De Waaiburg vzw Voorzieningen voor Bijzondere Jeugdbijstand ON 0412792804 ALGEMEEN OVERZICHT Vereniging Zonder Winstoogmerk Statuten B. Stbl. 28.12.1972 N.8720, 03.07.1987, 09.08.1990, 19.06.1997, 24.02.05, 02.03.09, 15.03.11 Erkende voorzieningen van de Bijzondere Jeugdbijstand Raad van Bestuur als inrichtende macht zetel : Kameinestraat 35 2440 Geel tel. : 014/58.84.56 - fax : 014/58.93.90 waaiburg@dewaaiburg.be www.dewaaiburg.be Werkvorm Verblijf en contextbegeleiding Dagbegeleiding en contextbegeleiding Contextbegeleiding Capaciteit 31 verblijf 25 dagbegeleiding 32 contextbgl 39 contextbegeleidingen 33 contextbegeleidingen 7 contextbegeleidingen autonoom wonen (CBAW) Naam organisatie Naam afdeling Capaciteit De Waaiburg Leeuwerik t Spoor Pitstop Parkoers Jan Rap Kameleon Aandacht 11 verblijf 10 verblijf 10 verblijf 9 dagbgl 6 dagbgl 10 dagbgl 24 integrale contextbgl 11 context 18 context 10 context 12 context 8 context 13 context 8 kortdurend bgl bgl bgl bgl bgl bgl contextbgl 3 CBAW 4 CBAW Leeftijd 0-18 jr. 12-18 jr. 17-18 jr. 6-18 jr. 0-18 jr. Locatie Geel Geel Mol Herentals Geel vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-1 -
INHOUDSTAFEL 1 WOORD VOORAF... 4 2 ALGEMEEN... 5 3 AFDELINGEN MET VERBLIJF EN CONTEXTBEGELEIDING... 7 3.1 INHOUDELIJKE WERKING... 7 3.1.1 Afdeling t Spoor... 7 3.1.2 Afdeling De Leeuwerik... 8 3.1.3 Afdeling De Pitstop... 9 3.2 CIJFERGEGEVENS... 11 3.2.1 Nieuwe begeleidingen / opnames... 11 3.2.2 Begeleide jongeren... 12 3.2.3 Bezettingsgraad... 16 3.2.4 Verlooppercentage... 17 4 DAGCENTRA... 18 4.1 INHOUDELIJKE WERKING... 18 4.1.1 Algemeen... 18 4.1.2 Parkoers... 18 4.1.3 Jan Rap... 19 4.1.4 Kameleon... 20 4.2 CIJFERGEGEVENS... 22 4.2.1 Aanmeldingen en nieuwe begeleidingen... 22 4.2.2 Begeleide jongeren... 22 4.2.3 Bezettingsgraad... 27 4.2.4 Verlooppercentage... 28 4.2.5 Cijfergegevens mobiele instroom en mobiele uitstroom... 28 4.2.6 Cijfergegevens interne schakels... 28 5 THUISBEGELEIDINGSDIENST AANDACHT... 29 5.1 INHOUDELIJKE WERKING 2013 EN PLANNING 2014... 29 5.1.1 Methodiekontwikkeling... 29 5.1.2 Dossiervorming... 30 5.1.3 Registreren, tellen en meten... 31 5.1.4 Goodbye bijzondere jeugdbijstand, hello jeugdhulp... 31 5.1.5 Vervangingen... 31 5.2 CIJFERGEGEVENS... 32 5.2.1 Cijfers i.v.m. de wachtlijst... 32 5.2.2 Begeleidingen die werden afgesloten: 22... 33 5.2.3 De totale groep: 53 gezinnen... 34 5.2.4 Verlooppercentage... 34 5.2.5 Bezettingsgraad... 34 vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-2 -
6 PROJECT DAGBESTEDING... 36 7 ORGANISATIE OVERLEG - PERSONEEL... 38 7.1 OVERLEG EN SAMENWERKINGSVERBANDEN... 38 7.1.1 Intern overleg... 38 7.1.2 Participatie aan externe overlegstructuren en initiatieven... 42 7.2 PERSONEELSOMKADERING... 42 7.2.1 Afdelingen met verblijf en contextbegeleiding... 42 7.2.2 Afdelingen met dag- en contextbegeleiding... 43 7.2.3 Thuisbegeleiding... 43 7.2.4 Project dagbesteding... 43 7.2.5 Logistiek personeel... 43 7.2.6 Centrale functies en directie... 44 7.2.7 Raad van Bestuur en Algemene Vergadering... 44 7.3 VORMING... 44 7.4 STAGES... 45 7.4.1 Afdelingen met verblijf en contextbegeleiding... 45 7.4.2 Afdelingen met dag- en contextbegeleidingen... 45 7.4.3 Thuisbegeleidingsdienst Aandacht... 45 7.4.4 Centraal... 45 8 PRIORITEITEN VOOR 2014... 46 vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-3 -
1 WOORD VOORAF Zoals u zal merken komen een aantal zaken die u reeds kon vinden in de Nieuwsbrief 2013 terug in het Werkingsverslag 2013. We starten met een terugblik op de prioriteiten die u in vorig werkingsverslag kon vinden. We maakten melding van het Experimenteel Modulair Kader (EMK). Hier kunnen we natuurlijk al op terugblikken. Dit bracht voor ons niet zo een grote omwenteling teweeg wat de organisatie betreft. Financieel moeten we het nog even verder bekijken na de afsluiting van het boekjaar. Verder werd er heel wat geïnvesteerd in vorming, vooral dan vorming in het kader van Signs of Safety. Zoals in 2012 deed het ICT gebeuren verder zijn opmars. Het heeft zeker op verschillende vlakken zijn meerwaarde; denken we maar aan het registreren van heel wat zaken. Ook de eenvormigheid die we zo toch wel meer krijgen over de organisatie heen, is zeker belangrijk. Verder hebben we ons toch stilaan moeten voorbereiden op de integrale jeugdhulp. We volgden studiedagen. We bekeken de dossiers van het comité voor bijzondere jeugdzorg om na te gaan of er al dan niet maatschappelijke noodzaak aanwezig was met als gevolg dat er al dan niet nog een consulent het dossier zou volgen. We vulden de moduledatabank in. En nu het zover is zijn er nog heel wat zaken die nog niet duidelijk zijn of nog niet lopen zoals zou moeten. Dus dit zal in 2014 nog heel wat verdere opvolging vragen. Verder hebben we veel nagedacht hoe we met de organisatie toch nog meer multifunctioneel kunnen werken. We hebben al een plan maar de uitvoering vraagt meer dan alleen maar een plan op papier. Volgend jaar meer hierover. Ook de verschillende afdelingen hebben weer hard gewerkt en ook samengewerkt in 2013. Zij blijven de drijvende kracht achter de organisatie. En als buitenbeentje hadden we ook nog de Open Monumentendag op 8 september. Vanuit De Waaiburg werkten we hier voor de tweede maal aan mee. De dag draaide om het thema zorg. Zo konden we niet alleen het verleden nl. de geklasseerde voorgevel ten toon spreiden maar konden we ook onze huidige werking even in de verf zetten. Er waren heel wat geïnteresseerde bezoekers die een kijkje kwamen nemen. Zij konden eveneens genieten van een optreden van het koor van Alarm, een organisatie waar armen het woord nemen. En dan nog graag een dankwoord aan alle mensen die het in 2013 weer mogelijk gemaakt hebben dat wij als organisatie op een kwaliteitsvolle manier konden hulp bieden aan kinderen, jongeren en hun gezin. Simonne Daems als directie van De Waaiburg vzw Reageren op dit werkingsverslag kan altijd via waaiburg@dewaaiburg.be of telefonisch 014/588456. vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-4 -
