ALGEMENE BESCHOUWINGEN 2016. LOKALE ONAFHANKELIJKE FRACTIE (LOF). Voorzitter, Namens de Lokale Onafhankelijke Fractie (LOF) presenteren wij u de algemene beschouwingen voor de begroting 2016. Bij de begroting 2016 is er wederom sprake van een sluitende begroting inclusief meerjarenperspectief ondanks rijksbezuinigingen, aanpassen van voorschriften en een herverdeling van middelen uit het gemeentefonds. Het evenwicht in inkomsten en uitgaven, investeringen en schuldenlast heeft in het Coalitieakkoord 2014-2018 prioriteit gekregen en daar wordt ook dit jaar aan vastgehouden. Dit betekent dat er een terughoudend voorzichtig financieel beleid gevoerd wordt. De uitdaging van 2016 zit ook dit jaar niet in de begroting maar in de uitvoering. De grootste decentralisatie in het sociale domein zou in 2015 zijn beslag moeten krijgen. Maar hier is zelfs nu nog geen zicht op. Daarom wordt het steeds moeilijker het beleid, de uitvoering en de zorg voor kwetsbare burgers met een van rijkswege opgelegde bezuiniging op de financiële middelen tot een goed einde te brengen. Ja voorzitter, daar ligt ook in 2016 de echte uitdaging voor de gemeente Boxmeer. Een uitdaging die nog steeds een grote onzekerheid met zich meebrengt, hoe dit in de praktijk uit gaat pakken en wat dit betekent voor onze financiële positie. Alvorens daar verder op in te gaan, wil de LOF eerst een woord van dank en waardering uitspreken aan alle ambtenaren en betrokkenen voor het realiseren van de begroting 2016. Een begroting waarin weer diverse wijzigingen van overheidswege zijn opgenomen en verwerkt. Onze welgemeende complimenten.
Voorzitter, Vandaag stellen wij de begroting 2016 vast. Het gaat niet alleen om de financiën voor de komende jaren en de inhoudelijke keuzes en accenten maar vooral ook om de inbedding van de transities en de daarbij behorende bezuinigingen. Belangrijk is het dan om een consistent en herkenbaar beleid te voeren zoals dat ook in het coalitieprogramma is opgenomen. Op koers blijven dus! Daarnaast laat het investeringsschema, van ca. 1,9 miljoen euro weinig ruimte voor nieuw beleid. Kort maar krachtig: efficiënt inzetten van de schaarse middelen. 2016 wordt wat de LOF betreft, misschien nog meer dan 2015, HET jaar waarin duidelijk wordt wat de maatschappelijke gevolgen en financiële consequenties van de transities zullen zijn. In onze algemene beschouwingen voor de begroting 2016 kiest de LOF ook dit keer niet voor een uitwerking per programmadeel, maar formuleren wij een 10-tal onderwerpen die belangrijk zijn voor de LOF, de gemeente en haar burgers. 1. De transities. We hebben het dan over de taken die van het Rijk naar de gemeente zijn overgedragen nl. de Jeugdzorg, Participatiewet en AWBZ. Daarbij zijn door het rijk forse bezuinigingen opgelegd. Dit heeft tot enorm veel onrust geleid zowel bij burgers die hier van afhankelijk zijn, als bij personeel en bedrijven in deze sectoren. Dank zij het vele en harde werken van de betreffende afdelingen en een niet aflatende wethouder Hendriks kunnen wij