Eindhoven, 19 april 2013 Groeidocument versie 1.0

Eindhoven, 19 april 2013 Groeidocument versie 1.0 1

2

Hoofdstuk 1 Inleiding en achtergrond Dit bedrijfsplan is ontstaan vanuit de noodzaak en wenselijkheid om de activiteiten rondom ervaringsdeskundigheid in een (nieuwe)structuur onder te brengen. Deze ontwikkeling bouwt voort op het succes van het landelijke TPLZ (TransitieProgramma innovaties in de Langdurende Zorg) programma en in het bijzonder op het experiment werk voor ervaringsdeskundigheid`. Daartoe zijn in de afgelopen maanden een aantal partijen bijeen gekomen in een initiatiefgroep. Zij hebben besloten tot de oprichting van een Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid. De Academie is een bondgenootschap van partijen die zich willen inzetten voor de inzet en ontwikkeling van ervaringsdeskundigheid in het brede beroepsveld van zorg en welzijn. In dit plan beschrijft de initiatiefgroep haar nieuwe werkelijkheid. De deelnemers en ondertekenaars zijn bereid dit vorm en inhoud te geven en deze Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid met elkaar neer te zetten. Onderstaand plan is daarvoor de grondlegger en beschrijft hoe wij dit gaan doen. Achtereenvolgens wordt behandeld : Missie en Visie Organisatievorm en participatie Doelgroepen en Werkvelden Producten en Diensten Certificering en Kwaliteitsborging Organisatie inrichting Ontwikkeling- en groeimodel Kansen en Bedreigingen Tijdspad en kostenbegroting 2013 Allereerst willen wij in het kort het begrip ervaringsdeskundigheid nader toelichten. Ervaringsdeskundigheid: de kern Ervaringsdeskundigheid is een bron van kennis, die gebaseerd is op eigen ervaringen en ontwikkelde ervaringskennis met betrekking tot herstelprocessen, empowerment en de randvoorwaarden hiervoor. Een ervaringswerker is deskundig in het ondersteunen van anderen bij zijn herstelproces en in het leveren van een bijdrage aan herstelondersteunende zorg, emancipatie en stigmabestrijding. De belangrijkste kenmerken waarin een ervaringswerker zich in de werkrelatie met cliënten onderscheidt van een reguliere professionele hulpverlener zijn: Bondgenootschap Wederkerigheid Hoop De begrippen Ervaringsdeskundigheid, Herstel, Empowerment en Herstelondersteuning zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In bijlage 1 worden deze begrippen nog nader toegelicht. Ook wordt vanuit het perspectief van cliënten, vrijwilligers, leerlingen en collega s beschreven wat we bedoelen met ervaringswerkers. 3

Hoofdstuk 2 Missie en Visie De Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid is zowel een krachtig samenwerkingsverband als een ondersteunend bondgenootschap voor en door Ervaringsdeskundigheid. Missie De missie van de Academie is om naast de professionele en wetenschappelijke gerichte kennis, de ervaringsgerichte kennis een gelijkwaardige positie in dit krachtenveld te geven. Dit zal ertoe leiden dat op het niveau van zowel de samenleving als de organisatie als het individuele niveau een transitie zal moeten plaatsvinden in het denken over en vanuit ervaringsdeskundigheid. Deze transitie vindt ook plaats ten aanzien van het leven en werken als kwetsbare burger en het leven met kwetsbaarheid in onze samenleving. De Academie wil vanuit de erkenning van de andere twee kennisterreinen, het terrein van ervaringskennis op de kaart zetten. Uitgangspunt hierbij is ervoor te zorgen dat een ieder vanuit zijn eigen cirkel van kracht (potentieel) kan opereren. Dit klinkt eenvoudig en is complex en is zowel van toepassing op het individu als de betrokken organisaties als op de samenleving. Om dit mogelijk te maken willen wij als direct betrokken partijen in Zuid Nederland (werkgevers in zorg en welzijn, onderwijs, uitkeringsorganen, verzekeraars en ervaringsdeskundigen) ons verbinden met deze Academie. 4

Wij geven aandacht aan de kwaliteiten en de meerwaarden van ervaringsdeskundigheid en denken hiermede een antwoord te geven op de voor ons liggende maatschappelijke problematieken. Problematieken die zowel op het niveau van de samenleving als op het niveau van organisaties als op het niveau van individuen spelen en waarbij de samenhang essentieel is en een transitie in denken en doen noodzakelijk maakt. Visie De Academie is een organisatie die het contact dient te optimaliseren. Het één op één contact tussen leerling en docent, tussen cliënt en hulpverlener, tussen cliënten, tussen hulpverleners en collega s, tussen burgers. Optimaliseren door ervaringsdeskundigheid een eigen positie te geven. Hierbij maken wij gebruik van het gedachtegoed van het WRR rapport vertrouwen in burgers. Die benadrukt een juiste afstemming / balans tussen toerusting en uitdaging; een gedragen evenwicht te zoeken tussen de mogelijkheden en de behoeften. Daarbij is visie en rugdekking een noodzaak. visie verbondenheid vonk rugdekking WRR rapport Vertrouwen in Burgers; bestuurlijk basismodel pag.226 Vanuit deze visie willen wij kwetsbare mensen toerusten: d.w.z. opvangen, trainen, opleiden, begeleiden, coachen en toetsen. Onze stip op de horizon is een leer-werkplaats (een Academie) te organiseren waar individuen zich op maat verder kunnen ontwikkelen en waarbij de eigen ervaring erkenning en waarde krijgt. Het gaat daarbij om het ontwikkelen van ervaringskennis zowel via aanvulling op het reguliere professionele aanbod als via de alternatieve route. Daarbij hoort ook het ontwikkelen van competenties, de portfolio portefeuilles en het meedenken aan en initiëren van de consequenties voor het werken in organisaties en het leven in wijken; ontwikkelen en ondersteunen van nieuwe vormen van samenleven. Ook het delen van kennis over de specifieke plek van ervaringskennis in het krachtenveld van organisaties en middenin de samenleving. Dit vraagt aandacht voor nieuwe of andere richtlijnen en toetsingscriteria die hierbij noodzakelijk zijn. 5

