Drentse Stimuleringsprijs Cultuur 2015 Juryrapport Assen, 19 juni 2015
Voorwoord De kunsten en culturele festivals zijn belangrijk voor het culturele klimaat in Drenthe. Ze geven kleur aan het leven van de inwoners en maken de provincie aantrekkelijk voor bezoekers. Amateurkunsten, professionele kunsten, locatietheater en festivals kunnen Drenthe stevig en aangenaam op de kaart zetten. Marketing Drenthe, RTV Drenthe, Biblionet en K&C willen culturele evenementen en festivals in Drenthe ondersteunen met de Drentse Stimuleringsprijs Cultuur. De prijs stimuleert de buitenwereld om mee te denken over de invulling, groei, bekendheid of promotie van een festival, inspireert de culturele sector met nieuwe ideeën, helpt de creatieve sector te excelleren en vergroot de betrokkenheid van het publiek bij het festival. In 2015 formuleerden de festivals Puppet International en het Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film de vraag: Wat kunnen Puppet International en Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film toevoegen aan de programmering om nationale en internationale uitstraling te krijgen. Twintig plannen werden er ingediend die allen even bruikbaar waren. Zowel Puppet International als Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film ontvingen 12 inzendingen, waarvan er 4 voor beide festivals zijn ingediend. Daarnaast werd een flink aantal ideeën door het publiek aangereikt die niet meedingen naar de prijs, maar wel de moeite waard zijn voor de festivalorganisatoren om te onderzoeken. Het merendeel van de plannen werd ingestuurd door vrouwen: 60 procent van de ideeën kwam van vrouwen en 40 procent van mannen. Selectie inzendingen Bij de beoordeling van de inzendingen voor de Drentse Stimuleringsprijs Cultuur constateerde de Drentse jury (bestaande uit de besturen van beide festivals) dat de ingediende plannen origineel en soms verrassend waren. Zij was tevreden over de kwantiteit en de creatieve kwaliteit van de ideeën. Niet alle plannen waren goed onderbouwd, waardoor er bij de jury twijfels ontstonden over de uitvoerbaarheid. Er werden zes genomineerden aangewezen. Drie voor Puppet International en drie voor het Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film. Volgens de Drentse jury waren al deze ideeën origineel, innovatief in de koppeling naar het festival en goed uitvoerbaar in 2016. 2
De landelijke jury was tevreden over het algehele niveau van de genomineerden. Bijzonder te spreken was de jury over de diversiteit van de plannen, de landelijke spreiding van de genomineerden en de wijze waarop de indieners zich hadden verdiept in de festivals. Er was bij alle zes genomineerden sprake van een creatieve toepassing van de eigen expertise en/of ervaring. De jury had wel haar twijfels over de uitvoerbaarheid van enkele plannen en constateerde dat men soms te makkelijk denkt over communicatie, marketing, werving en de impact van sociale media. Een goed inhoudelijk idee is niet voldoende om beide festivals internationaal op de kaart te zetten. De jury adviseert beide festivalorganisatoren in te zetten op verdere professionalisering van hun communicatie en marketing door het inzetten van betaalde krachten. Dit gezien hun wens zich nationaal en internationaal verder te profileren. Verder is het belangrijk aandacht te besteden aan de festivalbeleving van het publiek. Samenwerkingsverbanden met organisaties als Minerva Academie voor Popcultuur Leeuwarden, ArtEZ Zwolle of Cibap Zwolle kunnen leiden tot een verdere uitbouw van de festivals als experience. Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de culturele sector, 3 juli 2015 bij de start van FestiValderAa in Schipborg, worden de genomineerden in het zonnetje gezet en de prijswinnaars bekend gemaakt. Met behulp van hun prijs à raison van 1250 euro werken de winnaars in samenspraak met de festivalorganisatoren hun ideeën verder uit. Daarnaast zoeken zij financiering, zodat de ideeën in 2016 ook daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden. De jury kijkt uit naar de resultaten van deze veelbelovende concepten! Zij wenst de winnaars en de festivals veel succes. 3
