PRAKTIJKASSISTENTE, TAKEN Versie januari 2001 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING
Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve van de huisartsopleiding aan de VU. De stuurgroep HAIO-onderwijs van de afdeling heeft uiteindelijk de ontwerptekst vastgesteld. Nadere informatie kan verkregen worden bij de onderstaande personen die de ontwerptekst hebben samengesteld. De gegevens van dit programma worden aangeboden aan het Samenwerkings Verband Universitaire Huisartsopleidingen in Utrecht voor centrale archivering in de Centrale Onderwijs Bank. In geval anderen dan de Huisartsopleidingen van dit programma gebruik willen maken of, indien de uitgave voor andere doeleinden of in een ander verband wordt gebruikt, geldt het volgende: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het hoofd van de afdeling huisartsopleiding van de Vrije Universiteit. Programmamaker(s): Eddy Reynders Trefwoorden : ICPC : LHK : Datum en naam laatste wijzigingen: 17 januari 2001, Henriëtte van der Horst Contactpersoon : Eddy Reynders Telefoon : 020 0 4449343 Huisartsopleiding VU Medisch Centrum Overschiestraat 180 1062 XK Amsterdam 2000 Huisartsopleiding VUmc 2
INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 4 1 AANVANGSNIVEAU EN DOELSTELLINGEN... 4 1.1 Aanvangsniveau... 4 1.2 Doelstellingen... 4 2 METHODIEK... 4 3 ORGANISATIE... 4 3.1 Voorbereiding deelnemers... 4 3.2 Tijdschema... 5 4 LITERATUUR... 5 4.1 Verplichte literatuur... 5 5 DOCENTINSTRUCTIE PER PROGRAMMA-ONDERDEEL EN VOORBEREIDING DOCENT... 6 5.1 Inhoud HAIO-deel... 6 5.2 Voorbereiding docent... 6 5.3 Docentinstructie... 6 6 VOORBEREIDING SECRETARIAAT... 7 6.1 Materiaal... 7 7 SAMENVATTING OWP TAKEN PRAKTIJKASSISTENTE... 7 BIJLAGE 1 CHECKLIST TAKEN PRAKTIJKASSISTENTE... 8 BIJLAGE 2 VERPLICHTE LITERATUUR... 11 2000 Huisartsopleiding VUmc 3
INLEIDING De Praktijk Assistente (PA) vervult in de meeste praktijken een centrale rol. Het beleid van de LHV is erop gericht deze rol te versterken en uit te breiden. De taken van de praktijkassistente worden uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de huisarts. De huisarts moet deze taken kunnen superviseren en voor een deel ook zelf kunnen uitvoeren. In de praktijk vullen huisarts en assistente elkaar aan. Een goede relatie HAIO - praktijkassistente is vanwege haar centrale rol in de planning en organisatie in de praktijk een voorwaarde voor een goede opleiding. De PA maakt afspraken voor de spreekuren van HAO en HAIO. De PA zorgt zo dat de HAIO voldoende patiënten krijgt en die patiënten krijgt waar de HAIO van moet leren. In een klein bedrijf als een huisartsenpraktijk is de invulling van de taak van de praktijkassistente afhankelijk van de opvattingen en capaciteiten van de betrokken partijen. Tussen verschillende praktijken kunnen er sterke verschillen in invulling van deze taak bestaan. De HAIO dient een aantal van de taken van de praktijkassistente te beheersen. Dit programma heeft als doel u bekend te maken met de taken van de praktijkassistente in het algemeen, en met die in uw opleidingspraktijk in het bijzonder. Het geldt als aanzet voor het maken van afspraken met de praktijkassistente over de samenwerking en over de taken die u van haar kunt leren het komende jaar. 1 AANVANGSNIVEAU EN DOELSTELLINGEN 1.1 Aanvangsniveau Het programma is bestemd voor blok 1 HAIO's in de oriëntatieperiode. In hun opleidingspraktijk werken zij samen met een praktijkassistente die minstens 20 uur per week (HVRC eis) aanwezig is. De meeste praktijkassistentes zijn gediplomeerd. 