Hoofdstuk 3 Organisatievorm en participatie De initiatiefgroep vindt het noodzakelijk om voor het initiatief van een Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid een zelfstandige rechtsvorm op te richten. Dit om enerzijds duidelijk te krijgen dat de belangen van een ieder breder zijn dan alleen het eigen belang en anderzijds omdat het noodzakelijk is om ondernemend te gaan investeren. Gezamenlijk risico dragen en tegelijkertijd voor de medewerkers en leerlingen rechtszekerheid te borgen. Als rechtsvorm zijn er drie vormen voor de handliggend. De Stichtingsvorm, de Besloten Vennootschap en de Verenigingsvorm en dan met name de Coöperatieve Vereniging. De initiatiefgroep kiest voor de coöperatieve vereniging. Dit omdat deze rechtsvorm het gemeenschappelijke in haar vorm al duidelijk maakt en tegelijkertijd de diversiteit mogelijk maakt. Wel zal de inrichting dusdanig moeten zijn dat het een daadkrachtige organisatie blijft. Bij een coöperatieve vereniging wordt gedacht aan een bedrijfscoöperatie die bepaalde zakelijke belangen van haar leden behartigt. In dit geval gaat het over de zaken rondom de Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid. De coöperatie is als rechtspersoon aansprakelijk en er wordt gekozen voor een coöperatieve vereniging met uitgesloten aansprakelijkheid (U.A.). Bij de verdere uitwerking wordt onder andere gekeken naar de Coöperatie Slimmer leven 2020 U.A. Deze Coöperatie heeft al haar statuten en directiereglement rondom de oprichting en inrichting ter beschikking gesteld. In bijlage 2 zijn de contouren voor het doel en de soorten leden uitgewerkt. De initiatiefgroep geeft opdracht om op basis van de kennis en ervaringen bij Slimmer Leven en de uitgangspunten in bijlage 2 te komen tot een Coöperatieve Vereniging U.A., waarin de Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid wordt ondergebracht. Zij vraagt concreet te komen tot het (laten) opstellen van concept statuten, een directiereglement en een ledenstructuur. De initiatiefgroep is bereid uit haar midden een bestuur van maximaal zes leden als bestuur i.o. aan te wijzen. 6

Hoofdstuk 4 Doelgroepen en werkvelden De initiatiefgroep deelt de doelgroepen en markten in de al eerder genoemde drie onderdelen: individuen, organisaties en samenleving. Individuen (hulpzoekenden en ervaringsvinders): Cliënten en kwetsbare burgers in hun herstel: Cliënten die langer dan één jaar in behandeling en/of begeleiding zijn en die op verschillende levensgebieden moeite hebben de draad weer op te pakken. Cliënten die uit behandeling zijn en kwetsbare burgers die vanwege hun maatschappelijke kwetsbaarheid moeite hebben de draad weer op te pakken. Vrijwilligers en cursisten: Deelnemers met ervaring in kwetsbaarheid (vanwege psychische, justitiële, verslavings- en maatschappelijke problematiek) en hulpverlening, die zich willen oriënteren op werkzaamheden (vrijwilligerswerk) als ervaringsdeskundigen en die willen afwegen of het arbeidsleertraject iets voor hen kan betekenen en zich daarop willen voorbereiden. Studenten: Deelnemers met ervaring in kwetsbaarheid (vanwege psychische, verslavings- en maatschappelijke problematiek) en hulpverlening, die willen leren om hun ervaringsdeskundigheid in te zetten ten behoeve van anderen in vergelijkbare situaties en ten behoeve van de verbetering van de positie van kwetsbare mensen. Overigen: Diegene die niet of nog niet in één van bovenstaande categorieën zijn onder te brengen, wel met ervaring in kwetsbaarheid (vanwege psychische, verslavings- en maatschappelijke problematiek) en hulpverlening, die willen leren hun ervaringsdeskundigheid in te zetten. Hierbij denken wij o.a. aan mantelzorgers en naast betrokkenen. Werkgevers: Werkgevers (organisaties en professionals) in de brede zin. Dit geldt dus voor zorgorganisaties, welzijnsorganisaties,onderwijsorganisaties, uitkeringsorganen, zorgverzekeraars, lokale overheden en sociale diensten. Organisaties in het publieke/ private domein die weten dat er andere antwoorden gezocht moeten worden op de problematiek rondom leven en werken die nu en in de nabije toekomst op ons afkomt. Inbedding van ervaringsdeskundigheid is één van deze mogelijk andere antwoorden. Wat is er voor, met en binnen organisaties nodig om ervaringsdeskundigheid in te kunnen zetten en een volwaardige positie te geven binnen deze organisaties. Dit vraagt doorgaans om noodzakelijke veranderingen in de structuur, de cultuur en de werkwijze. De Academie als ervaringskenniscentrum kan, wil hier een actieve rol in spelen om samen met de leden dit verder te ontwikkelen, te implementeren, te begeleiden en te evalueren. In eerste instantie wordt gedacht aan organisaties die werkzaam zijn in c.q. bemoeienis hebben met de psychiatrie, de jeugdzorg, de maatschappelijke opvang, de verstandelijk gehandicapten zorg, de verslavingszorg, schuldsanering, etc. Het streven is om dit beroepenveld in de toekomst verder uit te breiden. 7

Samenleving: De Academie heeft een belangrijke en actieve voortrekkersrol te vervullen om in de samenleving de pijler ervaringskennis een gelijkwaardige en volwaardige positie te geven naast de al geaccepteerde wetenschappelijke en professionele kennis. Uiteraard spelen hierbij naast de individuen en de werkgevers ook de cliënten- en belangenorganisaties een belangrijke rol. Zij zijn zowel op lokaal, regionaal en landelijke niveau belangrijke partners en steunpilaren voor de Academie. Een goed voorbeeld hiervan is de actieve betrokkenheid in de initiatiefgroep van de recent opgerichte VVvE (Vakvereniging voor Ervaringswerkers). Tot slot zijn er vier werkvelden waar de Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid zich op zal richten. Vier werkvelden met als focus om ervaringskennis een gelijkwaardige en volwaardige positie te geven. Vandaar de vier pijlen naar het midden. Binnen deze werkvelden worden de producten en diensten ondergebracht en deze werkvelden vormen ook de basis voor de verdere inrichting van de academie. Delen en Participeren; Ontwikkelen, Onderzoeken en Borgen; Trainen, Opleiden en Begeleiden; Toetsen en Certificeren. 8

Hoofdstuk 5 Producten en diensten Werken met ervaringsdeskundigheid is het uitgangspunt voor de Academie. Alle producten en diensten die aangeboden worden of ondergebracht worden in de academie hebben een relatie met dit uitgangspunt. De producten en diensten zijn onder te verdelen in de vier werkvelden. WERKEN MET ERVARINGSDESKUNDIGHEID Vier werkvelden: 1. Delen en Participeren 2. Ontwikkelen, Onderzoeken en Borgen 3. Trainen, Opleiden en Begeleiden 4. Toetsen en Certificeren Onderstaand treft u in het kort wat informatie over de vier werkvelden. Delen en Participeren Om de Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid een actieve en zichtbare positie te laten innemen is het noodzakelijk om uit te dragen waar je voor staat. Dat vraagt van iedere betrokkene bij de Academie een bereidheid om te delen en te participeren. Deze bereidheid houdt in het tijdig 9

