ONDERZOEKSRESULTATEN - Afstudeeronderzoek naar cloud computing en de gevolgen van de technologische trend voor de ERP-softwaremarkt Ruben van der Drift
Inleiding Als afsluiting van mijn studie heb ik in opdracht van Cadran Consultancy onderzoek gedaan naar cloud computing en de gevolgen voor de ERP-softwaremarkt. De opkomst van cloud ERP door cloud computing dreigt de ERP-softwaremarkt aanzienlijk te veranderen. Met kennis en ervaring die ik tijdens mijn studie Small Business & Retail Management heb opgedaan en intensieve begeleiding vanuit mijn afstudeerbedrijf en hogeschool heb ik onderzoek gedaan naar deze veranderingen. Bij vragen kunt u contact opnemen via +31 (0)33 2471599 of rubenvanderdrift@gmail.com. Ruben van der Drift 2
Inhoud 1. Onderzoeksmethodiek 2. Algemene trends en ontwikkelingen 3. On-premise en cloud ERP-software 4. Afnemers ERP-software 5. Leveranciers ERP-software 6. Veranderingen bedrijfstak door cloud computing 3
1. ONDERZOEKSMETHODIEK - Literatuuronderzoek, kenmerken respondenten interviews en kenmerken respondenten enquête 4
1. Onderzoeksmethodiek Gedurende de periode september 2015 tot en met januari 2016 heb ik in het kader van mijn afstuderen onderzoek verricht. Daarvoor heb ik informatie verzameld aan de hand van literatuuronderzoek, interviews en enquêteonderzoek en heb ik deze informatie vervolgens geanalyseerd. Tijdens het literatuuronderzoek zijn onder andere rapporten van Gartner, Nucleus Research, Panorama Consulting, PWC, CBS en CPB, websites als Computable en ICT Recht, websites van softwareleveranciers en implementatiepartners en wetenschappelijke artikelen over cloud computing onderzocht. Daarnaast zijn er diepte-interviews gehouden met: 8 ICT-managers van bedrijven in de industrie en groothandel 10 experts van (o.a. Oracle, SAP en Microsoft) ERP-implementatiepartners en hosting partners 4 experts van ERP-softwareleveranciers 6 adviseurs van ERP-adviesbureaus en overige cloud experts De enquêteresultaten zijn verkregen door middel van een enquêteonderzoek onder 185 CEO s, CFO s, CIO s en verwante decision makers binnen de industrie en groothandel in Nederland. 5
1. Onderzoeksmethodiek Kenmerken respondenten enquête Respondenten: 185 CEO s, CFO s, CIO s en verwante decision makers binnen de industrie en groothandel in Nederland 8% 33% 22% 26% 11% Groothandel Voedingsmiddelenindustrie Metaalindustrie Chemische en farmaceutische industrie Overige industrieën 6% 25% 14% 8% 12% 35% 0-49 werknemers 50-99 werknemers 100-249 werknemers 250-499 werknemers 500-999 werknemers 1000+ werknemers Branches (enquête) Aantal werknemers (enquête) 10% 6% 16% 17% 18% 33% 1 vestiging 2-4 vestigingen 5-9 vestigingen 10-24 vestigingen 25-49 vestigingen 50+ vestigingen 8% 11% 10% 33% 38% 1 land 2-4 landen 5-9 landen 10-24 landen 25+ landen Aantal vestigingen (enquête) Aantal landen gevestigd (enquête) 6
2. ALGEMENE TRENDS EN ONTWIKKELINGEN - Demografische, economische, sociaal-culturele, technologische, ecologische en politiek-juridische trends 7
2. Algemene trends en ontwikkelingen Demografische, economische en sociaal-culturele trends Demografische trends De vergrijzing: Begin 2015 telt Nederland 16,9 miljoen inwoners, waarvan 3 miljoen personen ouder zijn dan 65 jaar (van Duin & Stoeldraijer, 2014). In 2040 is dit aantal naar verwachting gestegen naar 4,8 miljoen personen. Het toenemende tekort aan ICT-personeel: Door onder andere de toenemende vergrijzing, het onderwijssysteem, de groeiende ICT-sector en de keuze van studenten voor andere studierichtingen dan ICT, is er in Nederland een tekort ontstaan