2 ALGEMEEN Experimenteel Modulair Kader Zoals u kan zien op het algemene schema op bladzijde 1 is er niet zo spectaculair veel veranderd door de modulering. Aangezien wij reeds een aantal jaren als multifunctioneel centrum werkten, werd er al heel flexibel op vraag van de cliënt zorg op maat geboden. Met de modulering zijn wij in dezelfde richting blijven werken maar hebben we ook geprobeerd om elke afdeling zo veel mogelijk zijn werking te laten behouden maar hebben we wel de samenwerking tussen de afdelingen verder vorm proberen te geven. Zo werd er door de afdelingen met verblijf heel wat crisis/time out aanbod gedaan aan de mobiele diensten en de diensten met dagbegeleiding. Eveneens werd er in enkele situaties dagbegeleiding aangeboden maar werd de begeleiding verder gezet door de begeleiding van de mobiele dienst. Er werd door 2 afdelingen waarbij een jongere in verblijf en een jongere in dagbegeleiding uit één gezin begeleid werden een constructieve samenwerking in het kader van de contextbegeleiding uitgewerkt enz. Voor een aantal van deze gezinnen is er maandelijks een supervisie. Dit moet zeker nog verder worden uitgebouwd. Implementatie van Signs of Safety in onze werking Het oplossingsgericht werken, het thema veiligheid in gezinnen, Signs of Safety, vanuit verschillende hoeken kwamen ideeën, methodieken, soorten vragen en nog zoveel meer op ons af. Iedereen was er op zijn of haar manier mee aan de slag en in 2012 stond het maandelijks op de agenda van de NPW, een interne werkgroep. Vanuit zowat alle afdelingen kwam de vraag naar meer en we besloten om intern een driedaagse vorming te organiseren. Medewerkers van vzw Sporen brachten in september oktober de driedaagse training Opgroeien in veiligheid voor een aantal medewerkers uit alle afdelingen. Hierna volgde voor al onze medewerkers een introductie en momenteel zijn we in de fase van het oefenen. We zien het als een leerproces; de kunst is klein beginnen en het dan uitbreiden en vooral : heel veel oefenen! Signs of Safety gaat om een benaderingswijze, geen methode. De basis is een relatie tot stand krijgen. En dat doe je niet wanneer je binnenkomt in de rol van expert. Wel : door vragen te stellen, die mensen aan het denken zet. Of zoals Wim Braemse het op een studiedag verwoordde : Signs of Safety gaat over partnerschap opbouwen én tegelijk kordaat omgaan met veiligheidsaspecten. We maakten de keuze om voor heel de organisatie in te zetten op de implementatie omdat we van mening zijn dat het denkkader helemaal aansluit bij onze manier van werken met kinderen, ouders en gezinnen en we dus helemaal niet van 0 op de schaal van 0 tot 10 startten. Het sluit namelijk perfect aan bij wat we zien als onze grootste kracht, namelijk verbinding maken met cliënten vanuit oprechte interesse, aandacht voor het positieve en een open communicatie in een verstaanbare taal. Wat levert het ons op? Het brengt samenhang en structuur in onze manier van werken, gelijkvormigheid in dossiers en een gemeenschappelijke taal over de werkvormen en afdelingen heen. Verder zijn we voorstander van transparant werken en dwingt het model ons nog meer om te praten mét cliënten in plaats van over cliënten. We plaatsen ons momenteel op een 6,5-7 op de schaal en hopen volgende werkingsverslag op 10 te staan! Wat is daarvoor nodig? Oefenen, heel veel oefenen. vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-5 -
Elektronisch dossier.. Door meer te gaan samenwerken rond gezinnen en om binnen de organisatie één en dezelfde manier van registreren te hanteren werken we reeds enige tijd met een gemeenschappelijk elektronisch dossier. Op deze manier willen we minder schrijven maar efficiënter, meer registreren en efficiënter, willen we in elke afdeling of werkvorm op dezelfde manier een dossier opbouwen dus efficiënter en zo wordt het ook makkelijker om het door te geven aan een andere afdeling wanneer dit nodig is dus efficiënter.toch zijn er ook wel verzuchtingen. Niet elke werkvorm vindt het even bruikbaar. Niet elke afdeling is er even handig in om het te gebruiken en houden toch nog bijvoorbeeld een papieren agenda bij (wat natuurlijk geen probleem is). Sommige afdelingen vinden het dubbel werk omdat ze tijdens een contextbegeleiding toch nog hun schrift meenemen (wat natuurlijk ook geen probleem is). Bij evaluaties zijn er al heel wat aanpassingen gebeurd en dit blijven we ook opvolgen. Heel het ICT gebeuren vraagt niet alleen een inspanning van de medewerkers maar ook op financieel vlak vraagt dit de nodige middelen en dat is niet altijd evident. Maar dat blijven we ook opvolgen.. Ervaringsleren Sedert meerdere jaren is het ervaringsleren binnen uiteenlopende werkdomeinen een sterke opmars aan het maken. We denken maar aan de talloze mogelijkheden rond teambuilding en outdoor training. Binnen de huidige trend van het ervaren is er ook binnen de bijzondere jeugdzorg veel initiatief om hier verder mee aan de slag te gaan. En wordt dit ingezet in de begeleiding van kwetsbare jongeren en hun omgeving. Het heeft al vaak zijn meerwaarde bewezen. Begin 2012 ontstond ook binnen De Waaiburg een nieuwe werkgroep omtrent ervaringsleren. De bedoeling van deze werkgroep was te bekijken hoe we binnen de organisatie reeds zaken doen rond ervaringsleren, ideeën uit te wisselen en te bekijken waar we het binnen onze mogelijkheden nog meer kunnen inzetten om dit verder uit te bouwen. We zitten hierbij nog in het beginstadium maar we merken op dat we door het aanbieden van ervaringsgerichte activiteiten, het voor jongeren gemakkelijker is om los te komen uit hun veilige en gekende omgeving. Het maakt het mogelijk om vervolgens met uiteenlopende thema s aan de slag te gaan. vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-6 -
