I FEEL Y U. Alopecia & Intimiteit. Rieky Dikmans Arts-Seksuoloog NVVS i.o. NL-N-CZ-PSO

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "I FEEL Y U. Alopecia & Intimiteit. Rieky Dikmans Arts-Seksuoloog NVVS i.o. NL-N-CZ-PSO"

Transcriptie

1 Alopecia & Intimiteit Rieky Dikmans Arts-Seksuoloog NVVS i.o. NL-N-CZ-PSO

2 Disclosures Rieky Dikmans Geen potentiële belangenverstrengeling. Voor deze bijeenkomst: Honorarium UCB voor deze presentatie (d.d. 29 mei 2019) Geen sponsoring Geen onderzoeksgeld Geen UCB aandeelhouder

3 Voorstellen Arts-seksuoloog i.o. NVVS Praktijk Utrecht AIOS Psychiatrie OLVG Amsterdam Psychosomatiek Psychodermatologie Arts-onderzoeker Huidpatiënten Nederland Psychosociale problematiek AMC Amsterdam NVDV NVPD

4 HUID/HAAR: binnen / buiten MIND BODY SKIN

5 Programma Algemeen Psychosociaal functioneren Intieme Relaties Seksuele gezondheid Intimiteit bij een aandoening Huid, haar en intimiteit Tips

6

7 Deelprojecten

8 25-50%

9

10 De Huidlastmeter Efficiënt screenen Stepped Care Model

11 Basisbehoefte

12 Relaties

13 Seksualiteit in de maatschappij

14 Jong & Oud

15

16 Seksualiteit is overal

17 Taboe

18 Spreekkamer

19 Hulpverlener Eigen schaamte en schroom Ik heb hier in niets te bieden Niet geleerd in mijn opleiding Daar praat je niet over! Angst voor klacht, als intentie verkeerd wordt begrepen Geen problemen erbij maken Te intiem : seks is privé Angst voor vrijkomende emoties De patiënt niet als seksueel wezen kunnen voorstellen Daar komt de patiënt niet voor Patiënt begint er niet over, dus er zal wel geen seksueel probleem zijn

20 Voorbeeldvragen Sommige mensen merken een verandering in hun seksueel verlangen of functioneren als ze een ziekte krijgen Heeft u last van deze verandering in uw seksuele functioneren? Is er iets veranderd in het seksuele verlangen? Is er iets veranderd in de seksuele opwinding? Ervaart u veranderingen in de erectie? Ervaart u veranderingen in de vochtigheid? In hoeverre is er iets anders in het orgasme? Is de zaadlozing onveranderd? Zijn er pijnklachten bij het vrijen?

21 De patiënt Veel patiënten vinden seksualiteit een belangrijk onderwerp Zitten metvragen Maar vinden het een moeilijk onderwerp om aan te kaarten Patiënten vinden dat professionals het initiatief zouden moeten nemen Andere problemen hebben voorrang Schaamte en schroom Vuile was binnen houden Seksuele onvrede kan ik hier niet bespreken Niet weten hoe het onderwerp aan te snijden

22 Intimiteit versus Seksualiteit

23 Definitie Betekenis van seksualiteit is voor ieder individu anders Seks = lust, intimiteit, liefde, naar, een plicht, troost, ontspanning, afleiding, zelfvertrouwen, relatie bestendigen Heeft te maken met: Waarden & normen Cultuur & Religie Seksuele opvoeding Seksuele ervaringen, Betekenis in de relatie

24 Seksuele gezondheid Seksualiteit en reproductie zijn basale drijfveren in mensenlevens en een fundamentele factor in algemene gezondheid en welzijn. In hun positieve hoedanigheid zijn seksualiteit en reproductie verbonden met het grootste geluk, kwaliteit van leven, en goed sociaal en professioneel functioneren.

25

26

27 Biopsychosociale Model SEKS

28 Seksuele Respons Cyclus

29 Mannen & Vrouwen

30 Seksuele functie Seksuele identiteit seksuele activiteit Seksuele relatie

31 Lichamelijke benodigdheden

32 Psychologische benodigdheden Positieve seksuele gedachten (fantasieën) Positieve verwachte uitkomst Positieve gevoelens Positief zelfbeeld / lichaamsbeeld Ontspanning Aandacht

33 Relationele benodigdheden Communicatie Intimiteit Leuke dingen doen Je gezien voelen Respect Waardering Liefde

34

35 De context van seksualiteit

36 Seks = Complex

37 Seksuele Problematiek

38 Seksueel probleem

39 Seksuele functie Seksuele identiteit seksuele activiteit Seksuele relatie

40

41 Bekende aandoeningen Diabetes Mellitus 30% Nierdialyse 70% Hypertensie 20% Cardiale problemen 25% HIV 50% COPD 66% Reuma 75% Aangeboren afwijkingen 50% Stoma dragers 25% Multiple Sclerose 80% M. Parkinson 50% Epilepsie 25% CVA 60% Depressie 45%

42 Ziekte & Seksualiteit Nieuwe ik diagnose Nieuwe wij klachten pijn & angst voor de behandeling Terug naar palliatieve ziekte klachten Herstel normaal fase

43 Mechanismen Het lichaam wordt veelal onteigend, zichtbaar en tastbaar gemaakt voor derden Vermindering van zelfbeeld Oude patronen passen niet meer Is er geen plaats voor intimiteit Wordt seksualiteit onvoldoende besproken Er is sprake van vermijding Schuldgevoelens Discrepantie in verwachtingen en wensen Miscommunicatie Er is schaamte Angst Somberheid Stigma

44 Functie seksualiteit bij ziekte Lust & bevrediging Herstellen van verstoorde intimiteit Bestendigen partnerrelatie Troost Bevestiging van het lichaamsbeeld Eigenwaarde als mens en man/vrouw verhogend (Fysiek) ontspanningsmiddel Helpt soms tegen de pijn Belangrijke vorm van houvast zijn in tijden van tegenslag. Seksualisering als coping bij heftige emoties

