Praten helpt. Mieke Winants verpleegkundig counseler seksuologie NVVS

Vergelijkbare documenten
Nierfalen en Seksualiteit

Chronisch nierlijden en seksualiteit. informatie voor patiënten

Is seks een issue? U C L M

Intimiteit en Parkinson

Voorwoord 11 1 Wat is een seksueel probleem en welke verschillende seksuele problemen zijn er? 13

Verschil in verlangen

PATIËNTEN INFORMATIE. Erectiestoornissen na de behandeling bij prostaatkanker m.b.v. de da Vinci robot Erectiele disfunctie

Doc 69 Liefde,seks, senior

Communicatie, intimiteit en seksualiteit bij mensen met een nieraandoening. Niervereniging zaterdag 16 januari 2016

Kanker en Seksualiteit?

Overzicht. Het werkt hier beneden niet meer zo goed 16/04/2013. Kennis. Attitude. Gespreksvaardigheden. Inge Paesschierssens - Week van de

FAQ Ouderen en seksualiteit. Hoeveel ouderen hebben een partner? Worden ouderen nog wel eens verliefd? Vinden ouderen seks belangrijk?

Astma of COPD en seksualiteit

kankeren seksualiteit: eenlastigduo?

Seksualiteit bij mensen met een dwarslaesie

Informatie voor patiënten. Diabetes en seksualiteit

Dr. Vibeke Kruse. Coördinator Kankercentrum UZ Gent. 7 juni 2018

Post-hbo opleiding seksuologie

I FEEL Y. De Huid & Seksualiteit. Rieky Dikmans Arts-Seksuoloog NVVS i.o. Happy Met je Huid Festival

Diabetes en seksualiteit

Kayleigh Hendriks Verpleegkundig Specialist Hematologie Aandachtsgebied allogene stamceltransplantaties Maart 2019

Relatie en Intimiteit. Ivonne van Deursen-Oomen AnneMarie Kuijs

Seksualiteit en kanker een zwarte doos. Marjoke Van Coillie in samenwerking met het AZ Sint-Lucas, AZ Sint-Jan en UZ Gent

e-book SEKSHULP Erectieproblemen Dr. Debby de Haas arts-seksuoloog

Wat is een erectiestoornis? Hoe ontstaat een erectie?

DOEN EN LATEN. Take home SOLK Aandoeningen vragen om adaptatie van seks

Patiënteninformatie. Seksualiteit en gynaecologische kanker

I Inleiding 7. 1 Uitgangspunten 7 2 Wat is seksualiteit? 10 3 Seksuele ontwikkeling 18. II Theoretische achtergrond van seksualiteit 24

Workshop Nierziekte en relatie Hoe intiem kun je nog zijn? Hoe kun je nog intiem zijn?

Disclosure belangenverstrengeling. Seksualiteit en intimiteit bij chronische nieraandoeningen. Seksualiteit en ziekte. Waarom WEL aankaarten?

Ik wil weer lekker seksen

Egbert Kruijver. Inhoud Lezing Een veelzijdig vraagstuk. Intimiteit en Seksualiteit In de zorg. seksuoloog NVVS

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening

Erectiestoornissen: wat vrouwen moeten weten.

Psychosociale oncologische zorg. Afstemming en communicatie tussen eerste- en tweedelijn

Naar de seksuoloog polikliniek Verloskunde & Gynaecologie

Wat is een erectiestoornis?

e-book SEKSHULP Niet kunnen klaarkomen Dr. Debby de Haas arts-seksuoloog

Seksualiteit en diabetes mellitus. Polikliniek diabeteszorg

Erectiestoornis. Albert Schweitzer ziekenhuis november 2014 pavo 0858

DE SEKSUELE LEVENSLOOP

MuCeS: voor al uw vragen en problemen op het gebied van seksualiteit Met welke vragen en problemen kan ik bij MuCeS terecht?