Drentse Stimuleringsprijs Cultuur In 2015 wordt de Stimuleringsprijs Cultuur uitgereikt. In de eerste maanden van het jaar is actief gezocht naar een actueel cultureel vraagstuk dat als onderwerp zou kunnen dienen voor deze prijs. Biblionet, Marketing Drenthe, RTV Drenthe en K&C meenden dat er twee festivals waren die een extra impuls verdienden. Puppet International en Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film zochten vernieuwende en experimentele plannen voor hun festivals in 2016. In gezamenlijkheid werd één vraagstelling geformuleerd. Het idee moest de festivals een nieuwe impuls geven en de betrokkenheid van het publiek bij het festival vergroten. Puppet International is het internationale poppen- en figurentheaterfestival dat elke twee jaar plaats vindt in Meppel. In oktober 2016 is de 13e editie van het festival. Het Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film is een tweedaags festival met art house films en documentaires uit de hele wereld, waarin vrouwelijke regisseurs en verhalen van en over vrouwen centraal staan. Oproep Door middel van advertenties en via (sociale) netwerken werden lokaal, regionaal en landelijk opererende deskundigen en publiek opgeroepen om mee te denken over de vraag: Wat kunnen Puppet International en Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film toevoegen aan de programmering om nationale en internationale uitstraling te krijgen. Ideeën konden tot 1 juni 2015 worden ingediend. Criteria De beoordelingscriteria voor de aanmeldingen zijn: Blijvende versterking van de twee Drentse festivals. Uitvoerbaar in 2016. Haalbaar en ambitieus. Innovatief en onderscheidend. Bij het ontwikkelen van ideeën diende rekening gehouden te worden met het eigen karakter van het festival. De festivals waren uitdrukkelijk niet op zoek naar inhoudelijke programmering, maar naar vernieuwende ideeën die grotere (inter)nationale uitstraling genereren. 4
Prijs De Stimuleringsprijs Cultuur is voor degene die de beste invulling weet te geven aan de vraag. De twee winnaars ontvangen 1.250,-. Dit bedrag moet door de ontvanger worden aangewend om het ingediende idee verder uit te werken. Het geldbedrag wordt gefinancierd door Biblionet, K&C, Marketing Drenthe en RTV Drenthe. Jurering Alle inzendingen zijn door Puppet International en Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film getoetst op haalbaarheid, originaliteit en geformuleerde randvoorwaarden. Uit alle inzendingen legden beide festivals de beste drie inzendingen voor aan een landelijke jury. Deze jury, aangevuld met een vertegenwoordiger van beide festivals en een vertegenwoordiger van de provincie Drenthe, bepaalde uiteindelijk welke twee ideeën de Stimuleringsprijs 2015 winnen. Puppet International en Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film ondersteunen de winnaar bij het uitwerken van het idee. Achtergrond Om het culturele klimaat in Drenthe te stimuleren en te belonen reikt K&C sinds 2010 i.s.m. partners de Drentse cultuurprijzen uit. Het gaat hierbij om de Drentse Talentprijs Cultuur en de Stimuleringsprijs. Deze laatst genoemde prijs wordt afwisselend met de Grote Culturele Prijs van Drenthe. Voor de prijzen komen zowel professionals als amateurs in aanmerking. De Talentprijs wordt jaarlijks toegekend en is voor talenten een bekroning voor hun prestatie in het voorgaande jaar en een stimulans om verder te werken aan hun talent. De Stimuleringsprijs wordt één keer per twee jaar uitgereikt. Creatieve professionals en amateurs worden gevraagd vernieuwende ideeën te leveren voor het versterken van een bestaande Drentse instelling, evenement of festival. De ideeën moeten iets toevoegen aan de culturele infrastructuur van Drenthe. De Grote Culturele Prijs van Drenthe is een oeuvreprijs die de provincie Drenthe eens in de twee jaar toekent aan een persoon of instelling die bijzondere verdiensten heeft geleverd op cultureel gebied in Drenthe. 5
