Gedeputeerde Staten STATENNOTITIE Aan de leden van Provinciale Staten HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Evaluatienotitie Gelderland Journaal 'De weg wordt gemaakt door hem te gaan' HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Beknopte samenvatting Statennotitie: Het Gelderland Journaal wordt sinds maandag 5 oktober 2009 tweewekelijks uitgezonden via de website van de provincie en een aantal lokale omroepen. Bij de start van het Gelderland Journaal heeft ons college besloten de eerste drie maanden (zeven uitzendingen) als proefperiode aan te merken. Deze proefperiode wordt afgesloten met een evaluatie. Op basis van deze evaluatie en het op 13 januari 2010 gevoerde overleg met Omroep Gelderland, hebben wij het volgende besloten: 1. Het Gelderland Journaal wordt geproduceerd tot aan de zomer van 2010. 2. Voor de zomerperiode van 2010 maken wij een voorstel voor het produceren van provinciale voorlichtingsfilmpjes die via Omroep Gelderland en andere Gelderse omroepen kunnen worden uitgezonden. 3. Vanaf september 2010 wordt ervaring opgedaan met de programma s van Omroep Gelderland en het uitzenden van de door de provincie te produceren informatieve filmpjes. 4. Begin 2011 evalueren we wat de meerwaarde is geweest van de initiatieven van Omroep Gelderland en het uitzenden van de voorlichtingsfilmpjes. 5. Op basis van deze evaluatie wordt in de nieuwe statenperiode een besluit genomen over het vervolg van de in te zetten middelen. Aan de leden van Provinciale Staten De weg wordt gemaakt door hem te gaan = = = = = Evaluatie van drie maanden Gelderland Journaal Het Gelderland Journaal wordt sinds maandag 5 oktober 2009 tweewekelijks uitgezonden via de website van de provincie en een aantal lokale omroepen 1. Het idee om een journaal in eigen beheer uit te brengen komt voort uit het gegeven dat de reguliere media steeds minder aandacht besteden aan de activiteiten van en in de provincie. Een eigen nieuwsrubriek kan een leemte vullen en als aanvulling dienen op de al verschijnende schriftelijke uitgaven Gld Nieuws en Gld Dichtbij. Het kan zelfs gezien worden als een visualisering van deze uitgaven. Bovendien willen wij moderne communicatiemiddelen gebruiken in ons streven de Gelderse inwoners te bereiken. Bij de start van het Gelderland Journaal is afgesproken dat de eerste drie maanden (zeven uitzendingen) als proefperiode gezien moeten worden. In deze evaluatie worden op basis van diverse metingen (Gelders Panel, kijkersonderzoek, internetcijfers en een enquête onder PS- en GS-leden) en de juridische consequenties conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan over de voortgang van dit communicatiemiddel. 1 Kanaal 13, Graafschap TV, Gelre TV, TV Lingewaard, TV Overbetuwe, Extra TV, RTV Betuwe en RTV Veluwezoom code: 00837126.doc / Inlichtingen bij dhr. J. Visser, tel. (026) 359 90 52 e-mailadres: post@gelderland.nl
Start De eerste aanzet voor het produceren van een provinciaal journaal is gegeven tijdens de bijeenkomst van de fractievoorzitters op woensdag 24 juni 2009. Aan de hand van een proefuitzending is de mening van de fractievoorzitters gepeild over dit nieuwe communicatiemiddel. Het grootste deel van de aanwezigen was positief. Op 22 september 2009 zijn wij akkoord gegaan 2 met het produceren en laten uitzenden van een tweewekelijks provinciaal journaal via lokale en regionale omroepen in Gelderland en via de website van de provincie. Politieke actualiteit belicht via interviews met gedeputeerden, Commissaris van de Koningin, Statenleden en betrokkenen en korte documentaires over provinciale projecten vormen de inhoud van een 8,5 minuten durend journaal. Afgesproken is dat als titel Gelderland Journaal gebruikt wordt. Eveneens is afgesproken dat de eerste zeven uitzendingen als een proef worden gezien. Na afloop van die periode moet een evaluatie uitsluitsel geven of de proef geslaagd is. De behoefte aan een eigen journaal komt, behalve vanwege een tanende media-aandacht, ook voort uit de opvatting dat een overheid de plicht heeft om op een zo helder en transparant mogelijke manier te laten zien wat zij doet. Via de eigen media proberen we zo een zo groot mogelijk publiek te