uw woning levensloopgeschikt Lang niet elke woning is geschikt voor mensen die met lichamelijke beperkingen te maken hebben. Ook in een huurwoning is tegenwoordig veel mogelijk. Overleg wel met uw verhuurder over de gewenste veranderingen. Uw gemeente heeft subsidie voor woningaanpassingen, het is mogelijk dat u daarvoor in aan merking komt. Pak dus uw kans!
Verbeter uw huurwoning is een reeks brochures die elk ingaan op een verandering in uw huurwoning. Als u uw woning wilt aanpassen aan uw wensen, biedt deze brochure een overzicht van de keuzes die u daarbij kunt maken. Zo bent u goed voorbereid op het contact met uw gemeente, het overleg met uw verhuurder, het maken van een plan van aanpak en de uitvoering van de werkzaamheden. Dat is het begin van prettiger wonen. Verbeter uw huurwoning is een gezamenlijke uitgave van Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector, Milieu Centraal, VACpunt Wonen, Vastgoed Belang, VLOK, VvE Belang en Woonbond. Kwaliteits centrum Woningcorporaties Huursector (KWH) is een landelijke organisatie die woningcorporaties inspireert en begeleidt bij het werken aan kwaliteit. VACpunt Wonen is hét informatiepunt voor woonkwaliteit vanuit het perspectief van de (toekomstige) bewoner en de landelijke koepel van de circa 175 lokaal opererende Adviescommissies Wonen. De VLOK is dé brancheorganisatie van klussen bedrijven met kwaliteit en persoonlijke service. Een VLOKklussenbedrijf geeft u de zekerheid dat afspraken worden nagekomen. VvE belang is de landelijke belangenorganisatie voor informatie en ondersteuning van Verenigingen van Eigenaren en appartementseigenaren. Milieu Centraal is de landelijke organisatie waar consumenten terecht kunnen voor prak tische en betrouwbare informatie over energie en milieu in het dagelijks leven. Vastgoed Belang is de vereniging van particuliere beleggers in vastgoed. De kwaliteit, o.a. in de ogen van u als huurder, heeft de voortdurende aandacht van ons en van onze leden. De Nederlandse Woonbond is de landelijke belangenvereniging van huurders. De Woonbond staat voor betaalbare huren, goede woningen in leefbare, veilige wijken en sterke huurders organisaties.
De eerste stappen Wensenlijst maken Ontdek uw mogelijkheden WMO subsidie aanvragen Wensenlijst maken Om een wensenlijst te kunnen maken, is het handig om eerst de situatie in kaart te brengen en daarbij ook realistisch naar de toekomst te kijken. Denk daarbij aan verschillende ruimtes in uw woning en tegen welke moeilijkheden u aanloopt in uw dagelijks leven. Welke hulpmiddelen of aanpassingen komen daaraan tegemoet. Vraag eventueel anderen om met u mee te denken. Ontdek uw mogelijkheden Als u uw woning wilt (laten) aanpassen zijn er vier mogelijkheden: 1 Na overleg met uw verhuurder, past u zelf uw woning aan. 2 U vraagt aan de verhuurder om de gewenste verbeteringen door te voeren. 3 U benadert het zorgloket van uw gemeente en vraagt subsidie aan voor de (medisch noodzakelijke) aanpassingen van uw woning. Als u daarvoor in aanmerking komt, zal de gemeente de uitvoering coördineren. 4 Als u spaargeld hebt, kunt u overwegen, na overleg met uw verhuurder, een bedrijf in te schakelen. U bent dan zelf de opdrachtgever. Subsidie aanvragen Voor het aanvragen van subsidie voor een woningaanpassing moet u bij uw gemeente zijn. In de Wet Maatschappelijk Ondersteuning (WMO) is dit geregeld. In de meeste gevallen heeft uw gemeente een zorgloket, waar u uw aanvraag kan indienen. Kijk hiervoor ook op de website van uw gemeente. Bij het zorgloket kunt u informatie krijgen hoe de gemeente bepaalt of u in aanmerking komt voor de aanpassing. Als u het niet eens bent met de beslissing van de gemeente, kunt u daar bezwaar tegen maken. Sommige gemeenten hebben budget voor het opplussen van woningen. Met dat geld worden meerdere woningen in een straat of een woongebouw levensloopgeschikt gemaakt. Informeer bij uw gemeente of verhuurder naar de mogelijkheden. i Meer informatie: www.vrom.nl (zoek op WMO) www.minvws.nl (zoek op WMO) www.rechtopwmo.nl www.verbeteruwhuurwoning.nl www.anbo.nl (zoek op WMO) www.uniekbo.nl (zoek op WMO) 3