vaststellen dat de gemeente Boxmeer er alles aan doet om het benodigde maatwerk te leveren. We hebben bij diverse gelegenheden kunnen constateren dat er een goede basis is gelegd. Maar ondanks dit vele en harde werk is er zelfs nu nog steeds geen zicht op of het allemaal gaat lukken en of de financiën toereikend zullen zijn. Het lijkt erop dat het budget voor de WMO waarin de AWBZ opgaat toereikend zal zijn. We weten inmiddels dat het budget voor de participatiewet, ondanks extra rijksmiddelen, ruim wordt overschreden en dat extra middelen aangevraagd worden om een deel van deze overschrijding vergoed te krijgen. Maar we weten ook dat wat de jeugdzorg betreft er totaal nog geen zicht op is, hoe dit gaat aflopen en wat de financiële consequenties zijn. Een zorgelijke ontwikkeling. In de ogen van de LOF zal daarom ook 2016 een moeilijk jaar worden waarin pas duidelijk gaat worden wat het betekent voor onze burgers en hoe en waar we eventueel moeten bijsturen. Mensen mogen erop vertrouwen dat de gemeente haar beleid netjes blijft uitvoeren en dat er maatwerk
wordt geleverd aan mensen die het alleen niet redden. Het tot nu toe gevoerde beleid sterkt ons in dit vertrouwen. 2. Bouwen. De LOF constateert, ondanks het trage en broze herstel van de economie, dat er beweging zit in de bouwmarkt. Met name in de woningbouw zien we na de realisatie van CPO woningen in de diverse kernen ook dat woningcorporatie Mooiland op meerdere plaatsen weer aan de slag is. Daar tegenover staat dat we ook in 2015 geen meter grond hebben verkocht op Sterckwijck en blijft dit een zorgelijk en risicovol onderdeel van onze begroting. De LOF dringt er op aan dat de planmatige, actieve en professionele acquisitie die in het coalitieakkoord is opgenomen nu snel zijn beslag krijgt. De op handen zijnde Business developer moet er voor zorgen dat nieuwe bedrijven de weg weten te vinden naar het Land van Cuijk c.q. de gemeente Boxmeer. Niet wachten op 2017 maar direct aan de slag. Zorg er echter wel voor dat ook acquisitie aan het takenpakket van de Business developer wordt toegevoegd. Anders kunnen wij dit voorstel niet ondersteunen. Nu Albert Heijn is afgehaakt voor het realiseren van het Hoogkoor project moeten we zo snel mogelijk terug naar het door de raad reeds goedgekeurde plan waarbij naast het bouwen van een volledig nieuwe turnhal ook het zwembad wordt gerestaureerd en de sporthal met overige faciliteiten worden gerenoveerd. We hebben al te veel tijd verloren om te komen tot een up-to-date sportaccommodatie voor de kern Boxmeer. Haast maken NU! 3. De wegen. De LOF maakt zich steeds meer zorgen over de toestand van onze wegen. Nu de staat van onderhoud al een aantal jaren op het C niveau is beland vanwege een structureel tekort op onze onderhoudsbegroting kunnen we de consequenties van het gevoerde beleid zien. Wij verzoeken het college met voorstellen te komen, nadat de aangekondigde volledige weginspectie is uitgevoerd. Een eventuele verhoging van het onderhoudsbudget mag daarbij niet worden uitgesloten.