aanspreken van elkaar op het delen en het participeren. Dit geldt zowel op het individuele niveau, op het organisatorische niveau als op het samenlevingsniveau. Ontwikkelen, Onderzoeken en Borgen Dit initiatief in Zuid Nederland is mede tot stand gekomen vanuit het TPLZ programma van VWS, de brancheorganisaties in de langdurende zorg, cliëntenorganisaties en de zorgverzekeraars. Het is van groot belang verder te gaan in het ontwikkelen van nieuwe producten /diensten, het inspelen en onderzoeken van de veranderingen als gevolg van inzet van ervaringsdeskundigheid binnen afdelingen en organisaties. Het verder ontwikkelen van ervaringsprofielen dan wel beroepsprofielen. En natuurlijk het onderzoeken van het kwalitatieve en kwantitatieve resultaten. Het borgen van deze resultaten in regels, richtlijnen, procedures en vergoedingen. Trainen, Opleiden en Begeleiden In bijlage 3 is een overzicht toegevoegd van de bestaande trainingen, opleidingen en begeleiding. Dit overzicht heeft de status van wat nu mogelijk is. In het schema is een verbinding gemaakt met de participatieladder ervaringswerker. Toetsen en Certificeren Het toetsen van ervaringsdeskundigheid en op welke wijze hierin bekwaamheid kan worden vastgesteld is een belangrijk issue. Zowel voor het individu als voor de plaats en positie van een Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid. Het toetsen van competenties en portfolio ervaringen en op basis hiervan te komen tot certificering, is een uitdaging. De Academie wil hierin een actieve rol vervullen en een positie in verwerven. Tot slot is het goed nog woorden te geven aan de ambitie van de Academie om een leer- werkplaats te zijn. De Academie wil ook een actieve partner zijn na het opleiden en trainen. Vanuit dat perspectief wil zij een bijdrage kunnen geven aan zowel het individu (de werkende) als de organisatie (de plaats van het werk). in de verdere ontwikkeling moet hier apart aandacht aan worden gegeven. Op welke wijze kan de Academie participeren in dan wel bij werksituaties en/of werkvormen. 10

Hoofdstuk 6 Certificering en Kwaliteitsborging Om voor ervaringsdeskundigheid een volwaardige en gelijkwaardige plaats te verwerven naast de professionele en wetenschappelijke kennispijler is certificering en kwaliteitsborging een noodzaak en dit vraagt de komende tijd nog veel aandacht. Tijd en aandacht voor zowel het reguliere aanbod met ervaringsdeskundigheid, als voor de alternatieve route, als voor het certificeren en borgen van competenties en portfolio-ervaringen. Toetsen op weg naar bekwaamheid. Wij onderkennen hierbij drie paden: 1 Diplomering; 2 Accreditatie en Certificering; 3 Kwalificering. De producten en diensten van de Academie zijn hierop afgestemd en wij onderscheiden binnen de Academie de volgende routes: - Meerjarige opleidingen HBO en MBO ervaringsdeskundigheid; Daarnaast bestaat ook de mogelijkheid van de verkorte 2-jarige HBO opleiding: de Associate Degree. - EVC /EVK trajecten, trainingen en cursussen De afgelopen periode is in het TPLZ programma de nodige aandacht gegeven aan EVC/EVK procedures (EVC Erkenning van eerder Verworven Competenties en EVK Erkenning voor eerder Verworven Kwalificaties). NB: EVC staat voor Erkenning van eerder Verworven Competenties. Dit betekent dat wat een kandidaat geleerd heeft op school, in zijn werk of privé wordt beoordeeld en erkend. EVC maakt zichtbaar welke kennis, inzichten en ervaringen de kandidaat heeft opgedaan. Daartoe wordt op een gestructureerde wijze, samen met de kandidaat, informatie verzameld. Het resultaat wordt vastgelegd in een Ervaringscertificaat. Met het certificaat toont de kandidaat zijn kennis en kunde aan. Met het doorlopen van een EVC-procedure behaalt de kandidaat een officieel Ervaringscertificaat, waarop zijn (werk)ervaring is vastgelegd. Op het Ervaringscertificaat staat welke competenties de kandidaat heeft verworven op basis van zijn ervaring en kennis. Met het Ervaringscertificaat kan de kandidaat zijn ervaring officieel laten erkennen op MBO- of HBO-niveau. EVC is interessant voor werknemers, werkzoekenden en werkgevers. Door het maken van de EVC Quickscan bij een EVC aanbieder kan een kandidaat bepalen of een EVC-traject interessant is. (Bron: EVC Centrum Nederland). - ARIE (Alternatieve Route Inzet Ervaringsdeskundigheid), specifieke modules gericht op competenties bondgenootschap en wederkerigheid. Hierbij speelt het meester /gezel principe een belangrijke rol. 11

De eerste twee leerroutes kunnen het best getypeerd worden als van buiten naar binnen. Op welke wijze kan een ervaringsdeskundige voldoen aan de eisen die regulier worden opgelegd aan het opleidingsniveau. De derde leerroute is meer de weg van binnen naar buiten. Op welke wijze kunnen de bekwaamheden van ervaringsdeskundigheid als gelijkwaardig aan professioneel en wetenschappelijk bekwaamheden worden erkend, getoetst en gecertificeerd. Bij deze laatste route speelt de al eerder genoemde vakvereniging VVvE een belangrijke rol. Vanuit de Academie samen met de VVvE optrekken om een soort keurmerk ervaringsdeskundigheid te gaan ontwikkelen en ervoor te zorgen dat dit landelijk erkend wordt. De eerste gedachten hierover worden gedeeld. De Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid ziet voor haarzelf een belangrijke en actieve rol bij het ontwikkelen, kwalificeren, toetsen en certificeren van een dergelijk keurmerk. Daarnaast wil de Academie bestaande contacten rondom o.a. het competentieprofiel ervaringswerkers met brancheorganisatie verder verdiepen en versterken. Ter afsluiting van dit hoofdstuk is het goed stil te staan bij dat borging van ervaringsdeskundigheid ook inhoudt dat erkenning moet worden verkregen over het registreren honoreren vanuit deze bekwaamheid. 12