45 Medicatie

46 De Huid

47 De Huid & Seks Grootste seksuele orgaan Seks is goed voor de huid Bij vrouwen toename oestrogeen Zorgt voor een gladdere huid Dikker haar Bij mannen zorgt de toename testosteron spierontwikkeling en baardgroei maar ook voor haaruitval. Bij aanraking van de huid en bij seks oxytocine opwinding, angsten onderdrukt, pijn vermindert, kalmeert en banden versterkt. Cocktail van dopamine, endorfinen, serotonine, prolactine en vasopressine maakt ons gelukkig, ontspannen en evenwichtig. Huid & haar verspreiden feromonen lokstoffen die een rol spelen bij aantrekkingskracht

48 Erogene Zones

49 Aanraking

50 Huid & Haar aandoeningen Duur Tijdelijk/Continue Locatie Gegeneraliseerd / Gelokaliseerd Zichtbaar / Onzichtbaar Genitaal / Oraal / Anaal Aard Jeuk Schilfers Pijnlijk Geïnfecteerd Overdraagbaar Verminderd of verhoogd gevoel Oncologie

51 Huid-Brein-Bekkenbodem

52 Klachten Direct Vrijen doet pijn Vrijen gaat niet meer Indirect Verminderd of verschil in verlangen / opwinding Lubricatie stoornis of erectie stoornis Orgasme problematiek Partner relatie problematiek Co-morbiditeit: depressie, angststoornis, suïcidaliteit Mensen een huidaandoening van het hoofd, de nek en het genitaal hebben vaker seksuele klachten.

53 Wetenschap

54 Tips Zelfacceptatie & zelfvertrouwen Eigenaar van eigen seksualiteit Vaste rollen / verwachtingspatronen loslaten Kwetsbaarheid & communicatie Betrekken van je partner Omgeving & tijd Zelfzorg & stressreductie

55 Vermijding

56 Communicatie

57 Aanpassing

58 Creativiteit & Fantasie

59 Vraag hulp Verwijzers Huisarts Dermatoloog Hulpverlener Praktijkondersteuner Psycholoog Haptonoom Maatschappelijk werker Bekkenbodemtherapeut Seksuoloog

60 Websites

61 Vergoeding

62 Stay In Touch!

I FEEL Y. De Huid & Seksualiteit. Rieky Dikmans Arts-Seksuoloog NVVS i.o. Happy Met je Huid Festival

I FEEL Y. De Huid & Seksualiteit. Rieky Dikmans Arts-Seksuoloog NVVS i.o. Happy Met je Huid Festival De Huid & Seksualiteit Rieky Dikmans Arts-Seksuoloog NVVS i.o. Happy Met je Huid Festival 29-09-18 Voorstellen Arts-seksuoloog i.o. NVVS OLVG Oost in Amsterdam Psychiatrie en Psychosomatiek LMC in Leiden

Nadere informatie

Intimiteit en seks bij borstkanker

Intimiteit en seks bij borstkanker Intimiteit en seks bij borstkanker Patientenvoorlichting 28 november 2013 Jurgen Knobel, GZ-psycholoog in opleiding tot klinisch psycholoog/ seksuoloog NVVS Inhoud Draaglast en draagkracht Fasen in ziekteproces

Nadere informatie

Relatie en Intimiteit. Ivonne van Deursen-Oomen AnneMarie Kuijs

Relatie en Intimiteit. Ivonne van Deursen-Oomen AnneMarie Kuijs Relatie en Intimiteit Ivonne van Deursen-Oomen AnneMarie Kuijs Wat hoop je vandaag mee te nemen, te horen en/of te leren? Wat is communicatie Communicatie is een proces tussen zender en ontvanger De boodschap

Nadere informatie

Kanker en Seksualiteit?

Kanker en Seksualiteit? Birgit Van hoorde Centrum voor Seksuologie en Gender UZ Gent Kanker en Seksualiteit? Intimiteit en seksualiteit bij kanker: wat is normaal? INHOUD Seksualiteit Kanker: gevolgen voor seksualiteit Taak seksuoloog

Nadere informatie

Egbert Kruijver. Inhoud Lezing 19-06-15. Een veelzijdig vraagstuk. Intimiteit en Seksualiteit In de zorg. seksuoloog NVVS

Egbert Kruijver. Inhoud Lezing 19-06-15. Een veelzijdig vraagstuk. Intimiteit en Seksualiteit In de zorg. seksuoloog NVVS Egbert Kruijver seksuoloog NVVS Intimiteit en Seksualiteit In de zorg Een veelzijdig vraagstuk Egbert Kruijver MW-VO / seksuoloog NVVS 18-06-2015 Het Nachtcongres Seksuoloog in de revalidatie Sophia Revalidatie

Nadere informatie

Doc 69 Liefde,seks, senior

Doc 69 Liefde,seks, senior Doc 69 Liefde,seks, senior Let s talk about seks Riët Daniel, Gezondheidszorgpsycholoog en seksuoloog, Marjolein Oerlemans huisarts, Minouche van Rumste, gynaecoloog Doelen Bewustwording Kennis hebben

Nadere informatie

kankeren seksualiteit: eenlastigduo?

kankeren seksualiteit: eenlastigduo? kankeren seksualiteit: eenlastigduo? C.M. Bax arts-seksuoloog NVVS IJsselland Duodagen, 7-8 april 2016 Disclosure sheet Vereniging Medische Staf (Disclosureslide voor sprekers op nascholingsbijeenkomsten

Nadere informatie

HET SEKSUELE BREIN VERSTOORD. Inleiding op de invloed van NAH op de seksualiteit

HET SEKSUELE BREIN VERSTOORD. Inleiding op de invloed van NAH op de seksualiteit HET SEKSUELE BREIN VERSTOORD Inleiding op de invloed van NAH op de seksualiteit Egbert Kruijver MW-VO / seksuoloog NVVS 28-11-2011 HAARLEM Egbert Kruijver NVVS seksuoloog Seksuoloog in de revalidatie Sophia

