S C H O L E N C L U S T E R H A R M E L E N Beeldkwaliteitsplan J a n u a r i 2 0 1 4
2 B e e l d k w a l i t e i t s p l a n
Inhoud inleiding 2 H1 Toelichting 6 H2 Gebouw programmatisch ruimtelijk detaillering en materialisatie 8 10 14 H3 Buitenruimte 16 B e e l d k w a l i t e i t s p l a n 3
4 B e e l d k w a l i t e i t s p l a n
Inleiding Rond de huidige locatie van de basisschool De Horizon komt een nieuwe school. De huidige gebouwen van de drie scholen zijn aan vervanging toe en het samenbrengen van de programma-onderdelen levert voordeel op wat betreft inhoudelijke samenwerking en synergie (o.a. het combineren van lokalen en andere functies). Het nieuwe gebouw wordt dus een stuk groter en dit stelt extra eisen aan de stedebouwkundige inpassing, architectonische uitwerking en de inrichting van de buitenruimte. Het doel van dit beeldkwaliteitsplan is de gewenste kwaliteit van het gebouw en haar omgeving vast te leggen. In tekst, maar ook in beelden. Deze referenties geven een indruk van waar we naar op zoek zijn - beelden zeggen immers meer dan woorden - maar moeten vooral niet te letterlijk gezien worden. Het gaat meer om het type oplossing aan te geven. Uiteindelijk is het gebouw niet een simpele optelling van kwaliteitseisen, maar zal het op een creatieve manier een antwoord moeten geven op de gestelde opgave. Het resultaat is een school, die in samenhang ontworpen is en een meerwaarde biedt voor haar omgeving. B e e l d k w a l i t e i t s p l a n 5
H1 - Toelichting De huidige locatie waar de school gaat komen heeft een kleinschalig karakter. Er is overwegend één-laagse bebouwing aanwezig met af en toe een kap erop. De grenzen van het gebied zijn gevormd door de Wilhelminalaan, de Groenendaal, de watergang langs de Raadhuislaan en de woongebouwen van de naast gelegen woonwijk. Hoewel het gebied wat ongedefinieerd lijkt, sluit het op groter schaalniveau aan op doorgaande groenstructuren en op het Koningspark aan de noordzijde. De toename van het programma vraagt om een efficiënt gebruik van de beschikbare ruimte. De verkeersafwikkeling speelt hierbij een belangrijke rol. Voor het parkeren is aanzienlijk veel ruimte nodig en dat zou ten koste gaan van het groen. Mede daarom is er gekozen om het programma aan de zuid-oostkant te concentreren, waar gebruik kan worden gemaakt van de bestaande parkeervoorzieningen van de sporthal. Daarnaast is het mogelijk op deze plek het autoverkeer zoveel mogelijk te scheiden van het langzaamverkeer: auto s aan de zuidkant, fietsers en voetgangers aan de noordzijde. Tevens wordt de woonwijk zoveel mogelijk ontlast van autoverkeer en geluidshinder. Overigens speelt bij het bepalen van de locatie van het gebouw ook de fasering een belangrijke rol. Op de plek van de huidige scholen kan namenlijk niet gebouwd worden, omdat deze open moeten blijven tijdens de bouw. Een andere vorm van efficiënt ruimtegebruik komt voort uit dubbelgrond gebruik. De brede school neemt zoveel ruimte in, dat het groene karakter van de omgeving in de verdrukking dreigt te komen. Daarom is een deel van het dak van de school voorzien van een groendak. Op deze wijze maakt het gebouw onderdeel uit van de groene omgeving. De grootste kwaliteit van de locatie, het park-achtige karakter en de aantakking op het Koningspark wordt hiermee versterkt. Het gebouw is dus dienstbaar aan de omgeving en heeft een ingetogen uitstraling. Hoogteverschillen bieden extra speelaanleiding en maakt het gebouw minder massaal vanaf de Wilhelminalaan. Speelplaatsen hebben meestal een steen-achtig inrichting. Door de speelplaats en het groen te combineren tot een groene speelterrein winnen beiden aan kwaliteit. De speelplaats is zo veel meer park-achtig en het groen krijgt meer ruimte en gebruikskwaliteit. Een slimme manier van dubbel grondgebruik, waarbij de speelplaats buiten schooltijd ook voor de buurt een aangename plek is om te verblijven. Door het gebouw iets te verschuiven ten opzichte van de naastgelegen gebouwen, ontstaan tussenruimtes met een eigen karakter. De open verbinding met de omgeving zorgt ervoor dat het geen afgezonderd gebied of achterkant-situatie is. Een eenduidige materialisering met de uitstraling van een erf verbindt de losstaande 6 B e e l d k w a l i t e i t s p l a n