aan ICT-personeel (Sprado, 2015). Economische trends De aantrekkende Nederlandse economie: De Nederlandse economie trekt in 2014 voorzichtig aan met 0,9 procent groei ten opzichte van 2013 (CBS, 2015). Met 4,4 procent groei in 2014 was vooral het herstel in de ICT-sector hoog. De toegenomen werkloosheid: Hoewel de economie aantrekt, groeide in zes jaar de werkloosheid van 3,1 procent tot 7,2 procent in 2014 (van den Berge, Erken, de Graaf-Zijl, & van Loon, 2014). Dit is de hoogste werkloosheid in twintig jaar. Internationalisering: Door vrije handel in Europa en toenemende handel tussen landen zijn bedrijven steeds internationaler georiënteerd (Groot, Akcomak, & de Groot, 2013). Sociaal-culturele trends Het toenemende opleidingsniveau in Nederland: Het opleidingsniveau in Nederland neemt toe: van de 25 tot 65 jarigen in Nederland heeft momenteel 34% een hbo- of wo-diploma, terwijl dit in 2001 nog 23% was (CBS, 2015). De individualisering van de maatschappij: De individualisering van de maatschappij is één van de belangrijkste trends waardoor de vraag naar maatwerk steeds groter wordt (Retail2020, 2012). Dit speelt tevens op de ERP-markt een belangrijke rol. Big data: Door de groei van gegevens (data) door digitalisering, worden meer en meer gegevens verzameld, opgeslagen en verwerkt (Frank Watching, 2015). De toenemende behoefte aan privacy: De behoefte aan inzicht in privacyrisico s neemt toe (ICT Recht, 2015), wat tevens een rol speelt bij het uitbesteden van ICT bij cloud computing. Voor sommige afnemers zijn zorgen om privacy een bezwaar om niet voor cloud ERP te kiezen. 8
2. Algemene trends en ontwikkelingen Technologische, ecologische en politiek-juridische trends Technologische trends De toenemende rol van internet in de samenleving: Het internet wordt steeds meer belast en er wordt fors geïnvesteerd in het verbeteren van de internetsnelheid (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2015). Voor de adoptie van cloud ERP is een goede verbinding cruciaal. De opkomst van Internet of Things: Op dit moment zijn ongeveer 10 miljard voorwerpen gekoppeld aan het internet en naar verwachting betreft dit aantal maar liefst 25 miljard in 2020 (Gartner, 2015). Deze trend beïnvloedt o.a. de functionaliteit van ERP-software. De toenemende discussie over security: Na China en de VS komen de meeste DDoS aanvallen in Nederland voor (Overvest & Bas, 2015) en hackers richten zich steeds vaker op aanbieders van cloud software. Ecologische trends Het streven naar duurzaamheid: Met een verwachte wereldwijde bevolking van 9 miljard mensen in 2050 ten opzichte van 7 miljard personen nu, groeit de vraag naar grondstoffen en neemt de milieuvervuiling toe (CPB, 2014). Hierdoor groeit tevens de behoefte aan duurzaamheid. Politiek-juridische trends Overheidsmaatregelen rondom privacy: Cloud software- en clouddienstverleners dienen rekening te houden met nieuwe overheidsmaatregelen, zoals de Verordening Bescherming Persoonsgegevens (Demon, 2015). Door dergelijke maatregelen van de overheid kunnen de zorgen rondom privacy afnemen. Internationale wetgeving rondom privacy: Veranderingen in internationale wetgeving, zoals het ongeldig verklaren van het Safe Harbor verdrag in oktober 2015, hebben gevolgen voor cloud software- en clouddienstverleners (Birkeland, 2015). Veranderingen in wetgeving kunnen de adoptie van cloud ERP positief of negatief beïnvloeden. 9
3. ON-PREMISE EN CLOUD ERP-SOFTWARE - Begripsafbakening, voordelen en nadelen volgens de decision makers uit het enquêteonderzoek en voordelen en nadelen volgens de geïnterviewde cloud experts 10
