Lestip 'Groot!' Over het boek Een humoristisch prentenboek over de voor- en nadelen van klein, dan wel groot zijn. Het jongetje uit het boek is negenennegentig centimeter groot en dat is bijna een meter', zegt mama. Op een innemende manier haalt dit boek alle goede en minder goede kanten aan van klein en groot, van kind en volwassene zijn. Zo is het voor mama een makkie om de koekjes te pakken zonder stoel, maar voor een piraat van een kleine meter is het heerlijk om te dobberen in een zee van een badkuip. De verticale illustraties van Olten vanuit het perspectief van het jongetje zijn dynamisch en speels: alles wat hij niet kan zien, blijft ook voor de lezer buiten beeld. Auteur(s) Annette Huber, Manuela Olten (illustrator) Uitgeverij Lannoo / 2007 Aantal pagina's 36 p. ISBN 9789020971316 Genre Prentenboek Doelgroep 1ste kleuterklas, 2de kleuterklas, 3de kleuterklas Trefwoorden Auteur lestip Stijn De Paepe Aanzet Vraag aan de kleuters wie ze denken dat de grootste en wie de kleinste van de klas is en roep die twee naar voren. Bespreek met de kleuters wat er handig is aan wat kleiner en wat er makkelijk is aan wat groter zijn. Maak een slinger van klein naar groot en check of de kleuters juist waren in hun veronderstelling. Denken de kleuters dat ze altijd zo groot (klein) zullen blijven als ze nu zijn? Hoeveel groter zouden ze nog worden? Wat zijn ze dan? Vol-wassen? Vertelbeurt De grote platen maken dit boek tot een ideale klassikale vertelling. Hou je de eerste keer niet te veel aan de veeleer sobere tekst, stoffeer, stel vragen, las hier en daar een doe-interactie in zodat de kleuters het verhaal aan den lijve ondervinden.
Verwerkingsactiviteiten Lijstje Maak als uitsmijter, nadat je Groot! hebt verteld, een lijst met twee kolommen op een grote flap papier. Boven aan de ene kolom teken je een volwassen vrouw (een mama), boven aan de andere een jongetje. Lijst samen met de kleuters op wat volgens de ik uit het boek de voordelen zijn van groot, volwassen zijn en de voordelen van klein, van kind zijn. Ook in Als ik jou was (zie: Bibliografie) komt dit thema aan bod: een vader en zijn dochter wisselen er van rol. Hij wordt kind en zij wordt vader. Het leukste wordt het als de kleuters zelf mogen op schrijven wat ze zich nog herinneren schrijf dan naast of onder die tekening wat er staat, zodat de kleuters hun eigen schrift meteen naast het echte schrift zien staan. Sta bij elk element even stil, blik terug op het verhaal, laat de kleuters gerust becommentariëren. Op het einde vullen de kleuters eigen ideeën aan. Ga daar nog niet te diep op in: om daar diepgaand over te praten en na te denken, moet je echt met een klein groepje kleuters zijn (zie: verder). Kleuter - Nederlands - Luisteren 1.5 Kleuter - Nederlands - Spreken 2.1 Kleuter - Nederlands - Lezen 3.2 Kleuter - Nederlands - Schrijven 4.1 Kleuter - Wiskundige initiatie - Meten 2.2 Klas-o-meter Maak samen met de kleuters een Klas-o-meter: een lange brede strook, minstens zo lang als jijzelf, waar je samen met hen de centimeters op aangeeft en die ze als groepswerk mogen decoreren. Ze kunnen de Klas-o-meter versieren met tekeningen. Bij elk streepje en het bijbehorende aantal centimeter tekenen ze iets dat precies even groot is. Bij vijf centimeter hoort bijvoorbeeld een elastiekje uit iemands haar, bij tien centimeter een cd, bij vijftien centimeter een potlood Vraag de kleuters of ze er ook een giraffe (of ) op kwijt zouden kunnen. Laat hen volop uitproberen, vergelijken, meten en overleggen. Uiteraard meet iedereen zichzelf en komt ieders naam bij zijn eigen streepje. Als je dit aan het begin van het jaar doet, kunnen de kleuters zichzelf zien groeien. Kleuter - Wiskundige initiatie - Meten 2.3 Kleuter - Wiskundige initiatie - Meten 2.4 Kleuter - Wiskundige initiatie - Meten 2.6 Kleuter - Wereldoriëntatie - Natuur (algemene vaardigheden) 1.1 Kleuter - Wereldoriëntatie - Ruimte (ruimtelijke oriëntatie) 6.2 Gooi- en mikspelletjes (hoog-laag) Creëer een bewegingshoek met gooi- en mikspelletjes. Ga op zoek naar een grote stevige plaat of plank waaraan