1.2 Doelstellingen De HAIO's kunnen het takenpakket van de praktijkassistentes in het algemeen en de invulling daarvan in de praktijk in het bijzonder beschrijven. De HAIO s kunnen aangeven welke taken zij van de praktijkassistente kunnen leren. 2 METHODIEK De van te voren ingevulde checklist wordt besproken om de diversiteit in taken te kunnen vaststellen. Eveneens worden de scholingsplannen besproken en vervolgens gepresenteerd. 3 ORGANISATIE 3.1 Voorbereiding deelnemers De HAIO's kennen het takenpakket van de praktijkassistentes in het algemeen en de invulling daarvan in de praktijk in het bijzonder. De HAIO's weten welke taken zij van de praktijkassistente kunnen leren. 2000 Huisartsopleiding VUmc 4
3.2 Tijdschema Tijdschema Programma Tijdsduur 0 10 Inleiding 10 min. 10 45 Bespreken checklist/plannen 35 min. 45 75 Plenaire presentatie 30 min. 4 LITERATUUR 4.1 Verplichte literatuur Handboek praktijkvoering. J de Haan e.a. Utrecht 1993, NHG uitgave ISBN 90-71714-42-X, hoofdstuk 6: De praktijkassistente. 2000 Huisartsopleiding VUmc 5
5 DOCENTINSTRUCTIE PER PROGRAMMA-ONDERDEEL EN VOORBEREIDING DOCENT 5.1 Inhoud HAIO-deel Inleiding, hoofdstuk 1 tot en met 4, bijlage 1 en 2. 5.2 Voorbereiding docent De verplichte literatuur lezen. Ga na welke indeling van de deelnemers je wilt maken bij het bespreken van de checklist praktijkassistente. Een indeling naar soort praktijk is handig (solo, groep, gezondheidscentrum). Zorg dat je weet welke items de HAIO binnenkort moet leren en waarom. 5.3 Docentinstructie 0-10 Inleiding Ga na of de vragenlijsten zijn ingevuld en meegenomen. Organiseer groepjes van 3 personen. Houd bij de samenstelling van de drietallen rekening met de praktijksetting. Liefst HAIO's in vergelijkbare settings bij elkaar (solist, duo, groep, gezondheidscentrum). De HAIO's die geen checklist hebben ingevuld kun je apart zetten. Laat hen nu de lijst invullen en afspraken maken over het gaan bespreken ervan. 10-75 Bespreken checklist taken praktijkassistente, scholingsplannen en plenaire presentatie De bedoeling van dit programma-onderdeel is de HAIO duidelijk te maken, dat in iedere praktijk de taken wat anders verdeeld zijn. Dat de samenwerking met de PA's o.a. daarom kan verschillen en om uit te wisselen hoe de HAIO de taken van de PA kan leren. Dit programma-onderdeel kent 3 stappen: 1. Uitwisselen in drietallen. 2. Plenaire presentatie van de taken van de PA's. 3. Plenaire presentatie van de scholingsplannen. Instrueer groepjes (30 min.) - eerst checklists vergelijken op taakverdeling; - daarna uitwisselen van onderwijsplannen; - benoem een rapporteur die plenair de verschillen rapporteert. ad 1. ad 2. Uitwisseling in drietallen. De docent doet er goed aan 'mee te luisteren' en 'op tijd' naar het volgende programmaonderdeel te gaan. Plenaire presentatie taakverdelingen (15 min.) Hierdoor ontstaat een beeld van de diversiteit van de taakverdelingen en de verschillen tussen praktijksettings. Dit is leuk als oriëntatie; het is niet de bedoeling in deze fase van de opleiding hier diep op in te gaan. De docent bewaakt de tijd. Dit is makkelijker als je de belangrijke verschillen weet. ad 3. Plenaire presentatie scholingsplan (15 min.) In de checklist zijn bepaalde taken gemerkt met een tint. Het is de bedoeling deze taken vroeg in de opleiding te leren. 2000 Huisartsopleiding VUmc 6
6 VOORBEREIDING SECRETARIAAT 6.1 Materiaal Geen. 7 SAMENVATTING OWP TAKEN PRAKTIJKASSISTENTE In dit OWP wordt het takenpakket van de praktijkassistente (PA) besproken en wordt tevens aan de orde gesteld welke onderdelen hiervan de HAIO dient te beheersen en welke taken de HAIO kan leren van de PA. 2000 Huisartsopleiding VUmc 7
