Nummer 2 juni 9 Corporate & Institutional Clients Consultantsspecial Keuzevrijheid centraal bij upgrade SAFfondsen 1. Introductie Het is niemand ontgaan dat het afgelopen jaar (8) een zeer zwaar jaar is geweest voor de pensioensector. Nog nooit zagen we zulke grote verliezen op de aandelenbeurzen, en nog nooit doken vele dekkingsgraden zo snel onder de %. Hoewel 9 vooralsnog een licht herstel laat zien, is nog steeds de vraag of dit herstel structureel is en of dit voldoende zal zijn om opgelopen schade in te halen. Onze klanten ervaren, net als wijzelf, uiteraard ook de gevolgen van de kredietcrisis, samen met de daarbij behorende onzeker heid. Dit is geen gunstige tijd om met innovatie bezig te zijn, krijgen wij vaak te horen. Hoewel deze reactie begrijpelijk is, denken wij daar als AEGON anders over. Sterker nog, wij denken dat dit juíst de tijd is om met innovatie bezig te zijn. Hier hebben wij twee argumenten voor. 1. Introductie 1. Wat levert het de klant op?. Voorbeeld 2. De evolutie van de SAFfondsen 2 4. Hoe werkt de nieuwe SAF? 6. Conclusie 6
2 Consultantsspecial Nummer 2 juni 9 Ten eerste beleggen de meeste van onze institutionele klanten via een garantiecontract bij AEGON. Door dit garantiecontract worden de nominale aanspraken door AEGON gegarandeerd. Dit betekent dat onderdekking bij deze groep klanten nauwelijks aan de orde is. Waar veel pensioenfondsen druk bezig zijn met herstelplannen en eventueel hun risico moeten afbouwen, kunnen herverzekerde pensioenfondsen dezelfde beleggingsmix behouden. Sterker nog, zij kunnen van deze gelegenheid gebruikmaken om te zien of de huidige portefeuille nog aan de doelstelling van het pensioenfonds voldoet en eventueel de portefeuille aanpassen. Een andere belangrijke reden om door te blijven gaan met innovatie is dat bij onze klanten nog steeds dezelfde thema s spelen als voor de kredietcrisis. De voornaamste thema s blijven indexatie en efficiënte kosten. Juist in een situatie waarin de behoeften gelijk blijven, maar de wereld daaromheen drastisch verandert, zijn innovaties noodzakelijk om de klant inzicht te geven in de afweging tussen risico en rendement. In deze consultantsspecial geven wij u meer inzicht in het ontstaan en de werking van de SAFfondsen en de aanpassingen die recent hebben plaatsgevonden. Hiermee komen wij tegemoet aan de steeds strengere eisen aan pensioenfondsen om beleggingen en verplichtingen te monitoren. Juist nu. 2. De evolutie van de SAFfondsen Voordat wij ingaan op de nieuwe SAFpropositie, vertellen wij u eerst graag waarom wij hebben besloten om deze fondsen aan te passen. De SAFfondsen hebben immers sinds de introductie een performance laten zien die goed aansloot op de doelstellingen van de fondsen. Om deze vraag te beantwoorden is het goed om terug te gaan in de tijd en te kijken waarom de SAFfondsen enkele jaren geleden zijn geïntroduceerd. 2.1. Eigenschappen SAF propositie sinds 4 De bestaande SAFfondsen zijn eind 4 opgericht. In deze periode speelden enkele specifieke zaken waarvoor wij met de SAFfondsen een oplossing wilden bieden. Ten eerste drukte de toezichthouder in deze periode steeds meer zijn stempel op de pensioensector. De aanstaande introductie van het FTK had een grote invloed op het beleggingsbeleid. Doordat de pensioenverplichtingen vanaf dat moment op marktrentes gewaardeerd moesten worden, werd voor het eerst het renterisico inzichtelijk. De schommelende rente had immers duidelijke gevolgen voor de dekkingsgraad. Maar naast de wetgeving speelde