RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering : 29 november 2016 Zaaknummer : 368266 Datum Raadsvergadering : 12 december 2016 Portefeuillehouder Verantwoordelijk MT-lid Evaluatiedatum: : dhr. J.L.M. Vlaar : M. van Dam Onderwerp: Vangnetregeling BUIG 2016 Voorstel 1. Kennisnemen van het voornemen om, vanwege de prognose van een 21% tekort op het BUIG budget 2016 in 2017 een aanvraag vangnetregeling te doen. 2. Kennisnemen van en in te stemmen met de in dit raadsvoorstel vermelde analyse en de maatregelen die zijn genomen om tot tekortreductie te komen. Samenvatting Uit de Q2 rapportage van Ferm Werk, blijkt dat de gemeente in 2016 in aanmerking komt voor de vangnetregeling van het rijk. De vangnetregeling compenseert tekorten in de uitkeringen (meer uitgaven BUIG dan rijkssubsidie) boven 5% tot 10% voor de helft en boven 10% volledig. Na Q2 wordt het tekort op de BUIG voor geprognosticeerd op 21% van het rijksbudget. Om in aanmerking te komen voor de vangnetuitkering 2016, moet in 2016 een aantal belangrijke stappen worden genomen. Bijlage(n) Geen Aanleiding Per 1 januari 2015 is niet alleen de Participatiewet in werking getreden maar ook een nieuw verdeelmodel voor de gebundelde uitkering op grond van die wet, het zogeheten multiniveau-model. Dit model is echter niet van toepassing op de kleine gemeenten met minder dan 15.000 inwoners. Net als in 2015 geldt in 2016 voor de kleine gemeenten dat de gemeentelijke budgetten op basis van de gemeentelijke lasten in het verleden worden vastgesteld. Een lijdelijke vangnetregeling (voor de jaren 2015 en 2016) moet zorgen voor compensatie voor grote tekorten. Onderwerp:. datum raadsvergadering: 12 december 2016 1/5
7T gemeente Beoogd resultaat In de kwartaalrapportages van Ferm Werk is al rekening gehouden met de vangnetregeling. Om deze daadwerkelijk te verkrijgen is het dan ook zaak de procedure tot daadwerkelijke verkrijging daarvan op de juiste wijze te voeren. Argumenten De stijging van het aantal uitkeringsgerechtigden, geprognotiseerd op 21%, is voldoende reden om de vangnetuitkering aan te vragen. Tijdpad De aanvraag voor de vangnetregeling moet voor medio augustus 2017 worden aangevraagd. De mening van de raad moet in 2016 worden gevraagd evenals het overleggen van een analyse en de maatregelen om in de toekomst tot tekortreductie te komen. Achtergrond en voorwaarden vangnetuitkering Een belangrijke voorwaarde om aanspraak te kunnen maken op een vangnetuitkering is dat de gemeente moet kunnen aantonen dat in 2016 een proces is ingezet dat gericht is op tekortreductie. Bij de aanvraag moeten hierbij de volgende documenten kunnen worden overlegd: a. een globale analyse van de mogelijk oorzaak en de omvang van het tekort, mede in het kader van de verwachte ontwikkelingen van dat tekort in de komende jaren; b. een overzicht wat de gemeente in 2016 feitelijk heeft gedaan om het tekort het hoofd te bieden en hoe zij het effect hiervan kwalificeert; c. een document waarmee het college in 2016 de raad heeft geïnformeerd over zijn analyse en de maatregelen die worden genomen dan wel worden overwogen om tot tekortreductie te komen; d. een document waaruit de opvattingen van de gemeenteraad hieromtrent blijken Onderstaande grafiek maakt duidelijk hoe de bestandsontwikkeling is van het aantal uitkeringen in 2015 en 2016 (inclusief prognose 2de half jaar) ten opzichte van het beschikbare rijksbudget BUIG. Globale analyse van mogelijke oorzaak en omvang van het tekort Ontwikkeling van het tekort 2014-2016 uitgaven budget BUIG BUIG tekort 2014 1.235.174 1.225.461 9.713 2015 1.295.848 1.256.120 39.728 1% 3% Onderwerp:. datum raadsvergadering: 12 december 2016 2/5