3 AFDELINGEN MET VERBLIJF EN CONTEXTBEGELEIDING 3.1 INHOUDELIJKE WERKING 3.1.1 Afdeling t Spoor Groepsgericht activiteitenaanbod Het activiteitenaanbod in de leefgroep kreeg het voorbije jaar een centrale rol. We vonden trouwens allemaal dat onze activiteiten wat vernieuwing konden gebruiken. Dat de activiteiten wekelijks op maandagavond zouden doorgaan was geweten, maar ons aanbod zouden we in een geheel nieuw jasje steken. Overenthousiast dat we hieraan zijn begonnen, konden we niet anders dan het jasje helemaal binnenste buiten te keren. De wildste ideeën, de strafste theorieën, SMART doelstellingen, niets mag en zou ontbreken in ons vernieuwd concept Ambitieus zoals we zijn, willen we onze activiteiten een tikkeltje ervaringsgericht, ontspannend, leerrijk en de jongeren zien eveneens dat zo n activiteit niet persé veel moet kosten! Als het kan brengen we hun iets bij over zichzelf en hun bredere omgeving, de maatschappij. Tijdens een groepsraad hoort hun inspraak en mening er dan zeker bij!!! Enkele studenten uit VSPW Hasselt vonden onze projectaanvraag om mee na te denken over ons aanbod, een uitdaging. Gelukkig werkte ons enthousiasme zo aanstekelijk dat een groepje studenten geprikkeld geraakte om het nieuw concept theoretisch mee te onderbouwden en tot actie over te gaan. Des-al-niet-te min willen we ook alle andere afdelingen van De Waaiburg even bedanken, waar we tot op heden steeds beroep op mogen doen om interessante ideeën mee te pikken. Hoewel de opstart van ons concept nog niet zo ver achter ons ligt, kunnen we al tevreden terugblikken op enkele succesverhalen. Ik hoor onze jongeren o.m. nog napraten over de avond dat we hen aan levende lijve armoede lieten ervaren; op hun bord niet meer dan een droge boterham, geen douche want het sanitair is afgesloten, enkel een fiets als vervoer, enz. Ter compensatie werden ze de avond nadien overdreven verwend als rijkeluiskindjes tot butlers die de wc-deur gingen open doen. Bij een andere activiteit kwam een vroegere stagiaire met tarotkaarten de toekomst van de jongeren voorspellen, een foto-zoektocht naar de kinderfoto s van hun begeleiding, een live blik op ieders persoonlijke toekomst a.d.h.v. nieuwe multimedia, enz. zijn andere hoogtepunten onder het thema voeger en nu. Een gevarieerd aanbod van activiteiten staat dus onder één groot hoofdthema (Lowbudget, Multimedia, Vroeger en nu, ) dat we gedurende een langere periode aanhouden als rode draad. Ook de fietstocht die we in de zomer van 2013 ondernamen was een driedaags avontuur! Aangezien het succes van de fietstocht in 2011, besloten we de uitdaging opnieuw aan te gaan. We gingen van start met een fotozoektocht te fiets doorheen Geel. Zo kreeg iedereen rustig de kans om kennis te maken met zijn beste vriend (vijand?) voor de komende drie dagen nl. de fiets! Al snel bleek dat dit niet zo vanzelfsprekend was... Na ongeveer anderhalf uur was de eerste kapotte fiets een feit. Gelukkig konden we rekenen op de goede service van het fietsenatelier, zodat we met goede moed onze tocht konden verder zetten. Vanuit Geel fietsten we, langs Kasterlee, door tot in Retie. Zo kwamen we uiteindelijk aan op onze bestemming, een oude boerderij, waar we hartelijk werden ontvangen door de twee bewoners. De oude schuur werd omgebouwd tot slaapruimte en fietsen op stal gezet. Een verfrissende duik in het zwembad, ontspannen in de jacuzzi, waterspelletjes à volonté, een ritje op de tractor, lekker eten,... Kortom, alles om onze batterijen terug volledig op te laden! Met een groep gemotiveerde en enthousiaste jongeren fietsten we, gedurende drie dagen, doorheen de Kempen. Deze tocht verliep niet altijd vlekkeloos: spierpijn, kwetsuren, verloren rijden,.. we maakten het allemaal mee! Maar met een grote dosis doorzettingsvermogen, samenwerking en plezier haalden we de 150 km. vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-7 -
Het team in de kijker In september 2013 stelden we de vraag aan VSPW Hasselt om een teamdag voor ons in elkaar te steken die ons als team een boost kon geven. Na enkele samenkomsten in Hasselt mocht het resultaat gezien worden en hebben we een positieve, ontspannende en leerrijke teamdag mogen beleven. Het programma zag er als volgt uit : De teamleden van t Spoor werden opgehaald in de voorziening en werden naar het natuurdomein De Liereman gebracht. Daar vertrok de wandeling, met de eerste methodiek vanuit de visie van Appreciative Inquiry (AI). In kleine groepjes kregen we opdrachten en vragen m.b.t. gehaalde doelen, hoogtepunten in je werk, droomvragen,.. Na de wandeling werden er pannenkoeken gegeten in het plaatselijk scoutslokaal. Nadien eerste reflectie AI: op zoek naar de succesfactor. Onze succesfactor was PASSIE. De tweede methodiek die werd toegepast was MBTI (Meyers Briggs Type Indicator). Met MBTI krijg je inzicht in je eigen voorkeuren (types) en die van je team. We wisselden t.o.v. elkaar uit wat het ene type nodig had van het andere type om goed te functioneren. Met Tarotkaarten werd er nog een ludieke toets gegeven aan het project en dit sluit zowel aan op de AI als op de MBTI. De dag werd afgesloten met een korte evaluatie van een zeer geslaagde teamdag. De studenten rondden het project af met een projectwerk waarin alle methodieken en de volledige uitwerking van de teamdag terug te vinden zijn: een aanrader voor alle teams!!! 3.1.2 Afdeling De Leeuwerik Ervaringsleren in een afdeling voor jonge kinderen en hun gezin In de Leeuwerik besloten we om het ervaringsleren in de ruime zin van de betekenis extra te gaan inzetten. Het was iets nieuws dat momenteel bij ons nog binnen een experimenteel kader zit. Maar uit ervaring blijkt; al doende leert men. Ervaringsleren; leren door te ervaren. Iedereen kan er zich wel een voorstelling van maken wat dit allemaal zou kunnen inhouden. Het kan heel ruim bekeken worden en een zeer brede invulling krijgen. Wat voor de ene ervaringsleren is, kan het voor de andere weer net niet zijn. Ervaringsleren gaat verder dan gewoon samen iets doen. Al kan samen iets doen ook al een ervaring op zich zijn als het een bewustmakingsproces op gang brengt. Het ervaringsleren werd maandelijks als punt geagendeerd gedurende de wekelijkse teamvergadering van De Leeuwerik. Het was de bedoeling om te kijken waar naar de groep toe, individueel naar de jongeren of in bepaalde gezinnen het ervaringsleren kon worden ingezet. Tijdens de wekelijks groepsactiviteiten en de sociale vaardigheidstraining werd het ervaringsleren bewust en doelgericht ingezet. Zo werd het o.a. gebruikt om groepssfeer bevorderend te werken. We zochten naar een ervaringsgerichte dialoog om elkaar beter te begrijpen, respectvoller en verdraagzamer met elkaar om te gaan. Een onderdeel binnen het ervaringsleren is de reflectie, de transfer naar alledaagse en herkenbare situaties. Wat ik door te ervaren geleerd heb, waar kan ik dit meer gaan inzetten in het dagdagelijkse leven. Deze reflectie, transfer gebeurde in de leefgroep aan de hand van de methodiek axenroos, maar ook al doende door de kinderen en jongeren zich creatief te laten uiten door bijvoorbeeld iets te maken. Ook voor ons jaarlijks kamp zochten we naar ervaringsgerichte activiteiten. Het ervaringsleren wordt vaak geassocieerd met outdoor-activiteiten zoals klimmen, staptochten roeien, enz. maar het dient niet steeds in deze vorm plaats te vinden. In de Leeuwerik startten we met het moestuin tuinieren. Hier konden elementen gelinkt worden met het ervaringsleren. Dit zal in het komende voorjaar en de zomer ook worden verder gezet. Het ervaringsleren pasten we ook toe binnen een gezinscontext. Het voornaamste doel was de betrokkenen positieve ervaringen te laten opdoen en broerversterkend te werken. Concreet kreeg dit vorm door gerichte activiteiten te doen in thema s die de betrokkenen aanspraken. Dit gebeurde vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-8 -