Het programma voor reconstructie en rehabilitatie van wegen wordt op basis van prioriteiten en de jaarlijks ter beschikking staande investeringen uitgevoerd. Bij de Kerkstraat Noord in Oeffelt, die 7 jaar bovenaan het prioriteitenlijstje heeft gestaan, is dit kennelijk door een gebrek aan financiële middelen niet helemaal goed gegaan en is slechts de helft uitgevoerd. Middels een motie stellen wij voor om het resterende deel in 2016 te prioriteren en uit te voeren. 4. De bibliotheek. Het bibliotheekwerk is in deze snel veranderende en digitaliserende wereld onophoudelijk in beweging en aan verandering onderhevig. Omdat de huidige budgetovereenkomst per 31 december 2015 eindigt hadden wij verwacht dat de diensten die door de bibliotheek worden uitgevoerd tegen het licht gehouden zouden worden om tot een minimaal gewenst takenpakket te komen. Nu dat niet het geval is dienen wij samen met het VDB/LO een motie in waarin deze inventarisatie wordt gevraagd waarmee een nieuwe budgetovereenkomst per 1 januari 2017 kan worden geïmplementeerd. 5. Demografische ontwikkeling. Wij zijn blij dat er een analyse is gemaakt van de demografische ontwikkeling en met name de gevolgen van de krimp en vergrijzing voor de gemeente Boxmeer zoals overeengekomen in het coalitieakkoord. In het daarop gebaseerde voorgenomen beleid is weliswaar het e.e.a. opgenomen maar wij missen een volledige en uitgebreide visie met bijbehorende maatregelen en budgetten zodat de consequenties stevig ingebed kunnen worden in het beleid van de gemeente Boxmeer. Hier hebben wij vorig jaar al om gevraagd. Een eerste aanzet tot analyse van de problematiek en de belangrijkste beleidsontwikkelingen als gevolg hiervan zijn in deze begroting 2016 reeds weergegeven. Maar het is van belang dat dit volledig gebeurt met alle consequenties die dit kan hebben op het functioneren van onze gemeenschap. Dus nogmaals op welke termijn mogen wij een volledig uitgewerkte visie met bijbehorende maatregelen en budgetten verwachten.
6. Samenwerking. De samenwerking in het Land van Cuijk is momenteel volledig vastgelopen. Dit resulteert o.a. in een raadsconferentie die wederom wordt uitgesteld omdat we nog steeds niet in staat zijn gebleken om de inhoudelijke samenwerking en de bestuurlijke aansturing vlot te trekken. We blijven verzanden in het eindeloos heen en weer schuiven van opdrachten en prioriteiten. Er is geen focus, er is geen aansturing, er is geen overeenstemming en er is geen vertrouwen. De wil om samen te werken ontbreekt. De LOF is het zat om op deze manier door te blijven modderen. We zijn op een cruciaal punt aangeland wat betreft de samenwerking in het Land van Cuijk. Wanneer op de volgende raadsconferentie in het voorjaar van 2016 weer geen stappen worden gemaakt moeten we als gemeente Boxmeer maar onze consequentie hieruit trekken en zelfstandig of met andere goedwillende partijen verder gaan. Zo schiet het niet op en worden we alleen maar gehinderd bij het nemen van de voor ons zo noodzakelijke besluiten. Zie de door ons al jaren gevraagde actieve en professionele acquisitie. Om duidelijk te maken hoe het volgens ons niet moet laat ik u het organisatiemodel samenwerken Land van Cuijk zien voor het aanstellen van de eerder genoemde Business developer. Een hele kerstboom rondom de aanstelling van 1 fte. Deze man of vrouw moet naar onze mening constant op de weg zitten om het Land van Cuijk te verkopen en bedrijven te interesseren voor onze regio. Met al deze
communicatie- en rapportagelijnen komt hier natuurlijk niets van terecht. Een consequentie van het gecompliceerde model van onze samenwerking. Hier gaat de LOF niet aan meewerken. 7. Leefbaarheid. Door de vergrijzing in de diverse kernen is het van belang de krachten te bundelen om het sociale (dorps)netwerk in stand te houden en te versterken. Het oprichten, aanpassen en in stand houden van duurzame multifunctionele accommodaties is hiervoor een belangrijke randvoorwaarde. Van hier uit kunnen alle activiteiten worden geregisseerd en gecoördineerd. Vandaar dat wij het toejuichen dat ook een investering voor een multifunctionele accommodatie in Vortum- Mullem is voorzien. In het kader van de transities liggen er volop mogelijkheden om dorpsgericht en wijkgericht te werk te gaan. Het college heeft op dit gebied goed naar ons geluisterd en is inmiddels bezig via het digitale dorpsplein Mijn Buurtje en het opleiden van Buurtverbinders het daarvoor benodigde netwerk te creëren. Instandhouding van dit netwerk zorgt voor de noodzakelijke verbinding. 8. Schuldenlast. Ondanks de financieel gezonde positie van de gemeente Boxmeer met een sluitende begroting 2016 en een sluitend meerjarenperspectief maakt de LOF zich toch zorgen over de hoge netto schuldquote die ver boven het voor gemeenten gebruikelijke niveau uitsteekt. Ondanks het feit dat door het gevoerde voorzichtige financiële beleid de schuldquote langzaam terug loopt blijft de beste manier om dit probleem aan te pakken de verkoop van bouwgrond omdat met name de hoge voorraad bouwgrond debet is aan deze hoge schuldenlast. Een reden te meer om voortvarend te starten met actieve en professionele acquisitie. Een sober investeringsprogramma heeft hierop ook een positieve uitwerking maar in veel mindere mate. Een amendement voor het gedeeltelijk niet autoriseren van een aantal posten in het investeringsschema wordt met andere partijen ingediend. 9. De gemeentelijke belastingen.