Nadere informatie

I Inleiding 7. 1 Uitgangspunten 7 2 Wat is seksualiteit? 10 3 Seksuele ontwikkeling 18. II Theoretische achtergrond van seksualiteit 24

I Inleiding 7. 1 Uitgangspunten 7 2 Wat is seksualiteit? 10 3 Seksuele ontwikkeling 18. II Theoretische achtergrond van seksualiteit 24 Inhoud I Inleiding 7 1 Uitgangspunten 7 2 Wat is seksualiteit? 10 3 Seksuele ontwikkeling 18 II Theoretische achtergrond van seksualiteit 24 4 Factoren die seksualiteit beïnvloeden: een biopsychosociaal

Nadere informatie

Intimiteit en Parkinson

Intimiteit en Parkinson + Intimiteit en Parkinson Anouk van Dillen Gezondheidszorgpsycholoog Seksuoloog NVVS + 14 februari, een mooie dag om over intimiteit te praten! + Nadruk op: - het positieve - wat wel kan - verbetering

Nadere informatie

E-learning Kwaliteit van Leven Oda van Cranenburgh

E-learning Kwaliteit van Leven Oda van Cranenburgh E-learning Kwaliteit van Leven Oda van Cranenburgh Voorjaarsconferentie Alopecia Vereniging 11 april 2015, Bunnik Missie Huidfonds Fondsenwervende organisatie die tot doel heeft een uitvoerende en verbindende

Nadere informatie

Seksualiteit en COPD onbesproken maakt onbemind. Maar.waarom en hoe maak je het bespreekbaar? Disclosure belangen spreker

Seksualiteit en COPD onbesproken maakt onbemind. Maar.waarom en hoe maak je het bespreekbaar? Disclosure belangen spreker Seksualiteit en COPD onbesproken maakt onbemind. Maar.waarom en hoe maak je het bespreekbaar? Cynthia Hallensleben, PVK cahag-cursus 2017 1 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Consultatie en begeleiding bij seksuele problematiek. Centrumlocatie

Consultatie en begeleiding bij seksuele problematiek. Centrumlocatie Centrumlocatie In deze tijd van openheid in de media over seksualiteit lijkt het alsof seks iets vanzelfsprekends is en er geen problemen op dit gebied bestaan. De indruk wordt gewekt dat seks alleen voorkomt

Nadere informatie

Communicatie, intimiteit en seksualiteit bij mensen met een nieraandoening. Niervereniging zaterdag 16 januari 2016

Communicatie, intimiteit en seksualiteit bij mensen met een nieraandoening. Niervereniging zaterdag 16 januari 2016 Communicatie, intimiteit en seksualiteit bij mensen met een nieraandoening Niervereniging zaterdag 16 januari 2016 Even voorstellen Claudia van der Wel Consulent seksuele gezondheid in Deventer Inhoud

Nadere informatie

In de praktijk Casus carrousel

In de praktijk Casus carrousel In de praktijk Casus carrousel Symposium Sterkte met je tumor Maastricht, 13 april 2017 Marc Kamps, medisch maatschappelijk werker Alied van der Aa, gezondheidszorgpsycholoog Hans Mos, geestelijk verzorger

Nadere informatie

Seksualiteit, seksuologie en hiv. Tom Platteau Seksuoloog ITG/Helpcenter

Seksualiteit, seksuologie en hiv. Tom Platteau Seksuoloog ITG/Helpcenter Seksualiteit, seksuologie en hiv Tom Platteau Seksuoloog ITG/Helpcenter tplatteau@itg.be Overzicht van de presentatie Wat is seksualiteit? Hoe verloopt seksualiteit en waar kan het misgaan? Seksualiteit

Nadere informatie

Bio Humans do it with their brains. Het belangrijkste seksorgaan is. Hersenletsel: wat gebeurt er nu met de seks? Seksualiteit is?

Bio Humans do it with their brains. Het belangrijkste seksorgaan is. Hersenletsel: wat gebeurt er nu met de seks? Seksualiteit is? Seksualiteit is? Hersenletsel: wat gebeurt er nu met de seks? Jim Bender Niels Farenhorst Seksualiteit + NAH is? Het belangrijkste seksorgaan is. 5 Bio Humans do it with their brains. 6 1 Dus: Hersenletsel

Nadere informatie

Kom op CBT-er: en nu ook de seks!

Kom op CBT-er: en nu ook de seks! Kom op CBT-er: en nu ook de seks! Ellen Laan, Gz-psycholoog, Seksuoloog NVVS, e.t.laan@amc.uva.nl Reinhilde Melles, Klinisch Psycholoog BiG, VGcT, Seksuoloog NVVS reinhilde.melles@mumc.nl Wat moet een

Nadere informatie

10-12-2013. Bespreken van seksualiteit met MS-patiënten MSMS 2013. Knelpuntenanalyse. Seksualiteit en intimiteit. MS en seksualiteit.

10-12-2013. Bespreken van seksualiteit met MS-patiënten MSMS 2013. Knelpuntenanalyse. Seksualiteit en intimiteit. MS en seksualiteit. Richtlijn: Diagnostiek, behandeling en functioneren bij multiple sclerose. MSMS 2013 Bespreken van seksualiteit met MS-patiënten Niels Farenhorst Klinisch psycholoog Aanbevolen wordt om het informeren

Nadere informatie

Dermatologiecongres (Chronische) Huidziekten en seksualiteit

Dermatologiecongres (Chronische) Huidziekten en seksualiteit Dermatologiecongres 2018 (Chronische) Huidziekten en seksualiteit Drs. Ilaniek Zantingh Gz-psycholoog / seksuoloog NVVS Disclosures Potential disclosures Ilaniek Zantingh Possible relevant relation with

Nadere informatie

De reis van vanmiddag:

De reis van vanmiddag: Disclosure Ik heb geen connecties met de farmaceutische industrie of anderszins, waardoor mijn professionele objectiviteit zou kunnen worden beïnvloed. Woet Gianotten De reis van vanmiddag: 1. Een ander