Hoofdstuk 7 Organisatie-inrichting Onderstand organisatiemodel is het uitgangspunt bij de oprichting van de coöperatieve vereniging U.A.: Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid ledenraad Raad van Advies Bestuur Werk organisatie Delen en Participeren en Ontwikkelen, Onderzoeken en Borgen Trainen,opleiden en begeleiden en Toetsen en certificeren De coöperatieve vereniging bestaat uit de volgende organen: De Algemene Ledenraad (ALV); Een algemene ledenraad, het hoogste orgaan van de coöperatieve vereniging U.A.. De samenstelling, vertegenwoordiging en het stemrecht moeten in de statuten nog worden bepaald en vastgesteld. Hierbij speelt het werkbaar zijn en het actief stimuleren van betrokkenheid een grote rol. Soorten leden zijn in bijlage 2 benoemd. Het Bestuur; De coöperatieve vereniging U.A. wordt bestuurd door een dagelijks bestuur bestaande uit minimaal 3 en maximaal 7 bestuursleden. De benoeming van de bestuursleden gebeurt via de algemene ledenvergadering. De meerderheid van het bestuur dient uit een afvaardiging van de betrokken drie beleidsterreinen (Onderwijs, Zorg&Welzijn en Uitkeringsorganen) en dient bij voorkeur uit ervaringsdeskundigen te bestaan. De voorzitter van het bestuur wordt door de algemene ledenvergadering gekozen. Het bestuur bestuurt op basis van een meerjarenplan en jaarplannen, begrotingen en verantwoordingen en delegeert de dagelijkse leiding en operationele verantwoordelijkheid door aan de werkorganisatie. Het bestuur legt verantwoording af aan de ALV. Een heldere scheiding van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden tussen ALV en bestuur moeten worden uitgewerkt in statuten dan wel het bestuurs/organisatiereglement. Daarnaast is het bestuur de initiator en trekker om de volwaardige en gelijkwaardige positie van de Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid te faciliteren en te realiseren. De Raad van Advies fungeert hierbij als klankbord en spiegel voor het bestuur. 13

Een Werkorganisatie met sectoren De werkorganisatie dient zo plat mogelijk te zijn. Naast de genoemde sectoren, de docenten, trainers dan wel begeleiders, zal er een minimale staf en ondersteunende dienst worden ingericht waarbij de mogelijkheid van het inkopen hiervan bij (één van) de leden dan wel derden tot de mogelijkheden behoort c.q. bij aanvang wordt aanbevolen. In de werkorganisatie zijn de werkvelden Delen/Participeren en Ontwikkelen en Onderzoeken/Borgen samengevoegd. Evenzo de werkvelden Trainen,Opleiden/Begeleiden en Toetsen/Certificeren. Een Raad van Advies De Raad van Advies bestaat uit minimaal 4 en maximaal 7 natuurlijke personen, welke geen lid van de coöperatieve vereniging hoeven te zijn. De leden nemen zitting op persoonlijke titel en zij hebben geen zitting in het dagelijks bestuur van de coöperatieve vereniging U.A.. In de Raad van Advies moeten de gebieden onderwijs, zorg en welzijn, werk en inkomen, sociale zaken en uitkeringen en ervaringsdeskundigheid vertegenwoordigd zijn. De leden dienen te beschikken over een uitgebreid relatienetwerk, wat indien nodig te mobiliseren is. De Raad van Advies heeft een rechtstreekse lijn met het dagelijks bestuur en de Algemene Ledenvergadering van coöperatieve vereniging U.A.. Naast gezamenlijke bijeenkomsten heeft zij ook de bevoegdheid om zelfstandig bijeenkomsten uit te schrijven. De leden van de Raad van Advies worden voor een periode van 3 jaar benoemd door de Algemene Ledenvergadering. 14

Hoofdstuk 8 Ontwikkeling- en groeimodel Het is goed om een stip op de horizon te plaatsen. Dat geeft richting zonder dat de weg waarlangs al helemaal is vastgelegd. De stip vertegenwoordigt de gemeenschappelijke ambitie en het perspectief voor de komende jaren. De stip reist met ons mee en als markeringspunten kiezen wij voor twee stippen en dat zijn 2016 een 2020. Uiteraard liggen deze in elkaar verlengde. Bij de werkgeversbijeenkomst vorig jaar zijn wij uitgegaan van het realiseren van 300 tot 500 arbeidsplaatsen Ervaringsdeskundigen in Zuid Nederland. Dat was de stip die nodig was om als initiatiefgroep te starten en gezamenlijk de resultaten van het TPLZ programma in een Academie onder te gaan brengen. Deze aantallen, hoe concreet dit ook klinkt, zijn op zich nog vaag omdat het nog niets vertelt over de soort functie, het opleidingsniveau, de uitstroom bij de opleidingen, de groeipotentie en de in- en uitstroom als werk. Groei en ontwikkeling, zijn woorden die in één adem genoemd worden met een academie. Gekoppeld aan de ervaringskennis binnen het programma staat vast dat er nog veel is te ontwikkelen en te groeien. Of het nu over de inhoud (opleidingen/trainingen, beroepsprofielen, competenties, portfolio, borging, certificering), of over het werk (uitkering, stage, banen, inkomen) of over de vorm (inrichting van de academie, anders leren, inzet van technologie) of over het leven (wonen, leven en ontmoeten binnen wijken) gaat, van groot belang is en blijft het om de stip gemeenschappelijk te blijven zien. 15

Voor de concretisering maken wij gebruik van onderstaand overzicht, aantallen en aannames. Korte uiteenzetting : - de cijfers 2013 zijn gebaseerd op de gegevens vanuit het TPLZ-programma en van de Coöperatieve Vereniging Conquest. - De aannames voor 2020 gelden voor geheel Zuid Nederland en geven zowel het ambitieniveau als de realiteitszin weer. In 2020 zal de stap naar landelijk niveau gemaakt moeten worden /zijn. - Bij deze aantallen denken wij dat de in/en uitstroom in 2020 een bepaald evenwicht bereikt heeft. Uiteraard speelt hierbij het tijdsaspect een belangrijke rol. Sommige fasen kunnen een langere periode bestrijken dan 1 jaar. Voor het evenwicht wordt uitgegaan van het huidige aanbod. Uiteraard zullen bij verdere en door ontwikkeling van producten en diensten nieuwe mogelijkheden zich aandienen. - De piramide staat in principe in een vierkant. De groene piramide maakt de weg tot aan een betaalde baan als ervaringswerker duidelijk. Het rode vierkant geeft daarnaast aan de individuele en maatschappelijke meeropbrengsten (zowel kwalitatief als kwantitatief) die daarnaast worden gerealiseerd. - De instroom in de piramide gaat in 2020 uit dat jaarlijks 2000 cliënten instromen die gaan werken aan herstelondersteuning en empowerment. De gediplomeerde uitstroom, uitgaande van een gemiddelde schooltijd van 3,5 jaar, gaat uit van 143 per jaar. 16

- Als de kosten worden verdeeld in percentages over de vier sectoren, dan is de verdeling in 2013 als volgt: delen en participeren 13 % ontwikkelen, onderzoeken en borgen 44 % trainen, opleiden en begeleiden 37 % toetsen en certificeren 06 % Totaal 100 % Het is logisch dat bij de start van een innovatief programma veel kosten worden gemaakt bij het ontwikkelen, onderzoeken en borgen. Dit moet de komende jaren echter verschuiven. Het streven is erop gericht om in 2020 deze onderverdeling te hebben gewijzigd in: delen en participeren 15 % ontwikkelen, onderzoeken en borgen 15 % trainen, opleiden en begeleiden 35 % toetsen en certificeren 35 % Totaal 100 % - Op basis van de huidige gegevens gebaseerd op de begrotingen van het TPLZ programma is het huidige budget 2013 wat is toe te rekenen aan de Academie rond de 1,1 miljoen euro. Uitgaande van betere efficiency en effectiviteit denken wij dat de groei van 100 naar 500 arbeidsplaatsen (vervijfvoudiging) aan benodigd budget een verdrievoudiging met zich meebrengt. In 2020 zal de begroting van de Academie dus circa 3 miljoen euro bedragen. 17