telkens op locatie en op vaste momenten waarbij men op een gepaste manier werd uitgedaagd. Het slagen van de opdracht, het positieve gevoel, kortom een succeservaring was voor de betrokkenen vaak al een beloning op zich. Men werd vragende partij naar meer van dat. Men mag dit zeker niet zien als een groots iets. Het zat vaak in kleine zaken en het proces dat de jongeren doormaakten. Hulpverlenen is ook vertrouwen opbouwen en zo stelselmatig iets in beweging krijgen en verder op zoek gaan naar uitdagingen. Nog maar kort geleden zijn we gestart met de ouders om de andere kinderen in het samengestelde gezin er geleidelijk aan ook in te betrekken. Dit gebeurt via kleine gerichte activiteiten en opdrachten om de gezinscohesie te bevorderen. Door een aangepaste sfeer te creëren, hen samen iets te laten doen en te komen tot een gezamenlijk doel ontstaat er een positiever wij gevoel. Vervolgens worden er dan linken gelegd naar de thuisomgeving. In 2014 gaan we het ervaringsleren trachten verder vorm te geven, uit te diepen en te verfijnen. We gaan op zoek naar nieuwe initiatieven en bouwen het bestaande verder methodisch uit om er nog meer uit te halen. Ideeën en voorstellen zijn altijd welkom. Laat het ons maar weten. In september 2013 kwamen we met personen uit verschillende voorzieningen en organisaties samen voor een intervisie dag rond ervaringsleren. Het was boeiend om de diverse initiatieven en ervaringen uit te wisselen. Een belangrijk aspect draaide rond veiligheid. We maakten zelf ook kennis met een hoogte parkoers voor rolstoelgebruikers. Het was een leerrijke ervaring en een mogelijkheid om met jongeren en hun gezinnen ook te ondernemen. In september 2014 komen we terug samen om verder informatie uit te wisselen over het ervaringsleren. Spreuken, levenswijsheden omtrent ervaring. Om even bij stil te staan. -Kostbaar is de wijsheid die door ervaring wordt verkregen. (R. Ascham) -Iets dat deel uit is gaan maken van onze ervaring is nooit weg. (William Ellery Channing, Amerikaans minister 1780-1842) -Ervaring doet men meestal op uit onervarenheid. (Johan Goudsblom, Nederlands socioloog 1932) -Ervaring is niet wat een mens overkomt. Het is wat een mens doet met wat hem overkomt. (Aldous Huxley, Engels schrijver 1894-1963) -Ervaring is wat je bezit, kort nadat je het nodig had. (R. Vervoort) -De mens heeft drie wegen om verstandig te handelen: ten eerste door na te denken, ten tweede door te imiteren en ten derde door ervaring. De laatste is het pijnlijkst. (Kong-Foe-Tse) 3.1.3 Afdeling De Pitstop BZW of CBAW of de verzuchtingen van een jongere. Even voor alle duidelijkheid : de benaming BZW (begeleid zelfstandig wonen) bestaat officieel niet meer. We spreken nu over CBAW, wat staat voor contextbegeleiding autonoom wonen. In de Pitstop werden afgelopen jaar 10 jongeren in CBAW begeleid, allemaal +18-jarigen. We vroegen aan hen of ze een artikeltje wilden schrijven en enkelen van hen voegden de daad bij het woord. Ik ben R., ik ben 19 jaar en heb anderhalf jaar in de Pitstop gezeten. Ik ben nu sinds 4 maanden in BZW. Ik word begeleid door Bieke en het gaat allemaal goed en wel. Natuurlijk sprak mij dit helemaal niet aan in het begin, tot ik uiteindelijk een duwtje in de rug kreeg en toen ging het wel. Hetgeen met alleen wonen waar je komt voor te staan, is dat je natuurlijk helemaal verantwoordelijk bent voor je eigen kosten, kook, poets, enz en aan het begin is dit niet simpel, maar eens dat je eraan begint dan valt dit dik mee. Financieel heb ik zelf aan het begin heel veel moeite mee gehad want toen ik in de Pitstop zat, had ik wekelijks genoeg geld over en kon ik het dus aan het andere dingen uitgeven, maar nu dat ik alleen woon is dat dus niet het geval. De begeleiding in de Pitstop was in het begin even wennen. Ik kreeg wel een warm welkom en aan het begin kookte de begeleiding met me samen, ze leerden mij sparen en lekker koken en ook wekelijks herinnerde zij mij aan om schoon te maken. Ik had na de Pitstop een appartement aangeboden gekregen via een sociaal bouwmaatschappij en die heb ik ook aangenomen. Mooi appartement heb ik nu dankzij familie van mijn beste vriend die mij vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-9 -
geholpen hebben. Kort na dat ik alleen woonde ben ik samen met Bieke, Carolien en mensen die ik goed kende en dierbaar voor me zijn samen gaan zitten en heb van hun sindsdien ook heel veel hulp gekregen. Ze hebben me goed geholpen en het alleen wonen is nu gemakkelijker geworden. Om te beginnen wil ik zeggen dat mensen niet te snel moeten zeggen 'ik wil alleen gaan wonen'. Het is zeker zwaarder dan verwacht. Zeker in combinatie met school. Langs de andere kant ben ik wel blij dat ik het overwogen heb. Het is een kwestie van sterk te blijven en goed te plannen. Wat doe ik dan en wat doe ik dan niet. Je moet het zeker zelf willen anders gaat het vanzelfsprekend niet lukken. Zelfstandigheid is een vereiste. Iedereen kan het, leren 'alleen wonen' is de boodschap! Geweldloos verzet als interventie Eind 2012 hadden we een interne vorming Geweldloos Verzet door Jan Hoet van Leren Overleven. Geweldloos verzet (Non Violent Resistance of NVR) is een benadering geïnspireerd door methoden en principes van geweldloos verzet in de sociaal-politieke arena. Deze benadering ondersteunt ouders, hulpverleners en de samenleving in het weerstaan van agressief, gewelddadig en zelfdestructief gedrag van jongeren. In het werken met jongeren en hun gezinnen op de Pitstop ervaren we soms dat relaties (jongere ouders maar ook jongere begeleiders) ontaarden in escalaties en machtsstrijd. Complementaire en symmetrische escalaties wisselen elkaar af. De actie van de één roept een gelijksoortige reactie van de ander op (symmetrisch), anderzijds leiden bedreigingen