3. On-premise en cloud ERP-software Begripsafbakening Tijdens het onderzoek is uitgegaan van de onderstaande definities voor on-premise, private cloud en public cloud ERP: On-premise ERP De ERP-software wordt op hardware bij de klant geïnstalleerd De klant is verantwoordelijk voor de aanschaf en het beheer van de software en hardware (upgrades, security, beschikbaarheid, et cetera) Private cloud ERP De ERP-software wordt op hardware bij een externe partij geïnstalleerd De externe partij is verantwoordelijk voor het beheer en de klant heeft toegang tot de software via het internet Een single-tenant scenario: één server waar specifiek de software van de klant op draait Public cloud ERP De ERP-software wordt net als bij private cloud op hardware bij een externe partij geïnstalleerd De externe partij is net als bij private cloud verantwoordelijk voor het beheer en de klant heeft toegang tot de software via het internet Een multi-tenant scenario: de software draait op een server die wordt gedeeld door verschillende partijen en de software wordt aan vele klanten tegelijk ter beschikking gesteld 11
3. On-premise en cloud ERP-software Voordelen en nadelen Volgens de decision makers uit het enquêteonderzoek Public cloud voordelen en nadelen (enquête) Private cloud voordelen en nadelen (enquête) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Uitleg: 12
3. On-premise en cloud ERP-software Voordelen en nadelen Volgens de geïnterviewde cloud experts Beveiliging, betrouwbaarheid en performance van het systeem Neutraal (private & public): Ligt aan de situatie bij de leverancier en klant. Zorgen vaak onterecht. Datacenter vaak professioneler. Toegankelijkheid Voordeel (private & public): Software via het internet op elk device beschikbaar. Uitbesteden van ICT Neutraal (private & public): Ontzorging. Zorgt echter ook voor afhankelijkheid. Afhankelijkheid Nadeel (private & public): Externe partij verantwoordelijk voor de beschikbaarheid en risico op vendor lock-in. Updates en upgrades Neutraal (public): Ontzorging en geleidelijke updates. Updates echter zeer frequent, geen invloed op tijdstip en lastig met maatwerk. Functionaliteit Nadeel (public): Public cloud is standaard software en kent beperkte maatwerkmogelijkheden. Integratie Nadeel (on-premise, private en public): Bij public cloud extra complex door de gedeelde omgeving. Flexibiliteit Voordeel (private & public): Snel bij- en afschalen en implementeren, maar afhankelijk van het datacenter. Prijs per maand per user: Voordeel (private & public): Kapitaal in primaire processen en overzichtelijke cashflows. Total cost of ownership Neutraal (on-premise, private & public): Ligt aan de situatie. Wellicht schaalvoordelen. Verschilt uiteindelijk vaak weinig. Software aanbod Nadeel (public): Aanbod nog beperkt. Veel software nog in ontwikkeling. 13
4. AFNEMERS ERP-SOFTWARE - Huidige ERP-software, kenmerken per afnemerssegment, toekomstige ERP-software en cloud ERP-software 14
3. Kenmerken afnemers ERP-software Huidige ERP-software ERP-software: SAP: SAP R/3 (13%) en SAP Business One (13%) Microsoft: Microsoft Dynamics NAV (9%) en Microsoft Dynamics AX (7%) Exact: Exact ERP (9%) Oracle: Oracle ERP (5%) Overig: UNIT4 (4%), Infor LN (3%), Infor M3 (3%), QAD (3%), Epicor (2%) en AFAS (2%) De rest is o.a. Isah, Aptean, Ridder, Sage en Trimergo (1% en in totaal 37%) 0-50 dagen 15% 50-100 dagen 6% 35% 100-250 dagen 8% 250-500 dagen 15% 500-1000 dagen 21% 1000+ dagen ERP afnemers aantal dagen maatwerk (enquête) 29% 21% 7% 14% 29% 0-2 jaar 2-5 jaar 5-10 jaar 10-15 jaar 15+ jaar 12% 6% 9% 20% 25% 28% 0-49 gebruikers 50-99 gebruikers 100-249 gebruikers 250-499 gebruikers 500-999 gebruikers 1000+ gebruikers 5% 5% 10% 20% 15% 21% 24% 0-100.000 100.000-250.000 250.000-500.000 500.000-1.000.000 1.000.000-2.500.000 2.500.000-5.000.000 5.000.000+ ERP afnemers tijd in gebruik (enquête) ERP afnemers aantal gebruikers (enquête) ERP budget afnemers (enquête) (o.b.v. een total cost of ownership voor licenties, implementatie en onderhoud voor 5 jaar) 15