bereiken. Het gebruik van nieuwe communicatiemiddelen, en methoden, waarbij de kracht van het beeld een grote rol speelt, past in de huidige tijdgeest. Metingen en onderzoeken Voor de cijfermatige benadering van de evaluatie staan vier gegevensbronnen ter beschikking: enquête onder het Gelders Panel van 11 december 2009, kijkersonderzoek in het ontvangstgebied van 17 december, de internetcijfers van de provincie Gelderland (unieke hits) en het oordeel van PS en GS-leden via een schriftelijke enquête op 16 december. Naast de cijfermatige beoordeling zal deze evaluatie ook ingaan op de personele, organisatorische en financiële consequenties die samenhangen met het in eigen beheer produceren van het Gelderland Journaal. Voorafgaand aan de weergave van de onderzoeksresultaten is het goed om te weten dat het verschijnen van het Gelderland Journaal alleen door middel van één persbericht over de eerste uitzending op 5 oktober, bekend is gemaakt. De Gelderlander heeft dit bericht geplaatst. De meewerkende omroepen hebben op hun eigen kanalen wel regelmatig aandacht aan het bestaan van het Gelderland Journaal besteed. Gelders Panel 3 Er zijn twee peilingen gehouden. Aan de eerste deden 701 panelleden mee, waarvan 465 aangaven het Gelderland Journaal nog niet gezien te hebben maar dat nu wel gingen doen. Onder die laatste groep is na enige tijd een tweede peiling gehouden. Hiervan hebben uiteindelijk 369 personen de vragenlijst ingevuld. Het merendeel van de panelleden kijkt naar het Journaal via een lokale zender (62%). 41% gebruikt de website. Van de lokale zenders scoort Gelre TV het hoogst (49%), gevolgd door Graafschap TV (23%) en Kanaal 13 (19%). Betuwe TV, Extra TV en TV Lingewaard scoren van 5 tot 2%. Uit de beoordeling van het Journaal op professionaliteit, lengte, vormgeving, actualiteit en gekozen onderwerpen blijkt dat de actualiteit het hoogst scoort. 52% van de deelnemers vindt die goed. Voor de overige items liggen de scores net onder de 50%. 2 Minuut zaaknummer 2009-017177, doc.nr.: 00756941, d.d. 16.09.09 3 Resultaten van de peiling zijn toegevoegd als bijlage 1 2
Een meerderheid van de panelleden (70%) vindt het Gelderland Journaal een goede aanvulling op de bestaande informatievoorziening door de provincie. Het grootste deel vindt dat het Journaal informatie over de bezigheden van de provincie (75%) en de actuele onderwerpen (72%) vergroot. Een meerderheid vindt ook dat het Gelderland Journaal niet overbodig is (58%). Zij die het wel overbodig vinden halen hun informatie van internet, uit de krant, via TV Gelderland en de Nieuwsbrieven van de provincie. Gevraagd naar de onderwerpen waaraan men behoefte heeft geeft een overgrote meerderheid (80%) aan vooral achtergrondinformatie over projecten te willen zien. Daarnaast scoren berichten vanuit inwoners over de effecten van Gelders beleid en informatie over politieke besluiten hoog (resp. 72 en 61%). Welke onderwerpen moeten worden behandeld? actualiteit, informatie over plannen, plaatselijke projecten, polls, strategische beleidsinformatie, landschap, natuur en milieu, belangrijke Gelderse onderwerpen,de kiezer meer aan het woord bron: Gelders Panel Kijkersonderzoek 4 Het kijkersonderzoek in het ontvangstgebied is uitgevoerd via een telefonische enquête onder 1000 mensen door De Media Managers. Het programma wordt goed gewaardeerd en heeft een bereik van 128.000 personen via de kabel. Op de internetsites van de betrokken omroepen wordt het Gelderland Journaal door gemiddeld 7000 personen bekeken. In totaal wordt iedere uitzending van het Gelderland Journaal via de lokale omroepen bekeken door 135.000 personen. Internetsite provincie Gelderland 5 Door de webredactie is gemeten hoeveel hits de pagina van het Gelderland Journaal in de week na plaatsing op de site heeft opgeleverd (unieke hits). Het eerste Journaal scoorde 121 unieke hits en het laatste 282 (exclusief provinciale medewerkers). Om een antwoord te krijgen op de vraag of dit veel of weinig is zijn deze cijfers gelegd naast die van de bezoekers aan de startpagina van de provincie (homepage). Dan blijkt slechts gemiddeld 2,8% van de bezoekers aan de website van de provincie door te klikken naar de pagina van het Gelderland Journaal. Waar haalt u informatie over provincie vandaan? huis aan huisblad, Omroep Gelderland, internet, krant, website provincie, provinciale nieuwsbrieven bron: Gelders Panel Enquête PS- en GS-leden 6 Tijdens de Statenvergadering van 16 december hebben u en wij een vragenlijst kunnen invullen over het Gelderland Journaal. 