en eisen van jongeren soms tot toegeeflijkheid wat het eisend en dreigend gedrag van de jongere weer doet toenemen (complementair). Wanneer jongeren naar de Pitstop komen is er vaak al heel wat vooraf gegaan. Wanneer we in escalatiecirkels terecht komen, niemand nog een uitweg ziet, iedereen voornamelijk onmacht ervaart geeft dit vaak aanleiding tot discussies binnen het team over de aanpak. Ouders en begeleiders schommelen tussen extreme posities, raken opgesplitst in 2 kampen : de zachte lijn waarin men gedrag probeert te begrijpen en te verklaren vs. de harde lijn waarbij de roep klinkt van discipline, sancties en negatieve gevolgen. En nog vaker wisselt onze lijn van week tot week. Hoe kunnen de principes van geweldloos verzet ons helpen om uit de escalatiecirkels en machtsstrijd te stappen en hoe kunnen we ouders daarin meekrijgen? Enkele zaken die ons hierbij helpen : We benoemen elke vorm van agressie en geweld. Dan doen we namelijk al iets anders dan wat gezinnen vaak zelf doen (niets doen, zwijgen, geweld met geweld beantwoorden, ). Hulpbronnen zijn noodzakelijk. We zeggen aan ouders : je kunt het niet alleen. Haim Omer : het is niet belangrijk om te winnen, het is belangrijk om vol te houden. Hij gaat in tegen de gedachte dat er maar 2 mogelijkheden zijn; winnen of verliezen; het gaat om volhouden. We gaan op zoek met ouders naar een manier om passend aanwezig te zijn in het leven van hun kind. We vragen ouders om zelf geen geweld te gebruiken, in welke vorm ook. De focus ligt op zelfcontrole : je kan het gedrag van de jongere niet controleren, je kan alleen je eigen gedrag bepalen en zelf als ouder/begeleider besluiten niet langer deel te nemen aan de gekende destructieve escalatiecirkels. M.a.w. we gaan aan de slag met ouders, we gaan van ouders een engagement vragen. Verzoeningsgebaren zijn belangrijk. Soms kiezen ouders ervoor geen contact meer te hebben met hun zoon of dochter. We proberen de deur op een kier te houden. Momenteel zijn we bij 2 jongeren (en hun netwerk) aan de slag met Geweldloos Verzet. De ervaring leert dat ouders het aanvankelijk vreemd vinden dat de focus in de begeleiding ligt op hun houding en zelfcontrole, dat we van hen een engagement vragen. Het zoeken naar een passende manier om aanwezig te zijn in het leven van hun kind is wat aansluit bij de vraag van ouders. Wat we zelf nog als moeilijk ervaren is het installeren van een steunend netwerk bij ouders. Verder is er de ervaring dat voor een goede implementatie van belang is dat we een manier vinden om het gedachtegoed levendig te houden. Zoals Jan Hoet het verwoordde : we zijn allemaal nog opgevoed in de oude autoriteit, het vraagt van ons een andere wijze van kijken en denken dan wat we gewoon zijn. vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-10 -
3.2 CIJFERGEGEVENS 3.2.1 Nieuwe begeleidingen / opnames In tabel 1 geven we een overzicht van de opgestarte (nieuwe) begeleidingen in 2013. De Leeuwerik heeft een capaciteit van 11 (verblijf + contextbegeleiding), Pitstop van 14 plaatsen (10 verblijf + contextbegeleiding en 4 CBAW). In t Spoor zijn verschillende begeleidingsvormen ondergebracht, in totaal 21 plaatsen waaronder 10 verblijf + contextbegeleiding, 8 contextbegeleiding en 3 CBAW. De tabel geeft het aantal nieuwe begeleidingen weer. In de loop van een begeleiding kunnen er zich wijzigingen voordoen, de zgn. schakelmomenten : een begeleiding met ambulante start, waar een residentiële opname nodig is bijvoorbeeld of omgekeerd : een jongere die tijdelijk residentiële zorg nodig heeft kan terug thuis verblijven met ambulante begeleiding of gaat in CBAW. Tabel 1: Aantal nieuwe begeleidingen/opnames in 2013 Afdeling Aantal jongens Aantal meisjes Totaal Spoor ambulant 1 0 1 residentieel 2 2 4 De Leeuwerik 0 3 3 Pitstop 3 2 5 Totaal 6 9 13 In de Leeuwerik startten er 3 nieuwe begeleidingen. In de Pitstop startten er 5 nieuwe begeleidingen. In t Spoor startten 4 begeleidingen met residentiële opvang en 1 ambulante begeleiding. We registreerden 70 vragen voor een externe crisisopname (28 jongens, 42 meisjes), waarvan 41 van Jeugdrechtbank Antwerpen, 4 van Jeugdrechtbank Turnhout, 2 van Jeugdrechtbank Mechelen, 16 van het Comité Bijzondere Jeugdzorg te Turnhout, 1 van politie Geel, 1 van Cirkant en 5 van het Crisismeldpunt. Voor 12 jongeren konden we een crisisopvang bieden : 5 jongeren in het Spoor en 5 jongeren in de Pitstop en 2 in de Leeuwerik. Tabel 2: Situatie van de jongeren bij opname/start begeleiding Situatie voor start begeleiding Aantal Thuis 5 Thuis met ambulante begeleiding 2 Thuis met dagcentrumbegeleiding 3 Andere 1 Psychiatrie 1 Andere voorziening BJB 1 vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-11 -
3.2.2 Begeleide jongeren In totaal werden er in de afdelingen 54 jongeren en hun context begeleid en 19 jongeren in crisis of time-out opgevangen. De onderstaande tabel geeft een overzicht. Tabel 3 : Begeleide jongeren in 2013 Jongens Meisjes Totaal Spoor Leefgroep 4 5 9 CBAW 5 2 7 ambulant + residentieel 4 5 9 Crisisopvang/time-out intern 0 1 1 Crisisopvang extern 3 1 4 Leeuwerik Leefgroep 7 4 11 Ambulant traject 1 0 1 Crisisopvang/time-out intern 2 2 4 Crisisopvang extern 1 1 2 Pitstop KTC 4 2 6 CBAW 7 3 10 Ambulant traject 1 0 1 Crisisopvan/time-out intern 1 1 2 Crisisopvang extern 3 3 6 Totaal 73 3.2.2.1 Afdeling t Spoor Door het team van t Spoor werden in totaal 26 jongeren en hun context in verschillende vormen begeleid, waarvan 10 jongens en 16 meisjes. Van deze jongeren werden 4 in CBAW begeleid, 3 van hen gingen in de loop van 2013 in CBAW. Naast deze begeleidingen was er voor 1 meisje een interne time-out (die nadien residentieel werd begeleid) en voor 4 jongeren een externe crisisopvang (op vraag van politie, crisismeldpunt en Comité). De gemiddelde begeleidingsduur bedraagt ongeveer 20 maanden voor de residentiële jongeren, 16 maanden voor de ambulante begeleidingen en 19 maanden voor de CBAW ers. Voor de duidelijkheid wordt er in de tabellen hieronder geen opsplitsing meer gemaakt naar de verschillende vormen van hulp. Tabel 4: Leeftijd, afdeling t Spoor Leeftijd Jongens Meisjes Totaal 11 1 1 13 0 14 2 1 3 15 1 3 4 16 2 3 5 17 3 3 6 18 1 4 5 19 0 1 1 20 1 1 21 0 totaal 10 16 26 Opm : het gaat hier om de leeftijd op 31/12. De gemiddelde leeftijd is 16,4 jaar. vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-12 -