Overleg met uw verhuurder Pak uw kans! Toestemming Vergoeding Afspraken schriftelijk vastleggen Pak uw kans! Huurders hebben tegenwoordig meer mogelijkheden om hun woning te verbeteren. U hoeft uw woning meestal niet meer achter te laten in de staat, waarin u hem oorspronkelijk betrok. Verhuurders staan vaak positief tegenover goed uitgevoerde verbeteringen. Vraag uw verhuurder naar de mogelijkheden. In de meeste gevallen heeft uw verhuurder een brochure over zelf klussen. Toestemming Kleine veranderingen mag u zonder toestemming van uw verhuurder aanbrengen. Denk aan het verwijderen (en opslaan) van binnendeuren zónder scharnieren te verwijderen of aan het aanbrengen van beugels. Voor grote veranderingen heeft u toestemming nodig. maar die mag de verhuurder alleen weigeren als de verandering ten koste gaat van de verhuurbaarheid of waarde van de woning Let op: de verhuurder kan wel voorwaarden stellen ten aanzien van aard en kwaliteit van het materiaal, het voorkomen van schade aan de woningconstructie en de wijze van onderhoud van de veranderingen. Ook kan hij eisen dat een verandering die u zelf hebt aangebracht, bij vertrek ongedaan wordt gemaakt. Vergoeding In sommige gevallen komen huurders in aanmerking voor een vergoeding. Veel woningcorporaties hebben een vergoedingsregeling met afschrijvingstermijnen. Informeer hiervoor bij uw verhuurder of huurdersorganisatie. Als de verhuurder de veranderingen al tijdens de huurtijd wil over 4
Voorbeeld U geeft zelf opdracht voor de aanpassing van uw badkamer met toilet met een indeling en inrichting die handiger, ruimer en veiliger is. Stel dat deze badkamer ongeveer 5.000 euro kost. U hebt overlegd met uw verhuurder aan de hand van de offerte van een badkamerspecialist. Stel dat de verhuurder met u een vergoeding van 1.600 euro afspreekt. De verhuurder keert uit op het moment dat u de woning verlaat. De afschrijving bedraagt dan 200 euro per jaar. Als u na 3 jaar uit de woning vertrekt, ontvangt u een vergoeding van 1.000 euro. nemen, wordt hij eigenaar (inclusief onderhoud). Consequentie kan zijn dat de maximaal toegestane huur stijgt. Afspraken schriftelijk vastleggen Als de aanpassing betaald wordt uit de WMO, zal de gemeente afspraken maken met de verhuurder en hoeft u dat niet te doen. In dat geval mag u van uw verhuurder verwachten dat deze goed meewerkt aan de aanpassing. Het kan wel zijn dat de gemeente u een eigen bijdrage in rekening brengt. Als u zelf opdrachtgever bent, bespreek dan vooraf uw plannen met uw verhuurder en leg de afspraken duidelijk vast op papier. Dit geldt ook voor de toestemming (en eventuele voorwaarden) van de verhuurder en welke ver goeding u krijgt. Meer informatie: www.verbeteruwhuurwoning.nl www.vrom.nl (zoek op onderhoud en verbetering, vragen over verandering aan de woning) www.woonbond.nl i 5
Aandachtspunten Er zijn tal van zaken waar u rekening mee kunt houden als u uw woning wilt aanpassen. Hieronder vindt u een lijst met aandachtspunten. Achter in deze brochure en op www.verbeteruwhuurwoning.nl vindt u een lijst van organisaties die u verder op weg kunnen helpen bij bepaalde aandachtspunten. Aanpassen of verhuizen - uw mogelijkheden onderzoeken - indeling aanpassen - vertrekken samenvoegen - uitbouwen Entree en gangen - toegang woning en woongebouw - drempels - hang en sluitwerk - deuren verbreden - bergplaats Trap - traplift - leuning - traptredes Badkamer/toilet - thermostatische kraan - verstelbare wastafel - beugels - verhoogde toiletpot - toegankelijkheid Keuken en