45 personen hebben deze lijst ingevuld. Van hen geven 21 aan het Journaal wel eens gezien te hebben, 24 respondenten hebben het nog nooit gezien. Van de kijkers doet het merendeel dat via de website (15) de overigen via Graafschap TV of Gelre TV. Van de kijkers beoordelen 14 personen het Journaal informatief tot redelijk informatief. De cijfermatige beoordeling ligt bij hen ook hoog. Twee vinden het overbodig (en hebben liever een fatsoenlijk debatprogramma op radio of TV Gelderland ) en twee geven een score die eveneens neigt naar het overbodig vinden. 4 De resulaten van het kijkersonderzoek zijn toegevoegd als bijlage 2 5 De resultaten van de internetsite zijn toegeveogd als bijlage 3 6 De resultaten van de enquete zijn toegevoegd als bijlage 4 3
Van hen die aangaven het Gelderland Journaal (nog) niet gezien te hebben was het argument geen tijd of geen prioriteit. Ook de opmerking dit is geen onafhankelijke journalistiek maar staatsomroep moet vermeld worden, evenals je wordt doodgeknuffeld met informatie, geen toegevoegde waarde. Zij die het Gelderland Journaal wel bekeken hebben en positief beoordelen vinden de achtergrondinformatie over projecten, de mensen achter de politiek en de effecten van beleid op inwoners van Gelderland de belangrijkste onderwerpen waar het Journaal aandacht aan moet besteden. Opmerkingen: houdt niet van de computer, wel van papier ; stem nooit af op lokale zenders, verslaglegging ten principale geen taak van overheid, aan aandacht ontsnapt, prima idee (misschien met Omroep Gelderland aan tafel?), zou wel wat langer mogen, doorgaan en succes, afschaffen, liever een fatsoenlijk debatprogramma op Omroep Gelderland. bron: enquête PS/GS-leden Als extra opmerking ter afsluiting van deze passages over de metingen en onderzoeken het volgende. Delen van het Gelderland Journaal zijn ook nog te vinden op YouTube. Bovendien zijn er partijen uit uw Staten die het Journaal op hun website zetten zodat bezoekers het ook kunnen zien. Naar het aantal hits op YouTube is geen onderzoek gedaan, net zomin als naar het bereik via het doorlinken naar andere websites. Het spreekt echter voor zich dat al deze activiteiten het bereik van het Gelderland Journaal vergroten. Conclusies uit de metingen en onderzoeken Uit de gepresenteerde metingen en onderzoeken komt over het algemeen een positief beeld naar voren. Het bezoek aan de Gelderland Journaal-pagina op de website is laag. De bezoekersaantallen laten wel een stijgende lijn zien, maar afgezet tegen het gemiddelde aantal hits op de homepage zoeken weinig mensen het Journaal op. Uit de PS/GS enquête is moeilijk een oordeel te destilleren. Het Gelderland Journaal moet duidelijk nog ontdekt worden. Welke conclusies zijn hieraan te verbinden? 1. Het Gelderland Journaal levert een goede bijdrage aan de informatievoorziening Deze conclusie is vooral gebaseerd op de resultaten van het Gelders Panel en het kijkersonderzoek: de inwoners van Gelderland. Waar echter wel aandacht aan geschonken moet worden is aan hetgeen uit de enquête die u en wij hebben ingevuld, naar voren is gekomen. Ruim de helft van de geënquêteerden heeft aangegeven het Journaal nog nooit gezien te hebben: of uit tijdsoverweging of men vindt het overbodig. Wanneer een communicatiemiddel door burgers wel wordt gewaardeerd maar door de afzender eigenlijk niet, moet de vraag worden gesteld of het middel geschikt is voor het doel: het beter voor het voetlicht brengen van de provincie, haar bestuur en haar beleid. Daartoe moeten wij en u wel de bereidheid hebben om aan een dergelijk middel mee te werken en het ook te zien als toegevoegde waarde in het informatiebeleid (zichtbaarheid). 2. De bekendheid van het Gelderland Journaal laat te wensen over. Aan het begin van deze paragraaf is al gezegd dat slechts een persbericht bij de start van het Journaal op 5 oktober is uitgebracht. Ook in het Griffienieuws (voor Statenleden en interne geabonneerden) is het Gelderland Journaal onder de aandacht gebracht. Daarna is door de afdeling Communicatie geen media-aandacht meer gevraagd voor het Journaal. 4
