Economische Zaken Fact sheet nummer 6 juli 2006 Amsterdam 2005: topjaar toerisme De toeristische sector in Amsterdam heeft zich geheel hersteld van de terugval van 2003. In 2005 waren er recordaantallen gasten en overnachtingen: 4,5 miljoen gasten en 8,2 miljoen overnachtingen. De gemiddelde verblijfsduur in de Amsterdamse hotels blijft echter dalen. Het herstel van het aantal hotelgasten begon al in de tweede helft van 2003 en zette door in 2004. In vergelijking met 2004 is het aantal hotelgasten in Amsterdam in 2005 met 7,8% toegenomen (325.000 gasten meer). Doordat bezoekers steeds korter in hotels blijven is het aantal overnachtingen minder sterk gegroeid. De groei van het aantal overnachtingen bedroeg 3,5% (274.000 over- Gasten en overnachtingen in Amsterdamse hotels, 1994-2005 nachtingen meer dan in 2004). De gemiddelde verblijfsduur neemt sinds 2003 af. In 2002 bleef men gemiddeld 1,96 nachten, in 2003 waren dat 1,91 nachten, in 2004 1,89 nachten en in 2005 1,82 nachten. Hotels het drukste in derde kwartaal Het derde kwartaal is traditioneel de drukste periode van het jaar voor de Amsterdamse hotels. Er zijn dan meer toeristen die ook langer dan gemiddeld in Amsterdam blijven. In 2005 was augustus de drukste maand mede dankzij SAIL, maar ook in juli en oktober was Amsterdam populair. In 2004 waren augustus, september en oktober de populairste maanden voor een toeristisch tripje of een zakenreis naar Amsterdam. In vergelijking met het voorgaande jaar vond de grootste groei van het aantal toeristen in het eerste kwartaal van 2005 plaats (+14%). Het jaar begon met een forse toename van het aantal gasten; rond mei zwakte de groei af om daarna weer toe te nemen tot 20% groei in juli. In september en oktober kwamen er relatief minder gasten naar Amsterdam toe dan in deze maanden van het voorgaande jaar, maar in november en december was de situatie alweer hersteld.
2 Hotelgasten en verblijfsduur per kwartaal, 2005 groei/afname gasten gasten verblijfsduur t.o.v. 2004 (%) 1 e kwartaal 955.380 1,81 +14 2 e kwartaal 1.184.332 1,82 +8 3 e kwartaal 1.253.484 1,89 +6 4 e kwartaal 1.123.950 1,73 +5 totaal 4.517.146 1,82 +8 Bron: CBS/O+S Hotelgasten in Amsterdam per maand, 2004-2005 De groei van de Europese toeristenmarkt 1 (+220.000) komt door de toename van het aantal gasten uit alle West-Europese landen en ook sommige Oost-Europese landen, maar in het bijzonder door de toename van het aantal Britten (+41.000). De Britse markt die het meest was aangetast door de terugval in 2003 is nu weer hersteld. Gasten uit Turkije en sommige Oost- Europese landen zoals Polen en Tsjechië waar toerisme naar Amsterdam in 2004 juist in opmars was laten Amsterdam in 2005 links liggen. Onder Russen en Hongaren is Amsterdam daarentegen nog populairder geworden. De groei van het aantal Amerikanen 2 in de Amsterdamse hotels (+32.000) is met name toe te schrijven aan gasten uit de Verenigde Staten (+28.000) en in mindere mate aan bezoekers uit Midden- en Zuid-Amerika. Het aantal Canadezen is afgenomen. De situatie op de Aziatische toeristenmarkt is in 2005 tweeledig. Aan de ene kant neemt het aantal toeristen uit China (+21.000) en Zuid- Korea (+6.500) fors toe. Aan de andere kant is Amsterdam minder populair geworden onder overige gasten uit Azië, onder andere Japanners en Indonesiërs. De totale jaarlijkse groei is gering en bedraagt 5.000 gasten. Toename populariteit Amsterdam vooral bij Nederlanders en overige Europeanen De helft van alle hotelgasten bestaat net als in de vorige jaren uit Britten (1 miljoen), Amerikanen (630.000) en Nederlanders zelf (623.000). Over het algemeen komen er steeds meer Europeanen en