Tabel 5 : Onderwijsniveau, afdeling t Spoor Onderwijsniveau Aantal jongens Aantal meisjes Totaal Beroepsonderwijs 2 7 9 Technisch onderwijs 2 2 Buitgewoon sec. ond. 0 Deeltijds ond. 1 1 2 Algemeen sec. ond. 1 1 Werkzoekend 2 1 3 Werkend 0 Hoger onderwijs 0 Lager onderwijs 0 In de onderstaande tabel wordt er een overzicht gegeven van de gezinsachtergrond van de jongeren. We registreren hierbij de achtergronden waar er nog een vorm van betrokkenheid is. Tabel 6: Gezinsachtergronden, afdeling t Spoor Gezinsachtergronden Aantal jongeren Alleenstaande moeder 4 Moeder + partner 6 Moeder + partner/vader 2 Moeder+ Vader/partner 1 Moeder + partner/vader+partner Moeder/vader 1 Vader + partner 3 Moeder + vader Alleenstaande vader Tabel 7: Situatie na begeleiding, afdeling t Spoor Situatie na vertrek Aantal jongeren Thuis 4 Internaat Dagcentrumbeg. Bijz jeugdzorg Andere afdeling binnen de Waaiburg 1 Zelfstandig wonen na CBAW 3 Gemeenschapsinstelling Andere 8 begeleidingen zijn afgerond : 3 CBAW-begeleidingen werden gestopt en bij 4 jongeren kon de ambulante begeleiding worden stopgezet; 1 jongere kon doorgroeien naar een andere afdeling binnen de eigen voorziening. 3.2.2.2 Afdeling De Leeuwerik In 2013 werden in totaal 12 kinderen en jongeren (7 meisjes en 5 jongens) tussen 7 en 15 jaar en hun context begeleid. 2 kinderen werden verwezen door de Jeugdrechtbank van Turnhout, 6 door het Comité Bijzondere Jeugdzorg van Turnhout, 1 door de Jeugdrechtbank van Hasselt, 1 door de Jeugdrechtbank van Antwerpen en 1 door de Jeugdrechtbank van Mechelen. Daarnaast was 4 keer interne time out/crisisopvang mogelijk vanuit andere afdelingen. Er werd 2 keer een externe vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-13 -
crisisopvang georganiseerd. 1 gezin met 4 kinderen werd ambulant begeleid. De gemiddelde verblijfsduur bedraagt ongeveer 27 maanden, maar dit cijfer moet genuanceerd worden; heeft te maken met een zeer langlopende begeleiding (8 jaar en half), terwijl de meest recente begeleiding 1 maand loopt. Tabel 8 : Leeftijd, afdeling De Leeuwerik Leeftijd Jongens Meisjes Totaal 5 0 6 0 7 1 1 8 1 1 9 0 10 1 1 2 11 1 1 12 1 1 13 1 2 3 14 0 15 2 2 16 1 1 17 0 Totaal 5 7 12 Tabel 9 : Onderwijsniveau, afdeling De Leeuwerik Onderwijsnviveau Aantal jongens Aantal meisjes Totaal Lager onderwijs 3 3 BLO Type 1 1 1 BLO Type 8 0 BLO Type 3 1 1 Eerste graad sec.ond. 1 1 BUSO 1 1 BSO/beroepsvoorbereidend 2 3 5 Tabel 10 : Gezinsachtergronden, afdeling De Leeuwerik Gezinsachtergronden Aantal jongeren Moeder + vader 1 Moeder/Vader 1 Vader + partner Moeder + partner/vader 2 Vader + partner/moeder + partner 2 Alleenstaande vader Alleenstaande moeder 2 Moeder + partner 4 Er is geen tabel voor situatie na begeleiding omdat er maar 2 begeleidingen werden stopgezet. Er gebeurde een verwijzing naar de kinderpsychiatrie en één meisje ging naar huis. 3.2.2.3 Afdeling De Pitstop Kamertrainingscentrum In de Pitstop werden in totaal 17 jongeren begeleid waarvan 5 meisjes en 12 jongens. 13 jongeren werden doorverwezen door Comité Bijzondere Jeugdzorg Turnhout en 4 door de Jeugdrechtbank van Turnhout en 1 door de Jeugdrechtbank van Antwerpen. 10 jongeren werden in CBAW begeleid, waarvan 4 die in de loop van 2013 gingen begeleid wonen en vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-14 -
6 die reeds in CBAW waren. 8 jongeren konden in de Pitstop terecht voor een crisisopvang of timeout : 2 intern (jongen vanuit thuisbegeleiding en een meisje vanuit een dagcentrum) en 6 jongeren op vraag van een externe dienst (Jeugdrechtbank Turnhout, Jeugdrechtbank Antwerpen en crisismeldpunt). De gemiddelde verblijfsduur bedraagt ongeveer 13.3 maanden. Voor de CBAW ers is de gemiddelde verblijfsduur ongeveer 14 maanden, voor de jongeren in de afdeling 10.5 maanden. Tabel 11 : Leeftijd, afdeling De Pitstop Leeftijd Jongens KTC Jongens CBAW Meisjes KTC Meisjes CBAW Totaal 16 1 1 17 2 2 4 18 2 1 2 5 19 5 1 6 20 1 1 Totaal 17 Wat opvalt is het grote aantal jongeren van 18 jaar : 12 van de 17 jongeren was al of werd meerderjarig in 2013. Onze ervaring is dat deze periode gepaard gaat met de nodige twijfels en onzekerheden bijvoorbeeld alleen al rond de vraag : ga ik nog verdere begeleiding nodig hebben of niet. Tabel 12 : Onderwijsniveau, afdeling De Pitstop Onderwijsniveau Aantal jongens Aantal meisjes Totaal Beroepsonderwijs 1 1 2 Technisch onderwijs 1 1 2 Buitgewoon sec. ond. 1 1 Deeltijds ond. 2 1 3 Leertijd 1 1 2 Werkzoekend 4 1 5 Werkend 1 1 Artikel 60 werkend 1 1 Geen school 0 Tabel 13 : Gezinsachtergronden, afdeling De Pitstop Gezinsachtergrond Aantal jongeren Moeder + vader 2 Alleenstaande moeder 3 Alleenstaande vader 1 Moeder + partner 2 Vader+partner/Moeder 1 Moeder/vader 2 Moeder + partner/vader + partner 2 Moeder + partner/vader 1 Vader+partner adoptieouders andere 3 vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-15 -
Tabel 14 : Situatie na vertrek, afdeling De Pitstop Situatie na vertrek Aantal jongeren Naar huis 2 Oriëntatie-, observatie-, onthaalcentrum Andere voorziening Bijz. JB. Zelfstandig wonen 3 Gemeenschapsinstelling Bij vriend 1 Andere In totaal werden 6 begeleidingen afgerond : 5 CBAW-begeleidingen stopten, en één residentiële begeleiding stopte doordat het meisje bij familie ging wonen in afwachting van meer gepaste hulp. 3.2.2.4 CBAW Er werden in totaal 18 CBAW ers begeleid : 10 door de Pitstop en 8 door t Spoor. 7 jongeren gingen in de loop van het jaar begeleid wonen. De gemiddelde leeftijd van de CBAW ers is ongeveer 18 jaar : van de 18 CBAW-jongeren zijn er 17 18-jarigen. 3.2.2.5 Voortgezette hulpverlening aan +18 jarigen In 2013 werden 6 jongeren van t Spoor en 12 van de Pitstop 18 jaar tijdens hun begeleiding. Dit zijn er erg veel in vergelijking met voorgaande jaren. De 18 jarigen van het Spoor en de Pitstop vroegen nog verder begeleiding na hun meerderjarigheid. 3.2.2.6 Nazorg Over de frequentie en de vorm van de nazorgcontacten worden er afspraken gemaakt en die worden vermeld in het eindverslag. In de afdelingen worden nazorgcontacten geregistreerd. 3.2.3 Bezettingsgraad Tabel 15 : Bezettingscijfers 2013 Maand Leeuwerik Spoor Pitstop Totaal Januari 85.3 90.9 80.6 85.6 Februari 90.9 87.3 77.7 85.3 Maart 90.9 91.9 84.9 89.2 April 90.9 95.5 84.6 90.3 Mei 93.5 91.1 96 93.5 Juni 92.4 91.1 100 94.5 Juli 96.8 95.5 100 97.4 Augustus 89.4 96 110 98.5 september 81.8 95.5 103 93.4 Oktober 81.8 91.8 92.3 88.6 november 84.8 91.9 104 93.6 december 90.9 81.7 89.6 87.4 Gemiddeld 89.1 91.6 93.5 91.4 vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-16 -