woonkamer - verstelbaar aanrecht - indeling en bergruimte - meubilair Elektronische hulmiddelen - veiligheid - comfort - energiebesparing Aanpassen of verhuizen Het kan een lastige afweging zijn, uw woning aanpassen of verhuizen. Kies ik ervoor om in mijn huidige woning te blijven wonen. Wat is er voor nodig om dat mogelijk te maken? Kom ik in aanmerking voor vergoeding of moet ik het zelf betalen. Of kan ik toch het best op zoek gaan naar een andere woning, een aangepaste woning of een woning zonder trappen. Een rol speelt daarbij ook hoe u de buurt ervaart, waarin u momenteel woont. Wonen er bekenden waarbij u graag in de buurt wil blijven wonen, vanwege de gezelligheid en 6
vanwege onderlinge steun? Of gaat u op zoek naar een buurt of woongebouw, waar dat beter te regelen is. Een servicewoning of een woongebouw voor ouderen. Als u het moeilijk vindt om deze vragen zelf te beantwoorden, praat er dan eens over met familie, uw huisarts, het zorgloket van de gemeente en eventueel uw verhuurder. Als u een verbouwing overweegt kunt u ook overleggen met een aannemings- of klussenbedrijf over wat de bouwkundige mogelijkheden zijn om uw woning aan te passen en wat dat ongeveer zal kosten. Toegang van de woning Hoe toegankelijk is uw woning voor u en uw huisgenoten, nu en in de toekomst. Deze vraag begint al bij de voordeur. Als een hoge drempel bij de voordeur een barrière vormt, of de ingang van uw woongebouw moeilijk toegankelijk is, ga dan na hoe dit probleem opgelost kan worden. Als er meer huurders met hetzelfde probleem worstelen, neem dan contact op met de huurdersorganisatie. Controleer of het hang- en sluitwerk van uw buitendeuren voldoet aan uw eisen. Een extra slot kan de woning veel veiliger maken. Gangen in de woning U kunt overwegen de drempels in uw woning af te vlakken of te (laten) verwijderen. Het risico op vallen is dan veel kleiner. Bekijk ook de vloeren in huis. Zijn deze gevaarlijk glad, overweeg dan strips of middelen om deze minder glad te maken. Hebt u een rollator of rolstoel, dan zullen niet alleen de drempels verwijderd of aangepast moeten worden, maar kan het ook nodig zijn om de binnendeuren te verbreden en de indeling aan te passen. Trap Op de trap gebeuren regelmatig ongelukjes en valpartijen. Zorg dat de bestaande leuning stevig aan de muur vast zit. Met een extra leuning, beugels en antislipstroken kan een trap in het huis veel veiliger gemaakt worden. Een traplift kan uitkomst bieden als het traplopen een probleem is geworden. Meestal worden stoeltrapliften gebruikt. Die zijn speciaal ontwikkeld voor personen die minder goed ter been zijn, maar niet afhankelijk zijn van een rolstoel. Dit type traplift wordt volledig op uw situatie en lichamelijke kenmerken afgestemd. Een traplift bestaat uit een stevige en comfortabele stoel die langs een geleidingsrail omhoog en omlaag beweegt. De traplift wordt meestal met een joystick bediend. De stoel wordt aangepast aan uw lengte en gewicht. Een traplift kost tussen de 4000 en 7000 euro. Als er een medische noodzaak is, wordt een traplift vaak door de gemeente vergoed uit het WMO-budget. Vraag wel vooraf subsidie aan bij de gemeente. Badkamer en toilet Bekijk of de indeling van de badkamer geschikt is, of dat deze aangepast zou moeten worden om een acceptabele situatie op te leveren. Een kamer verbouwen tot badkamer kan soms een mogelijkheid zijn, of het samenvoegen van het toilet en de badkamer als deze naast elkaar liggen. Overweeg of het mogelijk is om laten maken op de slaapverdieping. Voor de douche of het bad is een thermostaatkraan een veilige en comfortabele oplossing. Kijk ook naar antislipvoorzieningen in de badkamer en of handgrepen gewenst zijn. 7