2016 1.416.750 1.170.598 246.152 21% prognose toename t.o.v. vorig jaar: 2015 5% 3% 2016 9% -7% Het op 26 april 2016 bekend gemaakte nadere voorlopige budget BUIG 2016 is 7% lager dan het budget over 2015. Dit ondanks dat vergeleken met 2015 de uitgaven naar verwachting met 9% toenemen. Het verwachte tekort op het BUIG budget wordt vooral veroorzaakt door het verdeelmodel dat wordt gehanteerd en is gebaseerd op de gemeentelijke lasten in het jaar T-2. De hoogte van het budget in 2016 is dus gebaseerd op de uitgaven BUIG in 2014. Daarnaast kan een belangrijke oorzaak van het tekort worden gevonden in landelijke ontwikkelingen. Het CBS meldt op 31 augustus 2016 dat tussen juni 2015 en juni 2016 sprake is van een stijging van 5%. Voor ongeveer de helft is deze stijging te verklaren door de komst van asielzoekers. Ook de aangescherpte eisen voor Wajong-uitkeringen zijn van invloed op de toename. Sinds op 1 januari 2015 de Participatiewet van kracht is geworden, hebben alleen jongeren die volledig arbeidsongeschikt zijn recht op een Wajong-uitkering. Een andere oorzaak van de stijging is de verhoging van de AOW-gerechtigde leeftijd. In 2016 is de leeftijdsgrens met 3 maanden verhoogd tot 65 jaar en 6 maanden. Daardoor wordt de uitstroom uit de bijstand naar de AOW voor een aantal 65-plussers uitgesteld. Het aantal huishoudens met een bijstandsuitkering is in de gemeente relatief laag: uitgedrukt als een percentage van het totaal aantal huishoudens was dit in 2015:1,9% (provincie Utrecht: 4,4%). De toename van het aantal uitkeringen wordt vooral in het 2de half jaar verwacht (zie grafiek), ervan uitgaande dat de taakstelling 2016 voor huisvesting van statushouders kan worden gerealiseerd. Maatregelen Instroom Ferm Werk is streng aan de poort. Er worden alleen uitkeringen verstrekt aan mensen die hier echt recht op hebben en waarvoor geen andere voorliggende voorzieningen beschikbaar zijn. Het zogenaamde poorteffect was in de eerste helft van 2016 ca. 55%. Ofte wel 45% van de meldingen hebben geleid tot een aanvraag voor uitkering. Behalve de instroom van statushouders (42% van de instroom in het Ist8 half jaar 2016), is de instroom vanuit einde WW uitkering onverminderd hoog (eveneens 42%). Ondanks de berichten van economisch herstel is dit nog niet terug te zien in het aantal aanvragen. In het 2de half jaar wordt een verhoogde instroom van statushouders verwacht, vanwege de ontstane achterstand in huisvesting in het 1s,e halfjaar. Uitstroom In het afgelopen jaar heeft Ferm Werk haar organisatie en werkwijze aangepast. De Ferm Werk methode kan als volgt worden gekenmerkt: Gecombineerde Intake werk en inkomen; nadruk op werk Bezielen en corrigeren, echt de verbinding maken Gemeentelijke teams consulenten werk en accountmanager Onderwerp:, datum raadsvergadering: 12 december 2016 3/5
Route Werk Kort diagnosetraject gericht op in beeld brengen competenties en mogelijkheden Vervolg maatwerktraject (werk, werknemersvaardigheden en training) Voorbereiding op focusberoepen (kansrijk) Route Participatie Samenwerking met maatschappelijk middenveld Uitgebreid werkgeversnetwerk, vraag- en aanbodgericht bemiddelen, ontzorgen en verleiden Financiën: Vangnetuitkering na 2016 Inmiddels is de voorlopige beschikking BUIG 2017 ontvangen. ontvangt daarin een budget voor uitkeringen van 1 313.913,-; dat is 143.401,- meer dan in 2016. Op basis hiervan is het minder waarschijnlijk dat ook in 2017 een beroep zal moeten worden gedaan op een vangnetregeling. Communicatie De vangnetregeling wordt aangevraagd door Ferm Werk. Vanzelfsprekend in nauw overleg met de gemeente. Monitoring en evaluatie In de maandelijkse en kwartaalrapportages wordt de stand van het aantal uitkeringen en aanvragen in kwantitatieve en kwalitatieve zin gemonitord. BURGEMEESTER EN WETHOUDERS V de secretaris, drs. M.P.C. Gadella-van Gils Onderwerp:. datum raadsvergadering: 12 december 2016 4/5
In de openbare vergadering van 12 december 2016 heeft de gemeenteraad besloten: 1. Kennis te nemen van het voornemen dat vanwege de prognose van een 21% tekort op het BUIG budget 2016 in 2017 een aanvraag vangnetregeling wordt gedaan. 2. Kennis te nemen van de in dit raadsvoorstel vermelde analyse en de maatregelen die zijn genomen om tot tekortreductie te komen. Onderwerp:, datum raadsvergadering: 12 december 2016 5/5