Nadere informatie

SPECIAL seksualiteit en intimiteit 1_5

SPECIAL seksualiteit en intimiteit 1_5 hersenz special Seksualiteit en intimiteit na hersenletsel > oorzaken van problemen met seksualiteit > gevolgen van seksuele problemen > aandacht voor de partner > het verhaal van rob > iris versteijnen,

Nadere informatie

Leven met Multipele Sclerose uitgave 18. MS en seksualiteit EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS

Leven met Multipele Sclerose uitgave 18. MS en seksualiteit EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS Leven met Multipele Sclerose uitgave 18 MS en seksualiteit EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS Inleiding Seksualiteit betekent voor iedereen iets anders, maar voor de meeste mensen is het een belangrijk

Nadere informatie

Kayleigh Hendriks Verpleegkundig Specialist Hematologie Aandachtsgebied allogene stamceltransplantaties Maart 2019

Kayleigh Hendriks Verpleegkundig Specialist Hematologie Aandachtsgebied allogene stamceltransplantaties Maart 2019 Kayleigh Hendriks Verpleegkundig Specialist Hematologie Aandachtsgebied allogene stamceltransplantaties Maart 2019 MAAK JE HET BESPREEKBAAR? Doelen Waarom moet seksualiteit besproken worden Welke problemen

Nadere informatie

ORGAANTRANSPLANTATIE SEKSUALITEIT, VEILIG VRIJEN EN KINDERWENS

ORGAANTRANSPLANTATIE SEKSUALITEIT, VEILIG VRIJEN EN KINDERWENS ORGAANTRANSPLANTATIE SEKSUALITEIT, VEILIG VRIJEN EN KINDERWENS UMCG afd. Maag, Darm, Leverziekten Maart 2013 INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Seksualiteit na een orgaantransplantatie 3 Praten over seksualiteit

Nadere informatie

Intimiteit en seksualiteit

Intimiteit en seksualiteit UMCG Centrum voor Revalidatie Intimiteit en seksualiteit bij chronische ziekte of lichamelijke beperking Tekst met dank aan Egbert Kruijver, revalidatieseksuoloog voor Sophia Revalidatie in Den Haag en

Nadere informatie

Disclosure belangenverstrengeling. Seksualiteit en intimiteit bij chronische nieraandoeningen. Seksualiteit en ziekte. Waarom WEL aankaarten?

Disclosure belangenverstrengeling. Seksualiteit en intimiteit bij chronische nieraandoeningen. Seksualiteit en ziekte. Waarom WEL aankaarten? 4/15/18 Disclosure belangenverstrengeling Geen belangenverstrengeling Lust en plezier, ook bij een falende nier Seksualiteit en intimiteit bij chronische nieraandoeningen 2 Seksualiteit en ziekte Seksualiteit

Nadere informatie

Lust en plezier, ook bij een falende nier. Waarom WEL aankaarten? 4/12/19. Seksualiteit en intimiteit bij chronische nieraandoeningen

Lust en plezier, ook bij een falende nier. Waarom WEL aankaarten? 4/12/19. Seksualiteit en intimiteit bij chronische nieraandoeningen Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of

Nadere informatie

Seksualiteit. De zoektocht naar intimiteit na diagnose. Vanessa Gryspeerdt 11 februari 2017

Seksualiteit. De zoektocht naar intimiteit na diagnose. Vanessa Gryspeerdt 11 februari 2017 Seksualiteit De zoektocht naar intimiteit na diagnose Vanessa Gryspeerdt 11 februari 2017 Kanker en seksualiteit 1 e opzicht: tegengesteld Seksualiteit: plezier en ontspanning Kanker: zorgen en spanning

Nadere informatie

Wat iedere praktijkondersteuner moet weten over seks Gré van Gelderen en Jim Bender

Wat iedere praktijkondersteuner moet weten over seks Gré van Gelderen en Jim Bender SEKS ALS JE CHRONISCH ZIEK BENT Wat iedere praktijkondersteuner moet weten over seks Gré van Gelderen en Jim Bender Een chronische ziekte heeft vaak invloed op het seksleven. Omdat de praktijkondersteuner

Nadere informatie

Zorg na de diagnose. Emete Solmaz, specialist ouderengeneeskunde, Royaal Thuis Brian Sinnema, casemanager dementie, HWW Zorg

Zorg na de diagnose. Emete Solmaz, specialist ouderengeneeskunde, Royaal Thuis Brian Sinnema, casemanager dementie, HWW Zorg Zorg na de diagnose Emete Solmaz, specialist ouderengeneeskunde, Royaal Thuis Brian Sinnema, casemanager dementie, HWW Zorg Disclosure belangen sprekers Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Nierfalen en Seksualiteit

Nierfalen en Seksualiteit Nierfalen en Seksualiteit 1 Inhoudsopgave Inleiding Seksuele problemen bij nierfalen Bij mannen en vrouwen Factoren die het seksueel functioneren kunnen beïnvloe- den Bespreekbaar maken Maatschappelijk

Nadere informatie

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk

Nadere informatie

Relatievorming en Seksualiteit bij jongeren met cerebrale parese

Relatievorming en Seksualiteit bij jongeren met cerebrale parese Relatievorming en Seksualiteit bij jongeren met cerebrale parese drs. Diana Wiegerink psycholoog / onderzoeker bij Erasmus MC / Rijndam revalidatiecentrum, Rotterdam Presentatie voor TransitieNet maart

Nadere informatie

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk

Nadere informatie

Chronisch nierlijden en seksualiteit. informatie voor patiënten

Chronisch nierlijden en seksualiteit. informatie voor patiënten Chronisch nierlijden en seksualiteit informatie voor patiënten CHRONISCH NIERLIJDEN EN SEKSUALITEIT 3 WAT IS SEKSUALITEIT? 4 SEKSUELE PROBLEMEN EN HUN OORZAKEN 4 PROFESSIONELE HULP? 6 CONTACTGEGEVENS 7

Nadere informatie

SPREKEN OVER SEKSUALITEIT IN DE CONTEXT VAN PIJN: WAT NA DE PIJNLIJKE STILTE...?!