er nog meer in deze periode. De traditionele beleggingscategorieën, waar de meeste pensioengelden in werden belegd, lieten in deze periode relatief lage rendementen zien. De rendementen op bijvoorbeeld staatsobligaties en bedrijfobligaties waren niet afdoende om de doelstelling van een reëel pensioen te behalen. Hierdoor steeg de vraag naar alternatieve beleggingen die hogere verwachte rendementen lieten zien. Nieuwe beleggingscategorieën, zoals private equity en hedge funds, werden snel populair. Enige probleem daarvan was dat deze veelal alleen beschikbaar waren voor de grote pensioenfondsen, terwijl de kleinere pensioenfondsen net zoveel behoefte hadden aan het behalen van hogere rendementen. Om te voldoen aan de marktvraag zijn Strategic Allocation Funds (7/2, 8/ LDO, 6/ LDO) opgericht met de volgende kenmerken: De SAFfondsen geven de mogelijkheid om het renterisico te reduceren. Dit wordt bewerkstelligd door de Long Duration Overlay aan SAF toe te voegen. De SAFfondsen zorgen voor een ruime diversificatie, doordat er zeer veel beleggingscategorieën binnen SAF beschikbaar zijn. De SAFfondsen beleggen in breed gespreide portefeuilles, waarin ook illiquide beleggingen als hedge funds en private equity zijn opgenomen. Door te beleggen in deze fondsen krijgen ook kleinere pensioenfondsen (en direct verzekerde contracten) onder gunstige voorwaarden toegang tot deze illiquide beleggingen, waar zij dat in de vrije markt niet zomaar zouden krijgen. De SAFfondsen bieden gemak. Door te beleggen in SAF wordt er een grotere verantwoordelijkheid voor het beheer bij de vermogensbeheerder neergelegd. Hierdoor kan het fonds zich meer richten op zijn kerntaken. De belangrijkste keuzes met betrekking tot het totale risicoprofiel worden door de klant gemaakt, maar alle andere, meer gedetailleerde beleggingskeuzes worden gemaakt door de portefeuille managers van AEGON Asset Management. Hierdoor kan op efficiënte wijze worden ingespeeld op veranderingen in de markt. Vanwege deze kenmerken heeft SAF de afgelopen tijd haar rendementsdoelstelling weten te behalen. Hoewel de fondsen zeker innovatief waren, waren er ook punten voor verbetering vatbaar. Een van de reacties die onze klanten en hun consultants gaven, was dat zij meer keuzevrijheid wilden hebben in het percentage vastrentend versus zakelijk en het percentage renterisico dat werd afgedekt. Voor de innovatie van de SAFfondsen kon AEGON maar drie versies van SAF aanbieden, namelijk SAF 7/2, SAF 8/ LDO en SAF 6/ LDO. Als een beleggingsmix van bijvoorbeeld 7%/% gewenst was, konden wij deze met de oude SAFfondsen niet aanbieden. Om aan deze klantvraag tegemoet te komen, hebben wij aanpassingen gedaan in onze SAFpropositie. 2.2. Vernieuwingen in 9 De twee belangrijkste risico s in een ALM omgeving zijn het renterisico en het zakelijke waarden risico. Dit zijn ook twee van de belangrijkste risicofactoren in het FTK. Het renterisico wordt uitgedrukt als de mate waarin assets en liabilities verschillend reageren op veranderingen in de marktrente (mismatchrisico). Omdat ieder pensioenfonds zijn eigen kenmerkende verplichtingen heeft, zal in een ALM context de beleggings portefeuille hierop worden afgestemd. Het zakelijke waarden risico volgt uit het beleggen in zakelijke waarden, die vaak meer risico met zich meebrengen. Dit risico wordt door pensioenfondsen bewust genomen, omdat er tegenover dit risico ook een verwachte opbrengst staat (aandelenpremie), waaruit het pensioenfonds bijvoorbeeld indexaties kan financieren.