Woonkamer en keuken Er zijn allerlei hulpmiddelen en meubels te koop die handig zijn als u te maken heeft met lichamelijke beperkingen. Bij de thuiszorgwinkel en via het Hulpmiddelen Informatie Centrum (www. hethic.nl) kunt u zich oriënteren op diverse mogelijkheden. U kunt bijvoorbeeld denken aan een in hoogte verstelbaar aanrecht, waar u met een rolstoel aan kunt werken. De mogelijkheden zijn zo divers, dat we u hiervoor doorverwijzen naar de rubriek meer informatie. Elektronische hulpmiddelen In hoog tempo komen er allerlei hulpmiddelen op de markt die het leven in huis veiliger, comfortabeler en zelfs ook energiezuiniger kunnen maken. Als dit soort elektronische hulpmiddelen met elkaar verbonden zijn in een huisnetwerk, noemen we dit domotica. Denk daarbij aan een beeldtelefoon, waarmee u niet alleen kunt bellen, maar de ander ook kunt zien. Via de computer kan dat ook met een webcam en programma s als skype. Of een thermostaat die u zo kunt instellen dat de verwarming op bepaalde tijden vanzelf aan en uit gaat. Alarmering, waarbij u direct uw zorginstelling, of een bekende kunt waarschuwen als er iets aan de hand is. Verlichting die aan en uit gaat als er iemand de kamer in en uit gaat. Een intercom met deuropener en beeld, waarmee je degene die bij de voordeur staat niet alleen kunt spreken, maar ook kunt zien. Als u overweegt zelf een apparaat of installatie aan te schaffen, kunt u zich oriënteren bij een thuiszorgwinkel in uw regio en bij verschillende (web)winkels, wat de mogelijkheden en prijzen zijn. i Meer informatie: www.vrom.nl (zoek op seniorenwoontest) www.verbeteruwhuurwoning.nl www.veiligheid.nl (zoek op ouderen en thuis) www.smart-homes.nl www.thuiszorgwinkel.nl www.zorgvoorsenioren.nl www.eigenhuis.nl (zoek op traplift) www.bosk.nl www.hethic.nl www.aangepastbouwen.nl www.vacpuntwonen.nl 8
Afspraken met bedrijven Zelf doen of uitbesteden Contract uitvoerend bedrijf Betalingsafspraken: - vaste aanneemsom - meer- en minderwerk - betaling in termijnen Garantie uitvoerend bedrijf: - verzekeringen - geschillenregeling - garanties Als u (een deel van) de klus wilt uitbesteden, dan is het belangrijk om afspraken met het uitvoerend bedrijf goed vast te leggen. Contract Het is belangrijk om een gespecificeerd contract op te stellen met het uitvoerende bedrijf. Hierin staat een uitgebreide werkbeschrijving met tekeningen, eventueel berekeningen, materiaalkeuze, tijdsduur en een prijsopgave. Wanneer u daarbij zelf werkzaamheden wilt uitvoeren, doe dit dan in goed (schriftelijk) overleg met het uitvoerende bedrijf. Garantie Informeer bij het uitvoerend bedrijf welke verzekeringen het heeft. Een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering hoort ieder bedrijf te hebben. Informeer of dure eigendommen van u en derden ook verzekerd zijn wanneer het bedrijf deze bijvoorbeeld beschadigt bij verplaatsing (ook wel genoemd: goederen onder opzicht). Klussenbedrijven die deelnemen aan de collectieve VLOK-polis, hebben dit geregeld. Tegen faillissement kan geen enkele ondernemer zich verzekeren. Maar u kunt als klant bij grotere klussen wel extra zekerheden vragen (bijvoorbeeld een bankgarantie). Een bedrijf zal in dat geval overigens ook van u de garantie willen zien, dat zijn werk volledig betaald kan worden. Een bedrijf kan een regeling hebben in geval van een conflict tussen het bedrijf en de klant (nakomingsgarantie). De Geschillencommissie Klussenbedrijven is een onafhankelijke commissie (opgericht door de VLOK in samenwerking met de Consumentenbond en de Vereniging Eigen Huis), waar de consument een geschil kan voorleggen. Meer informatie vindt u op www.geschillencommissie.nl. i Meer informatie: www.vlok.nl www.geschillencommissie.nl 9