SPREKEN OVER SEKSUALITEIT IN DE CONTEXT VAN PIJN: WAT NA DE PIJNLIJKE STILTE...?! SPREKEN OVER SEKSUALITEIT IN DE CONTEXT VAN PIJN: WAT NA DE PIJNLIJKE STILTE...?! Paul Enzlin Instituut voor Familiale en seksuologische Wetenschappen (KU Leuven) Centrum voor klinische seksuologie en

Nadere informatie

Praten helpt. Mieke Winants verpleegkundig counseler seksuologie NVVS

Praten helpt. Mieke Winants verpleegkundig counseler seksuologie NVVS Praten helpt Dialysepatiënten Afhankelijk. PD 4x in 24 uur HD 3x per week Seksuele problemen Libidoverlies, niet opgewonden Orgasmeproblemen Pijn bij het vrijen Erectie problemen/ Seksuele ontevredenheid:

Nadere informatie

Jaarcongres KP & KNP. Parallelsessie 12 april 2019 SEKS. Noortje Roussel klinisch psycholoog psychotherapeut seksuoloog NVVS

Jaarcongres KP & KNP. Parallelsessie 12 april 2019 SEKS. Noortje Roussel klinisch psycholoog psychotherapeut seksuoloog NVVS Jaarcongres KP & KNP Parallelsessie 12 april 2019 SEKS praten over seks, kennis over complexe comorbiditeit en timing van interventies Noortje Roussel klinisch psycholoog psychotherapeut seksuoloog NVVS

Nadere informatie

Workshop Nierziekte en relatie Hoe intiem kun je nog zijn? Hoe kun je nog intiem zijn?

Workshop Nierziekte en relatie Hoe intiem kun je nog zijn? Hoe kun je nog intiem zijn? Workshop Nierziekte en relatie Hoe intiem kun je nog zijn? Hoe kun je nog intiem zijn? Hanneke Bolt Arts seksuoloog NVVS Positieve invloed van seks op het welzijn van mensen Lichamelijk: Stress vermindering

Nadere informatie

Voorwoord 11 1 Wat is een seksueel probleem en welke verschillende seksuele problemen zijn er? 13

Voorwoord 11 1 Wat is een seksueel probleem en welke verschillende seksuele problemen zijn er? 13 Omgaan met een sexprobleem.qxd 20-03-07 11:54 Pagina 5 Inhoud Voorwoord 11 1 Wat is een seksueel probleem en welke verschillende seksuele problemen zijn er? 13 Waar hebben seksuele problemen mee te maken?

Nadere informatie

Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131. chapter 10 samenvatting

Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131. chapter 10 samenvatting Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131 chapter 10 samenvatting Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 132 Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 133 Zaadbalkanker wordt voornamelijk bij jonge mannen vastgesteld

Nadere informatie

INFO. Epilepsie en Seksualiteit

INFO. Epilepsie en Seksualiteit INFO Epilepsie en Seksualiteit INLEIDING In deze folder vindt u informatie over seksuele problemen bij epilepsie, de eventuele behandeling daarvan en praktische tips om seksualiteit te bespreken met uw

Nadere informatie

Disclosure belangen sprekernaam:

Disclosure belangen sprekernaam: Disclosure belangen sprekernaam: Geen (potentiële) belangenverstrengeling of Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijf (namen): Sponsoring of onderzoeksgeld van. Honorarium of andere (financiële)

Nadere informatie

Verschil in verlangen

Verschil in verlangen Verschil in verlangen 1 Wat is normaal? Hoe vaak denk je dat mensen samen vrijen in een goede relatie? Twee keer per week, eens in de maand of alleen in de vakantie? Het antwoord op deze vraag zegt iets

Nadere informatie

Seksualiteit bij mensen met een dwarslaesie

Seksualiteit bij mensen met een dwarslaesie Seksualiteit bij mensen met een dwarslaesie De voorlichting en begeleiding rondom seksualiteit bij mensen met een dwarslaesie Wat is het? Voor wie is deze folder? Deze folder is geschreven voor mensen

Nadere informatie

Symposium COZ: Seksualiteit bespreekbaar maken vrijdag 29/3/2019. Kristel Mulders Coördinator Oncopsychologen/onco-seksuologe Jessa Ziekenhuis

Symposium COZ: Seksualiteit bespreekbaar maken vrijdag 29/3/2019. Kristel Mulders Coördinator Oncopsychologen/onco-seksuologe Jessa Ziekenhuis Symposium COZ: Seksualiteit bespreekbaar maken vrijdag 29/3/2019 Kristel Mulders Coördinator Oncopsychologen/onco-seksuologe Jessa Ziekenhuis Seksualiteit en ziekte Uitgangspunt: Seksualiteit is een complex

Nadere informatie

VAN EEN SEKSUEEL PROBLEEM GA JE NIET DOOD MAAR JE KAN ER VAN BINNEN TOCH EEN BEETJE VAN STERVEN...