De genomineerden voor Puppet International Eline Janssens (1959) Het idee van Eline Janssens is om beeldend kunstenaars (van naam en faam) uit te nodigen om etalages in Meppel en omstreken in te richten met een scène uit een voorstelling die tijdens het festival te zien is. Daarbij zou samengewerkt moeten worden met andere Drentse steden waar musea zijn. Vraag de musea om het tentoonstellingsprogramma aan te passen aan het komende Puppet-festival. Daarmee worden ze opgenomen in de programmering van 2016 en heel Drenthe komt hiermee in het teken te staan van Puppet International. Alle etalages in de Drentse steden, waar een museum met een connectie met het Puppet-festival is, vormen daarmee een tastbare vooraankondiging van het festival. Pop-Up tentoonstellingen in etalages kunnen volgens het idee een strategisch instrument in het marketingplan zijn, maar het biedt ook mogelijkheden om te experimenteren met vaste concepten. De jury over Eline Janssens De jury is erg gecharmeerd van het idee van een pop up stage (theater scènes in etalages). Het concept van pop-up is bekend en helemaal van deze tijd. Het is een moderne toepassing die Puppet International kan versterken. Ook heeft het iets weg van kunst in de huiskamer. Het is een totaal andere beleving dan een hype op sociale media. In tegenstelling tot de virtuele wereld, die door de gebruiker overal opgeroepen kan worden, is een etalage locatie gebonden. Het is een directe, lokale beleving in het hier en nu. Het idee is van klein tot heel groot uit te werken (etalages in Meppel, Drentse steden, Noord-Nederland, heel Nederland, Europa of zelfs wereldsteden). Etalages zijn overal en zijn daarnaast een goede trekker voor publiek. Je wordt er naartoe getrokken, ze wekken nieuwsgierigheid waardoor nieuw publiek geïnteresseerd kan raken in, en geënthousiasmeerd kan worden voor, het festival. Het advies is om de beleving actief en fysiek te maken, bijvoorbeeld door er een route langs verschillende etalages aan te koppelen. Daarnaast is het een mooie manier om de (lokale) middenstand te betrekken bij het festival. 6
Elizabeth Schuringa (1985) Het idee van Elizabeth Schuringa is om mascottes, zoals knuffels, poppen of beschilderde stenen, te maken voor Puppet International en deze wereldwijd te verspreiden en via social media in te zetten. De mascottes worden meegegeven aan diverse kunstenaars die worden gevraagd om de belevenissen van de mascotte op diverse (internationale) locaties weer te geven. Ze beleven avonturen die op sociale media moeten worden gepost. De jury over Elizabeth Schuringa Het idee van Elizabeth past bij het festival waarin levenloze poppen tot leven worden gewekt. De jury vindt echter het gekozen imago niet sterk genoeg. Knuffels en beschilderde stenen zullen kinderen erg aanspreken, maar het brede en volwassenen publiek waar het festival zich op richt, minder. Het slagen van het idee hangt sterk af van het commitment van de kunstenaars aan wie de mascottes worden meegegeven. Het lijkt een ingewikkelde opgave om kunstenaars te vinden die interessante verhalen (van over de hele wereld) met de mascottes kunnen weergeven. De relatie tot de missie van Puppet International is daarbij moeilijk te bewaken. De jury mist verder in het plan de betrokkenheid van het publiek. Er is weinig interactie naast het delen van de belevenissen van de mascottes op sociale media. Aan de inzet van sociale media zitten veel haken en ogen. Het kent oneindig veel mogelijkheden, maar even zoveel valkuilen. 7
De winnaar Wouter Dijk (1949) Het idee van Wouter Dijk is om kunstenaars te vragen om ontwerpen te maken voor een poppetje dat gemakkelijk en op iedere locatie met een 3D-printer kan worden geprint. Iedereen kan het poppetje op een bijzondere plek in de wereld fotograferen en uploaden op sociale media. De foto vertelt een verhaal; bijvoorbeeld een poppetje dat het Vrijheidsbeeld iets in het oor fluistert, een poppetje dat een hunebedsteen probeert te ondersteunen of zijn vinger in de dijk steekt. Via sociale media worden de verhalende afbeeldingen verspreid. Hieraan kan een prijs gekoppeld worden. De jury over Wouter Dijk De jury vindt het een aansprekend idee om een verhaal te vertellen aan de hand van poppen die op reis gaan. Ondanks dat een foto een stilstaand beeld is en de essentie van poppentheater juist is om het levenloze tot leven te wekken, kan het wel gaan werken. Het