Schatting aantal diabetespatiënten in de projectregio Gent/Merelbeke Een eerste speerpuntproject van het LMN Gent/Merelbeke September 2012 Opgesteld door: Stuurgroep LMN Samen in Zorg (L. Alleman, E. Beddeleem, dr. C. Besard, L. Borgermans, dr. G. De Munck, dr. M. De Meyer, dr. B. Mariën, F. Simillion) Niets uit dit document mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd.
1
Schatting aantal diabetespatiënten in de projectregio Gent/Merelbeke Een eerste speerpuntproject van het LMN Gent/Merelbeke In de regio Gent/Merelbeke bedraagt het geschat aantal diabetes patiënten 16 481. De meerderheid (11 342 patiënten of iets minder dan 70% van de diabetespopulatie) heeft geen toegang tot gestructureerde diabeteseducatie. 1 Achtergrond Het Lokaal Multidisciplinair Netwerk Gent/Merelbeke zal in 2012 een aantal speerpuntprojecten ontwikkelen. De voorliggende tekst heeft betrekking op het eerste speerpuntproject, met name een schatting van het aantal diabetespatiënten in de projectregio Gent/Merelbeke. Dit speerpuntproject is noodzakelijk als eerste stap in de ontwikkeling van een goed onderbouwd diabetes zorgbeleid voor huisartsen, hun patiënten/families, en betrokken hulpverleners in de regio. Het aantal personen met diabetes is de afgelopen jaren in België en Europa exponentieel gestegen. In 2011 waren er in België 514 900 volwassenen (20-79 jaar) met diabetes. Dit is 6,6% van de bevolking of 1 op 15 (IDF, 2011). Bij benadering 90 tot 95 % van alle personen met diabetes hebben type 2 diabetes (Patel, P. en Macerollo, A., 2010). Het aantal personen dat voor type 2 diabetes in behandeling is, groeit jaar na jaar. Het gaat voor België om een jaarlijkse toename van minstens 23 000 personen met (behandelde) type 2 diabetes (of een jaarlijkse toename van 5%). Ongeveer elke 20 minuten krijgt ergens in België iemand de diagnose van type 2 diabetes (VDV, 2012). De toename in het aantal geregistreerde gevallen van diabetes heeft o.a. te maken met een grotere alertheid bij, onder anderen, huisartsen (Gezondheidsraad, 2004). Vandaag beschikken we enkel over nationale gegevens met betrekking tot de prevalentie van diabetes. Het is de doelstelling van het hier voorliggende speerpuntproject een 2
antwoord te verschaffen op de vraag hoeveel diabetespatiënten er in de projectregio van het LMN (Gent, Melle, Destelbergen, Merelbeke) zijn. 2 Methode Het aantal diabetespatiënten in de regio werd nagegaan door aan de labo s in het Gentse de volgende vraag te stellen: Voor hoeveel unieke patiënten, werd per huisarts (binnen het werkingsgebied van het LMN; zijnde 9000, 9030, 9031, 9032, 9040, 9041, 9050, 9090, 9070, 9820), in het jaar 2011, minimum 1 keer HbA1c geprikt? De labo s in de projectregio zijn: - Iliano - CRI - Nuytinck - Medina - Medilab Verder zijn er ook nog de ziekenhuislabo s: - Labo UZ Gent - Labo AZ Maria Middelares - Labo AZ Sint-Lucas - Labo AZ Jan Palfijn Er werd tevens nagegaan hoeveel huisartsen uit de regio met het betreffende labo frequent samenwerken (minimum 10 aanvragen per jaar). 3