VAN EEN SEKSUEEL PROBLEEM GA JE NIET DOOD MAAR JE KAN ER VAN BINNEN TOCH EEN BEETJE VAN STERVEN... VAN EEN SEKSUEEL PROBLEEM GA JE NIET DOOD MAAR JE KAN ER VAN BINNEN TOCH EEN BEETJE VAN STERVEN... Paul Enzlin Instituut voor Familiale en Seksuologische Wetenschappen (IFSW, KU Leuven) Centrum voor Klinische

Nadere informatie

Consultatie en begeleiding bij seksuele problematiek

Consultatie en begeleiding bij seksuele problematiek In deze tijd van openheid in de media over seksualiteit lijkt het alsof seks iets vanzelfsprekends is en er geen problemen op dit gebied bestaan. De indruk wordt gewekt dat seks alleen voorkomt onder jonge,

Nadere informatie

DOEN EN LATEN. Take home SOLK 10-03- 13. Aandoeningen vragen om adaptatie van seks

DOEN EN LATEN. Take home SOLK 10-03- 13. Aandoeningen vragen om adaptatie van seks DOEN EN LATEN Peter Leusink, huisarts, seksuoloog NVVS Take home Aandoeningen vragen om adaptatie van seks Adaptatie voornamelijk beperkt door: mythe dat seks spontaan hoort te zijn dwang van coïtale seks

Nadere informatie

Seksualiteit en stoma ONDERZOEK IN SAMENWERKING MET DE NFK

Seksualiteit en stoma ONDERZOEK IN SAMENWERKING MET DE NFK Seksualiteit en stoma ONDERZOEK IN SAMENWERKING MET DE NFK Toen ik in het ziekenhuis de vraag stelde of seks tijdens chemotherapie mocht, kreeg ik als antwoord dat ik dat waarschijnlijk toch niet zou willen.

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Erectiestoornissen na de behandeling bij prostaatkanker m.b.v. de da Vinci robot Erectiele disfunctie

PATIËNTEN INFORMATIE. Erectiestoornissen na de behandeling bij prostaatkanker m.b.v. de da Vinci robot Erectiele disfunctie PATIËNTEN INFORMATIE Erectiestoornissen na de behandeling bij prostaatkanker m.b.v. de da Vinci robot Erectiele disfunctie Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over (de

Nadere informatie

Transplantatiecentrum. Intimiteit, seksualiteit en veilig vrijen na orgaantransplantatie

Transplantatiecentrum. Intimiteit, seksualiteit en veilig vrijen na orgaantransplantatie Transplantatiecentrum Intimiteit, seksualiteit en veilig vrijen na orgaantransplantatie Transplantatiecentrum Intimiteit, seksualiteit en veilig vrijen na orgaantransplantatie 1 Intimiteit, seksualiteit

Nadere informatie

Harteraad zorgt voor informatie over intimiteit en seksualiteit na een hartaandoening

Harteraad zorgt voor informatie over intimiteit en seksualiteit na een hartaandoening Harteraad zorgt voor informatie over intimiteit en seksualiteit na een hartaandoening Een hartaandoening is een ingrijpende gebeurtenis. Veel zaken die vanzelfsprekend waren, staan nu op zijn kop. Naast

Nadere informatie

Intimiteit, seksuele ontwikkeling en beleving bij kinderen (0-18 jr) met een (chronische) aandoening

Intimiteit, seksuele ontwikkeling en beleving bij kinderen (0-18 jr) met een (chronische) aandoening Intimiteit, seksuele ontwikkeling en beleving bij kinderen (0-18 jr) met een (chronische) aandoening De seksuele ontwikkeling van een kind begint al vroeg in het prille leven en loopt eigenlijk door de

Nadere informatie

Informatie over de lastmeter

Informatie over de lastmeter Longgeneeskunde Informatie over de lastmeter www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud De lastmeter... 3 Waar kunt u terecht?... 4 Overzicht diverse hulpverleners binnen het ziekenhuis... 5 Vragen... 7 Contactgegevens...

Nadere informatie

Problemen met het seksueel functioneren

Problemen met het seksueel functioneren Factsheet 2007-4 Problemen met het seksueel functioneren Seksuele gezondheid in Nederland De Rutgers Nisso Groep heeft in 2006 een grootschalige bevolkingsstudie uitgevoerd naar seksuele gezondheid in

Nadere informatie

Als u pijn heeft bij het vrijen

Als u pijn heeft bij het vrijen Als u pijn heeft bij het vrijen 2 Heeft u als vrouw last van pijn bij het vrijen? Veel vrouwen kennen deze klacht. Wat kan hiervan de oorzaak zijn? Hoe kan het CWZ uw klacht behandelen? Dat en meer kunt

Nadere informatie

Weerbaarheid tegen stigmatisering bij mensen met psychose

Weerbaarheid tegen stigmatisering bij mensen met psychose Weerbaarheid tegen stigmatisering bij mensen met psychose Catherine van Zelst Afdeling Psychiatrie en Psychologie, Universiteit Maastricht Masterclass Netwerk Vroege Psychose 6 februari 2015 Disclosure

Nadere informatie

Harteraad zorgt voor info over intimiteit & seksualiteit na hartaandoening of beroerte

Harteraad zorgt voor info over intimiteit & seksualiteit na hartaandoening of beroerte Harteraad zorgt voor info over intimiteit & seksualiteit na hartaandoening of beroerte INTIMITEIT & SEKSUALITEIT NA HARTAANDOENING OF BEROERTE Inleiding Een hartaandoening of een beroerte is een ingrijpende

Nadere informatie

Erectiestoornissen: wat vrouwen moeten weten.

Erectiestoornissen: wat vrouwen moeten weten. Erectiestoornissen: wat vrouwen moeten weten. Erectiestoornissen: wat vrouwen moeten weten. Inleiding Erectiestoornissen zijn min of meer bespreekbaar geworden, hoewel het onderwerp toch nog een beetje

Nadere informatie

Astma of COPD en seksualiteit

Astma of COPD en seksualiteit Astma of COPD en seksualiteit Astma of COPD en seksualiteit Astma of COPD kan invloed hebben op uw seksleven. Dat kan door de ziekte zelf komen, maar ook door medicijnen of door de manier waarop u ermee

Nadere informatie

Psychosomatische fysiotherapie als hulp voor zin in seks?