Consultantsspecial Nummer 2 juni 9 Figuur 1 Keuzevrijheid met nieuwe SAFfondsen: pensioenfonds heeft vrije keuze op beide assen, die de twee belangrijkste risico s voor een pensioenfonds bepalen: rentegevoeligheid beleggingen(verticale as) en hoeveelheid zakelijke waarden (horizontale as). Duration Assets 2 1 SAF FI LD SAF FI SAF 72 SAF 8 SAF 6 SAF Eq. % 2% % 7% % % Zakelijk In figuur 1 kunt u zien dat klanten met de nieuwe SAFfondsen het renterisico en het zakelijke waarden risico kunnen invullen op een wijze die aansluit bij de eigen karakteristieken. Deze beide risico s komen tot uitdrukking in de assen in figuur 1. Door de vrije keuze van het percentage zakelijke waarden alsmede de duration van de vastrentende waarden, kan een risicoprofiel worden gekozen, dat aansluit bij de ambities en het risicobudget van het fonds. Als belangrijke randvoorwaarde bij de ontwikkeling van de nieuwe propositie gold dat de goede eigenschappen van de oude SAFfondsen niet verloren mochten gaan. In de nieuwe SAFfondsen zijn eenvoud, schaalvoordelen en diversificatie dan ook behouden.. Wat levert het de klant op? De nieuwe SAFfondsen bieden de mogelijkheid om de beleggingsportefeuille in te richten op een wijze die aansluit bij de specifieke verplichtingen van het pensioenfonds. Omdat de meeste klanten die in SAF beleggen ook een garantiecontract bij AEGON hebben, vertaalt deze flexibilisering van de beleggingsportefeuille zich ook in een verdere flexibilisering van het garantiecontract. Een klant kan vanaf nu twee van de belangrijkste kenmerken van het garantiecontract, te weten de beleggingsmix en de garantieprijs, aanpassen. Aanpassen beleggingsmix Bestaande klanten krijgen de optie om, bij een gelijkblijvende garantieprijs, hun beleggingsmix aan te passen. Hierbij kunnen het renterisico en het zakelijke waarden risico tegen elkaar worden uitgeruild: door de rentegevoeligheid van de beleggingen beter aan te laten sluiten op de verplichtingen, ontstaat ruimte om meer zakelijke waarden toe te voegen. Op lange termijn verwachten we dat zakelijke waarden een hoger rendement laten zien dan vastrentende waarden, waardoor deze aanpassing van de beleggingsmix leidt tot een hogere verwachte overrente en meer ruimte om de pensioenen te indexeren. Een dergelijke transitie kan op maandbasis worden geïmplementeerd. Aanpassen garantieprijs Bij het wijzigen van de beleggingsmix kan de klant ook kiezen om de verandering van het risicoprofiel aan te wenden voor een aanpassing van de garantieprijs. Door het mismatchrisico tussen verplichtingen en beleggingen verder te reduceren, kan de bestaande garantieprijs worden verlaagd. Het gevolg hiervan is dat de hoogte van de verwachte indexatie mogelijk iets afneemt, maar dat de kans op indexatie toeneemt. De garantieprijs kan alleen bij aanvang van het kalenderjaar worden aangepast. 4. Hoe werkt de nieuwe SAF? 4.1. SAFblokken Aan de beleggingszijde van de balans zijn drie nieuwe blokken beschikbaar, waarmee klanten hun eigen portefeuille kunnen samenstellen. Deze drie blokken zijn: SAF Equity: belegt in alle zakelijke waarden, zoals aandelen, grondstoffen, vastgoed, hedge funds en private equity. SAF Fixed Income: belegt in alle vastrentende waarden, zoals staatsobligaties, bedrijfsobligaties, high yield obligaties, emerging market debt, asset backed securities en hypotheken SAF Fixed Income Long Duration: dit fonds heeft dezelfde beleggingen als SAF Fixed Income, maar belegt daarnaast ook nog in de AEGON Long Duration Overlay, waardoor de rentegevoeligheid, uitgedrukt in duration, met jaar wordt verlengd. Figuur 2 Inrichting klantmandaat met nieuwe SAFblokken SAF Fixed Income Staatsobligaties, Credits, Hypotheken, ABS, High Yield, Emergin Markets Debts, TIRO Klantmandaat SAF Nieuwe Stijl XX% XX% XX% SAF Fixed Income Long Duration Staatsobligaties, Credits, Hypotheken, ABS, High Yield, Emergin Markets Debt, TIRO, LDO SAF Equity Aandelen, vastgoed, Grondstoffen, Gedge Funds, Private Equity, GTAA Door deze drie blokken te combineren, kan een keuze worden gemaakt over de invulling van het zakelijke waarden risico (allocatie SAF Equity) en het renterisico (allocatie SAF Fixed Income (Long Duration)).