- De maatschappelijke baten worden op basis van de eerder opgestelde mbc (Maatschappelijke Business Case) van 2009 geschat met een directe factor van 2,5 en een indirecte factor van 1. Zie ook onderstaand prognose uit de mbc. Uitgaande van de hierboven genoemde 3 miljoen zijn de baten dus jaarlijks in te schatten op 10,5 miljoen euro. Grafiek 2; Confrontatie exploitatie en maatschappelijke baten - - 18

Hoofdstuk 9 Kansen en bedreigingen In 2009 is er binnen het TPLZ programma een mbc (maatschappelijke business case) opgesteld. Dit vormt een goede basis om verder stil te staan bij de kansen en bedreigingen. Sinds 2010 is het economisch klimaat in Nederland sterk gewijzigd en ook politiek is er veel gaande. Het lijkt wel of de maatschappelijke ontwikkelingen ervoor zorgen dat de uitersten steeds scherper worden. Dat enerzijds de kansen groter worden en anderzijds de bedreigingen toenemen. Deze ontwikkeling maakt het, nog meer dan in 2010, noodzakelijk om keuzes te maken. Niet kiezen of zaken in het midden laten wordt als desastreus gezien. De initiatiefgroep is zich hiervan bewust en wil ondernemend tot afgewogen keuzes komen. Vanuit dit perspectief is 2013 het kantelpunt om met elkaar tot een andere invulling over te gaan. Als wij kijken naar de kansen en bedreigingen dat zien wij: Kansen Kansen omdat wij als Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid ervaringskennis als een gelijkwaardige en toevoegende pijler, naast de professionele en wetenschappelijke kennispijlers positioneren. Dit zorgt voor veranderingen in structuur, cultuur en werkwijze op macro (samenleving), meso (organisaties) en micro (individuen) niveau. Kansen omdat een geïntegreerde aanpak van de inzet van ervaringskennis in organisaties ervoor zorgt dat de professionele en wetenschappelijke kennisinfrastructuur wordt versterkt met de bewezen effectiviteit van ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid. Kansen ook omdat hetgeen geleerd is in dit programma en wordt ondergebracht in de Academie zoveel potentieel in zich draagt voor andere sectoren en doelgroepen. Kansen omdat op deze basis nieuwe vormen van publiek/private samenwerking nodig zullen zijn, nieuwe vormen van samenwerking en concurrentie zullen ontstaan, nieuwe beroepsprofielen, competenties en functiegebouwen ontwikkeld moeten worden. Citaat uit de mbc Ervaringsdeskundigheid van 2010 De effecten van de inzet van ervaringsdeskundigheid kunnen op basis van de tijdsperiode van dit experiment nog onvoldoende ingeschat worden. Inzet van Ervaringsdeskundigheid moet niet gezien worden als het ei van Columbus. Daarnaast Alleen in de samenwerking met de zorg, de maatschappelijke dienstverlening, de uitkeringsinstanties, de informele zorg en het 19 onderwijs heeft ervaringsdeskundigheid een waarde. Iedereen moet zich realiseren dat blijvende kwetsbaarheid bestaat, dat psychiatrische problemen ontwrichtende en ingrijpende gevolgen hebben en dat het tijd kost om hier bovenuit te groeien. Juist op het kruispunt tussen afname zorggebruik en toename (arbeids)participatie is veel inzet nodig om resultaten te behalen.

Zowel kansen als bedreigingen vragen moed en wijsheid. Jaap van der Stel, lector geestelijke gezondheidszorg bij de Hoge School Leiden heeft in een essay onder de titel Liever wijs dan moedig? het navolgende geschreven: Wijs kun je worden, moedig ben je of ben je niet. Wijsheid manifesteert zich altijd door een mate van onzekerheid; we kunnen naar waarheid zoeken, en daarin vooruitgang boeken, maar haar nooit volledig vinden. Moed kan gevaarlijk zijn en is moeilijk van hoogmoed of onverschrokkenheid te onderscheiden. Het kan ook, bij wijze van bluf, laagmoed verhullen even erg. Moed is hoe dan ook spannender ik geef toe dan wijsheid. Het laatste is een beetje saai maar vaak toch het beste. De Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid heeft beide kwaliteiten hard nodig. Het vraagt echt moed om een nieuwe weg in te slaan en het getuigt van wijsheid om het gezamenlijk te doen. Bedreigingen De grootste bedreigingen zijn in tweeën te verdelen; Noodzakelijke bezuinigingen en ombuigingen op korte termijn kunnen ertoe bijdragen dat geen of onvoldoende middelen kunnen worden geïnvesteerd in dit initiatief. Het huidige politieke en economische klimaat zorgt ervoor dat het eigen belang van de organisatie op korte termijn belangrijker is dan het maatschappelijk belang op de middenen lange termijn. Deze twee bedreigingen zijn reëel en tegelijkertijd plaatsen wij het door het benoemen van deze twee bedreigingen buiten onszelf. Immers een echte gemeenschappelijke positieve keuze voor de Academie, met inachtneming van deze bedreigingen, geeft juist de noodzaak tot deze keuze aan. Als zodanig is het dus ook een kans. De initiatiefgroep is van oordeel dat zij in Zuid Nederland rondom de oprichting van de Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid de handen in één willen slaan en dat elkaars ambities op dit doel worden afgestemd. De initiatiefgroep spreekt de intenties uit om rondom het thema Herstel en Ervaringsdeskundigheid in Zuid Nederland de komende zeven jaar gezamenlijk te zullen optrekken. Dat wij, net als de coöperatie Slimmer Leven 2020 zichtbaar zijn, worden en blijven en dat wat hier wordt ontwikkeld, geleerd en geïmplementeerd, later ingezet kan worden in de rest van Nederland. Om dit mogelijk te maken wordt er een slotmanifest met negen uitgangspunten opgesteld en ondertekend wat op 19 april 2013 wordt aangeboden aan de Staatsecretaris van VWS. Daarnaast besluit de initiatiefgroep om de mbc 2010 te upgraden naar de mbc Ervaringsdeskundigheid 3.0. De initiatiefgroep vindt dat deze mbc 3.0 uiterlijk op 1 oktober 2013 ter besluitvorming wordt voorgelegd aan de bestuurders van de deelnemende partners. Deze mbc vormt vervolgens de basis voor de ontwikkelperiode 2014 en daarna. 20