gasten uit de Verenigde Staten naar Amsterdam toe, maar ook bij de Nederlanders was Amsterdam in 2005 bijzonder populair (+90.000). Amsterdam in top vijf van Europese congressteden Internationale congressen in Amsterdam dragen ook bij aan het aantal hotelgasten en overnachtingen in de stad. In 2005 werden er minstens 82 internationale congressen 3 in Amsterdam georganiseerd, een stijging van 41% ten opzichte van 2004. Daarmee is Amsterdam de grootste stijger in Europa: op de ranglijst van de Europese congressteden is Amsterdam van plaats 9 in 2004 naar plaats 5 in 2005 gestegen. 4 Hotelgasten in Amsterdam naar herkomst, 2005 Een groot deel van de internationale congressen vindt plaats in de RAI. In 2005 zijn daar 31 internationale congressen georganiseerd, goed voor 65.000 bezoekers. 5 In vergelijking met 2004 zijn dat 8 congressen minder, maar het totaal aantal bezoekers is gelijk gebleven. SAIL: in het kader van het jaarthema Ook SAIL heeft bijgedragen aan het aantal hotelgasten en overnachtingen in de stad. Dit was het grootste en ook bekendste evenement in 2005 in het kader van het jaarthema Amsterdam, Stad aan het water. Ruim 1,8 miljoen mensen hebben in augustus 2005 dit evenement bezocht,
Groei hotelgasten in Amsterdam naar herkomst, 2005 t.o.v. 2004 % 20 15 10 5 0-5 -10-15 -20-25 -30 Groot-Brittannië Verenigde Staten Nederland Duitsland Frankrijk Spanje Internationale congressen in de top tien congressteden van Europa, 2004-2005 Italië overig Europa overig Amerika Azië Oceanië Afrika Werkgelegenheid stabiel in 2005 Hoewel de economie zich herstelt laat de groei van het aantal banen in de toeristische sector nog op zich wachten. Het aantal fulltime banen (voor 12 en meer uur per week) neemt vooralsnog niet toe, maar de neerwaartse trend die zich sinds 2002 in deze sector aftekent lijkt ook te stoppen: het aantal fulltimers werkzaam in de toeristische sector is in 2005 niet veranderd (34.400). Het aantal kleine banen (voor minder dan 12 uur per week) is het afgelopen jaar licht toegenomen en bedraagt op 1 januari 2006 10.900 (+1%). totaal bron: ICCA waarvan 1,3 miljoen Nederlanders van buiten Amsterdam en 142.000 buitenlanders. 6 Van de niet-amsterdamse bezoekers bleef een kwart van de Nederlanders en driekwart van de buitenlanders langer dan één dag in Amsterdam. De meeste buitenlanders (51%) en een klein deel Nederlanders (6%) overnachtten in Amsterdamse hotels. Voor de hotels betekende dat ruim 68.000 SAIL-gasten (13.000 Nederlanders en 55.000 buitenlanders). Daarnaast hebben ook de Amsterdamse campings 13.000 meerdaagse SAIL-bezoekers ontvangen. Gemiddeld verbleven alle Nederlandse bezoekers (exclusief Amsterdammers) 1,5 dag in Amsterdam en de buitenlanders 4,4 dagen. Sommige branches van de toeristische sector profiteren meer van het groeiende toerisme dan andere. Bij horeca- (exclusief logies) en vervoerbedrijven is al herstel te zien en wordt nieuw personeel in dienst genomen. In de horeca is de werkgelegenheid (banen voor 12 en meer uur per week) met 2% toegenomen in 2005 en in het vervoer met 1%. Hotels (-1%) en recreatie-instellingen (-4%) doen daarentegen nog geen investeringen in nieuw personeel. Drie- en vijfsterren hotels in opmars Voor de drie- en de vijfsterren hotels is 2005 een succesvol jaar geweest. Deze hotels zagen een forse groei in het aantal overnachtingen in vergelijking met 2004: bij de driesterrenhotels +14% en bij de vijfsterrenhotels +11% (tegen een gemiddelde groei van 3%). De driesterrenhotels waren in 2005 bijzonder populair bij Europeanen, met name Britten, Spanjaarden en Fransen. Bij de vijfsterrenhotels komt de groei door Nederlanders en Amerikanen.