Intimiteit en seks bij borstkanker

KANKER EN SEKS: Onderzoek NFK, maart 2017

Medisch Centrum Wilhelmina. Informatie voor patiënten. Poli Seksuologie

I Autonome verzorgingsinstelling. Informatiebrochure. Kanker en seksualiteit

Lust en plezier, ook bij een falende nier. Waarom WEL aankaarten? 4/12/19. Seksualiteit en intimiteit bij chronische nieraandoeningen

Predialyse Informatie over chronische nierschade en de keuzemogelijkheden van behandeling

Astma of COPD en seksualiteit

INFO. Epilepsie en Seksualiteit

Symposium COZ: Seksualiteit bespreekbaar maken vrijdag 29/3/2019. Kristel Mulders Coördinator Oncopsychologen/onco-seksuologe Jessa Ziekenhuis

over?

Inleiding. Wat is een erectiestoornis?

Intimiteit en seksualiteit

Baarmoederslijmvlieskanker

Informatie voor patiënten

St. Antonius Dialysecentrum. Uw dialysecentrum in Nieuwegein en Tiel

Seksuologie. mensenkennis. post-hbo opleiding. Begeleiden bij seksuele problemen

I FEEL Y U. Alopecia & Intimiteit. Rieky Dikmans Arts-Seksuoloog NVVS i.o. NL-N-CZ-PSO

Seksuele gezondheid in Nederland 2017

Wat zijn erectiestoornissen Hoe komt een erectie tot stand Oorzaken erectiestoornissen

Kanker en seksualiteit Infofolder voor hulpverleners.

Bespreken van seksualiteit met MS-patiënten MSMS Knelpuntenanalyse. Seksualiteit en intimiteit. MS en seksualiteit.

Problemen met het seksueel functioneren

Seks, het moet wel leuk blijven!

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis

Project. Projectgroep. Intimiteit en seksuele gezondheid,een zorgprogramma voor kankerpatiënten

Over seks gesproken! Uitnodiging symposium 'Over seks gesproken'

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis

Jaarcongres KP & KNP. Parallelsessie 12 april 2019 SEKS. Noortje Roussel klinisch psycholoog psychotherapeut seksuoloog NVVS

Hoe goed kun jij mensen lezen?

Werkwijze kinderen met een aandoening van urinewegen en geslachtsorganen (urogenitale aandoeningen)

Erectiestoornissen: een frequent voorkomende en behandelbare aandoening.

Baarmoederslijmvlieskanker

Symposium Cheek to Cheek Seksualiteit: een menselijke behoefte. Kristel Mulders Seksuologe UZ-Leuven 7 mei 2015

Palliatieve zorg bij patiënten met eindstadium nierfalen. Noordwest Ziekenhuis

VAN EEN SEKSUEEL PROBLEEM GA JE NIET DOOD MAAR JE KAN ER VAN BINNEN TOCH EEN BEETJE VAN STERVEN...

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling

PATIËNTEN INFORMATIE. Erectiestoornissen na de behandeling bij prostaatkanker m.b.v. de da Vinci robot Erectiele disfunctie

Helen Dowling Instituut psychologische zorg bij kanker. Landelijke Contactdag Nier- en blaaskanker Amersfoort 5 april 2014

SH12B & SH13A. Seksuologie. post-hbo opleiding. Begeleiden bij seksuele problemen. mensenkennis

Weer thuis na een grote gynaecologische operatie. Nazorg en leefregels

Seksualiteit en stoma ONDERZOEK IN SAMENWERKING MET DE NFK

De reis van vanmiddag:

Consultatie en begeleiding bij seksuele problematiek. Centrumlocatie

Waar gaan we het over hebben?

Intimiteit en seksuele gezondheid, een zorgprogramma voor kankerpatiënten

Infoblad KANKER ALGEMEEN. Hormonale therapie

Leven met Multipele Sclerose uitgave 18. MS en seksualiteit EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS

Dit is prostaatkanker

Oncologie. Lastmeter

Enquête intimiteit & seksualiteit Oktober 2017

Postmaster cursus medische psychologie

Bekkenfysiotherapie. bij een overactieve bekkenbodem

Dialyse-afdeling. Patiënteninformatie. Polikliniek Predialyse. Slingeland Ziekenhuis

Wat iedere praktijkondersteuner moet weten over seks Gré van Gelderen en Jim Bender

Transcriptie:

Praten helpt

Dialysepatiënten Afhankelijk. PD 4x in 24 uur HD 3x per week

Seksuele problemen Libidoverlies, niet opgewonden Orgasmeproblemen Pijn bij het vrijen Erectie problemen/ Seksuele ontevredenheid: - Solo problemen ( alleen zijn) - Over eigen uiterlijk - Onvermogen tot intimiteit of knuffelen. -Verschil in seksueel verlangen ( patiënt & partner) - Belevingsproblemen, seks voelt anders - Van lust tot last ( te moe)

Lichamelijk Hormoonhuishouding Afvalstoffen hebben een negatieve invloed op de hypofyse verandering in FSH & LH productie. Geslachtsorganen : minder oestrogeen/ progesteron en testosteron. Vrouwen: eerder in de overgang Mannen: verminderd libido, erectie problemen en minder krachtig zaad.

