Burgerlijk recht 2015/2016 Eindredactie: J.B. Spath Redactie: A.W. Jongbloed, R.J.Q. Klomp, C. Mak, C.H. van Rhee Ars Aequi Libri Nijmegen 2015
ISBN: 978-90-6916-627-8 NUR 822 2015 Ars Aequi Libri, Nijmegen. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Stichting Ars Aequi Juridische uitgeverij. Voorzover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j het Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de Stichting PRO (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp) te wenden. Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men zich tot de uitgever te wenden. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor de afwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden auteur(s), redacteur(en) en uitgever(s) deswege geen aansprakelijkheid. Omslagontwerp: Janine van Winden
Voorwoord Voor u ligt de Ars Aequi wetseditie Burgerlijk recht. Deze wetseditie is speciaal voor gebruik in het civielrechtelijke onderwijs samengesteld. Aangezien het gebruik van het Burgerlijk Wetboek vaak gepaard gaat met gebruik van een aantal aanverwante regelingen zijn deze hier mede opgenomen. Om deze wetbundel optimaal te kunnen gebruiken is naast de gebruikelijke transponeringstabel bij het BW in deze bundel ook een tabel opgenomen waarin de ontwerpartikelen zijn vermeld en verwijzingen zijn opgenomen. Daarnaast is net als in de vorige editie een transponeringstabel opgenomen bij het Wetboek van Burgerlijke rechtsvordering. In deze bundel vindt u dus naast het BW (inclusief oud erfrecht, Overgangswet, transponeringstabel en tabel met verwijzingen) met daarin opgenomen art. 185 Wegenverkeerswet (na art. 6:184 BW), art. 21, 22 en 22bis Invorderingswet (na art. 3:282 BW), het Wetboek van Burgerlijke rechtsvordering (met transponeringstabel), de Faillissementswet, het Wetboek van Koophandel, Boek 1 en de Kadasterwet, Hoofdstuk 2. Zoals gebruikelijk in Ars Aequi Wetsedities zijn binnenkort inwerkingtredende wets be pa lin gen cursief opgenomen en zijn de marges voorzien van trefwoorden. Uiteraard is ook deze editie voorzien van een uitgebreid trefwoordenregister. Wijzigingen zijn bijgewerkt tot en met 1 juli 2015. Nijmegen, juni 2015 Hanneke Spath V
Beknopte inhoudsopgave Voorwoord V Beknopte inhoudsopgave............................................. VII Uitgebreide inhoudsopgave............................................ IX Burgerlijk Wetboek (inclusief oud erfrecht)..................................... 1 Overgangswet nieuw Burgerlijk Wetboek.................................... 873 Transponeringstabel................................................ 909 Verwijzingentabel................................................. 927 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering.................................... 947 Faillissementswet................................................ 1125 Wetboek van Koophandel, Boek 1........................................ 1219 Kadasterwet, Hoofdstuk 2............................................ 1249 Alfabetisch register............................................... 1269 VII
Uitgebreide inhoudsopgave Voorwoord V Beknopte inhoudsopgave............................................. VII Uitgebreide inhoudsopgave............................................ IX Burgerlijk Wetboek Boek 1 Personen- en familierecht...................................... 1 Titel 1 Algemene bepalingen........................................ 1 Titel 2 Het recht op de naam......................................... 1 Titel 3 Woonplaats.............................................. 4 Titel 4 Burgerlijke stand........................................... 5 Afd. 1 De ambtenaar van de burgerlijke stand............................... 5 Afd. 2 De registers van de burgerlijke stand en de bewaring daarvan................... 6 Afd. 3 Akten van de burgerlijke stand en partijen bij deze akten...................... 6 Afd. 4 De akten van geboorte, van overlijden en de akten houdende attestaties de vita.......... 8 Afd. 5 Latere vermeldingen.........................................11 Afd. 6 Akten van inschrijving van bepaalde rechterlijke uitspraken................... 13 Afd. 7 De bewijskracht van akten van de burgerlijke stand alsmede van afschriften en uittreksels... 13 Afd. 8 De openbaarheid van de akten van de burgerlijke stand...................... 14 Afd. 9 De aanvulling van de registers van de burgerlijke stand en de verbetering van de daarin voorkomende akten en latere vermeldingen.................... 15 Afd. 10 Inschrijving van buitenlandse akten en de rechterlijke last tot het opmaken van een vervangende akte van geboorte.............................. 15 Afd. 11 De verklaring voor recht omtrent de rechtsgeldigheid in Nederland Afd. 12 van een buitenlandse akte of uitspraak............................... 18 Voorziening tegen de weigering tot het opmaken van een akte van de burgerlijke stand of tot een andere verrichting....................... 18 Afd. 13 Wijziging van de vermelding van het geslacht in de akte van geboorte.............. 19 Afd. 14 De Commissie van advies voor de zaken betreffende de burgerlijke staat en de nationaliteit.. 20 Titel 5 Het huwelijk............................................ 20 Algemene bepaling............................................... 20 Afd. 1 Vereisten tot het aangaan van een huwelijk............................ 20 Afd. 2 Formaliteiten die aan de voltrekking van het huwelijk moeten voorafgaan............ 21 Afd. 3 Stuiting van het huwelijk...................................... 25 Afd. 4 De voltrekking van het huwelijk.................................. 26 Afd. 5 Nietigverklaring van een huwelijk................................. 27 Afd. 6 Bewijs van het bestaan van het huwelijk............................. 29 Titel 5A Het geregistreerd partnerschap................................... 29 Titel 6 Rechten en verplichtingen van echtgenoten............................ 31 Titel 7 De wettelijke gemeenschap van goederen............................. 34 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 34 Afd. 2 Het bestuur van de gemeenschap................................. 36 Afd. 3 Ontbinding van de gemeenschap.................................. 36 Afd. 4 Opheffing van de gemeenschap bij beschikking.......................... 38 Titel 8 Huwelijkse voorwaarden...................................... 39 Afd. 1 Huwelijkse voorwaarden in het algemeen............................. 39 Afd. 2 Verrekenbedingen.......................................... 40 1 Algemene regels voor verrekenbedingen.............................. 40 2 Periodieke verrekenbedingen.................................... 41 3 Finale verrekenbedingen...................................... 42 IX