Psychosomatische fysiotherapie als hulp voor zin in seks? Psychosomatische fysiotherapie als hulp voor zin in seks? Jolanda Kragten Bekkenfysiotherapeut, psychosomatisch fysiotherapeut,haptonomisch werkend fysiotherapeut Zorggroep Almere, NPI 22-03-2013 Verwijzingen

Nadere informatie

e-book SEKSHULP Erectieproblemen Dr. Debby de Haas arts-seksuoloog

e-book SEKSHULP Erectieproblemen Dr. Debby de Haas arts-seksuoloog e-book SEKSHULP Erectieproblemen Dr. Debby de Haas arts-seksuoloog Dit e-book is onderdeel van de serie Sekshulp geschreven door dr. Debby de Haas, arts-seksuoloog NVVS. In haar ervaring zijn er vele mensen

Nadere informatie

Symposium Cheek to Cheek Seksualiteit: een menselijke behoefte. Kristel Mulders Seksuologe UZ-Leuven 7 mei 2015

Symposium Cheek to Cheek Seksualiteit: een menselijke behoefte. Kristel Mulders Seksuologe UZ-Leuven 7 mei 2015 Symposium Cheek to Cheek Seksualiteit: een menselijke behoefte Kristel Mulders Seksuologe UZ-Leuven 7 mei 2015 Wat is seksualiteit? Definities: Van Dale: Handelingen en gevoelens die te maken hebben met

Nadere informatie

Seks kent geen pensioen

Seks kent geen pensioen Seks kent geen pensioen Seks kent geen pensioen: filmpjes en cijfers Tips en trucs voor de praktijk Casuïstiek 1967 Timeless Love Marrie Bot Jong Mooi Wild Strak Geil Spontaan Etc. Een aflopende

Nadere informatie

Relationele en seksuele vorming Dr. Telidja Klaï

Relationele en seksuele vorming Dr. Telidja Klaï Relationele en seksuele vorming Dr. Telidja Klaï Ik volg deze webinar als Ouder Grootouder Professional (arts, leerkracht, ) Student Jongere Poll Relationele en seksuele vorming Ik vind het noodzakelijk

Nadere informatie

Female Genital Mutilation: het is niet altijd wat het lijkt! M. Caroline Vos Scholingsmiddag SFG 19 december 2013

Female Genital Mutilation: het is niet altijd wat het lijkt! M. Caroline Vos Scholingsmiddag SFG 19 december 2013 Female Genital Mutilation: het is niet altijd wat het lijkt! M. Caroline Vos Scholingsmiddag SFG 19 december 2013 Opbouw voordracht Introductie Facts and Figures Medische gevolgen Psychosociale gevolgen

Nadere informatie

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit

Nadere informatie

Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast?

Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast? Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast? An Lievrouw psycholoog Oncologisch Centrum UZ Gent Stellingen 2 We moeten de patiënt zover krijgen dat hij zijn stoma aanvaardt. Ja Ik

Nadere informatie

Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION

Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION Leven met epilepsie: Zelfmanagement Loes Leenen, MANP PhD trainee zelfmanagement Inleiding Achtergrond Zelfmanagement Zelfmanagement & Kwaliteit van leven

Nadere informatie

Internetseksverslaving. G.Gielen

Internetseksverslaving. G.Gielen Internetseksverslaving G.Gielen Internet heeft seks toegankelijker gemaakt De media hebben wereldwijd een enorme impact op de sociale constructie van seksualiteit. Onder meer film, televisie, radio en

Nadere informatie

Sprekers: Cobie van Beuzekom, verpleegkundig specialist Petra Buvelot, nurse practitioner

Sprekers: Cobie van Beuzekom, verpleegkundig specialist Petra Buvelot, nurse practitioner Sprekers: Cobie van Beuzekom, verpleegkundig specialist Petra Buvelot, nurse practitioner Complementaire zorg 21 juni 2016 pagina 2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor

Nadere informatie

KANKER EN SEKS: Onderzoek NFK, maart 2017

KANKER EN SEKS: Onderzoek NFK, maart 2017 KANKER EN SEKS: Onderzoek NFK, maart 2017 Toen ik in het ziekenhuis de vraag stelde of seks tijdens chemotherapie mocht, kreeg ik als antwoord dat ik dat waarschijnlijk toch niet zou willen. Meer konden

Nadere informatie

Seksualiteit en intimiteit

Seksualiteit en intimiteit Seksualiteit en intimiteit Het bespreekbaar maken van. Drs. Th. Van der Waart Huisarts-seksuoloog NVVS, FECSM 3 oktober 2014 programma Introductie Inventarisatie vragen Theorie Gespreksvoering bij seksuele

Nadere informatie

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Platform Smith Magenis syndroom 15 november 2014 - Leusden Yvonne Stoots Vanmiddag Seksualiteit Seksuele ontwikkeling Begeleiding bij seksuele ontwikkeling Seksualiteit

Nadere informatie

Urologie Lastmeter Inleiding Hulpverleningsmogelijkheden

Urologie Lastmeter Inleiding Hulpverleningsmogelijkheden 1/5 Urologie Lastmeter Inleiding Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling al langer geleden is. U kunt problemen ondervinden op

Nadere informatie

Welmoed Visser-Korevaar orthopedagoog seksuoloog NVVS SH Daphne Kemner orthopedagoog- seksuoloog NVVS SH. D. Kemner - W. Visser-Korevaar

Welmoed Visser-Korevaar orthopedagoog seksuoloog NVVS SH Daphne Kemner orthopedagoog- seksuoloog NVVS SH. D. Kemner - W. Visser-Korevaar Welmoed Visser-Korevaar orthopedagoog seksuoloog NVVS SH Daphne Kemner orthopedagoog- seksuoloog NVVS SH D. Kemner - W. Visser-Korevaar - 2017 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Psychosociale zorg. voor mensen met kanker

PATIËNTEN INFORMATIE. Psychosociale zorg. voor mensen met kanker PATIËNTEN INFORMATIE Psychosociale zorg voor mensen met kanker 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over psychosociale zorg voor mensen met

Nadere informatie

FAQ Ouderen en seksualiteit. Hoeveel ouderen hebben een partner? Worden ouderen nog wel eens verliefd? Vinden ouderen seks belangrijk?