idee op zich is niet zozeer innovatief, maar voor Puppet International is het wel een geheel nieuwe aanvulling op het bestaande concept. De jury realiseert zich dat de beleving op sociale media totaal anders is dan de beleving van de bezoeker van het festival Puppet International. Marketingtechnisch biedt het idee echter veel mogelijkheden. De betrokkenheid van het publiek is overtuigend. Een fysiek 3D poppetje, overal ter wereld te printen, waarmee iedereen aan de slag kan. Het festival kan met dit concept een andere relatie aangaan met haar publiek. Opeens kan het publiek een actieve deelnemer worden. Volkskunst in zijn meest pure vorm, vergelijkbaar met hoe het poppenspel ooit begon, als een eeuwenoude maatschappijkritische vertelvorm. De combinatie van een oude kunstvorm en de vernieuwende techniek van het 3D printen is een middel om het poppenspel geheel naar deze tijd te trekken en het mogelijke imago van ouderwets, stoffig en kinderachtig te niet te doen. De jury adviseert Wouter Dijk om het plan goed uit te werken. Zo kan gedacht worden aan een verhaal of thema dat de poppetjes verbindt. Het lijkt verstandig om een eerste aanzet te organiseren en voorlopers te benaderen om de kar te gaan trekken. Een hype op de sociale media is niet maakbaar noch te voorspellen. Als een sociale media campagne echter gedegen wordt opgezet, biedt het wel veel mogelijkheden. Live liggen er ook kansen: op steeds meer festivals staan huisjes met 3D printers waar je terplekke een poppetje van jezelf kunt laten maken tegen niet al te hoge bedragen. Deze dienst kan makkelijk als aanvulling op het idee tijdens het festival in Meppel aangeboden worden. Het publiek wordt onderdeel van een professionele poppenbeleving. 8
De genomineerden voor Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film Roshni Dokkum (1979) Het idee van Roshni Dokkum noemt zijzelf Reflecting Film. Een favoriet filmfragment wordt geprojecteerd op een festivalbezoeker die tegelijkertijd hetzelfde filmfragment bekijkt. Die projectie en de reactie van de bezoeker worden opgenomen en geprojecteerd in de hal van het festival. Met een koptelefoon kunnen de bezoekers geluid bij de projecties horen: audio van het betreffende fragment, met quotes uit een interview met de hoofdrolspeler die erover vertelt: wat boeit, interesseert, raakt hen? De jury over Roshni Dokkum De jury vindt de inzending van Roshni een mooi, poëtisch en filmisch idee dat de bedoeling heeft om de sfeer en magie van film te versterken. Het is passend bij de arthouse setting die het Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film kent en het is een reflectie op de missie van het festival. De jury is enthousiast over de wijze waarop het publiek centraal staat. Het idee maakt de liefde voor film zichtbaar, zonder verborgen boodschappen. Het is puur en een verleidt om naar het festival te komen. Dit heeft, zeker in de regio, een sterk publicitair aspect. Daarnaast heeft dit plan als toegevoegde waarde dat de films gebruikt kunnen worden als after movie en als opmaat voor volgende edities. De kwaliteit is sterk afhankelijk van de interviewer die het publiek laat vertellen over de favoriete film. Het moet niet eendimensionaal worden. De jury ziet geen directe toevoeging aan de internationale uitstraling van het festival en twijfelt over nationale uitstraling. Daarvoor is het idee teveel gebonden aan de festivallocatie. De impact blijft beperkt tot het festival zelf. Ook is het de vraag hoe lang het concept blijft werken zonder dat het bij het publiek een gevoel van herhaling oproept. Het idee van Roshni lijkt zeer goed uitvoerbaar. 9