Titel 9 Ontbinding van het huwelijk.................................... 43 Afd. 1 Ontbinding van het huwelijk in het algemeen........................... 43 Afd. 2 Echtscheiding........................................... 43 Titel 10 Scheiding van tafel en bed en ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed.... 46 Afd. 1 Scheiding van tafel en bed..................................... 46 Afd. 2 Ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed.................... 47 Titel 11 Afstamming............................................. 48 Afd. 1 Algemeen............................................. 48 Afd. 2 Ontkenning van het door huwelijk of geregistreerd partnerschap ontstane vaderschap...... 49 Afd. 2a Ontkenning van het door huwelijk of geregistreerd partnerschap ontstane moederschap..... 50 Afd. 3 Erkenning............................................. 50 Afd. 4 Gerechtelijke vaststelling van het ouderschap........................... 51 Afd. 5 Inroeping of betwisting van staat................................. 52 Afd. 6 De bijzondere curator....................................... 52 Titel 12 Adoptie............................................... 53 Titel 13 Minderjarigheid.......................................... 54 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 54 Afd. 2 Handlichting............................................ 55 Afd. 3 De raad voor de kinderbescherming................................ 55 Afd. 4 Registers betreffende het over minderjarigen uitgeoefende gezag................ 57 Titel 14 Het gezag over minderjarige kinderen............................... 57 Afd. 1 Algemeen............................................. 57 Afd. 2 Ouderlijk gezag.......................................... 58 1. Het gezamenlijk gezag van ouders binnen en buiten huwelijk en het gezag van één ouder na scheiding............................. 58 1a Het gezamenlijk gezag van ouders binnen een geregistreerd partnerschap............ 60 2. Het gezag van ouders anders dan na scheiding........................... 60 2a. Gezag na meerderjarigverklaring................................. 61 3. Het bewind van de ouders..................................... 62 Afd. 3 Gemeenschappelijke bepalingen betreffende de gezagsuitoefening door de ouders en de gezagsuitoefening door één van hen.................... 63 Afd. 3A Gezamenlijk gezag van een ouder tezamen met een ander dan een ouder............ 64 1 Het gezamenlijk gezag van rechtswege van een ouder tezamen met een ander dan een ouder............................... 64 2 Het gezamenlijk gezag van een ouder tezamen met een ander dan een ouder krachtens rechterlijke beslissing.......................... 64 3 Gemeenschappelijke bepalingen inzake het gezamenlijk gezag van een ouder tezamen met een ander dan een ouder.......................... 65 Afd. 4 Ondertoezichtstelling van minderjarigen............................. 66 Afd. 5 Beëindiging van het ouderlijk gezag................................ 71 Afd. 6 Voogdij............................................... 73 1. Voogdij in het algemeen...................................... 73 2. Voogdij door een der ouders opgedragen............................. 74 3. Voogdij door de rechter opgedragen................................ 75 4. Voogdij van rechtspersonen.................................... 76 5. Ontslag van de voogdij....................................... 77 6. Onbevoegdheid tot de voogdij................................... 77 7. Ondertoezichtstelling van onder voogdij staande minderjarigen................. 77 8. Beëindiging van voogdij...................................... 77 9. Het toezicht van de voogd over de persoon van de minderjarige................. 78 10. Het bewind van de voogd..................................... 79 11. De rekening en verantwoording bij het einde van de voogdij................... 84 Titel 15 Omgang en informatie....................................... 85 Titel 16 Curatele.............................................. 86 Titel 17 Levensonderhoud......................................... 91 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 91 Afd. 2 Voorziening in de kosten van verzorging en opvoeding van minderjarige kinderen en stiefkinderen.............................. 93 Titel 18 Afwezigheid, vermissing en vaststelling van overlijden in bepaalde gevallen.......... 95 X
Afd. 1 Onderbewindstelling in geval van afwezigheid.......................... 95 Afd. 2 Personen wier bestaan onzeker is................................. 95 Afd. 3 Vaststelling van overlijden in bepaalde gevallen......................... 98 Titel 19 Onderbewindstelling ter bescherming van meerderjarigen.................... 99 Titel 20 Mentorschap ten behoeve van meerderjarigen.......................... 105 Boek 2 Rechtspersonen...........................................111 Titel 1 Algemene bepalingen....................................... 111 Titel 2 Verenigingen............................................ 120 Titel 3 Coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen....................... 126 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 126 Afd. 2 De raad van commissarissen bij de grote coöperatie en bij de grote onderlinge waarborgmaatschappij.......................... 129 Titel 4 Naamloze vennootschappen.................................... 133 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 133 Afd. 2 De aandelen............................................ 136 Afd. 3 Het vermogen van de naamloze vennootschap.......................... 143 Afd. 4 De algemene vergadering..................................... 154 Afd. 5 Het bestuur van de naamloze vennootschap en het toezicht op het bestuur........... 