Lichamelijk Zenuwen en bloedvaten Aantasting van de zenuwen: Minder gevoel of juist hevige pijn Bloedvatvernauwing: minder bloed naar geslachtsorganen waardoor mogelijk erectieproblemen.

Psychische oorzaken en de relatie. Negatief zelfbeeld. Niet kunnen verwerken van de ziekte Niet meer kunnen plassen Faalangst. Katheter Casus Communicatie/ intimiteit

Medicijnen & Sociale factoren

Doel van het project Seksuele hulpverlening en begeleiding aan dialysepatiënten, structureel en toekomstgericht Uitbreiding van deze opzet als voorbeeld voor andere dialysecentra in Nederland doel

Het Project Twee hoofdlijnen 1. Veilig bespreekbaar maken van deze problematiek richting patiënt en richting verpleegkundigen 2. Start verpleegkundige poli seksualiteit & intimiteit

Hoe was het beleid in de afgelopen jaren? Patiënten niet op de hoogte Verschillende visies van verpleegkundigen Andere centra

Bepreekbaar maken. Wat is moeilijk voor de patiënt? Schuldgevoel, Schaamte. Angst & onvermogen. Onwetendheid & Kwetsbaarheid t.a.v. hulpverlener Seksualiteit hoort niet bij ziekte Er zijn al zoveel problemen De enige zijn

Bepreekbaar maken. Waar worstelen hulpverleners mee? Wat vraag je? Welke woorden gebruik je? Welke antwoorden kun je verwachten? Je eigen verlegenheid. Eigen waarden en normen Vaardigheden Niet willen, hoort bij een andere discipline Andere interessen in je vakgebied Wat wil de patiënt?

Interventies / richtlijn Bijscholing Eigen afdeling/ Landelijk Werkgroep Seksualiteit & Dialyse Verpleegkundige richtlijn in werkoverleg besproken. Voorlichtingsmateriaal ontwikkeld Voorlichtingfolders Boekje Dialyse en intimiteit

Project Eerste hoofdlijn= Richtlijn Richtlijn: Patiëntvriendelijk en verpleegkundig professioneel Respect rekening gehouden met alle verschillen. Patiënt is altijd op de hoogte. Verpleegkundigen geven aan dat er voor deze problemen hulp is. Deskundig doorverwijzen nazorg Ieder geeft zijn/ haar eigen grenzen aan.

Project Tweede Hoofdlijn= Poli. Verpleegkundige poli Seksualiteit & Intimiteit Start 16 augustus 2006 Dagdeel per week Verpleegkundige Supervisor Patiënten bespreking in werkgroep seksuologie MZG en AMC

Interventies t.a.v.de verpleegkundige poli Overleg en ondersteuning management & nefrologen Protocol. Beleidsnota. Seksuele anamnese Digitaal patiënten dossier via medview. Revalidatiecentrum / Nel v/d winkelhof Gesprekken supervisor en patiënten bespreking Voorlichtingsavond patiënten en partners met als onderwerp relatie en intimiteit.

Product Poli Protocol, Richtlijn en Nota Cultuuromslag dialyseverpleegkundigen merkbaar, richtlijn werkt Klanten zijn tevreden. Multidisciplinaire samenwerking Andere centra zijn enthousiast NVN en LVDT Boekje en folder

Aanbevelingen Aandacht voor opleiding De opzet kan gebruikt worden voor andere centra Richtlijn, protocol en nota heel toepasbaar op afdelingen met een ander chronisch ziektebeeld of oncologie. samenwerken Platform Dialyseverpleegkundigen/ ondersteuning industrie

Ja kijk. praten helpt

Allen Bedankt voor jullie aandacht. Mieke