gebouwen tot één herkenbaar gebied. De school is een bijzonder gebouw dat een positieve uitstraling heeft op haar omgeving. Het legt de link tussen de bestaande bebouwing en park-achtige omgeving. Als een opgetild parklandschap creëert het een toegevoegde waarde voor zowel de school als de groene omgeving. Het beperkte budget voor de ontwikkeling resulteert normaalgesproken in een gebouw met een sobere en doelmatige uitstraling. Om toch te zorgen voor een hoogwaardige beeldkwaliteit is gekozen voor het concentreren van de aandacht in 1 bouwdeel: het groendak. Dit maakt het gebouw bijzonder en bepaald dus voor een groot deel het eindresultaat. Een investering in het groendak heeft daarnaast voordelen op het gebied van duurzaamheid, bijvoorbeeld het binnenklimaat en dubbel grondgebruik. stedebouwkundig plan B e e l d k w a l i t e i t s p l a n 7
H2 - Gebouw Programmatisch Het plan biedt globaal ruimte aan het volgende programma (zie PVE voor de precieze aantallen): Scholen - Horizon: 628 m2 - Fontein: 1256 m2 - Notenbalk: 1080 m2 KMN Kind & Co Totaal 60 m2 3024 m2 Daarbij komen ook nog buitenruimtes: - fietsenstalling ca 450 pp - speelplaats scholen ca 1800 m2 (1x bovenbouw 900m2, 3x onderbouw 300m2 per school; medegebruik KNM) Het parkeren is opgelost aan de zuidkant. De bestaande parkeervoorzieningen van de sporthal en de tennisbaan worden hiervoor uitgebreid. 8 B e e l d k w a l i t e i t s p l a n
B e e l d k w a l i t e i t s p l a n 9
H2 - Gebouw Ruimtelijk ALGEMEEN - Gebouw en omgeving zijn onderdeel van 1 integraal ontwerp. - Het gebouw sluit aan bij het park karakter - Integraal ontwerp voor alle aspecten (hekken, bijgebouwen, fietsenstalling etc.). - Eventuele dienstingangen t.b.v. logistiek zoveel mogelijk uit het zicht. - Afvalopslag en andere storende elementen goed afgeschermd of meeontworpen. BOUWHOOGTE - Maximaal 2 lagen (zie kaart p11). ORIËNTATIE - De gebouwen hebben een alzijdige oriëntatie, en zijn in samenhang ontworpen. Geen blinde gevels/ achterkant situaties. - De hoek aan de zuid-oost kant markeert de het erf, het gebied tussen de gebouwen ROOILIJN - Het is mogelijk om plaatselijk 4m over de rooilijn heen te gaan, mits het extra toegevoegd oppervlak aan dezelfde zijde van het gebouw gecompenseerd wordt. Dit is mogelijk bij de aangegeven rooilijnen (zie kaart). 10 B e e l d k w a l i t e i t s p l a n
stedebouwkundige randvoorwaarden B e e l d k w a l i t e i t s p l a n 11
GEVELBEELD De uitstraling van het gevelbeeld sluit aan bij de parksetting. Geleding, tektoniek en tactiliteit brengen verfijning in het ontwerp, zodat het gebouw niet te massaal en massief overkomt. Balans tussen een eigen gezicht en aansluiten bij de schaal van de omgeving. Aan de park-zijde draagt de gevel in vormgeving en materiaal bij aan de aansluiting van het gebouw op het Koningspark. geleding gebouw en groen vormen een eenheid GROENDAK De daken zijn grotendeels voorzien van een groendak of daktuin. Het groendak op de 1e laag is toegankelijk en maakt onderdeel uit van de groene omgeving. Hekjes maken integraal onderdeel uit van het ontwerp. Het (groen)dak is een duidelijk aanwezig bouwdeel, dat van alle zijden zichtbaar is. Extra aandacht in materialisering en detaillering. groendak groendak 12 B e e l d k w a l i t e i t s p l a n
ENTREE Duidelijke en aantrekkelijke entrees. Ze zijn verspreid over het aangegeven gebied (zie kaart) en zorgen ervoor dat de verschillende programma-onderdelen hun eigen identiteit kunnen uitdragen. markeren entrees markeren entrees B e e l d k w a l i t e i t s p l a n 13
H2 - Gebouw Detaillering en materialisering ALGEMEEN Een zorgvuldige materialisering en detaillering bepaalt voor een groot deel de uiteindelijke beeldkwaliteit. Extra aandacht gaat uit naar het groendak. - Degelijke en zorgvuldige detaillering met een eigentijdse (niet modieuze) uitstraling. - De toegepaste materialen worden mooier naarmate ze ouder worden. - Geen toepassingen van kunststoffen, kalkzandsteen, betonsteen/plaat, hout wolcement plaat als gevelmateriaal. - Geen boeiboorden. - Ontluchting, doorvoeren, rookgasafvoeren, lichtkoepels, HWA etc. zijn zorgvuldig ingepast in het ontwerp. - Hekken, railingen en trappen e.d. zijn gepoedercoat in een terughoudende kleur. Niet gegalvaniseerd, tenzij dit noodzakelijk is vanwege intensief gebruik (fietsenstalling) of dit niet zichtbaar is (bijv. hekken in een haag). 14 B e e l d k w a l i t e i t s p l a n