161 Afd. 6 De raad van commissarissen bij de grote naamloze vennootschap................ 169 Afd. 7 Evenwichtige verdeling van de zetels over vrouwen en mannen................. 174 Titel 5 Besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid................... 175 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 175 Afd. 2 De aandelen............................................ 178 Afd. 3 Het vermogen van de vennootschap................................ 184 Afd. 4 De algemene vergadering..................................... 190 Afd. 5 Het bestuur van de vennootschap en het toezicht op het bestuur................. 194 Afd. 6 De raad van commissarissen bij de grote besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid.................................. 200 Afd. 7 Evenwichtige verdeling van de zetels over vrouwen en mannen................. 206 Titel 6 Stichtingen............................................. 206 Titel 7 Fusie en splitsing.......................................... 211 Afd. 1 Algemene bepaling......................................... 211 Afd. 2 Algemene bepalingen omtrent fusies................................211 Afd. 3 Bijzondere bepalingen voor fusies van naamloze en besloten vennootschappen......... 216 Afd. 3A Bijzondere bepalingen voor grensoverschrijdende fusies..................... 219 Afd. 4 Algemene bepalingen omtrent splitsingen............................. 222 Afd. 5 Bijzondere bepalingen voor splitsingen waarbij een naamloze of besloten vennootschap wordt gesplitst of wordt opgericht.................... 229 Titel 8 Geschillenregeling en het recht van enquête........................... 232 Afd. 1 Geschillenregeling......................................... 232 Afd. 2 Het recht van enquête....................................... 237 Afd. 3 Het openbaar bod......................................... 242 Titel 9 De jaarrekening en het jaarverslag................................ 244 Afd. 1 Algemene bepaling........................................ 244 Afd. 2 Algemene bepalingen omtrent de jaarrekening.......................... 245 Afd. 3 Voorschriften omtrent de balans en de toelichting daarop.................... 247 1. Hoofdindeling van de balans................................... 247 2. Activa............................................... 247 3. Passiva............................................... 248 Afd. 4 Voorschriften omtrent de winst- en verliesrekening en de toelichting daarop.......... 250 Afd. 5 Bijzondere voorschriften omtrent de toelichting......................... 251 Afd. 6 Voorschriften omtrent de grondslagen van waardering en van bepaling van het resultaat.... 255 Afd. 7 Jaarverslag............................................. 258 Afd. 8 Overige gegevens......................................... 259 Afd. 9 Deskundigenonderzoek...................................... 260 Afd. 10 Openbaarmaking......................................... 261 Afd. 11 Vrijstellingen op grond van de omvang van het bedrijf van de rechtspersoon.......... 262 XI
Afd. 12 Bepalingen omtrent rechtspersonen van onderscheiden aard................... 264 Afd. 13 Geconsolideerde jaarrekening................................... 266 Afd. 14 Bepalingen voor banken...................................... 269 Afd. 15 Bepalingen voor verzekeringsmaatschappijen.......................... 271 1. Algemene bepalingen....................................... 271 2. Voorschriften omtrent de balans en de toelichting daarop.................... 271 3. Voorschriften omtrent de winst- en verliesrekening en de toelichting daarop.......... 274 2a. Het overzicht van de samenstelling van het totaalresultaat.................... 276 4. Bijzondere voorschriften omtrent de toelichting......................... 277 5. Bijzondere voorschriften omtrent de grondslagen van waardering en van bepaling van het resultaat........................... 278 6. Bijzondere bepalingen voor de geconsolideerde jaarrekening.................. 279 Afd. 16 Rechtspleging........................................... 280 Boek 3 Vermogensrecht in het algemeen................................. 285 Titel 1 Algemene bepalingen....................................... 285 Afd. 1 Begripsbepalingen......................................... 285 Afd. 1A Elektronisch vermogensrechtelijk rechtsverkeer......................... 286 Afd. 1B Het voeren van een administratie................................. 288 Afd. 2 Inschrijvingen betreffende registergoederen........................... 289 Titel 2 Rechtshandelingen........................................ 292 Titel 3 Volmacht.............................................. 297 Titel 4 Verkrijging en verlies van goederen................................ 300 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 300 Afd. 2 Overdracht van goederen en afstand van beperkte rechten.................... 301 Afd. 3 Verkrijging en verlies door verjaring............................... 305 Titel 5 Bezit en houderschap....................................... 306 Titel 6 Bewind.............................................. 308 Titel 7 Gemeenschap........................................... 308 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 308 Afd. 2 Enige bijzondere gemeenschappen................................ 312 Afd. 3 Nietige en vernietigbare verdelingen............................... 313 Titel 8 Vruchtgebruik........................................... 314 Titel 9 Rechten van pand en hypotheek.................................. 318 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 318 Afd. 2 Pandrecht............................................. 319 Afd. 3 Pandrecht van certificaathouders................................. 322 Afd. 4 Recht van hypotheek....................................... 323 Titel 10 Verhaalsrecht op goederen.................................... 328 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 328 Afd. 2 Bevoorrechte vorderingen op bepaalde goederen......................... 330 Afd. 3 Bevoorrechte vorderingen op alle goederen............................ 331 Afd. 4 Retentierecht............................................ 