4. Kenmerken afnemers ERP-software Kenmerken per afnemerssegment 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 1000+ 500-999 250-499 100-249 50-99 0-49 20% 10% 0% Aantal werknemers afnemers (enquête) 16
4. Kenmerken afnemers ERP-software Kenmerken per afnemerssegment 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 1000+ 500-999 250-499 100-249 50-99 0-49 10% 0% ERP afnemers aantal gebruikers (enquête) 17
4. Kenmerken afnemers ERP-software Kenmerken per afnemerssegment 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 5.000.000+ 2.500.000-5.000.000 1.000.000-2.500.000 500.000-1.000.000 250.000-500.000 100.000-250.000 0-100.000 ERP budget afnemers (enquête) (o.b.v. een total cost of ownership voor licenties, implementatie en onderhoud voor 5 jaar) 18
4. Kenmerken afnemers ERP-software Investeringsplannen ERP-software 10% 2% 12% 12% 27% 31% Niet Binnen 0-1 jaar Binnen 1-2 jaar Binnen 2-5 jaar Binnen 5-10 jaar Na 10 jaar 25% 6% 22% 13% Binnen 0-1 jaar Binnen 1-2 jaar Binnen 2-5 jaar Binnen 5-10 jaar Binnen 10-15 jaar Na 15 jaar 18% 22% ERP upgradeverwachtingen afnemers (enquête) Nieuwe ERP investeringsverwachtingen afnemers (enquête) 19
4. Kenmerken afnemers ERP-software Cloud ERP-software Een deel van de afnemers heeft zich nog nauwelijks verdiept in cloud ERP Een deel van de afnemers verdiept zich wel in cloud ERP en experimenteert met cloud randapplicaties of private cloud De meeste afnemers zien private cloud ERP als mogelijkheid in plaats van on-premise ERP De meeste afnemers zien public cloud ERP alleen als mogelijkheid wanneer alles volledig strategisch is afgedekt 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% N.v.t. Public cloud Private cloud On-premise 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% N.v.t. Public cloud Private cloud On-premise Adoptie cloud ERP-software (enquête) Investeringsverwachtingen cloud ERP-software (enquête) 20
5. LEVERANCIERS ERP-SOFTWARE Leveranciers on-premise ERP-software en leveranciers cloud ERP-software 21
5. Leveranciers ERP-software On-premise ERP-software 45% 26% SAP Oracle 11% 18% Microsoft Overig Marktleiders binnen industrie en groothandel in Nederland (enquête) Marktleiders wereldwijd (Panorama Consulting, 2014) Marktleiders wereldwijd (Gartner, 2014) Marktleiders wereldwijd (Nuclues Research, 2014) 22
5. Leveranciers ERP-software Cloud ERP-software Twee groepen: traditionele leveranciers die zich steeds meer richten op de cloudmarkt naast hun on-premise oplossingen en volledig nieuwe partijen Traditionele leveranciers Overig leveranciers o o o o o o o Oracle richt zich op cloud met Oracle ERP Cloud SAP richt zich op cloud met SAP Business ByDesign en SAP S/4HANA Microsoft richt zich op cloud met Azure, Microsoft Dynamics NAV Cloud en binnenkort Microsoft Dynamics AX Cloud Infor richt zich op cloud met Infor Cloudsuite UNIT4, Exact en AFAS hebben in Nederland een groot marktaandeel in public cloud ERP-oplossingen. De functionaliteit van hun ERP-software is gericht op aanzienlijk kleinere bedrijven Nagenoeg alle traditionele leveranciers richten zich in meer of mindere mate op cloud. De