De reden hiervoor is dat de proefperiode vooral gebruikt moest worden om ervaring op te doen met het format en de organisatorische aspecten. Dat desondanks veel mensen de uitzendingen gezien hebben of hebben weten te vinden, is positief. De uitzendtijd op de lokale omroepen (aansluitend op de eigen nieuwsuitzending en met een vooraankondiging) heeft daar zeker toe bijgedragen. Door de bekendheid van het Gelderland Journaal flink aan te pakken valt er nog een hele wereld te winnen! 3. Kijkers vellen positief oordeel De kijkers naar het Gelderland Journaal vellen een overwegend positief oordeel over inhoud, actualiteit en lengte. Wat dat betreft kan de proefperiode als geslaagd worden beschouwd. 4. Naamgeving wellicht probleem Punt van aandacht is de naamgeving. Het Gelderland Journaal wordt vaak verward met de nieuwsuitzending van Omroep Gelderland. Ook Gelre TV wordt regelmatig genoemd. Wanneer het Gelderland Journaal na de politieke besluitvorming een vervolg krijgt, zal naar de naam gekeken moeten worden met als doel juist die verwarring uit de weg te gaan. Zoals al eerder gezegd moet de berichtgeving vanuit de provincie helder en eenduidig zijn en niet verward worden met de journalistieke producten van omroepen. Juridische consequenties De huisadvocaat AKD Prinsen Van Wijnen heeft onderzocht of het uitzenden van het Gelderland Journaal mogelijk in strijd zou zijn met de Mediawet. De eindconclusie van dit onderzoek is dat het ter beschikking stellen aan en uitzenden door lokale en regionale omroepen van het Gelderland Journaal niet in strijd is met de Mediawet 2008. Geadviseerd wordt om wel voldoende transparantie te betrachten zodat het voor de burgers van Gelderland duidelijk is dat de provincie financieel heeft bijgedragen aan het tot stand komen van het Gelderland Journaal. Bij de aankondiging en aftiteling van het Gelderland Journaal moet duidelijk zijn dat dit een uitzending van de provincie Gelderland is. Aanbevelingen gebaseerd op de evaluatie De evaluatie en de daaruit getrokken conclusies geven aanleiding om door te gaan op de ingeslagen weg. Wel kunnen een aantal verbeteringen worden aangebracht op de volgende onderwerpen. 1. Het Gelderland Journaal altijd in combinatie met andere middelen inzetten 2. De bekendheid van het Gelderland Journaal vergroten 3. De Inhoud Gelderland Journaal nog beter afstemmen op wensen kijkers Afronding / nieuwe ontwikkelingen in het medialandschap Het provinciale initiatief van het Gelderland Journaal was voor Omroep Gelderland mede aanleiding om te komen met programmatische vernieuwingen. Op een speciaal belegde bijeenkomst op 13 januari voor de leden van de Statencommissie ABF heeft de omroep een toelichting gegeven op de bij hen levende ideeën om de provincie beter voor het voetlicht te brengen. Kort gezegd omvatten deze het volgende: - een Gelderse variant op het programma Buitenhof met daarin regelmatig aandacht voor Gelderse politieke thema s. Dit programma zal na de zomer starten en wekelijks worden gemaakt en uitgezonden (zaterdag of zondag), - een speciaal op jongeren gerichte serie uitzendingen over de provincie tot aan de verkiezingen van maart 2011, eveneens te starten in het najaar van 2010, - het aanbod om door de provincie te maken voorlichtingsfilmpjes over provinciale beleidsonderwerpen van 2 tot 4 minuten, gratis uit te zenden. Deze voorlichtingsfilmpjes mogen geen politieke componenten bevatten. 5