332 Titel 11 Rechtsvorderingen......................................... 332 Boek 4 Erfrecht............................................... 341 Titel 1 Algemene bepalingen....................................... 341 Titel 2 Erfopvolging bij versterf...................................... 342 Titel 3 Het erfrecht bij versterf van de niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot en van de kinderen alsmede andere wettelijke rechten........................ 343 Afd. 1 Het erfrecht bij versterf van de niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot en van de kinderen. 343 Afd. 2 Andere wettelijke rechten..................................... 347 Titel 4 Uiterste willen........................................... 351 Afd. 1 Uiterste wilsbeschikkingen in het algemeen............................ 351 Afd. 2 Wie uiterste wilsbeschikkingen kunnen maken en wie daaruit voordeel kunnen genieten.... 353 Afd. 3 Legitieme portie.......................................... 354 1. Algemene bepalingen....................................... 354 XII
2. De omvang van de legitieme portie................................ 355 3. Het geldend maken van de legitieme portie............................ 357 Afd. 4 Vorm van uiterste willen...................................... 360 Afd. 5 Herroeping van uiterste wilsbeschikkingen............................ 363 Titel 5 Onderscheiden soorten van uiterste wilsbeschikkingen...................... 363 Afd. 1 Erfstellingen............................................ 363 Afd. 2 Legaten............................................... 363 1. Algemene bepalingen....................................... 363 2. Giften en andere handelingen die worden aangemerkt als legaten................ 365 Afd. 3 Testamentaire lasten........................................ 366 Afd. 4 Stichtingen............................................. 366 Afd. 5 Makingen onder tijdsbepaling en onder voorwaarde....................... 367 Afd. 6 Executeurs............................................. 368 Afd. 7 Testamentair bewind........................................ 370 1. Algemene bepalingen....................................... 370 2. De bewindvoerder......................................... 370 3. De gevolgen van het bewind.................................... 372 4. Einde van het bewind....................................... 374 Titel 6 Gevolgen van de erfopvolging................................... 375 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 375 Afd. 2 Aanvaarding en verwerping van nalatenschappen en van legaten................. 376 Afd. 3 Vereffening van de nalatenschap.................................. 379 Afd. 4 Verdeling van de nalatenschap................................... 384 Boek 4 Erfrecht (oud)........................................... 385 Titel 11 Van erfopvolging bij versterf.................................... 385 Afd. 1 Algemeene bepalingen....................................... 385 Afd. 2 Van de orde der erfopvolging................................... 387 Titel 12 Van uiterste willen......................................... 388 Afd. 1 Algemeene bepalingen....................................... 388 Afd. 2 Van de bekwaamheid om bij uitersten wil te beschikken of daarvan voordeel te genieten.... 390 Afd. 3 Van de legitime portie of het wettelijk erfdeel, en van de inkorting der giften, welke die portie zouden verminderen......................... 392 Afd. 4 Van den vorm der uiterste willen.................................. 394 Afd. 5 Van de erfstellin gen........................................ 397 Afd. 6 Van legaten............................................. 398 Afd. 7 Afd. 8 Van de geoorloofde erfstellingen over de hand, ten behoeve van kleinkinderen en afstammelingen van broeders en zusters.................... 399 Van de erfstellingen over de hand in hetgeen de erfgenaam of legataris onvervreemd en onverteerd zal nalaten......................... 401 Afd. 9 Van het herroepen van uiterste wilsbeschikkingen en het vervallen van dezelve......... 401 Titel 13 Van uitvoerders van uiterste wilsbeschikkingen en van bewindvoerders............. 402 Titel 14 Van het regt van beraad en het voorregt van boedelbe schrijving................. 404 Titel 15 Van het aanvaarden en verwerpen van erfenissen......................... 406 Afd. 1 Van het aanvaarden van erfenissen................................. 406 Afd. 2 Van het verwerpen van erfenissen................................. 407 Titel 16 Van boedelscheiding........................................ 408 Afd. 2 Van inbreng............................................ 408 Afd. 3 Van de betaling der schulden.................................... 410 Afd. 5 Van boedelverdeeling, door bloedverwanten in de opgaande linie tusschen hunne afkomelingen onderling of tusschen dezen en hun langstlevenden echtgenoot gemaakt..... 411 Titel 17 Van onbeheerde nalatenschappen..................................411 Boek 5 Zakelijke rechten......................................... 413 Titel 1 Eigendom in het algemeen..................................... 413 Titel 2 Eigendom van roerende zaken................................... 413 Titel 3 Eigendom van onroerende zaken................................. 415 XIII
Titel 4 Bevoegdheden en verplichtingen van eigenaars van naburige erven............... 418 Titel 5 Mandeligheid............................................ 421 Titel 6 Erfdienstbaarheden......................................... 422 Titel 7 Erfpacht.............................................. 424 Titel 8 Opstal............................................... 426 Titel 9 Appartementsrechten........................................ 427 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 427 Afd. 2 De vereniging van eigenaars.................................... 432 Afd. 3 Rechten uit verzekeringsovereenkomsten............................. 435 Afd. 4 Wijziging van de akte van splitsing en opheffing van de splitsing................ 435 Boek 6 Algemeen gedeelte van het verbintenissenrecht......................... 439 Titel 1 Verbintenissen in het algemeen.................................. 