leveranciers doen dit met bestaande oplossingen en/of volledig nieuwe oplossingen in een private cloud en/of public cloud Hoewel nagenoeg alle traditionele leveranciers zich richten op cloud, is de functionaliteit van de software vaak nog zeer beperkt Nieuwe leveranciers o o Netsuite is al jaren een speler op de cloudmarkt, maar vergeleken met de traditionele leveranciers een nieuwe toetreder. Netsuite richt zich met Netsuite ERP enkel op cloud Ook Plex is al jaren een speler op de cloudmarkt, maar vergeleken met de traditionele leveranciers een nieuwe toetreder. Ook Plex richt zich enkel op cloud 23
6. VERANDERINGEN BEDRIJFSTAK DOOR CLOUD COMPUTING - Adoptie cloud ERP huidige situatie en adoptie cloud ERP komende jaren 24
6. Veranderingen bedrijfstak door cloud computing Adoptie cloud ERP huidige situatie Cloud computing verandert de bedrijfstak: Hoge adoptie private cloud ERP: De adoptie van private cloud ERP gaat al jaren erg snel. Afnemers zien private cloud als optie met de voordelen van uitbesteding, maar minder nadelen en risico. Lage adoptie public cloud ERP: De adoptie van public cloud ERP gaat nog erg langzaam, vanwege zorgen bij afnemers rondom zaken als beveiliging, privacy, integratie en maatwerk. Naar mate deze zorgen minder worden en de functionaliteit en technologie zich ontwikkeld, neemt de adoptie van public cloud ERP langzaam toe. Hoge adoptie public cloud ERP in bepaalde branches: De adoptie van public cloud ERP is het hoogst bij relatief kleine, jonge bedrijven in branches met relatief eenvoudige, standaard processen. Hoge adoptie public cloud voor bepaalde software: Hoewel de adoptie van public cloud ERP langzaam gaat, worden randapplicaties zoals CRM-software en HR-software al wel in grote mate in de public cloud ondergebracht. Public cloud randapplicaties worden gezien als minder complex en minder risicovol. 25
6. Veranderingen bedrijfstak door cloud computing Adoptie cloud ERP komende jaren Toekomstverwachting cloud computing: De komende jaren brengen de meeste bedrijven geleidelijk bedrijfsonderdelen over naar de public cloud De verwachting is dat de komende zeven tot acht jaar er een hybridesituatie is met een deel on-premise en een deel private en public cloud, waarna public cloud ERP de grootste markt zal zijn De mate van adoptie is afhankelijk van de snelheid van technologische ontwikkelingen en het vertrouwen van de markt Totdat public cloud ERP het grootste deel van de markt uitmaakt, groeit de adoptie van private cloud ERP Naar verwachting zullen altijd bepaalde delen in de private cloud blijven, afhankelijk van de eisen en wensen van het bedrijf. Niet alle bedrijven zullen zich wellicht kunnen of willen committeren aan een standaard softwareoplossing 29% 4% 0% 19% 0% - 20% van de markt public cloud ERP 20% - 40% van de markt public cloud ERP 40% - 60% van de markt public cloud ERP 27% 5% 9% 22% 0% - 20% van de markt public cloud ERP 20% - 40% van de markt public cloud ERP 40% - 60% van de markt public cloud ERP 60% - 80% van de markt public cloud ERP 60% - 80% van de markt public cloud ERP 48% 80% - 100% van de markt public cloud ERP 37% 80% - 100% van de markt public cloud ERP Adoptie public cloud ERP 3-5 jaar volgens afnemers (surveyonderzoek) Adoptie public cloud ERP 5-10 jaar volgens afnemers (surveyonderzoek) 26
Dit waren de resultaten van het afstudeeronderzoek dat ik heb verricht voor Cadran Consultancy. Mocht u naar aanleiding van mijn onderzoek vragen of opmerkingen hebben dan kunt contact opnemen via: tel. +31 (0)33 2471599 / rubenvanderdrift@gmail.com. Ruben van der Drift 27