Wij ramen de kosten per filmpje globaal op een bedrag van 2.000,-. (excl. btw). Geraamd wordt een bedrag van 40.000,- voor een voldoende voorraad (20) filmpjes die de belangrijkste provinciale beleidsterreinen/thema s behandelen. Uiteraard is er altijd de mogelijkheid voor politieke partijen om zelf spotjes te maken (politieke profilering) die door Omroep Gelderland tegen betaling van zendtijd kunnen worden uitgezonden. De kosten voor het maken en uitzenden moeten door de afzonderlijke partijen worden gedragen. Overwegingen naar aanleiding van de evaluatie en het initiatief van Omroep Gelderland Het Gelderland Journaal is ontstaan om een door ons geconstateerde lacune te dichten waar het gaat over aandacht voor provinciale onderwerpen. De vraag die nu rijst is of deze lacune nog steeds bestaat als Omroep Gelderland in elk geval de eerste twee initiatieven gaat realiseren. Het derde initiatief (het aanbod om filmpjes gratis uit te zenden) past binnen ons communicatiebeleid omdat het ons de mogelijkheid geeft de werkzaamheden van de provincie en haar projecten onder de aandacht te brengen van de Gelderse inwoners. Het is dan een extra aanvulling op de specifieke nieuwsbrieven en de andere eigen media. Na het inwinnen van informatie bij Omroep Gelderland blijkt dat zij het liefst beschikken over een voorraad van voorlichtingsfilmpjes. Zij kunnen die dan op elk gewenst tijdstip uitzenden. Dit betekent dat actualiteit niet de basis kan vormen voor deze filmpjes. Evenmin, zoals eerder gezegd, een politieke invalshoek. Een vergelijking van kijkcijfers tussen Omroep Gelderland en het Gelderland Journaal levert op dat de omroep een gemiddeld bereik heeft van 360.000 kijkers van 13 jaar en ouder. Het Gelderland Journaal had ten tijde van de metingen in december een bereik van 135.000 kijkers. Doordat ook RTV Veluwezoom sinds enige tijd het Gelderland Journaal uitzendt is het aantal kijkers gestegen naar 150.000. Met het Gelderland Journaal werd vooral de actualiteit nagestreefd en met het tonen van de actuele onderwerpen ook de diverse politieke invalshoeken en de effecten van het provinciale beleid op de inwoners van Gelderland. Er zijn volgens ons twee mogelijkheden om verder te gaan: - of doorgaan met het Gelderland Journaal en Omroep Gelderland haar eigen initiatieven laten uitvoeren; - of op het voorstel van Omroep Gelderland om voorlichtingsfilmpjes uit te zenden ingaan en, gezien het tijdstip van starten van de uitzendingen van Omroep Gelderland (september 2010), de uitzendingen van het Gelderland Journaal beëindigen in juni 2010. In het eerste geval organiseren wij zelf de mogelijkheid om de politieke verschillen en discussie in de provincie aan bod te laten komen en wordt dit aangevuld door Omroep Gelderland. In het tweede geval laten wij de discussie en het debat over aan Omroep Gelderland en de politieke partijen en beperkt de provincie zich tot het geven van voorlichting over wat wij doen (ons beleid). Wij kiezen voor de laatste optie. Dit betekent - Het Gelderland Journaal wordt geproduceerd tot aan de zomer van 2010. - Vóór de zomer van 2010 brengen wij in beeld hoe wij met de voorlichtingsfilmpjes willen omgaan en nemen hierover nog een apart besluit. - Wij gaan in op het voorstel van Omroep Gelderland om provinciale voorlichtingsfilmpjes gratis uit te zenden - Vanaf september 2010 willen wij ervaring opdoen met de nieuwe programma s van Omroep Gelderland en met het uitzenden van de door ons te produceren informatieve film- 6
pjes. Wij realiseren ons dat het risico bestaat dat de provincie minder uitgesproken aan bod komt in de Gelderse variant van Buitenhof dan in het eigen Gelderland Journaal. - Begin 2011 evalueren wij de nieuwe opzet. Mochten de resultaten van de evaluatie hiertoe aanleiding geven dan is er alsnog de mogelijkheid om in 2011 opnieuw met het Gelderland Journaal te starten. Het besluit daartoe, inclusief het besluit over de benodigde financiële middelen, kunnen wij bij het begin van de nieuwe Statenperiode nemen. De kosten van het produceren van een voldoende aantal voorlichtingsfilmpjes komen globaal neer op een bedrag van 40.000,-. Het produceren van het Gelderland Journaal tot en met juni 2010 kost 36.000,-. De totale kosten bedragen dus ongeveer 76.000,-. Deze kosten kunnen voor 50.000,- worden gedekt uit de eenmalige begrotingspost voor onder andere het Gelderland Journaal. Het restant kan worden gedekt uit de reguliere budgetten van de afdeling Communicatie. Wij stellen u voor over het vorenstaande in uw vergadering van 10 februari 2010 van gedachten te wisselen. Arnhem, 26 januari 2010 - zaaknr. 2009-017177 Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koningin drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris + + + + + 7