Hoofdstuk 10 Tijdspad en begroting 2013 Dit hoofdstuk heeft betrekking op de periode na 19 april. De leden van de initiatiefgroep zijn: Pim Dijkstra Raad van Bestuur Neos Marianne van Eijndhoven Raad van Commissarissen Conquest Harrie van Haaster Voorzitter vakvereniging IGPB/ VVvE Roel Hermanides Raad van Bestuur Novadic-Kentron Michiel van de Heuvel Regioadviseur Transvorm Thecla van Hoogstraten Directeur Summa college Ilse Tamrouti Directeur Fontys Hogescholen Gert Jongetjes Ervaringsdeskundige Mensana Kees van Aart Directeur bedrijfsvoering GGZ Breburg Hans Marell Regio Manager UWV Jeroen Smets Senior Adviseur Werkgeversdiensten UWV Marie-Louise Vossen Raad van Bestuur GGzE Chris Wesenbeek Ervaringsdeskundige /bestuurder Conquest Frank Deerenberg Ervaringsdeskundige GGzE Hanneke Henkens Programmamanager TPLZ GGzE Margreet Diks-van Heumen Manager GGZE John van den Hout Programmamanager TPLZ Oneplex De partijen verbinden zich met elkaar en met de inhoud van dit groeidocument en wensen dit verder vorm en inhoud te geven. - Zij willen zich persoonlijk en met elkaar verbinden om dit noodzakelijke en gewenste initiatief te realiseren; - Zij zijn bereid uit hun midden een bestuur a.i. aan te wijzen die zorgdraagt voor: a: het oprichten van de coöperatieve vereniging Markieza, Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid; b: het uitdragen van de missie en visie; c: het spelen van een actieve rol bij het werven van leden; d: de benodigde middelen (geld en menskracht) die noodzakelijk zijn om te kunnen starten; e: het overnemen van alle producten en diensten uit het TPLZ programma en daarbij bestaande culturen, structuren en werkwijzen ondergeschikt te maken aan datgene wat nodig is; f: het waarmaken van de geformuleerde doelen, ambitie. 21

- Zij zijn bereid een kwartiermaker aan te stellen die tot taak heeft om, samen met hen, uiterlijk 1 januari 2014 of zoveel eerder als mogelijk is, tot operationalisering van de Academie te komen. - Zij willen graag de kennis van Slimmer Leven 2020 gebruiken en daar waar het mogelijk is gebruik maken van de reeds opgedane ervaringen bij Slimmer Leven 2020. Door samen op te trekken versterken we elkaar. Concreet houdt dit in dat voor de oprichting van de Academie voor herstel en Ervaringsdeskundigheid voor 2013 een budget van 50.000,-- euro noodzakelijk is. - Juridische kosten 6.000,-- euro (schatting) - Nwe mbc 30.000,-- euro (gebaseerd op kostenvergoeding vorige mbc vanuit TPLZ programma) - Pr/communicatie 14.000,-- euro Het is noodzakelijk dat partijen zich hiervoor garant stellen en zich hard maken hiervoor dekking te vinden. Dekking vanuit eigen budgetten dan wel vanuit subsidie- en/of overige mogelijkheden. Vanaf 1 mei valt de programmasubsidie TPLZ weg. Dit impliceert dat binnen de structuur en afspraken van de op te richten Academie voor een gelijk bedrag dekking gezocht dient te worden. Dit speelt al bij het schooljaar 2013/2014. 22

Bijlage 1: Begripsverklaring: Definitie van Herstel Herstel is een zeer persoonlijk en uniek proces, waarin iemands opvattingen, waarde, gevoelens, doelen en/of rollen veranderen. Het leidt tot een leven met meer voldoening waarin hoop een plaats heeft en men kan geven en nemen ondanks de beperkingen die veroorzaakt worden door de aandoening. Herstel heeft te maken met het ontstaan van een nieuwe betekenis en zin in het leven, terwijl men over de rampzalige gevolgen van een psychiatrische aandoening heen groeit (Anthony, 1993) Het fundament van Herstel is dat mensen met psychiatrische aandoeningen zelf bepalen welke betekenis ze aan hun problemen geven (Plooy, 2009) Definitie van Empowerment Empowerment is een proces waarbij mensen of groepen meer invloed krijgen over gebeurtenissen en situaties die belangrijk voor hen zijn. Empowerment is het vinden én het verder ontwikkelen van je eigen kracht; het vermogen om keuzes te maken in je dagelijks leven. Om vanuit je eigen kracht verbindingen aan te gaan met anderen en in staat te zijn die relaties te onderhouden. Empowerment is boven je eigen schaduw en stigma s uitstijgen en een gevolg geven aan je eigen ervaringen, wensen en talenten. Dat je weer oude of nieuwe maatschappelijke rollen durft aan te gaan om te komen tot volwaardig burgerschap. Definitie van Herstelondersteuning Ondersteuning van herstelprocessen noemen we herstelondersteuning. Dit concept is in ontwikkeling. Een telkens terugkerend thema is dat er ruimte en respect nodig is voor de individuele, subjectieve ervaring van het herstelproces. Herstelondersteuning wordt gekenmerkt door het scheppen van ruimte voor empowerment, ervaringskennis en het groeien van een eigen verhaal. Andere kenmerken van herstelondersteuning zijn aandacht voor het accepteren en verwerven van steun van anderen en het ondersteunen van het herwinnen van regie over het eigen leven. Herstel en Herstelondersteuning vindt plaats op een aantal levensterreinen die staan voor verschillende aspecten van het bestaan. Die aspecten zijn persoonlijke identiteit/zingeving, gezondheid, dagelijks functioneren en maatschappelijke identiteit/rolfunctioneren. 23