FAQ Ouderen en seksualiteit. Hoeveel ouderen hebben een partner? Worden ouderen nog wel eens verliefd? Vinden ouderen seks belangrijk? FAQ Ouderen en seksualiteit Ouderen zijn in Nederland doorgaans redelijk gezond en maatschappelijk actief. De meeste ouderen wonen samen met een partner. In 2011 is de levensverwachting voor mannen 79

Nadere informatie

Diabetes en seksualiteit

Diabetes en seksualiteit Diabetes en seksualiteit Diabetes en seksualiteit Diabetes kan invloed hebben op uw seksleven. Dat kan door de ziekte zelf komen, maar ook door de medicijnen of de manier waarop u ermee om gaat. In deze

Nadere informatie

Seksuele disfunctie en relatieproblematiek in de urologische praktijk

Seksuele disfunctie en relatieproblematiek in de urologische praktijk Seksuele disfunctie en relatieproblematiek in de urologische praktijk Symposium Seksuologisch Onderzoek Dr Henk Elzevier, Uroloog en Seksuoloog Afdeling Urologie LUMC LEIDEN Disclosure belangen spreker

Nadere informatie

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Herstel en Balans De rol van de psycholoog Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Kanker zet je leven op zijn kop 1 Kanker, gevolgen voor de patiënt Heftige emoties. Verlies van controle

Nadere informatie

INTIMITEIT & SEKSUALITEIT BIJ ZIEKTE VAN PARKINSON. Egbert Kruijver MW-VO / seksuoloog NVVS.

INTIMITEIT & SEKSUALITEIT BIJ ZIEKTE VAN PARKINSON. Egbert Kruijver MW-VO / seksuoloog NVVS. INTIMITEIT & SEKSUALITEIT BIJ ZIEKTE VAN PARKINSON Egbert Kruijver MW-VO / seksuoloog NVVS info@seksuoloog.com www.seksuoloog.com 15-06-2015 Egbert Kruijver MW-VO/seksuoloog NVVS Seksuoloog Revalidatie

Nadere informatie

lust LEVEN te leren om open te zijn en complimenten te & je SEKS Fina van de Pol balans van LEVEN is een Fina van de Pol

lust LEVEN te leren om open te zijn en complimenten te & je SEKS Fina van de Pol balans van LEVEN is een Fina van de Pol is een van cadeau GOD Samen praten over seks is eng, want je geeft jezelf bloot. Maar het is ook dapper, want het Fina van de Pol SEKS Fina van de Pol levert veel op. Je lust & je leven helpt je om over

Nadere informatie

Erectiestoornissen: een frequent voorkomende en behandelbare aandoening.

Erectiestoornissen: een frequent voorkomende en behandelbare aandoening. Erectiestoornissen: een frequent voorkomende en behandelbare aandoening. Erectiestoornissen: een frequent voorkomende en behandelbare aandoening. Inleiding Deze brochure wil mannen informatie verschaffen

Nadere informatie

Zorgprogramma Lijf & Leven. Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid.

Zorgprogramma Lijf & Leven. Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid. Zorgprogramma Lijf & Leven Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid. Levensverwachting met tot wel 20 jaar verkort 85% van patienten

Nadere informatie

Combinatiepreventie voor hiv

Combinatiepreventie voor hiv Combinatiepreventie voor hiv GEDRAGSMATIGE ASPECTEN STRUCTURELE DIMENSIE Tom Platteau Seksuoloog ITG DEPARTMENT OF CLINICAL SCIENCES Verminderen van transmissie door onveilig gedrag aan te pakken Voorbeelden?

Nadere informatie

Intimiteit en seksualiteit in de palliatieve fase

Intimiteit en seksualiteit in de palliatieve fase Intimiteit en seksualiteit in de palliatieve fase Dr. Hilde de Vocht / Lector Ouderenzorg en Palliatieve Zorg Palliatief Netwerk Zuidoost Drenthe, 18 november 2014 Intimiteit in vele vormen Intimiteit

Nadere informatie

Pijn bij het vrijen 1

Pijn bij het vrijen 1 Pijn bij het vrijen 1 Wat is het? Pijn bij het vrijen is een klacht die voornamelijk bij vrouwen voorkomt. Meestal gaat het om pijn bij de geslachtsgemeenschap, maar ook andere manieren van vrijen kunnen

Nadere informatie

Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling?

Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling? Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling? Hans Neefs Kennis en beleid, Vlaamse Liga tegen Kanker Vragen 1.Welke noden en

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Charlotte Penders, Verpleegkundig Specialist Marc Kamps, Medisch Maatschappelijk Werker 17 december 2014

Charlotte Penders, Verpleegkundig Specialist Marc Kamps, Medisch Maatschappelijk Werker 17 december 2014 Charlotte Penders, Verpleegkundig Specialist Marc Kamps, Medisch Maatschappelijk Werker 17 december 2014 Zorgpad Casus Cervixcarcinoom Follow up Supportive care Soorten zorg in de psychosociale ondersteuning

Nadere informatie

1.7 OMGAAN MET STRESS IN JE WERK

1.7 OMGAAN MET STRESS IN JE WERK 1.7 OMGAAN MET STRESS IN JE WERK Sara Bloemers Betje Koolhaas Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

PERCEPTIE EN PERCEPTIEVRAGENLIJST COPD. Marian van Cuilenburg Kaderarts Astma/COPD Adembenemend 10, januari 2015

PERCEPTIE EN PERCEPTIEVRAGENLIJST COPD. Marian van Cuilenburg Kaderarts Astma/COPD Adembenemend 10, januari 2015 PERCEPTIE EN PERCEPTIEVRAGENLIJST COPD Marian van Cuilenburg Kaderarts Astma/COPD Adembenemend 10, januari 2015 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Signaleren en handelen bij seksueel & huiselijk geweld

Signaleren en handelen bij seksueel & huiselijk geweld Signaleren en handelen bij seksueel & huiselijk geweld Marijn Kraaijkamp, forensisch verpleegkundige i.o. Elza Zijlstra, coördinator CSG Toine Lagro-Janssen, hoofd CSG Disclosure belangenverstrengeling

Nadere informatie