Liesbeth Takken (1964) Het idee van Liesbeth Takken is om een aantal multidisciplinaire voorstellingen te maken, waarbij landart en dans elkaar versterken. De kunstenares heeft het samengaan van architecturale composities met een uitgesproken sensualiteit of theatraliteit voor ogen. Het geheel van de multidisciplinaire voorstellingen wordt door professionele filmers opgenomen en (live) uitgezonden tijdens het filmfestival. De jury over Liesbeth Takken De jury ziet in Liesbeth een bevlogen maakster die de verbinding van film met theater en dans wil onderzoeken. Het is een groot en complex project. Als losstaand project zeker innovatief en onderscheidend. De link naar het Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film is echter onduidelijk. Het festival onderscheidt zich door het vrouwelijk perspectief en dit komt niet terug in het plan. De jury ziet onvoldoende aansluiting op de essentie en de missie van het festival. Er is zeker sprake van betrokkenheid van potentieel publiek, maar het is de vraag of dit voldoende is om van potentieel publiek nieuw publiek te maken. De signatuur van de beoogde bezoeker wordt niet beschreven. De multidisciplinaire voorstellingen zijn sterk gebonden aan de locatie. Het is onvoldoende duidelijk hoe de maakster met dit project de uitstraling van het festival nationaal en internationaal wil vergroten. 10
De winnaar Anne van Campenhout (1989) Het idee van Anne van Campenhout is om contact te leggen met vrouwelijke filmmakers over de hele wereld via Couchsurfing en hen te vragen om korte filmpjes op te nemen die zij vervolgens gaat monteren tot een compilatie voor het Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film. Couchsurfing is een online community waarbij de leden hun bank (of bed) gratis ter beschikking stellen aan reizigers. Anne van Campenhout is zelf een ervaren couchsurfer. Haar voorstel is om één relevant thema te kiezen. De filmmaaksters wordt gevraagd om een kort filmpje van 5 minuten te maken over hoe dit thema in hun eigen leven naar voren komt. De jury over Anne van Campenhout Het idee van Anne spreekt de jury erg aan. Het is actueel, internationaal en sluit aan bij de essentie en het profiel van het Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film. Door wereldwijd filmpjes te verzamelen en allerlei vrouwen over hun eigen situatie te laten vertellen, het verhaal achter de voordeur, wordt een brede doelgroep aangesproken. Het raakt aan zowel het culturele (art house) als het emancipatoire (focus op vrouwen als makers) profiel van het filmfestival. Daarnaast biedt dit idee de mogelijkheid om een meer internationale positionering te realiseren. Deze positionering vraagt wel om een uitgekiende communicatiestrategie en -campagne. Voorwaarde is dat er een sterk en wereldwijd relevant thema aan gekoppeld wordt dat zowel persoonlijk als abstract is (local and global). Dit geeft tevens voldoende aanknopingspunten voor randprogrammering. Het plan op zich heeft geen directe betrokkenheid van de bezoeker in zich, maar door middel van randprogrammering en/of reactie van de bezoekers terug naar makers liggen hier wel veel mogelijkheden. Door een girls-achtige setting te creëren zal het ook jonge vrouwen aanspreken. [Girls is een, onder jonge vrouwen, razend populaire HBO-serie van Lena Dunham]. Zoek naar wat in is, hip en jong, maar wel universeel en herkenbaar. Ook zou het eindresultaat (de compilatie film) als een experience aan het festival toegevoegd kunnen worden. Het moet een echte festival-beleving worden. CouchSurfing is het grootste internationale, op internet gebaseerde gastvrijheidsnetwerk. In februari 2015 waren er ruim 9.000.000 leden (Wikipedia). Wellicht is dit netwerk niet bij het grote publiek bekend, maar wel bij jong volwassenen. Door het als middel in te zetten om vrouwen over de hele wereld te bereiken, betrek je bij het festival de jonge moderne vrouw die graag up to date blijft. Volgens de jury heeft dit plan de kwaliteit om bij DWDD terecht te komen. 11
Landelijke jury Voorzitter Sicko Heldoorn Leden Jacco de Boer Hans Haerkens Victorine Koningsberger Jurriënne Ossewold Aangevuld met Elly Bakker Gerrit Kamstra Yvonne Turenhout Secretaris Helma Kwast Burgemeester Dantumadiel Hoofd Public Affairs Leeuwarden-Fryslân Culture Hoofdstad van Europa 2018 Directeur Haerkens Resultancy Zelfstandig adviseur kunst & cultuur Directeur The Creative Media Consultancy en emeritus lector Media en Storytelling Artistiek leider Puppet International Coördinator cultuurprojecten Provincie Drenthe Voorzitter Internationaal Filmfestival Assen vrouw & film Coördinator Drentse Cultuurprijzen K&C, expertisecentrum en projectorganisatie kunst en cultuur 12