Consultantsspecial Nummer 2 juni 9 4 4.1.1. Beleggingsbeleid In deze nieuwe SAFblokken krijgt de vermogensbeheerder het mandaat om binnen vastgestelde risicogrenzen waarde toe te voegen. Alle competenties van AEGON Asset Management op dit gebied worden dan ook gebruikt: jaarlijks worden de beleggingsmixen aangepast aan de macroeconomische visie van AEGON s beleggers (Dynamisch Strategische Asset Allocatie) en diversificatiemogelijkheden. Voor de Tactische Asset Allocatie wordt gebruik gemaakt van het AEGON GTAA+ Fonds, alsmede de mogelijkheid om beleggingen te over of onderwegen. Er wordt op deze manier mede gebruik gemaakt van derivaten, om het tactisch beleid zo efficiënt mogelijk uit te voeren. In de beide SAF Fixed Income fondsen wordt het tactische rentecurvebeleid ten opzichte van de bestaande SAF versterkt door gebruik te maken van de AEGON Tactical Interest Overlay. Figuur a) Mismatch met constante duration, zonder monitoring 2 1 1 7 9 SAF 11 1 1 17 19 21 2 2 27 29 1 b) Mismatch met nieuwe SAF (%match) en monitoring 7 9 4.1.2. Benchmark en rapportage Omdat AEGON Asset Management binnen de mandaatsgrenzen verantwoordelijk is voor de mate van diversificatie en alle tactische beslissingen, hebben deze fondsen een generieke benchmark gekregen. Deze benchmark sluit zo goed mogelijk aan op de beleggingscategorie (zakelijke waarden, vastrentende waarden) en is objectief meetbaar (externe leverancier). Omdat SAF Equity voor het grootste deel in wereldwijde aandelen belegt, is de benchmark van SAF Equity gelijk aan die van het onderliggende aandelenfonds, de MSCI All Country World index, USD, JPY, GBP hedged. Voor de Fixed Income fondsen wordt de Barclays Euro Aggregate Bond Index gebruikt, waarin zowel staats als bedrijfsobligaties zijn vertegenwoordigd. In de benchmark van het SAF Fixed Income Long Duration wordt wel rekening gehouden met de impact van de durationverlenging (middels LDO), omdat dit een passief instrument is. De mate waarin wordt gealloceerd naar SAF Fixed Income Long Duration wordt bepaald door de gewenste duration in de gehele vastrentende portefeuille, die in het mandaat wordt vastgelegd. De rapportage over deze fondsen zal er dan ook anders uitzien dan die van de eerdere SAFfondsen, omdat er nu een uitbreiding plaatsvindt waarin expliciet wordt geattribueerd wat de toegevoegde waarde van het diversificatie (DSAA) beleid is geweest. 4.1.. Toekomstige ontwikkelingen Voor de nieuwe SAFfondsen houden wij nauwlettend in de gaten of er nieuwe beleggingscategorieën beschikbaar zijn, die passen in het risicoprofiel en de doelstellingen van de fondsen. Daardoor zullen deze fondsen als eerste profiteren van kansen die zich voordoen. 4.2. Periodieke aansturing renterisico en Uw Fonds in één Oogopslagrapportage De rentegevoeligheid van een verplichting is niet constant in de tijd. Door opbouw van nieuwe rechten, gedane uitkeringen en ontwikkelingen op de rentemarkten zullen de waarde en de rente gevoeligheid (duration) van de verplichtingen veranderen. Voor een goede beheersing van het renterisico tussen beleggingen en verplichtingen is het noodzakelijk dat er periodiek naar deze ontwikkelingen wordt gekeken en de beleggingen daarop worden aangepast. 2 1 Mismatchrisico met en zonder periodieke aanpassing renterisico. Lichtblauwe gebied geeft mismatch in duration aan. Verticale a s geeft rentegevoeligheid aan, horizontale as de tijd. blauwe lijn is duration van verzekerde pensioenverplichtingen, zwarte lijn duration van de assets. In de overeenkomst met de klant wordt opgenomen in welke mate het verschil in dollarduration tussen assets en liabilities (dollarduration gap) moet worden afgedekt. Deze afdekking wordt bereikt door de vastrentende waarden te verdelen over het SAF Fixed Income met een duration van ongeveer jaar en het SAF Fixed Income Long Duration met een duration van ongeveer 2 jaar. Afhankelijk van de gewenste mate van afdichting en de ontwikkelingen in de verplichtingen, bepaalt AEGON eenmaal per jaar de allocatie tussen SAF Fixed Income en SAF Fixed Income Long Duration die aansluit bij de gemaakte afspraken. In figuur 4 en tabel 1 is het effect hiervan voor een gestileerd voorbeeld weergegeven. Figuur 4 Rentegevoeligheid (jaren) 2 1 1 7 9 SAF Upgrade 11 1 1 17 19 21 2 2 27 29 1 7 9 Looptijd (jaren) Rentegevoeligheid beleggingen Rentegevoeligheid verplichtingen Duration assets en liabilities over tijd, bij % matchen duration en monitoring. Door de periodieke aansturing van het renterisico wordt het totale mismatchrisico over tijd geminimaliseerd.
