Triple-O aanpak: leren van het Bioscience Park Julian Starink Directie Duurzaamheid Ministerie van Infrastructuur en Milieu 12 januari 2011
Maatschappelijke opgaven: Bodemambities 2040 in Innovatie- en Kennisagenda bodem (Enbo): Verstedelijking (ruimtelijke opgaven) Milieu en gezondheid Klimaatverandering Energievoorziening Voedselproductie Natuur/biodiversiteit 2
Maatschappelijke ontwikkelingen: Gangbaar verdienmodel gemeentelijke grondverkoop ligt stil Maar: alles is in beweging, en er is interesse in economische waarde van o.a. biomassa Wens integraler te werken, maar: nauwe projectfocus Maatschappelijk veel interesse voor o.a. groen in de stad, stadslandbouw, etc. 3
ESD: Eén systeem, optimaal benutten Nutriënten kringlopen Genetische bronnen Cultuurhistorie Waterregulatie Bodemvorming Recreatie Primaire productie Koolstof vastlegging Plaagbestrijding Voedsel Reinigend vermogen Schoon water Hout en vezels Afbeelding: Planbureau voor de Leefomgeving, 2010 4
Verder met ESD via verschillende sporen: Economisch waarderen: o.a. National Ecosystem Assessment (NEA), TEEB in de stad Mogelijk maken dat ecosysteemdiensten worden meegenomen in besluitvorming. Lokale initiatieven, verschillende instrumenten om deze te faciliteren: www.biodiversiteitactieplan.nl Kan het Bioscience Park een voorbeeld zijn? 5
Bio Science Park Leiden: Ecosysteemdiensten & Duurzaam Rendement Pilot uitgevoerd door: ministerie IenM, RIVM, GIDO en Grontmij als onderdeel van project Ecosysteemdiensten in de praktijk van duurzaam bodembeheer & gebiedsontwikkeling
Twee hoofddoelen: 1. Bijdrage leveren aan inrichting van het gebied 2. De leerervaringen gebruiken (samen met lessen uit andere pilots) voor methodiek duurzame gebiedsontwikkeling. Uitnodiging aan partijen Interviews Studie beschikbare gegevens en documenten Workshop Analyse en uitwerking Interviews Uitwerking Workshop en afronding OV BSP
Toelichting gebiedskeuze voor pilotstudie Waarom Leiden Bio Science Park? Kansen voor meerwaarde en opbrengsten alle betrokkenen Stedenbouwkundig Plan Leeuwenhoek 2009: * intensief gebruikte stedelijke omgeving; * economische hotspot * goede kwaliteit openbare ruimte * combinatie van functies * groen- en watersysteem * vanaf 1984 kennispark voor biomedische life sciences * 75 kennisinstellingen en bedrijven, werk voor 13.000 medewerkers. Verder 13.500 studenten. Veel bezoekers van o.a. Naturalis Al diverse maatregelen duurzame inrichting en bouw in stedenbouwkundig plan; ontwikkeling in komende 15-20 jaar Uitdaging is om deze projectopgaven te versterken via benadering ecosysteemdiensten/duurzaam Rendement: Financieel Economisch Maatschappelijk
Toelichting gebiedskeuze voor pilotstudie Bron: Google maps Aandachtsgebied: Leeuwenhoekpark als onderdeel van Bio Science Park + watersysteem BSP Diverse maatregelen hebben uitstraling of verbinding naar elders in BSP of Leiden.
Analyse gebiedsinformatie
Analyse gebiedsinformatie De bodem: Plangebied op stroomrug Oude Rijn ligging NAP 0,0 á -0,50 m westzijde Leiden: kalkrijke zavelgronden met humusarme, vaak slempige, zeer zandige bovengrond van 50 cm dik redelijk goed ontwaterd (GT IV) kleiig bodemprofiel (0-3 m mv) is licht zettingsgevoelig, daaronder laag zand (3-7 m-mv) Bodem in stedenbouwkundig plan: inrichting groene dooradering aansluitend bij bodemopbouw grootste deel: kleiige bodem, behalve Boerhaavegebied en langs Wassenaarseweg, daar zandige bodem
Vier elementen geïnventariseerd: Stakeholders, kwaliteiten en waarden Welke stakeholder vindt welke kwaliteit belangrijk? Welke waarde levert dat op? Kwaliteiten en ecosysteemdiensten Welke ESD leveren een bijdrage aan welke kwaliteiten? Maatregelen, opbrengsten en investeringen Welke baten hebben de maatregelen en welke investeringen zijn nodig? Ecosysteemdiensten en Maatregelen Welke maatregelen leveren een bijdrage aan welke ESD?
Analyse en uitwerking Uitgevoerde kwantificering Werkwijze Aandachtspunten kwantificering PM
Workshop met de stakeholders Hoe zou het park er over 5-10 jaar uit moeten zien? Welke waarden kan het park voor u hebben? Welke ecosysteemdiensten kunnen helpen die waarden te realiseren? Welke maatregelen stimuleren die ecosysteemdiensten?
Voorbeelden tijdens workshop
Maatregelen: Voorbeelden tijdens workshop
Resultaat na workshop Welke waarden van het park zijn gezamenlijk genoemd op 18 aug.: functioneel veilig goed onderhouden groen-blauwe setting een dynamisch systeem graag verblijven educatieve mogelijkheden biodiversiteit healing environment Meest relevante ESD: Beleving, inspiratie Educatie Waterberging Waterzuivering Biodiversiteit Recreatie Afvalverwerking Temperatuurregulatie Meest gewenste maatregelen: Extra wateropslag door verhoogd talud Aanleggen van open verharding Natuurvriendelijke oevers Groenafval gebruiken (compost, biogas) Balans in ontwerp (wensen esthetiek en biodiversiteit) O&B op elkaar afstemmen
Analyse en uitwerking
Analyse en uitwerking Volgorde maatregelen qua effectiviteit op bijdrage aan gevraagde kwaliteiten en te benutten waarden
Duurzaam rendement: meer inzicht in kosten en baten Maatregelen, opbrengsten en investeringen Welke baten hebben de maatregelen en welke investeringen zijn nodig?
Business Case BSP Resultaat na interviews Gezamenlijk beeld over de gewenste kwaliteit en de waarden die dat oplevert voor diverse gebruikers. Waarden vertaald in business cases. Andere kijk op het gebruik van het gebied, andere vragen aan de ontwerper en de ingenieur leidt tot duurzamer ontwerp Tip: zorg voor informatie over mogelijke maatregelen, de baten ervan en randvoorwaarden, maar ga nog meer in op waar men écht enthousiast van wordt
De Triple O aanpak: Pilot 1: Culemborg Pilot 2: BSP, Leiden Pilot 3: W. Veenweiden 22
Dank voor jullie aandacht!