. Het college informeert u daarover rond de zomer. 18. Wat zou de verdere verduurzaming van de woningen door middel van aardwarmte en stadsverwarming in Den Haag aan banen en werkgelegenheid kunnen opleveren? Beide vormen van duurzame energieopwekking maken deel uit van nieuw warmtebeleid. Landelijk onderzoek, het SER energieakkoord en de Maatschappelijke Kosten Baten Analyse van de warmtevisie Zuid Holland, door CE Delft uitgevoerd in opdracht van het mede door de gemeente Den Haag opgerichte Projectbureau Warmte Koude Zuid Holland, tonen aan dat werkgelegenheidseffecten landelijk aanzienlijk zijn. De exacte raming voor Den Haag is niet bekend. Het college zal hier bij nieuw warmtebeleid op ingaan. Het college van burgemeester en wethouders, de secretaris, de burgemeester, mw. A.W.H. Bertram J.J. van Aartsen