439 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 439 Afd. 2 Pluraliteit van schuldenaren en hoofdelijke verbondenheid................... 439 Afd. 3 Pluraliteit van schuldeisers.................................... 441 Afd. 4 Alternatieve verbintenissen.................................... 441 Afd. 5 Voorwaardelijke verbintenissen.................................. 442 Afd. 6 Nakoming van verbintenissen................................... 442 Afd. 7 Opschortingsrechten........................................ 445 Afd. 8 Schuldeisersverzuim........................................ 445 Afd. 9 De gevolgen van het niet nakomen van een verbintenis..................... 447 1. Algemene bepalingen....................................... 447 2. Verzuim van de schuldenaar.................................... 447 3. Verdere gevolgen van niet-nakoming............................... 448 4. Boetebeding............................................ 449 Afd. 10 Wettelijke verplichtingen tot schadevergoeding......................... 449 Afd. 11 Verbintenissen tot betaling van een geldsom........................... 452 Afd. 12 Verrekening............................................ 455 Titel 2 Overgang van vorderingen en schulden en afstand van vorderingen............... 458 Afd. 1 Gevolgen van overgang van vorderingen............................. 458 Afd. 2 Subrogatie............................................. 459 Afd. 3 Schuld- en contractsoverneming................................. 459 Afd. 4 Afstand en vermenging...................................... 460 Titel 3 Onrechtmatige daad........................................ 461 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 461 Afd. 2 Aansprakelijkheid voor personen en zaken............................ 462 Afd. 3 Produktenaansprakelijkheid.................................... 467 Afd. 3A Oneerlijke handelspraktijken.................................... 468 Afd. 4 Misleidende en vergelijkende reclame.............................. 473 Afd. 4A Aansprakelijkheid bij elektronisch rechtsverkeer......................... 475 Afd. 5 Tijdelijke regeling verhaalsrechten................................ 476 Titel 4 Verbintenissen uit andere bron dan onrechtmatige daad of overeenkomst............ 476 Afd. 1 Zaakwaarneming......................................... 476 Afd. 2 Onverschuldigde betaling..................................... 477 Afd. 3 Ongerechtvaardigde verrijking.................................. 478 Titel 5 Overeenkomsten in het algemeen................................. 478 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 478 Afd. 2 Het tot stand komen van overeenkomsten............................. 479 Afd. 2a Informatie over dienstverrichters en hun diensten naar aanleiding van de dienstenrichtlijn... 482 Afd. 2b Bepalingen voor overeenkomsten tussen handelaren en consumenten.............. 483 1. Algemene bepalingen....................................... 483 2. Bepalingen voor overeenkomsten anders dan op afstand of buiten de verkoopruimte...... 486 3. Bepalingen voor overeenkomsten op afstand en overeenkomsten buiten de verkoopruimte... 487 4. Aanvullende bepalingen voor overeenkomsten buiten de verkoopruimte............. 491 5. Aanvullende bepalingen voor overeenkomsten op afstand.................... 491 6. Specifieke bepalingen voor overeenkomsten op afstand en buiten de verkoopruimte inzake financiële producten en financiële diensten........................ 492 XIV
Afd. 3 Algemene voorwaarden...................................... 494 Afd. 4 Rechtsgevolgen van overeenkomsten............................... 500 Afd. 5 Wederkerige overeenkomsten................................... 502 Boek 7 Bijzondere overeenkomsten................................... 505 Titel 1 Koop en ruil............................................ 505 Afd. 1 Koop: Algemene bepalingen................................... 505 Afd. 2 Verplichtingen van de verkoper.................................. 508 Afd. 3 Bijzondere gevolgen van niet-nakoming van de verplichtingen van de verkoper........ 510 Afd. 4 Verplichtingen van de koper.................................... 512 Afd. 5 Bijzondere gevolgen van verzuim van de koper......................... 513 Afd. 6 Bijzondere gevallen van ontbinding................................ 513 Afd. 7 Schadevergoeding......................................... 513 Afd. 8 Recht van reclame......................................... 513 Afd. 9 Koop op proef........................................... 514 Afd. 10 Koop van vermogensrechten................................... 515 Afd. 12 Ruil................................................ 515 Titel 1a Overeenkomsten betreffende het gebruik in deeltijd, vakantieproducten van lange duur, bijstand en uitwisseling................................ 515 Titel 2 Financiëlezekerheidsovereenkomsten............................... 518 Titel 2a. Consumentenkredietovereenkomsten............................... 520 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 520 Afd. 2 Informatieverstrekking en handelingen voorafgaand aan het sluiten van de kredietovereenkomst..523 Afd. 3 Informatie en rechten betreffende kredietovereenkomsten.................... 524 Afd. 4 Jaarlijks kostenpercentage..................................... 529 Afd. 5 Kredietgevers en kredietbemiddelaars............................... 529 Afd. 6 Slotbepalingen........................................... 529 Titel 2d Overeenkomst van pandbelening................................. 529 Titel 3 Schenking............................................. 531 Titel 4 Huur................................................ 533 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 533 Afd. 2 Verplichtingen van de verhuurder................................. 534 Afd. 3 De verplichtingen van de huurder................................. 535 Afd. 4 De overgang van de huur bij overdracht van de verhuurde zaken en het eindigen van de huur.. 537 Afd. 5 Huur van woonruimte....................................... 539 1. Huurprijzen............................................. 540 2. Andere vergoedingen....................................... 545 3. Slotbepalingen........................................... 