Kenmerken van herstelondersteuning voor de (hulp)verlener: Heeft een attitude van hoop en optimisme; Is present (aandachtig aanwezig); Gebruikt zijn professionele referentiekader op een terughoudende en bescheiden wijze; Maakt ruimte voor, ondersteunt het maken van, en sluit aan bij het eigen verhaal van de cliënt; Herkent en stimuleert het benutten van eigen kracht van de cliënt (empowerment) zowel individueel als collectief; Erkent, benut en stimuleert de ervaringskennis/deskundigheid van de cliënt; Erkent, benut en stimuleert de ondersteuning van de cliënt door belangrijke anderen; Is gericht op het verlichten van lijden en het vergroten van eigen regie en autonomie. Wat bedoelen we met Ervaringswerkers? In het contact met cliënten zet ik mijn ervaringsdeskundigheid in doordat ik zelf kom met vergelijkbare situaties uit het verleden. Ik heb zelf ook heel wat meegemaakt. Cliënten hebben dan allerlei vragen. Ik zeg dan dat dit niet dé oplossing is maar dat ik een manier heb gevonden hoe daar mee om te gaan. Wij zijn de oren, de ogen en de mond van de cliënten die het nog niet zien, niet horen en niet onder woorden kunnen brengen. Het belangrijkste is dat ervaringswerkers een perspectief bieden op herstel en empowerment. Ervaringswerkers zetten hun ervaringsdeskundigheid in voor cliënten in hun herstel en maatschappelijke participatie. Ervaringsdeskundigheid is een bron van kennis, die berust op ervaring, het proces van herstel en uitwisseling van het eigen verhaal met andere verhalen. De worsteling met je klachten, je psychische aandoening, tegenwerkingen en twijfels over je keuzes zijn hier onderdeel van. Ook je eigen veerkracht, je eigen creatieve oplossingen en aanpassingen, de passende steun van anderen, je nieuwe identiteit en nieuwe ervaringen zijn bron van ervaringsdeskundigheid. Ervaringsdeskundigheid is daarom niet iets wat je perse met een opleiding leert. Het is het vermogen om de kennis die je ontleent aan al die ervaringen ergens toe te passen en in te zetten. Het herstelconcept verwijst naar het persoonlijke proces waarin mensen die levensontwrichtende problemen hebben ervaren de draad weer oppakken en hun leven een nieuwe richting geven. Empowerment betekent dat mensen met psychische beperkingen de controle over hun leven herwinnen, kracht putten uit hun eigen ervaringen en verhaal, hun eigen keuzes maken en toegang krijgen tot de hulpbronnen om die keuzes uit te voeren. 24

Wat vinden cliënten ervan? Cliënten die begeleid worden door ervaringsdeskundig begeleiders geven aan dat ze iemand treffen die weet waar hij het over heeft. Dit doorleefde begrip vanuit de eigen ervaring is voor cliënten waardevol en biedt erkenning, hoop en zicht op nieuwe mogelijkheden. Het contact is minder vervreemdend, de wij-zij kloof bestaat niet en betrokkenheid is groot. Ik ben door het contact met de ervaringsdeskundige begeleider meer uitgenodigd tot openheid, aangezien zij daar het voortouw in nam. Het schept gelijkwaardigheid en het heeft me aan het denken gezet. 'ik kijk op een andere manier naar mezelf, ik zie mezelf niet meer als iemand met een diagnose maar iemand met mogelijkheden', Wat vinden vrijwilligers ervan? Vrijwilligers oriënteren zich op inzetten van hun ervaringskennis. Ze leveren een zinvolle bijdrage vanuit het ervaringsperspectief voor anderen die ze bereiken in hun activiteiten, voor de (cliënten)organisaties waarvoor ze werken en ze leveren een zinvolle bijdrage aan vermindering van maatschappelijke problemen (b.v. stigma). Ze ontdekken hun kwaliteiten. Ze kunnen met elkaar in cursussen hun werkervaring delen en ervaringskennis vergaren. Ik heb veel vooruitgang geboekt in het afgelopen jaar. Ik heb door de cursus meer inzicht gekregen in mijn eigen herstelproces en ook hoe ik dat in mijn vrijwilligerswerk kan gebruiken. Wij hebben ons eigen verhaal en het perspectief dat we nu hebben verteld. We hebben dit erg duidelijk en goed neergezet. We kunnen trots zijn op ons vrijwilligerswerk. Ook zie ik dat de training voorlichting zijn vruchten afwerpt. Wat vinden leerlingen ervan? Studenten kunnen specifieke competenties ontwikkelen en kennis opdoen om ervaringsdeskundigheid als bron van kennis in te zetten ter ondersteuning van anderen. Ze verwerven kwalificaties voor de arbeidsmarkt, ontwikkelen en gebruiken ervaringsdeskundigheid, werken mee aan stigmareductie (door normalisering en door contact met leerlingen, docenten en medewerkers), ontwikkelen en geven vorm aan herstelondersteunende zorg op de arbeidsleerplek. Ik dacht eerst, ik wil het achter me laten. Hoezo, ervaringsdeskundigheid? Moet ik dan altijd maar voor volle zalen vertellen over mijn achtergrond, waar ik toch al niet erg trots op ben. Nu begrijp ik beter waar het over gaat. Natuurlijk weet ik wat er in die mensen omgaat en daarvandaan kan ik naar hen luisteren en hen begrijpen en af en toe vertellen hoe dat voor mij was en op welke manier ik nu bezig ben Als ik deze opleiding haal is dat een opsteker voor mijn zelfvertrouwen. Ze hebben mij in het verleden al tien keer afgeschreven. Ze hadden verwacht dat ik zelfmoord had gepleegd, dat ik nooit uit de inrichting zou komen. Daarom moet ik het gewoon afmaken. En ook voor mijn ouders, die hebben mij altijd gesteund. 25

Wat vinden collega s ervan? De beroepsgroep heeft baat bij het breed inzetten van ervaringsdeskundigen in teams, omdat daarmee kennis toeneemt over Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid, de kritische reflectie op eigen werkwijze en visie toeneemt en inhoud geven kan worden aan herstelondersteunende zorg, verbetering van eigen handelen en verbeteren van de zorg in het algemeen. De sfeer in het werk en in ons team wordt er beter door. Eigen ervaringen zijn voor iedereen belangrijk en maken wie je bent. Iedereen is kwetsbaar. We leren dat we dat ook mogen laten zien, ook in het contact met de cliënt. Het maakt het allemaal wat persoonlijker. Heb van jou geleerd om nog meer naar de cliënt te kijken. Ik heb al 20 jaar ervaring in het werk, zij heeft 20 jaar ervaring met de hulpverlening. 26

