Seksualiteit, seksuologie en hiv. Tom Platteau Seksuoloog ITG/Helpcenter

Transcriptie

1 Seksualiteit, seksuologie en hiv Tom Platteau Seksuoloog ITG/Helpcenter

2 Overzicht van de presentatie Wat is seksualiteit? Hoe verloopt seksualiteit en waar kan het misgaan? Seksualiteit in de hulpverleningspraktijk Seksualiteit en hiv Conclusies

3 Wat is seksualiteit? Relatie Intimiteit Liefde Vertrouwen Binding Macht Schaamte Vrijen Geslachtsgemeenschap Masturbatie Experimenteren Hulpmiddelen Lichamelijkheid Geslacht Voortplanting Anticonceptie Religie Opvoeding Wetten Recht Media

4 Seksualiteit is multidimensioneel Relatie Intimiteit Liefde PSYCHOLOGIE Vertrouwen Binding Macht Schaamte Vrijen Geslachtsgemeenschap GEDRAG Masturbatie Experimenteren Hulpmiddelen Lichamelijkheid Geslacht BIOLOGIE Voortplanting Anticonceptie Religie Opvoeding CULTUUR Wetten Recht Media

5 Seks in België Frequentie: Durex (2005): 106 keer per jaar (= 8.8 / maand) keer per maand (Artikel Het Laatste Nieuws) Frequentie neemt af, voornamelijk door relatieduur (minder door leeftijd) Beleving: Beleving hangt samen met frequentie, maar geen 100% rechtevenredige relatie Relationele tevredenheid

6 Hoe verloopt seksualiteit? Seksuele respons cyclus

7 Masters and Johnson, 1966/1970 Biologisch/fysiologisch georiënteerd Observatie; seksueel goed functionerende koppels 3 fasen: opwinding, plateau, orgasme

8 Helen Singer Kaplan, 1977 Psychologisch georiënteerd Toevoeging verlangen, en ontspanning

9 Seksueel verlangen Seksuele respons cyclus

10 Zin in seks Spontane zin versus responsieve zin? Lineariteit van het model? Moet zin aanwezig zijn om seks te hebben? Wat met andere motivaties om seks te hebben? Onderzoek: 237 redenen (Meston & Buss, 2007)

11 Disfuncties: klacht en lijdensdruk Hypoactief verlangen: Vrouwen: 20% 30%; halvering indien lijdensdruk wordt meegerekend Mannen: 0% 3% Verschil in verlangen Hyperactief verlangen: Recenter Verslaving? Out of control?

12 Symptomen hyperseksualiteit (DSM5) Terugkerende, intense seksuele fantasieën en dwangmatig seksueel gedrag (> 6 mnd) Overmatige hoeveelheden seks om stress aan te pakken. Impact van seks op het dagelijks bestaan (job en sociaal leven) Controle verliezen, zelfs als die voor grote problemen kunnen zorgen op vlak van carrière, relatie of financiën. Zonder invloed van drugs of alcohol worden blootgesteld aan intense seksuele fantasieën, behoeften en gedragingen.

13 Seksuele opwinding Seksuele respons cyclus

14 Seksuele opwinding geactiveerd door alle zintuigen Reuk Tast Zicht Gehoor + Fantasie Smaak

15 Opwinding Wat gebeurt er? Mannen: erectie Vrouwen: vochtig worden van de vagina Disfunctioneren: Vrouwen: 11% 31%; aanzienlijke vermindering indien ook lijdensdruk wordt gemeten Vrouwen: 41% ten minste 1 seksuele disfunctie Mannen: 14% (stijgt met leeftijd; hinder daalt met leeftijd)

16 Mogelijke oplossingen voor klachten Pillen Praten Pillen en praten

17 Orgasme Seksuele respons cyclus

18 Orgasme

19 Orgasme Mannen: IELT: intravaginale ejaculatielatentie tijd Algemene bevolking: Mediane IELT (2 onderzoeken): 5.4min en 6.0min Range: 30sec 45min Vrouwen: Mits adequate stimulatie, niet noodzakelijk door enkel coïtus

20 Disfunctie Ejaculatio praecox: Klaarkomen voor, tijdens of kort na penetratie IELT < 60sec + lijden of relationele spanningen 20% wel eens klachten van te snel klaarkomen Moeilijk / niet klaarkomen Moeilijk of niet klaarkomen ondanks adequate stimulatie : 26% van de vrouwen; 10% hinder : 3% van de jarigen

21 Pijn bij seks Seksuele respons cyclus

22 Pijnklachten Mogelijk tijdens alle verschillende fasen van de resons cyclus Vrouwen: Oppervlakkige dyspareunie: 30% wel eens pijn; 5% regelmatig + lijden Vaginisme: 0.5% 1% Secundair aan opwindingsstoornis Mannen: Prevalentie: 0.2%

23 Seksualiteit in de hulpverlening

24 Oefening Per 3 Vertellen over: Wanneer de laatste keer seks gehad? Met wie? Hoe het was (op schaal 1 10) Was er voorspel? Waaruit bestond dit? Schatting van de IELT

25 Seksuele counselling en sekstherapie Seksuele counselling: 1 ste lijn Praten over seks Educatie: basisinformatie Adviezen + verwijzing Behandeling: 2 de lijn Bij problematische seksbeleving: disfuncties, outof control seks Bij gecompliceerde problemen

26 Onderliggende oorzaken van seksuele klachten Mentale gezondheid: depressie Relationele factoren Medicatie en druggebruik Persoonlijkheidskenmerken

27 Seksualiteit en hiv

28 Seksuele activiteit bij hiv Na diagnose: minder / geen seks Verwerkingsproces (depressieve symptomen) Angst om partner(s) te besmetten Afkeer van seks Later: terug seksueel actiever Angstreductie, stapsgewijs seksleven opbouwen Belang van ondersteuning in veiliger vrijen

29 Seksueel risicogedrag bij hiv Mensen kennen hun hiv status niet Schatting: 30% in Europa CDC: 25% niet op de hoogte, verantwoordelijk voor 54% van de nieuwe infecties Mensen kennen hun hiv status wel Seksueel risicogedrag komt vrij vaak voor: 1/3 Klinisch: soa bij mensen met hiv Seks met hiv: Serosorting Strategic positioning

30 Seksuele disfuncties bij hiv Verminderd verlangen: Kort na diagnose Moeilijke verwerking / depressie Erectieklachten: Moeilijke verwerking / depressie HAART Orgasme: Onduidelijke oorzaken Komt minder voor

31 Conclusies

32 Concluderend: hoe omgaan met cliënten en hun seksualiteit? Durf praten over seks Bouw hulpverleningsrelatie op met vertrouwen, neutrale, niet veroordelende houding

33 Concluderend: hoe omgaan met cliënten en hun seksualiteit? Begin zelf over seksualiteit en hou het bespreekbaar Herhaal informatie regelmatig Wees bewust van je non verbale signalen Niet interpreteren van signalen, maar bevragen: patiënt heeft het antwoord!

34 Bedankt!!