je ringen, korven, dozen of wat je ook geschikt vindt, bevestigt. Hoe hoog kunnen de kleuters mikken zonder te springen? En hoe hoog als ze wel springen? Je kan ook waarden aan de hoogtes toekennen, zodat de kleuters zelf hun scores kunnen bijhouden. Benadruk wel dat het niet om een wedstrijd gaat: het is gewoon leuk om te zien hoe hoog jij en je vriendjes kunnen gooien, veel hoger namelijk dan je zelf bent. Kleuter - Lichamelijke opvoeding - Motorische competenties (zelfredzaamheid in kindgerichte bewegingssituaties) 1.7 Van klein naar groot Allerlei sorteer- en meetspelletjes dringen zich natuurlijk op en horen er zeker bij. Kleed ze wel telkens aantrekkelijk in en maak ze niet te schools. Zo kan je van de winkel een klerenwinkel maken, met kledij in alle maten van baby tot XXL en daar moet natuurlijk een beetje systeem in zitten Of je maakt een kaartspel met allerlei dieren: kleuters leggen tegelijkertijd een kaart op tafel en wiens dier het grootst is, mag de kaarten houden. Het wordt natuurlijk pas leuk als er wat discussie en twijfel mogelijk is, als er met andere woorden niet alleen maar extreem grote of kleine beesten tussen zitten. Is een poes groter dan een hond? Dan een konijn? Als de kleuters er echt niet uitkomen blijven de kaarten op tafel liggen en leggen ze nieuwe. Kleuter - Wiskundige initiatie - Meten 2.2 Kleuter - Wiskundige initiatie - Meten 2.3 Kleuter - Wereldoriëntatie - Mens (ik en de anderen in groep) 3.11 Filosofisch gesprek Herneem het verhaal nog eens met een groepje kleuters. Laat ze vooral zelf aanvullen en reconstrueren. Het is een goede aanleiding om het te hebben over de voor- en nadelen van klein of groot zijn in hun eigen leven. Is wat kleiner zijn erg? Waarom (niet)? Is het altijd zoveel leuker om de grootste te zijn? Waarom (niet)? Leg de link met concrete situaties: bijv. welk voordeel hebben kleine muisjes tegenover grote poezen? En omgekeerd? Waarin is wonen in een klein huis voordeliger dan in een groot? Ben je altijd blij als papa je een groot bord eten voorzet? Wat vind je van je kleine broertje en van je grote zus? Is groot voor iedereen hetzelfde? Vanaf wanneer is iets groot en wanneer klein? Stimuleer de kleuters aan de hand van concreet materiaal, hou het niet te droog. Kleuter - Wereldoriëntatie - Mens (ik en mezelf) 3.1 Kleuter - Wereldoriëntatie - Mens (ik en mezelf) 3.2 Kleuter - Wereldoriëntatie - Mens (ik en de ander) 3.5 Kleuter - Nederlands - Luisteren 1.6 Kleuter - Nederlands - Spreken 2.12 En verder Bouw- en knutselhoek
Zorg voor nieuw stevig constructiemateriaal in de bouwhoek en een heel arsenaal aan meters zodat kleuters op maat kunnen timmeren, kleven, plakken, knippen: een bedje voor pop A, een bad voor knuffel B, een bootje waar figuurtjes X en Y in passen. Kleuter - Wereldoriëntatie - Techniek (techniek als menselijke activiteit) 2.4 Kleuter - Wereldoriëntatie - Techniek (techniek als menselijke activiteit) 2.5 Kleuter - Wiskundige initiatie - Meten 2.6 De snorrenclub Een leuk idee voor in een hoekje, iets wat eigenlijk niet mag, althans niet in mama s boekjes Bijna aan het eind van het boek zie je dat het jongetje op een houten krukje zich met een vilstift een indrukwekkende snor aanmeet. Voorzie een hele stapel tijdschriften met veel foto s van mensen of van hoofden. Kleuters mogen een collage maken met koppen waarvan ze de haargroei en dergelijke hebben aangevuld: die krijgt een grote krulsnor, een ander een lange witte baard, een derde krulletjes op zijn kale knikker, enz Laat de kleuters daarna hetzelfde uitproberen met een foto van zichzelf: ze tekenen, kleuren, knippen en kleven tot ze er groot uitzien. Maar zien ze er ook beter uit? Grappiger vast wel! Kleuter - Muzische vorming - Attitudes 6.1 Gedicht Lees als intermezzo, als tussendoortje, als aanleiding om erover te praten of om er daarna nu eens helemaal niets mee te doen het gedicht Groot en klein uit Druppels vangen (zie: Bibliografie) voor: De schoenen van mijn vader, o, wat zijn ze groot! Daar kun je wel mee varen, overzee of in de sloot. De truien van mijn moeder, o, wat zijn die wijd! Daar kun je in verdwijnen. Ben je foetsie! De sokjes van mijn nieuwe zusje, o, wat zijn ze klein! Daar kun je niks mee doen, alleen maar stil naar kijken. (Theo Olthuis)
Lees het gedicht meer dan één keer voor als je wil dat de kleuters het begrijpen en beleven en zeker als je erop terugblikt of als je er iets mee doet. Kleuter - Nederlands - Luisteren 1.5 Kleuter - Muzische vorming - Drama 3.5 Bibliografie Als ik jou was / Babette Cole en Tim Gladiness (vert.). Zirkoon, 2008 Druppels vangen / Theo Olthuis. Ploegsma, 1996