546 Afd. 6 Huur van bedrijfsruimte...................................... 553 Titel 5 Pacht................................................ 558 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 558 Afd. 2 Vorm van de pachtovereenkomst................................. 558 Afd. 3 Goedkeuring van de pachtovereenkomst............................. 558 Afd. 4 Duur van de pachtovereenkomst.................................. 560 Afd. 5 Pachtprijs.............................................. 561 Afd. 6 Verplichtingen van de verpachter................................. 562 Afd. 7 Verplichtingen van de pachter................................... 564 Afd. 8 Overgang van de pacht bij overdracht van de verpachte zaken.................. 566 Afd. 9 Pachtoverneming.......................................... 566 Afd. 10 Het eindigen van de pachtovereenkomst.............................. 567 Afd. 11 Het voorkeursrecht van de pachter................................. 570 Afd. 12 Bijzondere pachtovereenkomsten................................. 572 1. Verpachting door openbare lichamen............................... 572 2. Verpachting binnen reservaten................................... 573 3. Pacht van geringe oppervlakten.................................. 574 4. Teeltpacht en geliberaliseerde pacht................................ 574 Afd. 13 Dwingend recht.......................................... 575 Afd. 14 Slotbepalingen........................................... 576 XV
Titel 7 Opdracht.............................................. 576 Afd. 1 Opdracht in het algemeen..................................... 576 Afd. 2 Lastgeving............................................. 578 Afd. 3 Bemiddelingsovereenkomst.................................... 580 Afd. 4 Agentuurovereenkomst...................................... 580 Afd. 5 De overeenkomst inzake geneeskundige behandeling...................... 584 Titel 7A Reisovereenkomst......................................... 588 Titel 7B Betalingstransactie......................................... 591 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 591 Afd. 2 Instemming met de betaalopdracht................................ 595 Afd. 3 Uitvoering van de betalingstransactie............................... 598 1. Betaalopdrachten, kosten en overgemaakte bedragen....................... 598 2. Uitvoeringstermijn en valutadatum................................ 599 3. Aansprakelijkheid......................................... 600 Afd. 4 Slotbepalingen........................................... 601 Titel 9 Bewaarneming........................................... 602 Titel 10 Arbeidsovereenkomst....................................... 603 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 603 Afd. 2 Loon................................................ 604 Afd. 3 Vakantie en verlof......................................... 612 Afd. 4 Gelijke behandeling........................................ 615 Afd. 5 Enkele bijzondere bedingen in de arbeidsovereenkomst..................... 617 Afd. 6 Enkele bijzondere verplichtingen van de werkgever....................... 618 Afd. 7 Enkele bijzondere verplichtingen van de werknemer....................... 621 Afd. 8 Rechten van de werknemer bij overgang van een onderneming................. 622 Afd. 9 Einde van de arbeidsovereenkomst................................ 623 Afd. 10 Bijzondere bepalingen voor handelsvertegenwoordigers..................... 641 Afd. 11 Bijzondere bepalingen ter zake van de uitzendovereenkomst.................. 641 Afd. 12 Bijzondere bepalingen terzake van de zee-arbeidsovereenkomst................. 642 Afd. 12A De zeevarende in de visserij.................................... 652 Titel 12 Aanneming van werk....................................... 653 Afd. 1 Aanneming van werk in het algemeen............................... 653 Afd. 2 Bijzondere bepalingen voor de bouw van een woning in opdracht van een natuurlijk persoon die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf............... 656 Titel 14 Borgtocht............................................. 657 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 657 Afd. 2 Borgtocht, aangegaan buiten beroep of bedrijf.......................... 658 Afd. 3 De gevolgen van de borgtocht tussen de hoofdschuldenaar en de borg en tussen borgen en voor de verbintenis aansprakelijke niet-schuldenaren onderling...... 659 Titel 15 Vaststellingsovereenkomst.................................... 659 Titel 17 Verzekering............................................. 663 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 663 Afd. 2 Schadeverzekering......................................... 667 Afd. 3 Sommenverzekering........................................ 671 1. Algemene bepalingen....................................... 671 2. Levensverzekering......................................... 673 Titel 18 Lijfrente.............................................. 675 Boek 7a Bijzondere overeenkomsten; vervolg.............................. 677 Titel 5A Van koop en verkoop op afbetaling................................ 677 Afd. 1 Van koop en verkoop op afbetaling in het algemeen....................... 677 Afd. 2 Van huurkoop........................................... 678 Titel 7 Van huur en verhuur........................................ 680 Titel 9 Van maatschap........................................... 680 Afd. 1 Algemeene bepalingen...................................... 680 Afd. 2 Van de verbindtenissen der vennooten onderling......................... 680 Afd. 3 Van de verbindtenissen der vennooten ten aanzien van derden.................. 682 Afd. 4 Van de verschillende wijzen waarop de maatschap eindigt.................... 682 XVI