4 Werkzame personen (12 uur of meer per week) in toeristische bedrijfstakken in Amsterdam, 1995-2006 * horeca exclusief logies ** reisorganisaties en toeristische goederen bron: O+S ervoor. In 2004 waren de budgetaccommodaties juist in opmars (+10%). Met name Britten, Amerikanen, Nederlanders en Australiërs hebben in 2005 de budgetaccommodaties de rug toegekeerd. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de prijsverschillen tussen de budget- en wat luxere accommodaties de laatste tijd kleiner zijn geworden. Van Benelux naar Nederlandse Hotelclassificatie Eind 2003 zijn nieuwe criteria vastgesteld aan de hand waarvan hotels in een bepaalde sterklasse worden ingedeeld (Nederlandse Hotel Classificatie, NHC). 8 Het gevolg van de invoering van de NHC is dat sommige hotels minder of meer sterren zullen krijgen dan volgens de oude Benelux classificatie. Medio 2005 was iets meer dan een derde van de 340 Amsterdamse hotels opnieuw beoordeeld. Met een geringe toename van 2% presteren de viersterrenhotels middelmatig, maar deze groei lijkt vrij constant te zijn (in 2004 +3%). Interessant is dat verwacht werd dat Chinese toeristen voor driesterrenhotels zouden kiezen, 7 maar in 2005 bleken ze een duidelijke voorkeur voor viersterren accommodaties te hebben. De groei voor de viersterrenhotels komt dus voornamelijk door Chinezen, maar ook door Nederlanders en overige Europeanen. Voor budgetaccommodaties is 2005 een teleurstellend jaar geweest met een verlies van 11% aan overnachtingen in vergelijking met het jaar Index aantal overnachtingen naar hotelklasse per maand in Amsterdam, 2005 (2004=100) Van de herbeoordeelde hotels hebben de meeste hun oude stercategorie behouden. Dit geldt voor alle drie-, vier- en vijfsterrenhotels. Van de 64 herbeoordeelde budgetaccommodaties hebben er 11 één tot twee sterren bij gekregen. Bij geen enkel hotel is het aantal sterren gedaald als gevolg van de nieuwe classificatie. Amsterdam heeft de meeste toeristen in de regio In 2005 telde Groot-Amsterdam 9 5,4 miljoen hotelgasten, waarvan er 4,5 miljoen verbleven in Amsterdam zelf (83%). Gemiddeld verblijven bezoekers 1,74 hotelnachten in Groot- Amsterdam, wat lager is dan in Amsterdam zelf (1,82). Alle gasten samen hebben 9,4 miljoen nachten in Groot-Amsterdam doorgebracht (waarvan 87% in Amsterdam zelf). Het aandeel buitenlandse gasten verschilt sterk per gebied. In Zaanstreek en Groot-Amsterdam komt meer dan 80% van de hotelgasten uit het buitenland. Flevoland, Alkmaar, IJmond en Kop van Noord- Holland zijn vooral bij Nederlanders geliefd.
Hotelgasten en het percentage buitenlandse hotelgasten per corop-gebied, 2005 % buitenlandse hotelgasten % Nederlandse hotelgasten meer dan 5 mln. hotelgasten 900.000 tot 1 mln. hotelgasten 300.000 tot 400.000 hotelgasten 200.000 tot 300.000 hotelgasten 100.000 tot 200.000 hotelgasten minder dan 100.000 hotelgasten Kop van Noord-Holland Alkmaar e.o. IJmond Zaanstreek Flevoland Aggl. Haarlem GrootAmsterdam Het Gooi en Vechtstreek bron: CBS/bewerking O+S
6 Noten 1 Hier is de Europese toeristenmarkt exclusief Nederland. 2 Het Amerikaanse marktsegment bestaat uit gasten uit de Verenigde Staten, Canada en Midden- en Zuid-Amerika. 3 Dit zijn congressen met een minimum van 50 participanten georganiseerd op een reguliere basis (dus éénmalige bijeenkomsten worden niet meegeteld). Het congres moet tussen tenminste 3 landen bewegen. Bron: International Congress & Convention Association (ICCA). Volgens de laatste gepubliceerde gegevens van de andere organisatie die ook statistieken over congressen verzamelt, Union of International Associations (UIA), stond Amsterdam in 2004 op de 25e plaats in de wereld. Volgens ICCA stond Amsterdam op plaats 12 in de wereld in 2004. Het verschil komt doordat UIA een andere definitie van congressen hanteert dan ICCA. UIA telt alle (behalve de bedrijfsmatige) congressen. Bij UIA worden ook nationale congressen met internationale participanten meegerekend en ook congressen die niet op een reguliere basis zijn georganiseerd. 4 Volgens ICCA is de groei van het aantal congressen onder andere toe te schrijven aan het feit dat het aantal organisaties die hun meetingagenda aan ICCA doorgeven sinds 2004 is gegroeid. 5 Bron: RAI 6 Dit zijn de uitkomsten van een onderzoek dat het onderzoeksbureau ZKA Consultants & Planners heeft uitgevoerd in opdracht van Economische Zaken Amsterdam, Gemeentelijk Havenbedrijf Amsterdam en Stichting SAIL Amsterdam. 7 Bron: Horwath Consulting. 8 Dit houdt in dat naast de verplichte minimumnormen ook een puntensysteem wordt ingevoerd. Hotels krijgen een sterrencategorie afhankelijk van het aantal behaalde punten naast het basisminimum. 9 Groot-Amsterdam bestaat uit de volgende gemeenten: Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Beemster, Diemen, Edam-Volendam, Graft-De Rijp, Haarlemmermeer, Landsmeer, Oostzaan, Ouder- Amstel, Purmerend, Uithoorn, Waterland en Zeevang Colofon Weesperstraat 79 1018 VN Amsterdam Telefoon 020 527 9527 Fax 020 527 9595 algemeen@os.amsterdam.nl www.os.amsterdam.nl Weesperstraat 89 1018 VN Amsterdam Telefoon 020 552 3205 Fax 020 552 2860 info@ez.amsterdam.nl www.ez.amsterdam.nl Auteur: drs. T. Fedorova