3 Resultaten Tabel 1: Het aantal unieke patiënten waarvoor per huisarts binnen het werkingsgebied van het LMN, in het jaar 2011, minimum 1 keer HbA1c werd geprikt + het aantal huisartsen dat met de verschillende labo s samenwerkt Labo Het aantal unieke patiënten, waarvoor per huisarts (binnen het werkingsgebied van het LMN), in het jaar 2011, minimum 1 keer HbA1c werd geprikt Het aantal huisartsen (binnen het werkingsgebied van het LMN) die met dit labo samenwerken Labo A 2234 72 Labo B 3312 Geen antwoord Labo C 5499 186 Labo D 4854 214 Labo E 2075 60 Labo F (ziekenhuislabo) Geen Geen Labo G (ziekenhuislabo) Geen antwoord 25 Labo H (ziekenhuislabo) 338 82 Labo I (ziekenhuislabo) Geen Geen Tabel 1 laat zien dat er 18 312 unieke patiënten zijn waarbij min. 1 keer op HbA1c werd geprikt. Indien we ervan uitgaan dat 90 % van deze groep diabeten zijn, komen we tot 16 481 diabeten in de projectregio. Op een totaal van 301 481 inwoners (FOD Binnenlandse Zaken, 2011), kunnen we vervolgens stellen dat 5,5 % van de bevolking in de projectregio diabetes heeft. Dit cijfer is in overeenstemming met de nationale gegevens. Op een totaal van 335 huisartsen (exclusief huisartsen in opleiding) in de projectregio (HVG en HAKM, 2012) komt dit neer op 49 patiënten met diabetes per huisarts. Vervolgens kunnen we ons de vraag stellen op welke wijze deze groep van diabeten begeleid wordt. We weten dat er in de projectregio van het LMN 588 zorgtrajecten diabetes lopende zijn (LMN Samen in Zorg, 2012). Dit komt neer op 3,6 % van de totale diabetespopulatie in de regio. Op 335 huisartsen in de regio komt dit neer op 1,8 zorgtraject diabetes per huisarts. We weten ook dat er in de regio bij benadering 4551 4
patiënten in de diabetesconventie zitten (UZ Gent, AZ Maria Middelares, AZ Sint-Lucas en AZ Jan Palfijn, 2012). Dit komt neer op 27,6 % van de totale diabetespopulatie in de regio. Een restgroep van 11 342 patiënten (bijna 70 % van de diabetespopulatie), is niet opgenomen in een zorgtraject of in de conventie en zijn patiënten die behandeld worden met orale antidiabetica (OAD) en/of lifestyle. 4 Discussie De cijfers tonen aan dat het geschat aantal patiënten met diabetes hoog is in de projectregio. De cijfers bevatten een kleine foutenmarge. Een (beperkt) aantal huisartsen werkt samen met meerdere labo s waardoor dubbeltellingen mogelijk zijn. Toch schatten we dit aantal laag in. Daarnaast zijn er ook een (beperkt) aantal patiënten dewelke meerdere huisartsen consulteert. Ook dit aantal schatten wij laag in. Sommige HbA1caanvragen hebben betrekking op screeningen, waarbij de uitkomst negatief is (en de patiënt dus geen diabetes blijkt te hebben). Algemeen gezien kunnen we stellen dat de gehanteerde foutenmarge van 10 % voor deze vertekeningen ruim genomen is. De meerderheid van de diabetespatiënten wordt nog niet op een gestructureerde wijze opgevolgd (niet in een zorgtraject en niet in de conventie). Het betreft hoofdzakelijk patiënten op orale antidiabetica (OAD) en/of lifestyle die geen toegang hebben tot gestructureerde diabeteseducatie. 5
Bronnen FOD (Federale Overheidsdienst) Binnenlandse Zaken, Bevolkingsregister België op 1.12.2011. Gezondheidsraad, Screening op type 2 diabetes, Den Haag, 2004. HVG (Huisartsenvereniging Gent) en HAKM (Huisartsenkring Merelbeke), 2012. IDF (International Diabetes Federation), IDF Diabetes Atlas, 5 th Edition, 2011. LMN Samen in Zorg, Aantal afgesloten zorgtrajecten binnen het projectgebied, 2012. Patel, P. en Macerollo, A. Diabetes Mellitus: Diagnosis and Screening, American Family Physician 81, nr. 7, 2010. UZ Gent, AZ Maria Middelares, AZ Sint-Lucas en AZ Jan Palfijn, 2012. VDV (Vlaamse Diabetes Vereniging), 2012. 6
Eline Beddeleem Zorgtrajectpromotor LMN Samen in Zorg Baudelokaai 7 9000 Gent Lore Alleman Zorgtrajectmedewerker LMN Samen in Zorg Baudelokaai 7 9000 Gent Tel.: 09/335 24 83 GSM: 0486/256 229 Fax: 09/335 24 80 E-mail: zorgtraject@hvg.be Tel.: 09/335 24 85 Fax: 09/335 24 80 E-mail: zorgtrajectmedewerker@hvg.be 7