GEVEL De gevel bestaat hoofdzakelijk uit baksteen in een aarde tint(en). Tactiliteit speelt hierbij een belangrijke rol. Overige materialen zijn mogelijk indien deze de relatie met de park-achtige omgeving versterken. tactiliteit KLEUR Natuurlijke schakering van kleuren die terugkomt in de park-achtige omgeving of hieraan refereert. Geen primaire kleuren. natuurlijke schakering (bijv. groen/geel) natuurlijke schakering (bijv. aarde tinten) B e e l d k w a l i t e i t s p l a n 15
H3 - Buitenruimte ALGEMEEN Er zijn 2 onderscheidende buitenruimtes: Park-achtige omgeving: Het groene karakter overheerst. Het is de wereld van spelen en recreëren; het domein van de voetganger. Er is zo min mogelijk verhard oppervlak aanwezig en waar dit nodig is wordt voornamelijk gebruik gemaakt van halfverharding en half open verharding. De speelterreinen zijn ingebed in het groen; er zijn geen grote onafgebroken vlakken verhard oppervlak. Hoogteverschillen zijn uitgebuit om speelaanleidingen te creëren. Erf: Het erf is meer besloten en heeft een dynamischer karakter. Verkeersstromen komen hier samen: halen en brengen, entrees etc. Het gebied is grotendeels verhard, maar komt niet over als een harde, stenige ruimte. Het doet meer denken aan een erf: een netwerk van ruimtes binnen een groene omgeving. Waar mogelijk is halfverharding of open verharding gebruikt. Het materiaalgebruik is levendig en versterkt het bijzondere karakter van het erf. Groen is aanwezig in de vorm van bomen, die aansluiting vinden op de groene omgeving. De ruimte voor de kerk heeft een pleinachtig karakter, auto en fiets zijn te gast (auto niet bedoelt als kiss & ride!). - Beide gebieden zijn openbaar toegankelijk. - Toegepaste materialen zijn geschikt voor intensief gebruik. - De inrichting van de openbare ruimte is hoogwaardig, in samenhang ontworpen en sluit aan óf bij het karakter van het park óf het erf. - Eenheid in kleur voor het straatmeubilair (bankjes, lantaarnpalen, prullen bakken, bruggen enz.). - Paden in asfalt of halfverharding. - I.v.m. rolstoeltoegankelijkheid is de route tussen St. Boogh en de Wilheminalaan drempelloos uitgevoerd. - Bij gebruik van halfverharding geen los materiaal i.v.m. vandalisme. Ook mag het niet afgeven. - Keuze materiaal en uitvoering in overleg met de gemeente. 16 B e e l d k w a l i t e i t s p l a n
GROEN EN SPELEN Groen en speelplaats maken samen integraal onderdeel uit van de ontwikkeling en zijn openbaar toegankelijk. niet alleen betontegels... integratie speelplaats en groen ERFAFSCHEIDINGEN Waar erfafscheidingen met naburige kavels gewenst zijn, zoals bij St. Boogh, hebben deze een groen karakter. hagen bomen/ struiken B e e l d k w a l i t e i t s p l a n 17
HEKKEN Geen hekken in het zicht (behalve op het dak). Wel is het mogelijk een hek tussen 2 hagen te zetten, zodat deze niet zichtbaar is als zodanig. Voor het maken van een afscherming om het weglopen van kinderen tegen te gaan e.d. zoveel mogelijk gebruik maken van natuurlijke begrenzingen in de vorm van hoogteverschillen (let op veiligheid), beplanting etc. Schanskorven gevuld met puinresten van de te slopen gebouwen kan wellicht ook worden ingezet. hek in de haag schanskorven FIETSENSTALLING De fietsenstallingen zijn verspreid over het erf, zodat er niet het beeld van een zee van fietsen ontstaat. Ze maken onderdeel uit van het ontwerp en zijn duidelijk gemarkeerd. Extra aandacht voor fietsenstallingen die direct in het zicht staan (bij de kerk en de entrees). Bij het toepassen van afgesloten fietsenstalling deze zoveel mogelijk integreren in het ontwerp. fietsenstalling onderdeel van het ontwerp fietsenstalling onderdeel van het ontwerp 18 B e e l d k w a l i t e i t s p l a n
PARKEREN Parkeerplaatsen ten noordena de kerk zijn afgeschermd met hagen (zogenaamde parkeerkoffers ). parkeerkoffers parkeerkoffers VERHARDING ERF Klinkers in een aarde tint, die het specifieke karakter van het erf versterkt. Dialoog tussen gebouw en bestrating. Overgangen naar de groene omgeving zijn zorgvuldig gedetailleerd. dialoog tussen verharding en gebouw dialoog tussen verharding en gebouw B e e l d k w a l i t e i t s p l a n 19