Meer informatie Onderstaande informatie kan u verder helpen bij het verbeteren van uw huurwoning. Algemeen www.verbeteruwhuurwoning.nl Hier vindt u nadere informatie over alle punten uit deze brochure. Vastgoed Belang (tel. 020-346 3123) www.vastgoedbelang.nl: informatie over vele onderwerpen, waaronder de huur en verhuur van vastgoed. Voorbeeld van een vergoedingsregeling: een regeling waarin u een overzicht aantreft met maximale investeringsbedragen. VACpunt Wonen (tel. 030-261 0475) www.vacpuntwonen.nl: informatie over een praktische inrichting van de woning en de woonomgeving. Tips voor een slimme indeling van uw woning: brochure met tips over de indeling van een woning. Geeft informatie over de ideale maten van o.a. badkamer, woonkamer en slaapkamer. (65 p.; voor bestellen en de actuele prijs zie www.vacpuntwonen.nl) Gebruikerstoets Wonen en Zorg: toetslijst met richtlijnen waaraan een woning moet voldoen om zorg aan huis mogelijk te maken. (19 p.; voor bestellen en de actuele prijs zie www.vacpuntwonen.nl) Milieu Centraal (tel. 0900 900 1719, 15 cpm) www.milieucentraal.nl (trefwoorden groen en comfortabel wonen; klussen in huis; water in huis): informatie over de mogelijkheden om bij het klussen in huis energie en het milieu te sparen. VLOK (079-343 6212) www.vlok.nl: informatie voor consumenten over werken met VLOK-klussenbedrijven. Consumentenfolder: gratis folder waarin de VLOK u een tiental praktische tips geeft om met een klussenbedrijf tot goede afspraken en resultaten te komen. VLOK-Uitvoeringsvoorwaarden: bieden u de garantie dat afspraken daadwerkelijk nagekomen worden. Opdrachtformulier: een modelformulier waarin alle belangrijke onderwerpen vermeld staan om uw afspraken met het klussenbedrijf helder vast te leggen. Nakomingsgarantie: een extra garantie die de VLOK biedt in geval een klussen bedrijf de uitspraak van de Geschillencommissie Klussenbedrijven niet zou uitvoeren. 10
VvE Belang (tel. 0900-202 0510, 10 cpm) www.vvebelang.nl: informatie van de belangenorganisatie voor eigenaren van flats, etages, portiekwoningen en appartementen in Verenigingen van Eigenaren. Woonbond (tel. 020-551 7755) Bereikbaar van maandag t/m donderdag tussen 10.00 en 13.00 uur en dinsdagavond tussen 18.30 en 20.00 uur. www.woonbond.nl: informatie van de landelijke belangenvereniging voor huurders en woningzoekenden. Klussen in een huurwoning: brochure (35 p.; 14,-) over uw rechten en plichten als huurder bij het aanbrengen van veranderingen in uw huurwoning. Ook als folder verkrijgbaar ( 3,50). Toetslijst Gezond en Veilig wonen: door het invullen van de toetslijst krijgt u een idee in hoeverre u gezond en veilig woont. Via www.woonbond.nl (zie: service) of te bestellen als brochure ( 5,-). ANBO (tel. 030-233 00 60) www.anbo.nl: Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen, belangenbehartiging en informatie. Unie KBO (tel. 073-612 34 75) www.uniekbo.nl: Katholieke Bond voor Ouderen, belangenbehartiging en informatie. PCOB (tel. 038-422 55 88) www.pcob.nl: belangenbehartiging 50+ BOSK (tel. 030-245 90 90) www.bosk.nl: belangenbehartiger van ouders met gehandicapte kinderen Stichting Consument en Veiligheid (tel. 020-511 45 11) www.veiligheid.nl: voorlichtingsorganisatie over veiligheid Stichting Smart Homes (tel. 0497-514 984) www.smart-homes.nl: informatie over domotica en andere slimme toepassingen om woningen comfortabeler, veiliger en toegankelijker te maken. 11
uw woning levensloopgeschikt In de reeks Verbeter uw huurwoning zijn verschenen: Badkamer Energiebesparing Indeling en uitbreiding Keuken Tuin Uw woning levensloopgeschikt Vloeren en trapbekleding Verbeter uw huurwoning wordt ondersteund door het Platform Bewoners en Duurzaam Bouwen. Dit Platform bestaat uit: Verbeter uw huurwoning is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het Ministerie van VROM. Deze brochure is u aangeboden door: 091096 ontwerp: Eric Mels, Hoorn; fotografie cover: Albert Dekker, Middenmeer 2009, KWH, Milieu Centraal, VACpunt Wonen, Vastgoed Belang, VLOK, VvE Belang en Woonbond