Consultantsspecial Nummer 2 juni 9 Tabel 1 mandaat % ZW %VRW %Dichten DurationGap (in EUR) Portefeuille Waarde VPV Duration VPV Duration VPV (EUR) 2% 7% % Jaar 1 Jaar 2 Primo Ultimo primo. 17. 17. 117. 17. 47. 117. 17. 47. Waarde Assets. 124.6 124. SAF Equity 2.% 2.2% 2.% SAF F.I. 12.8% 11.% 11.6% SAF F.I.L.D. 62.2% 6.% 6.4% Duration Assets (EUR) 17. 2111. 47. DurationGap (EUR). 64.. Voor het beleggingsmandaat is uitgegaan dat voor 2% wordt belegd in zakelijke waarden. Daarnaast is de dollar duration gap voor % gedicht. Voor jaar 1 (primo) is de beleggingsmix bepaald aan de hand van de duration, beleggingen en verplich tingen. Na 1 jaar zijn zowel de waarde van de verplichting als de waarde van de beleggingen en duration door marktrendementen gewijzigd. In dit scenario wordt van een % stijging van zakelijke waarden, en een 1% daling van de rente uitgegaan. De periodieke aansturing van het renterisico zorgt ervoor dat primo jaar 2 de hoeveelheid zakelijke waarden en de rentegevoeligheid weer in lijn wordt gebracht met de gemaakte afspraken in het mandaat. Om uw klanten inzicht te geven in de effectiviteit van dit beleid en de ontwikkelingen in de verplichtingen biedt AEGON de Uw Fonds in één Oogopslagrapportage (UFIEO) aan: een rapportage die ieder kwartaal verschijnt waarin de ontwikkelingen in de verplichtingen en beleggingen op een eenvoudige en overzichtelijke manier worden gepresenteerd.. Voor beeld 1 Om een beeld te schetsen van de mogelijkheden die met deze nieuwe propositie worden gecreëerd, geven wij een tweetal voorbeelden. 1. vs. : voordelen keuzevrijheid Een pensioenfonds met een garantiecontract heeft de volgende kenmerken: Huidige SAFfonds is SAF 7/2. Overrente wordt op boekwaarde bepaald. Met de nieuwe SAFpropositie en de periodieke aansturing van het renterisico heeft dit pensioenfonds de volgende mogelijkheden: a) bij een gelijke garantieprijs kan 4% in zakelijke waarden worden belegd, indien 7% van de mismatch in dollarduration wordt weggenomen. Hiermee stijgt de verwachte overrente met.8%. Tabel 2a Gevolg van extra verlenging en meer zakelijke waarden bij overgang naar nieuwe SAF Verwachte %ZW ^ Garantieprijs overrente 2% 4% b) Indien de asset mix gelijk blijft en 7% van de mismatch in dollarduration wordt weggenomen, kan de garantiepremie met bp dalen. Omdat het mismatchrisico naar verwachting geen rendement oplevert, zal dit geen impact hebben op de verwachte overrente. Tabel 2b 2.% 2.8% Figuur Voorbeeld UFIEO rapportage 1. Barometer 4. Performance na kosten maanden Impact van overgang naar nieuwe SAF en extra afdekken renterisico %ZW ^ Garantieprijs Verwachte overrente Minimum vereist niveau % Reële dekking 19% 2% 4% bp 2.% 2.