Module 3.1 Netwerke Oorsig Wat is n netwerk? Voordele van netwerke Komponente van n netwerk Tipes netwerke Kliënt-bediener vs. eweknie netwerke Toegangsbeheer in netwerke Wat is n netwerk? As twee of meer rekenaars/toestelle aanmekaar gekoppel is, het ons n netwerk Vinnige, effektiewe kommunikasie Maak kommunikasie tussen gebruikers moontlik Deel van hulpbronne soos inligting, apparatuur en programmatuur Om drukkers, aftasters en ander toestelle en lêers te deel. Deel apparatuur Data-sentralisasie Bespaar geld Toerusting kan deur gebruikers van netwerk gedeel word Data word sentraal gestoor vir makliker toegang Behou data-integriteit Rugsteun kan vanaf n sentrale punt gedoen word 1
Lêeroordrag Ontspanning Die lêers op n CD kan d.m.v. die netwerk gekopieer word. LAN Partytjies Beter kontrole en sekuriteit Buigsame toegang In n netwerk kan gebruikers toegang tot hul inligting kry vanaf enige rekenaar in die netwerk. Internet-bankdienste Nadele van netwerke Komponente van n netwerk Benodig n netwerk-administrateur Benodig n hoë vlak van sekuriteit om inligting vertroulik te hou Skadelike programmatuur kan vinnig versprei As daar n probleem in die netwerk ontstaan, het gebruikers nie toegang tot hul data nie en kan hulle ook nie drukstukke maak nie. As die bediener faal, kan baie data verloor word 2
Komponente van n netwerk Apparatuur Rekenaars en ander toestelle Netwerk koppelvlak-kaart (Network Interface Controller NIC) Komponente van n netwerk Kommunikasie media Gekabelde UTP Optiese vesel Kabelloos Netwerkbedryfsprogrammatuur Switch Switches Optiese veselkabel Tekortkominge van kommunikasiemedia Seinverswakking EMI Afluistering Gekruisde lyne Seinverswakking Afluistering Elektromagnetiese interferensie Tekortkominge van kommunikasiemedia Vergelyk swakhede van UTP en optiese veselkabels UTP Optiese vesel; UTP is vatbaar vir seinverswakking en daarom is die geneig tot seinverswakking as UTP. Dit Optiese veselkabels is baie minder maksimum lengte van n kabel wat kan data oor lang afstande, gemeet in gebruik kan word sonder om die kilometers, oordra. sein te versterk, 100 m UTP is sensitief vir meeluistering, maar die feit dat die kabel gedraai is, help wel om hierdie sensitiwiteit teë te werk. UTP is sensitief vir EMI, maar die feit dat die kabel gedraai is,help wel om hierdie sensitiwiteit teë te werk. Optiese veselkabels is immuun teen meeluistering. As die sein onderskep word, word die ligstraal ook onderbreek en dui dit dadelik aan dat iemand afluister. Optiese veselkabels word nie deur elektromagnetiese steuring of deur kragfluktuasies geaffekteer nie. Hulle kan op plekke soos fabrieke en olieraffinaderye, waar magnetiese velde kommunikasie kan affekteer, gebruik word. Tipes netwerke Tipes netwerke Lokale Area Netwerke Wye Area Netwerke WLAN Intranet Extranet 3
Geskrewe Written Kliënt-bediener vs. Eweknie Aktiwiteit Activity 1 Kliënte Kliënte is rekenaars (PC s of werkstasies) wat netwerkhulpbronne gebruik, maar nie voorsien nie. Hulle maak staat op bedienerrekenaars om hulpbronne soos lêers en die druk daarvan, te verskaf. Bedieners Bedieners is rekenaars wat slegs netwerkhulpbronne verskaf. Dit is kragtige rekenaars met groot hardeskywe en word nie as gewone rekenaars gebruik nie. Eweknieë Eweknieë is rekenaars wat netwerkhulpbronne verskaf en gebruik. Kliënt-bediener LAN Eweknie LAN Die bediener bestuur netwerkhulpbronne Dit word gebruik vir groot netwerke Hoë vlak van sekuriteit Netwerkhulpbronne word tussen die rekenaars gedeel Baie klein netwerk, of tuisnetwerk Deel van drukkers, Internet toegang en lêers Eweknie Kliënt-bediener Alle rekenaars is eweknieë (gelyk) en n Rekenaar in die netwerk is óf n kliënt, verrig dieselfde kommunikasiefunksies. óf n bediener. n Bediener word benodig. n Bediener word benodig. Al die rekenaars moet van n hoë standaard wees. Meer geskik vir n groot aantal rekenaars. Moet deur n persoon met hoë tegniese vaardighede, soos n netwerkingenieur, geïnstalleer word Werkverrigting kan soms stadig wees. Die res van die rekenaars in die netwerk hoef nie noodwendig groot skyfkapasiteit en kragtige verwerkers te hê nie. Meer geskik vir n groot aantal rekenaars. Moet deur n persoon met hoë tegniese vaardighede, soos n netwerkingenieur, geïnstalleer word Vinniger werkverrigting. Toegangsbeheer tot n netwerk Netwerk sekuriteit verwys na reëls wat die sekuriteit van n netwerk verseker, deur ongemagtigde toegang en misbruik van die netwerk te voorkom. Gebruikernaam en wagwoord word gebruik vir toegangsbeheer tot netwerk. Sekuriteit en vertroulikheid van data is belangrik. 4
Voorbeeld van regte by lêergidse Reëls vir goeie wagwoorde Ten minste 8 karakters lank. Gebruik n mengsel van hoof- en kleinletters, syfers en spesiale karakters. Moenie jou naam, jou kêrel of meisie of troeteldier se naam, of enige iets anders wat mens maklik by jou kan raai, gebruik nie. Verander jou wagwoord elke twee maande. Wagwoorde moet nie n patroon vorm, soos asdf nie. Wees kreatief! n Voorbeeld van n goeie, veilige wagwoord is: q&f1op%*>41z Hoe weet jy dat jy aan n netwerk gekoppel is? Ekstra (logiese / gedeelde) aandrywers is sigbaar. Hoe weet jy dat jy aan n netwerk gekoppel is? Daar is ander rekenaars in My Network Places. Toegang tot toestelle soos drukkers wat nie direk aan die rekenaar gekoppel is nie. Netwerk aktiwiteit word in die system tray aangedui. Geskrewe Written Woordelys Aktiwiteit Activity 2 Kliënte Fat clients Netwerk Netwerkbedryfstelsel Kliëntbediener netwerk NIC E-pos bedieners Intranet Internet of proxybediener Ekstranet LAN Netwerk sekuriteit Eweknieë Eweknie netwerk Drukker bediener Bediener Switch Thin clients WAN WLAN 5