Titel 13 Van bruikleening......................................... 684 Afd. 1 Algemeene bepalingen...................................... 684 Afd. 2 Van de verpligtingen van dengenen die iets ter bruikleening ontvangt.............. 685 Afd. 3 Van de verpligtingen van den uitleener.............................. 685 Titel 14 Van verbruikleening........................................ 686 afd. 1 Algemeene bepalingen...................................... 686 Afd. 2 Van de verpligtingen des uitleeners................................ 686 Afd. 3 Van de verpligtingen des leeners................................. 686 Afd. 4 Van het ter leen geven op interessen............................... 686 Titel 15 Van gevestigde of altijddurende renten.............................. 687 Titel 16 Van kans-overeenkomsten..................................... 687 Afd. 3. Van spel en weddingschap..................................... 687 Titel 17 Van lastgeving........................................... 688 Titel 19 Van dading............................................. 688 Algemene slotbepaling.............................................. 688 Boek 8 Verkeersmiddelen en vervoer.................................. 689 I. Algemene bepalingen....................................... 689 Titel 1 Algemene bepalingen....................................... 689 Titel 2 Algemene bepalingen betreffende vervoer............................ 690 Afd. 1 Overeenkomst van goederenvervoer............................... 690 Afd. 2 Overeenkomst van gecombineerd goederenvervoer....................... 692 Afd. 3 Overeenkomst tot het doen vervoeren van goederen....................... 694 Afd. 4 Overeenkomst van personenvervoer............................... 696 Afd. 5 Overeenkomst tot binnenlands openbaar personenvervoer.................... 698 Afd. 6 Overeenkomst van gecombineerd vervoer van personen..................... 701 II. Zeerecht.............................................. 701 Titel 3 Het zeeschip en de zaken aan boord daarvan........................... 701 Afd. 1 Rederij van het zeeschip...................................... 701 Afd. 2 Rechten op zeeschepen...................................... 704 Afd. 3 Voorrechten op zeeschepen.................................... 706 Afd. 4 Voorrechten op zaken aan boord van zeeschepen......................... 708 Afd. 5 Slotbepalingen........................................... 709 Titel 4 Bemanning van een zeeschip................................... 710 Afd. 2 Kapitein.............................................. 710 Titel 5 Exploitatie............................................. 710 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 710 Afd. 2 Overeenkomst van goederenvervoer over zee.......................... 712 Afd. 3 Overeenkomst van personenvervoer over zee........................... 725 Afd. 4 Enige bijzondere overeenkomsten................................ 734 Titel 6 Ongevallen............................................ 735 Afd. 1 Aanvaring............................................. 735 Afd. 2 Hulpverlening........................................... 735 Afd. 3 Avarij-grosse........................................... 741 Afd. 4 Gevaarlijke stoffen aan boord van een zeeschip......................... 741 Afd. 5 Aansprakelijkheid voor schade door verontreiniging door bunkerolie.............. 744 1. Algemene bepalingen en toepassingsgebied............................ 744 2. Aansprakelijkheid van de scheepseigenaar............................ 744 3. Verplichte verzekering....................................... 745 Afd. 4 747 Titel 7 Beperking van aansprakelijkheid voor maritieme vorderingen.................. 748 III. Binnenvaartrecht......................................... 751 Titel 8 Het binnenschip en de zaken aan boord daarvan......................... 751 Afd. 1 Rederij van het binnenschip.................................... 751 Afd. 2 Rechten op binnenschepen.................................... 751 Afd. 3 Huurkoop van teboekstaande binnenschepen........................... 754 Afd. 4 Voorrechten op binnenschepen.................................. 756 Afd. 5 Voorrechten op zaken aan boord van binnenschepen....................... 758 XVII
Afd. 6 Slotbepalingen........................................... 759 Titel 9 Bemanning van een binnenschip................................. 760 Afd. 2 Schipper.............................................. 760 Titel 10 Exploitatie............................................. 760 Afd. 1 Algemene bepaling........................................ 760 Afd. 2 Overeenkomst van goederenvervoer over binnenwateren.................... 760 Afd. 3 Overeenkomst van personenvervoer over binnenwateren.................... 775 Afd. 4 Enige bijzondere overeenkomsten................................ 777 Titel 11 Ongevallen............................................ 779 Afd. 1 Aanvaring............................................. 779 Afd. 2 Hulpverlening........................................... 780 Afd. 3 Avarij-grosse........................................... 780 Afd. 4 Gevaarlijke stoffen aan boord van een binnenschip........................ 780 Titel 12 Beperking van aansprakelijkheid van eigenaren van binnenschepen............... 783 IV. Wegvervoersrecht......................................... 785 Titel 13 Wegvervoer............................................ 785 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 785 Afd. 2 Overeenkomst van goederenvervoer over de weg........................ 785 Afd. 3 Overeenkomst van personenvervoer over de weg......................... 794 Afd. 4 Verhuisovereenkomst....................................... 798 Titel 14 Ongevallen............................................ 803 Afd. 1 Gevaarlijke stoffen aan boord van een voertuig.......................... 803 V. Luchtrecht............................................. 806 Titel 15 Het luchtvaartuig......................................... 806 Afd. 1 Rechten op luchtvaartuigen.................................... 806 Afd. 2 Voorrechten op luchtvaartuigen.................................. 808 Afd. 3 Slotbepaling............................................ 809 Titel 16 Exploitatie............................................. 809 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 809 Afd. 2 Overeenkomst van goederenvervoer door de lucht........................ 810 Afd. 3 Overeenkomst van personenvervoer door de lucht........................ 816 Afd. 4 Opvolgend vervoer........................................ 819 VI. Vervoer langs spoorstaven..................................... 820 Titel 18 Overeenkomst van goederenvervoer over spoorwegen...................... 