Figuur 1 Bezettingsgraad 2013 3.2.4 Verlooppercentage Het verlooppercentage bekomen we door het aantal begeleide jongeren te delen door de capaciteit van de afdeling (x100). Een percentage van 100 betekent dus dat een afdeling met een capaciteit van 10 precies 10 jongeren heeft begeleid. Een grote afwijking naar boven geeft aan dat er een groot verloop of veel doorstroming is geweest. De capaciteit van de Leeuwerik is 11, van Pitstop 14 en van Spoor 21. Voor t Spoor bedraagt het verlooppercentage 130%, de Leeuwerik 109% en de Pitstop 141 %. % 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Spoor 130 130 150 130 125 130 Leeuwerik 145 154 109 118 91 109 Pitstop 158 133 158 141 125 141 vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-17 -
4 DAGCENTRA 4.1 INHOUDELIJKE WERKING 4.1.1 Algemeen Dagbegeleiding in groep; wat moet het minimaal zijn? Het zijn woelige tijden in het landschap van de Bijzondere Jeugdzorg! Het afgelopen jaar werden we klaargestoomd voor de Integrale Jeugdhulp, gingen we van start binnen het experimenteel modulair kader, registreerden we allerlei zaken (waarvan het nut misschien nog moet blijken?, ). Eén ding leverde dit registreren echter op: een debat over Wat is er minimaal nodig om te kunnen spreken van dagbegeleiding in groep? Het debat hierrond werd geopend naar aanleiding van de benuttingscijfers van de dagcentra. Wat blijkt uit al het registreren? De bezettingsgraad binnen de dagcentra ligt hoog, maar het aantal aanwezigheden (= benutting) in de groep scoort maar gemiddeld. Ook wij, vanuit De Waaiburg, zitten in deze tendens. Vanuit het Vlaams Samenwerkingsverband van de Dagcentra (VSD) kwam er een oproep om hierover in gesprek te gaan en ideeën uit te wisselen, om tot een minimale definitie te komen. De meningen bleken echter verdeeld en heel wat discussiepunten bleven onbeantwoord: Moeten jongeren bij de start 5 dagen komen? Of kan er hier van afgeweken worden? En met welke reden dan? Kan dagbegeleiding in groep ook het inzetten van enkele deelfacetten zijn (bv.: enkel komen voor huiswerkbegeleiding? Enkel komen voor IB?)? Zorg op maat is een hot item; maar wat is net zorg op maat? Hoe ver kan hier in gegaan worden binnen de dagbegeleiding? Gaat dit dan ten koste van de groepswerking? Het VSD heeft zich echter geëngageerd om alle meningen en bedenkingen te verzamelen en te bundelen. Deze inbreng zullen ze meenemen in het formuleren van een geactualiseerde visietekst over dagbegeleiding in groep. Over één punt was er echter beduidend een gelijkgestemdheid: dagbegeleiding in groep biedt echt wel zijn meerwaarde. Jongeren zien groeien, leren samenwerken met anderen, sociale vaardigheden zien ontwikkelen is onlosmakelijk verbonden met de kracht van dagbegeleiding. Is dit geen sterkte die we moeten behouden en blijven optimaliseren op ieders maat? 4.1.2 Parkoers Parkoers in cijfers 2013 was het jaar van vele cijfers. Aantonen wat je als begeleider met cliënten doet, hoe je dit doet, hoe vaak en hoe lang je dit doet We streven als begeleider allemaal naar een kwalitatieve en effectieve hulpverlening en dit zelfs zo efficiënt mogelijk. Maar hoe kan je dit allemaal aantonen door middel van cijfers? We hebben er als team vaak over gediscussieerd Vanuit onze organisatie kregen we bovendien de opdracht om een bepaald aspect van onze hulpverlening te gaan meten en vervolgens van naderbij te bekijken. Als team besloten we om voor onszelf na te gaan op welke manier en hoe vaak we onze jongeren betrekken in de contextbegeleiding. We registreerden van augustus tot en met december via een zelf ontworpen Excel document en kwamen tot de volgende vaststellingen: We betrekken elke jongere zeer gericht in iedere contextbegeleiding. De intensiteit ervan is meestal afhankelijk van de begeleidingsdoelen en is voor iedere jongere anders. vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-18 -
We betrekken de jongeren op verschillende manieren in de contextbegeleiding: individuele gesprekken met de jongere op het dagcentrum of in de thuiscontext, gezamenlijke gesprekken tussen de ouder(s) en de jongere, overlegmomenten met de school waar op vraag van ons de jongere bij aanwezig is indien dit belangrijk is, overlegmomenten met de consulent waar iedere jongere in elke begeleiding een duidelijke rol heeft en tot slot bieden we in onze groepsbegeleiding d.m.v. dagdagelijkse bezigheden of een specifiek aanbod kansen aan jongeren om zich verder te kunnen ontplooien. De meest ingezette methodieken die we hiervoor gebruikten zijn: verbale gesprekken, duplomethodiek, videohometraining, spelmethodieken, ervaringsleren methodiek, werkboeken, internet en intensieve huiswerkbegeleiding. Bij het begin van iedere begeleiding wordt er met de jongere een kwaliteitenspel gespeeld om krachten en werkpunten in kaart te brengen. Dit wordt ook geregeld geëvalueerd. Ook vinden wij als dagcentrum Parkoers onze groepsbegeleiding erg belangrijk om jongeren en hun gezin iets te leren en persoonlijke groei van de betrokken partijen te stimuleren. We steken veel energie in onze groepsbegeleiding en proberen voor iedere jongere het aanbod aantrekkelijk te maken. Het afgelopen jaar hebben wij onder meer d.m.v. themaweken gewerkt om een aantal maatschappelijke thema s aan te raken. Zo deden we met de jongeren allerlei activiteiten tijdens de week van pesten, kregen de ouders speciale bedankjes tijdens de week van de opvoeding en deden we activiteiten met de ouders en de jongeren tijdens de week van de armoede. Verder hebben ook de jongeren de handen uit de mouwen moeten steken en creëerden we samen een groentetuintje dat vervolgens voor inspiratie zorgde tijdens het budget koken (de jongeren die tijdens vakantieperiodes samen budgetvriendelijk leren koken). 