De rijksoverheid deelde bij Prinsjesdag een douceurtje uit aan alle burgers, maar wentelt tegelijkertijd de bezuinigingen en allerlei andere financiele herzieningen af op de gemeenten. Daardoor wordt het steeds moeilijker om de eindjes aan elkaar te knopen. Daarnaast blijven de toegekende middelen uit het gemeentefonds door diverse herverdelingen als een jojo op en neer gaan. Hier moet een eind aan komen. Een betrouwbare overheid moet zorgen voor stabiliteit zodat de gemeente haar taken naar behoren kan blijven uitoefenen. Wij verzoeken het college om via de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de VNG, hierover de nodige druk uit te oefenen bij de rijksoverheid. Ook dit jaar werden de gemeenten in een heel laat stadium geconfronteerd met een tegenvaller door de voorgenomen herziening van de rentetoerekening aan grondexploitaties per 1 januari 2016. Dit betekent voor de gemeente Boxmeer voor 2016 een extra rentepost op de algemene dienst van ongeveer 430.000 euro. Om toch tot een sluitende dekking te komen zijn o.a. de tarieven voor de OZB, forenzenbelasting en toeristenbelasting noodgedwongen met 3% verhoogd. Gelukkig blijft achteraf de verhoging van de reinigingsheffing beperkt en wordt de rioolheffing goedkoper i.p.v. duurder. Hierdoor stijgt de belastingdruk niet meer dan het inflatiepercentage zoals in het coalitieprogramma is overeen gekomen. Ons verzoek om hier eens goed naar te kijken heeft succes gehad. 10. De begroting. Waar de LOF in toenemende mate moeite mee heeft is dat door de systematiek van begroten per programmadeel en de wijzigingen die daar ieder jaar weer op worden doorgevoerd het voor de raadsleden haast ondoenlijk wordt om deugdelijke financiële analyses, met vergelijkbare historische gegevens, voor de diverse beleidsonderdelen uit de begroting te filteren. Ook trends zijn op deze manier nauwelijks inzichtelijk te krijgen. Wij stellen dan ook voor om in 2016 de presentatie van de begroting aan te passen zodat deze makkelijker leesbaar wordt en ook de financiele consequenties per beleidsonderdeel inzichtelijk zijn. Voorbeeld hiervan is o.a. de begroting van de gemeente Sint Anthonis. Wij verzoeken het college om samen met de auditcommissie een voorstel hiervoor voor te bereiden.
Voorzitter, Hiermee zijn we aan het eind gekomen van de algemene beschouwingen van de Lokale Onafhankelijke Fractie. Wij zijn er ons van bewust dat ook in 2016 de transities, maar ook de diverse wijzigingen van overheidswege en het invoeren van de omgevingswet weer een fors beroep zullen doen op de gemeente en de daarbij betrokken afdelingen. De LOF is er echter van overtuigd dat de gemeente Boxmeer de organisatie heeft die met kennis en begrip de burgers die het nodig hebben op de juiste manier kan ondersteunen en begeleiden en ook in staat is om alle door het rijk nieuw opgeworpen taken naar tevredenheid uit te voeren.