820 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 820 Afd. 2 Sluiting en uitvoering van de vervoerovereenkomst........................ 820 Afd. 3 Aansprakelijkheid......................................... 826 Afd. 4 Uitoefening van rechten...................................... 830 Afd. 5 Onderlinge betrekkingen tussen de vervoerders.......................... 832 Titel 19 Ongevallen............................................ 832 Afd. 1 Aansprakelijkheid voor spoorvoertuigen en spoorweginfrastructuur............... 832 Afd. 2 Gevaarlijke stoffen aan boord van een spoorrijtuig........................ 833 VII. Slotbepalingen........................................... 836 Titel 20 Verjaring en verval........................................ 836 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 836 Afd. 2 Goederenvervoer......................................... 836 Afd. 3 Bijzondere exploitatie-overeenkomsten.............................. 839 Afd. 4 Overeenkomst tot het doen vervoeren van goederen....................... 839 Afd. 5 Vervoer van personen....................................... 840 Afd. 7 Rederij............................................... 841 Afd. 8 Rechtsvorderingen jegens kapitein of schipper.......................... 841 Afd. 9 Aanvaring............................................. 842 Afd. 10 Hulpverlening........................................... 842 Afd. 11 Avarij-grosse........................................... 843 XVIII Afd. 12 Gevaarlijke stoffen aan boord van een zeeschip, een binnenschip, een voertuig en een spoorvoertuig................................. 843 Afd. 13 Luchtrecht............................................. 843 Algemene Slotbepaling.............................................. 844
Boek 10 Internationaal privaatrecht.................................... 845 Titel 1 Algemene bepalingen....................................... 845 Titel 2 De naam.............................................. 847 Titel 3 Het huwelijk............................................ 849 Afd. 1 Voltrekking en erkenning van de geldigheid van huwelijken................... 849 Afd. 2 Rechtsbetrekkingen tussen de echtgenoten............................ 850 Afd. 3 Het huwelijksvermogensregime.................................. 851 Afd. 4 Ontbinding van het huwelijk en scheiding van tafel en bed.................... 852 Titel 4 Het geregistreerd partnerschap................................... 853 Afd. 1 Het aangaan van een geregistreerd partnerschap in Nederland.................. 853 Afd. 2 De erkenning van een buiten Nederland aangegaan geregistreerd partnerschap......... 853 Afd. 3 Rechtsbetrekkingen tussen de geregistreerde partners....................... 854 Afd. 4 Het partnerschapsvermogensregime................................ 855 Afd. 5 Beëindiging in Nederland van een geregistreerd partnerschap.................. 856 Afd. 6 Erkenning van een buiten Nederland tot stand gekomen beëindiging van een geregistreerd partnerschap.......................... 857 Afd. 7 Levensonderhoud......................................... 857 Afd. 8 Overgangsrecht........................................... 857 Titel 5 Afstamming............................................ 857 Afd. 1 Familierechtelijke betrekkingen door geboorte.......................... 857 Afd. 2 Familierechtelijke betrekkingen door erkenning of gerechtelijke vaststelling van het vaderschap........................... 858 Afd. 3 Familierechtelijke betrekkingen door wettiging.......................... 859 Afd. 4 De inhoud van familierechtelijke betrekkingen uit hoofde van afstamming........... 860 Afd. 5 Erkenning van buitenslands tot stand gekomen rechterlijke beslissingen en rechtsfeiten.... 860 Afd. 6 Overgangsrecht........................................... 861 Titel 6 Adoptie............................................... 861 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 861 Afd. 2 De in Nederland uit te spreken adoptie.............................. 861 Afd. 3 Erkenning van een buitenlandse adoptie.............................. 861 Afd. 4 Overgangsrecht........................................... 863 Titel 7 Overige onderwerpen van familierecht.............................. 863 Afd. 1 Ouderlijke verantwoordelijkheid en bescherming van kinderen.................. 863 Afd. 2 Internationale ontvoering van kinderen.............................. 863 Afd. 4 Levensonderhoud......................................... 863 Titel 8 Corporaties............................................. 864 Titel 9 Vertegenwoordiging........................................ 865 Titel 10 Goederenrecht........................................... 865 Afd. 1 Algemene bepalingen....................................... 865 Afd. 2 Het goederenrechtelijke regime met betrekking tot zaken..................... 866 Afd. 3 Het goederenrechtelijke regime met betrekking tot vorderingsrechten.............. 867 Afd. 4 Het goederenrechtelijke regime met betrekking tot aandelen................... 868 Afd. 5 Het goederenrechtelijke regime met betrekking tot giraal overdraagbare effecten........ 868 Titel 11 Trustrecht.............................................. 869 Titel 12 Erfrecht............................................... 869 Titel 13 Verbintenissen uit overeenkomst.................................. 870 Titel 14 Verbintenissen uit andere bron dan overeenkomst......................... 871 Titel 15 Enkele bepalingen met betrekking tot het zeerecht, het binnenvaartrecht en het luchtrecht... 871 Titel 16 Arbitrage.............................................. 872 Overgangswet Nieuw Burgerlijk Wetboek................................... 873 Inleidende bepaling................................................ 873 Titel 1 Overgangsbepalingen in verband met Boek 1........................... 873 Titel 2 Overgangsbepalingen in verband met Boek 2........................... 877 Titel 3 Algemene overgangsbepalingen in verband met de Boeken 3-10................. 882 Titel 4 Overgangsbepalingen in verband met Boek 3........................... 883 Titel 5 Overgangsbepalingen in verband met Boek 4........................... 889 XIX