Bijlage 2: Doel en soorten leden van de op te richten coöperatie U.A. Academie voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid Doel: De Coöperatie heeft ten doel: - Het ontwikkelen, behouden en versterken van ervaringskennis als gelijkwaardige en noodzakelijke pijler naast en in samenhang met de meer gestructureerde professionele en wetenschappelijke kennis. - Het bevorderen van samenwerking tussen de verschillende leden, alsmede de bevordering van multidisciplinaire samenwerking tussen overheden, kennis en onderwijsinstellingen, zorg- woon en welzijnorganisaties, maatschappelijke organisaties, uitkeringsorganen en het bedrijfsleven, waarbij gestreefd wordt naar het bevorderen en borgen van maatschappelijke innovatie en werkgelegenheid vanuit het perspectief van de drie kennispijlers, wetenschappelijke-, professionele en ervaringskennis, en waarvan het startpunt zich bevindt in Zuid Nederland. - Het zijn van een thuis en een vrijplaats voor de individuele natuurlijke leden van de coöperatie en de studenten. - Al datgene dat met het vorenstaande in direct of indirect verband staat, zonder winstoogmerk, alles in de meest ruime zin van het woord. Zij tracht dit te bereiken door: - Agendasetting, beleids- en visieontwikkeling en adresseren van issues op diverse bestuurlijke niveaus ten behoeve van geïntegreerde aanpak van kennis steunend op de drie pijlers wetenschap, professie en ervaring van waaruit verdere inhoud wordt gegeven aan de vier sectoren binnen de Coöperatie; 1:Delen en Participeren 2:Ontwikkelen, Onderzoeken en Borgen 3:Trainen, Opleiden en Begeleiden 4:Toetsen en Certificeren - Het ondersteunen van leden bij hun streven om te komen tot een groei en ontwikkeling rondom Herstel en Ervaringsdeskundigheid, door het verlenen van advies en bemiddeling in de breedste zin van het woord, alsmede door het sluiten van contracten met de leden en de leden in staat te stellen op hun eigen wijze te participeren in de coöperatie; - Het onderzoeken samen met de leden naar de mogelijkheden van samenwerking van de leden met externe partijen; - Het tot stand brengen van overleg en samenwerking met en tussen leden met externe derden partijen waar dit tot voordeel van de betrokken leden kan leiden; - Het deelnemen in of samenwerken met andere organisaties of samenwerkingsverbanden met eenzelfde of soortgelijk doel; - Het uitvoeren van projecten en programma s of deze laten uitvoeren door derden of in samenwerking met leden of derden; - Het verrichten van alle handelingen die met het vorenstaande in direct of indirect verband staan alles in de ruimste zin van het woord. 27

Lidmaatschap: Rechtspersonen en natuurlijke personen die voldoen aan de in de statuten opgenomen eisen, als hierna vermeld, kunne n zich als aspirant lid bij het bestuur i.o. aanmelden. Leden als natuurlijke personen die getypeerd kunnen worden als eindgebruiker. Hierbij denken wij aan leerling, docent, professional, burger/inwoner; Vrienden van (donateurs) bestaande uit zowel natuurlijke personen, en als rechtspersonen; Organisaties die als rechtspersoon een actieve rol spelen bij de doelen van de coöperatie; Lokale en provinciale overheden en andere publieke organen. 28

Bijlage 3: Trainen, opleiden en begeleiden 1. Overzicht Activiteiten: Trainen, Opleiden en Begeleiden a. Herstelondersteuning en empowerment Toelichting: Herstel is een proces van uzelf. U kunt op elk moment een begin maken met uw Herstel. Onder herstelondersteuning vallen alle activiteiten die gericht zijn op ondersteuning van dat herstelproces. Herstelondersteuning door ervaringsdeskundigen heeft als doel dat dit proces zichtbaar wordt. Zelfhulp waarin bondgenootschap en wederkerigheid vanuit gedeelde ervaringen aan de orde zijn, is een belangrijk aspect van Herstel. Daardoor ontstaat eigen kracht en empowerment. Opnieuw de verbinding met anderen leggen in en met uw nabije omgeving is onderdeel van Empowerment. Werkwijze Herstelondersteuning wordt geboden in de vorm van groepsbijeenkomsten (trainingen, werkgroepen) en als individuele coaching en consultatie. In de Maatschappelijke Steunsystemen wordt outreachend gewerkt en wordt via huisbezoeken contact gelegd en steun geboden. Deelactiviteiten zijn: Individuele Herstelcoaching (1), herstelwerkgroepen en bouwgroepen in wijken (2), Ondersteuning bij maatschappelijke participatie (MSS) (3), Individuele Belangenbehartiging (4), Crisiskaartconsulent (5), Trainingen: Herstellen doe je zelf (6), Health 4 you (7), de WRAP (8), een digitale cursus (Ehealth) bij het maken van een eigen herstelverhaal (9), Proud 2B me (10),de startersmodule Zelfhulp (11), cursus nee zeggen (12), een aanbod van een drietal trainingen voor deelnemers met een justitiële achtergrond (13) en training stemmen horen begrijpelijk maken (14) 29

Voor wie: Deze activiteiten worden aangeboden aan kwetsbare mensen met ervaring met psychische problematiek en maatschappelijke achterstand als gevolg van hun kwetsbaarheid. Aanmelding: U kunt zichzelf aanmelden of langs komen op één van de locaties of u wordt gewezen op activiteiten door uw hulpverlener of door anderen (behandelaar, maatschappelijk werk, woningbouwvereniging, sociale dienst, familie, wijkbewoners etc.). Na aanmelding volgt een kennismakingsgesprek en wordt samen met u besproken welke activiteit het meest past. b. Ontwikkeling van ervaringskennis Toelichting: U wilt na of naast uw herstel wellicht nog verder aan de slag met uw ervaringen. Misschien bent u benieuwd naar de herstelverhalen van anderen. Maar weet u nog niet precies hoe en wat. Om de gelegenheid te geven dit te ontdekken, wordt vrijwilligerswerk aangeboden en kunt u in diverse werkgroepen participeren en begeleiding krijgen door ervaringswerkers in de vorm van individuele begeleiding en trainingen. Hierdoor kunt u eigen kracht (empowerment) en ervaringskennis ontwikkelen. Werkwijze: Laagdrempelige toegang tot vrijwilligerswerk en begeleiding. De begeleiding bestaat uit cursussen, vrijwilligerswerk en oriëntatiebijeenkomsten. Deelactiviteiten zijn: Ervaringsdeskundig Vrijwilligerswerk (1), Cursussen: Werken met Eigen ervaring (2), crisiskaart consulent (3), TOED (Training Ontwikkeling Ervaringsdeskundigheid) en kopmodules VIA (Voorlichting, informatie en advies) en trainersvaardigheden (4), Voorwerk (5), Basistraining voorlichting (6), coaching in het kader van het EVC Traject Vrijwilligers (7) en GEO (GGZ ervaringsagoog opleiding) (8). Voor wie Deze activiteiten worden aangeboden aan mensen die hun ervaringen willen delen met anderen, hun ervaringskennis willen opbouwen en zich afvragen of ze hier iets mee kunnen en willen. Aanmelden: U kunt zichzelf aanmelden of u wordt gewezen op activiteiten door uw hulpverlener of anderen (behandelaar, maatschappelijk werk, woningbouwvereniging, sociale dienst, familie, wijkbewoners etc.). Na aanmelding volgt een kennismakingsgesprek en wordt samen met u besproken welke activiteit het meest past. Toelichting vrijwilligerswerk: Het vrijwilligerswerk wordt op maat aangeboden. Mogelijkheden zijn: deelname maatjesproject, (mede) geven van voorlichting, gastvrouw/heer bij inloop en informatie, (mede) organiseren van themabijeenkomsten, deelname aan specifieke projecten/groepen zoals week van de psychiatrie, evalueren na dwang en drang en deelname aan activiteiten binnen Maatschappelijke Steunsystemen, o.a. in huiskamerprojecten. 30