BIJLAGE 1 CHECKLIST TAKEN PRAKTIJKASSISTENTE Deze checklist is een overzicht van taken die de praktijkassistente volgens de CAO Praktijkassistentes zou vervullen. Overgenomen uit NHG handboek praktijkvoering, pag. 104-106. Geef aan wie de onderstaande taken in de opleidingspraktijk vervult. Ga na welke taken je van wie kunt leren. De getinte items zijn handig om in de eerste maanden van de opleiding te leren. Maak in de opleidingspraktijk afspraken met de HAO en de PA over wanneer en hoe je deze taken gaat leren. Checklist Taken Praktijkassistente Overzicht van taken Intake-functie Werken aan balie Telefoon aannemen Inschrijven nieuwe Patiënten Patiënt Voorlichtende Functie Adviezen geven bij veel voorkomende klachten Voorlichting over medicijngebruik Instructies geven bij het verzamelen van urine/faecesmonsters Bijhouden mededelingenbord en foldermateriaal Voorlichting aan patiënten met specifieke aandoeningen als diabetes, CARA, hypertensie Dieetadviezen Management functie Plannen van spreekuren Visitelijst opstellen Vervolgafspraken maken Patiënten uit risicogroepen (diabetes, hypertensie) oproepen Beheren van voorraden verbandmiddelen Verlostas verzorgen Bediening van de beantwoordingsapparatuur Medisch technische functie Aanleggen of het verwisselen van een verband Vervuld door PA, wie? /HAO/anders Van wie kan ik deze taak leren? 2000 Huisartsopleiding VUmc 8
Overzicht van taken Checklist Taken Praktijkassistente Vervuld door PA, wie? /HAO/anders Van wie kan ik deze taak leren? Zwachtelen van een been bij een patiënt met een ulcus cruris Lengte en gewicht meten Injecties geven Venapuncties verrichten Bepalen HB-gehalte in het bloed Bepalen van het glucosegehalte in het bloed BSE inzetten en aflezen Oren uitspuiten Gehoortest uitvoeren m.b.v. audiometer Microscopisch onderzoek van fluor-preparaat Baarmoedermond-uitstrijkjes maken Wonden lijmen met wondlijm Wonden hechten Hechtingen verwijderen Begeleiden van patiënten die de pil gebruiken Hypertensie controles Wratten aanstippen met vloeibaar stikstof Testen van het gezichtsvermogen Oogboldruk meten Vuiltje uit oog verwijderen ECG's maken Longfunctie onderzoek m.b.v. peak-flow meter Allergietest uitvoeren Een aantal vragen stellen voor de dokter komt onderzoek (anamnese afnemen) Mededeling doen over de uitslag van een onderzoek Urine-onderzoek d.m.v. een test-strip Urinesediment beoordelen Uricult inzetten en aflezen Zwangerschapstest uitvoeren Faeces onderzoek op occult bloed 2000 Huisartsopleiding VUmc 9
Overzicht van taken Checklist Taken Praktijkassistente Vervuld door PA, wie? /HAO/anders Van wie kan ik deze taak leren? Faeces onderzoek op wormeieren Administratieve functie Verzorgen van de patiëntenadministratie Herhalingsrecepten schrijven Verwijskaarten schrijven Verwijskaarten typen Rekeningen schrijven aan particuliere patiënten Bijhouden van bank, kas en giroboek Patiëntenadministratie via de computer Financiële administratie via de computer Apotheekadministratie via de computer Werken met tekstverwerker Diversen Huisarts assisteren tijdens avonddienst Huisarts assisteren tijdens weekenddienst Praktijkruimte schoonmaken Onderhoud instrumentarium (incl. steriliseren) 2000 Huisartsopleiding VUmc 10
BIJLAGE 2 VERPLICHTE LITERATUUR Handboek praktijkvoering. J de Haan e.a. Utrecht 1993, NHG uitgave ISBN 90-71714-42-X, hoofdstuk 6: De praktijkassistente. 2000 Huisartsopleiding VUmc 11