4.1.3 Jan Rap Het structuurbord Elke avond konden we ons bij aankomst van de kinderen aan dezelfde vragenreeks verwachten: Welke begeleidsters zijn er vandaag? En morgen? En wie komt er vandaag? Is het waar dat zij morgen niet moet komen? Een kapotte grammofoon was er niets tegen! Toch moesten wij bekennen dat wij als begeleiders ook op onze uurrooster moesten kijken om te weten met welke collega we op dienst zouden zijn. Waarom zouden we de jongeren dan niet zo n rooster geven? Dit alles heeft geleid tot het intreden van ons structuurbord. Dit bord geeft een overzicht over heel de week. De jongeren kunnen zien welke begeleiding aanwezig is op welke dag, hoe de structuur van de dag eruit ziet, welke jongeren er aanwezig zijn en welk taakje ze hebben. Daarnaast wordt IB of bepaalde activiteiten zoals ervaringsleren en Komen Eten vermeld op dit bord. De naamkaartjes hebben we al snel vervangen door foto s: wat duidelijker en kleuriger is. Als de dagwijzer nog op de vorige dag hangt of er springt ineens een begeleidster binnen die niet op het bord hangt, wijzen de kinderen ons hierop. Ook nieuwe kinderen die een rondleiding krijgen in ons dagcentrum houden halt bij het bord. Voor ons hét bewijs dat dit bord zijn nut heeft. Werken en begeleid worden binnen het EMK, of het Experimenteel Modulair Kader.. Wij weten er (bijna) alles van Als dagcentrum kunnen we de module contextbegeleiding en module dagbegeleiding in groep inzetten. Maar in 2013 hebben we dankzij een vlotte samenwerking met de andere afdelingen van de Waaiburg gebruik kunnen maken van de andere modules, die wij als dagcentrum niet zelf kunnen aanbieden. Zo konden jongeren, die wegens verschillende omstandigheden een korte periode niet meer thuis konden wonen, tijdelijk opgevangen worden in een residentiële afdeling. Anderzijds boden we ook vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-19 -
dagopvang voor kinderen die door de thuisbegeleidingsdienst begeleid werden en waarbij omwille van gezinsomstandigheden tijdelijke dagopvang van de kinderen aangewezen was. Nog een andere situatie was dat de contextbegeleiding door de thuisbegeleidingsdienst bleef gebeuren, ook al was de begeleiding naar het dagcentrum overgeschakeld. Onze ervaringen met deze manier van werken zijn zeker positief. We ervaren echter dat gebruik maken van deze mogelijkheden een zekere flexibiliteit en ruimdenkendheid van mensen vraagt; zowel van de begeleiders als van de gezinnen die begeleid worden. Het is immers niet zo evident om gedurende een korte periode een deel van een begeleidingspakket over te nemen. Toch is het grote voordeel dat in dergelijke situaties niet steeds moet gewisseld worden van contextbegeleider. Voor alle duidelijkheid: wij zijn zeker voorstanders van deze manier van werken! Creatief aan de slag Af en toe kregen we wel eens opmerkingen waaruit bleek dat kinderen het dagcentrum soms zien als komen spelen. Hier moesten we natuurlijk een mouw aan passen! Ervaringsleren leek ons hiervoor de oplossing. Al doende leert men is een goede definitie voor ervaringsleren. We willen de kinderen, spelenderwijs, zelf ervaringen laten opdoen waardoor ze iets leren. Vanaf 1 juli 2013 hebben we dagelijks cijfers bijgehouden om nadien te concluderen hoe vaak we dit gedaan hebben. Aan de cijfers merkten we dat dit vaak niet is doorgegaan omwille van onvoorziene afwezigheden van kinderen, huiswerk dat lang duurde, individuele gesprekken die voorrang kregen, enz. De intrede van Komen Eten in de herfstvakantie was dan ook een schot in de roos. Alleen of per twee stelden de kinderen een menu samen, gingen ze winkelen voor de ingrediënten en bereidden hun maaltijd voor de rest van de groep en begeleiding. Naast het leren en plezier van koken ontdekken, kregen de kinderen er nog een heleboel complimenten bovenop: complimenten zoals origineel gerecht of mmmmmm. Een leuke ervaring! Toch viel Komen Eten bijna in het water in de kerstvakantie door veel afwezigheden van de kinderen. We konden dit voorkomen door Komen Eten een nieuw leven in te blazen: in plaats van te koken voor de groep, mochten twee kinderen koken voor hun eigen gezin. En alweer met succes! Het bleek op deze manier een fijn middel te zijn om te werken aan verbinding! Ons voornemen voor 2014 is dan ook om meer in te zetten op ervaringsleren en dit in al zijn mogelijkheden. 4.1.4 Kameleon Getuigenis van een moeder Thuisbegeleiding had niet veel soelaas gebracht in onze thuissituatie en daarom gingen we van start met begeleiding door dagcentrum Kameleon. Eerste opvallend feit was de ruimte - letterlijk en figuurlijk - die er kwam voor mij als alleenstaande ouder: thuiskomen na een drukke en hectische dag en niet direct een tienerdochter rondom je hebben die op allerlei manieren je aandacht opeiste. Het was een goede zaak om even op je positieven te komen en rustig de overgang te kunnen maken van je werk- naar je thuissituatie. Het bijna wekelijkse gesprek met de begeleidster was positief op verschillende gebieden: niet alleen kan je op dat moment je verhaal doen maar samen kan je proberen op verschillende manieren naar zaken te kijken. Want met twee weet je immers meer dan alleen! We hadden niet altijd dezelfde mening over bepaalde zaken maar dat hoeft ook niet. Gedurende onze begeleidingsperiode bleek echter op een bepaald moment dat ook deze vorm van begeleiding niet voldoende was om de thuissituatie te verbeteren. Het was wel een grote stap in de goede richting om onze situatie te veranderen. Het is een periode met veel ups en downs geweest maar één die boeiend en leerrijk voor mij is geweest, bedankt Kameleon! vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-20 -
Registreren, het is me wat!! We zijn gestart met het in kaart brengen van de studiebegeleiding aan de hand van een registratielijst met als doel om studiebegeleiding bewuster in te zetten. We merkten immers dat we studie meestal overnemen op het dagcentrum en ouders weinig betrekken. Tegen het afronden van de begeleiding maken we wel de transfer naar de context. We willen de studie meer doelgericht in de contextbegeleiding inzetten. Inmiddels komen we tot de conclusie dat de overgrote meerderheid van de jongeren nog steeds zijn huiswerk op het dagcentrum maakt. Het registreren heeft onvoldoende verandering gebracht maar ons wel alert gehouden en gemaakt dat we zijn blijven nadenken hoe we studie meer kunnen delen met de context. Mogelijke acties : - Studie en verwachtingen kritischer bekijken bij de intake fase, - Ouders meer betrekken bij de studie op het dagcentrum, - Jongeren die thuis studie maken vroeger laten vertrekken, - Studiemomenten verdelen tussen thuis en dc met als doel zicht krijgen op en trainen van ouderlijke vaardigheden. vzw De Waaiburg werkingsverslag 2013-21 -