% Oprenting verplichtingen Effect renteverandering op verplichtingen Rentehedge Beleggingen Overig Totaal 2. Verschuiving Barometer 8% 6% 4% 2% % 2% 4% 6%. Afdekking Renterisico % 8% 6% 4% % 9% 16% 94,9% (,7%) % Fysiek Rentehedge Onafgedekt Strategic Allocation Fund 8/ Totaal (gewogen) Strategic Allocation Fund 8/ 2% %. Toegevoegde waarde voor kosten maanden Totaal (gewogen) 2% 1% Uiteraard kan ook een tussenvorm van meer zakelijke waarden in combinatie met een verlaging van de garantiekosten worden gekozen. Een exacte berekening zal altijd aan de hand van de specifieke kenmerken van het pensioenfonds worden gemaakt. 2. Maatwerk vs. SAF: voordelen diversificatie Nieuwe klanten met een maatwerkportefeuille hebben met deze nieuwe SAFfondsen de mogelijkheid om in een breed gediversifieerde portefeuille te beleggen, waarbij het renterisico en het zakelijke waarden risico aansluiten bij de wensen van het fonds. In dit voorbeeld gaan wij uit van een pensioenfonds, waar uit de ALMstudie bleek dat het meest gunstige risico/ rendementsprofiel wordt bereikt met een verdeling van 7% VRW en % ZW en waarbij % van het renterisico wordt
www.aegon.nl CIC 7 juni 9 Colofon Auteurs: Michael Levi, Edwin Massie Redactie: Mirjam Zwager, Menso van Leeuwen Ontwerp: Vormplan design bno, Amsterdam Tabel Impact van overgang op nieuwe SAF vanuit vergelijkbare maatwerkportefeuille zonder hedge funds en private equity %ZW % % ^ Garantieprijs bp Verwachte overrente 2.2% 2.% 6. Conclusie Met de nieuwe SAFfondsen en de introductie van de mogelijkheid om het renterisico periodiek te monitoren heeft AEGON de bestaande garantievormen verder geflexibiliseerd. In deze tijd, waarin onzekerheid een belangrijke rol speelt, biedt deze optimale flexibiliteit de mogelijkheid om een beleggings portefeuille samen te stellen die aansluit bij de specifieke behoeften en kenmerken van een pensioenfonds. Met de nieuwe SAFfondsen kan het renterisico en het aandeel in zakelijke waarden door de klant worden ingevuld, waarmee het kan sturen op garantieprijzen en het indexatie en of herstelpotentieel voor een pensioenfonds. weggenomen. De duration van de opgebouwde rechten is geschat op jaar. Door in de nieuwe SAFfondsen te beleggen in plaats van in een maatwerkportefeuille zonder private equity en hedge funds, stijgt de verwachte overrente met.%, terwijl de garantieprijs bp lager ligt. Dit is dus het voordeel dat met de extra diversificatie binnen de SAFfondsen wordt bereikt. Voetnoten 1 De beschreven fondsen zijn een gestileerd voorbeeld. Aan de verstrekte informatie en berekende waardes kunnen geen rechten worden ontleend. Deze waarden zijn aan wijziging onderhevig. De waarde van het financiële instrument is afhankelijk van de ontwikkelingen op financiële markten of (indien van toepassing) andere markten. Slechts een door AEGON ondertekende aanbiedingsbrief, offerte, of slotnota geldt als prijsaanbod. Voor vragen naar aanleiding van dit artikel kunt u contact op nemen met één van onze specialisten: Marjon Brandenbarg Manager Accountteam Asset Management (7) 44 8 7 mbrandenbarg@aegon.nl Sandra Schellekens Manager Sales Development (7) 44 6 41 sjcwschellekens@aegon.nl Michael Levi Consultant Sales Solutions (7) 44 66 mlevi@aegon.nl