Auteur Johan Schuppert Laatst gewijzigd 11 November 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/89156 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Leibomen en vormsnoei intro leibomen Leibomen constructie leibomen constructie dakbomen alle vormen mogelijk! begeleidingssnoei constructie controleren en tijdig weghalen! vergeten om de constructie te verwijderen aanbinden en leiden 3 manieren van snoeien leibomen knotten Als heg fruit tijdstip van snoeien aandachtspunten vormsnoei vormen snoei handmatig snoei machinaal Over dit lesmateriaal Pagina 1
Leibomen en vormsnoei intro leibomen Dakplataan terras Spotted Blue.jpg In de tuinen komen we ook leibomen tegen. De leilinde werd vroeger geplant om het zonlicht in de zomer tegen te houden in de boerderij. Een voorloper van de luxaflex, dus! In de winter verliest de boom het blad, waardoor er in de winter wel licht in huis kwam. Hoe je een dergelijke boom moet snoeien, zie je in de video. Het advies is om de zijtakken aan te binden tot de takken verhouten. Daarna steeds de zijtakken terugknippen. Doe dit niet tot bij de stam, maar laat een klein kapstokje zitten. De plant kan dan makkelijk weer uitlopen. Een andere vorm is de dakvorm. Ook hier is het principe hetzelfde. Uitbuigen van gesteltakken en regelmatig snoeien van de zijtakken. Om de bomen goed te leiden, is een constructie nodig. Leibomen kun je leiden langs een houten frame met draden. Ook constructies van ijzer zijn mogelijk. De constructie moet een paar jaar blijven staan. Op de foto zie je een constructie om de dakplatanen te leiden. Pagina 2
leiboom algemeen Leibomen dakplatanen Je kunt op 2 manieren bomen leiden. Horizontaal en vertikaal. Op de foto zie je horizontaal geleide bomen. Dakplatanen worden deze genoemd. Vertikaal leiden is een "heg op stokjes"... constructie leibomen Op de foto rechts zie je de constructie voor leilindes. Achter de leilindes staan lindes die niet geleid worden. Dus als je niet snoeit, krijg je een gewone boom! De constructie is tijdelijk. Met hulp van de constructie kun je gesteltakken vormen. Zodra de gesteltakken zijn gevormd en verhout, kan de Pagina 3
constructie weggehaald worden. Daarna is alleen regelmatig snoeien vereist om de boom in vorm te houden. constructie leilinde constructie dakbomen Dat ook een dakboom een constructie nodig heeft, wordt helaas vaak vergeten. De dakplataan kan met gemak 10 meter doorsnee bereiken als dakboom als de boom maar via een constructie wordt geleid. Ook deze constructie is tijdelijk. De metalen constructie is dus duur. Wel stoer en degelijk! constructie dakplataan alle vormen mogelijk! Pagina 4
de bocht om fantasievorm van tuinarchitect Nico Wissing begeleidingssnoei Als de boom kleiner is dan de uiteindelijke eindbeeld, dan is begeleidingssnoei nodig. Je kunt bijvoorbeeld leilindes kopen die 4 meter hoog zijn, maar je wilt hebben dat ze 6 meter hoog worden. Je plaatst in dit geval een constructie van 6 meter hoog met op bijvoorbeeld steeds 50 centimeter een draad. Je moet nu de boom begeleiden. De spil van de boom kan verder doorgroeien en je moet steeds 2 gesteltakken uitbuigen naar de bovenste draden. Pagina 5
begeleidingsnoei leiboom constructie controleren en tijdig weghalen! De constructie is tijdelijk en je moet regelmatig controleren. Haal tijdig de constructie weg. Hieronder zie je wat er gebeurt als je dit vergeet! ingegroeid ijzer van constructie Pagina 6
insnoeren vergeten om de constructie te verwijderen Check het filmpje... constructiefoutje kn.nu/ww.982b67f (youtu.be) aanbinden en leiden Aanbinden doe je met bindbuis. Dit plastic materiaal kan worden opgerelkt zonder dat de tak insnoert. Regelmatig (liefst jaarlijks) moet je de bindbuis doorknippen en op een andere plek weer nieuw aanbinden. Ook dit om insnoeren te voorkomen. Op de volgende pagina een instructievideo. Pagina 7
bindbuis aanbinden 3 manieren van snoeien leibomen snoei leibomen kn.nu/ww.172449e (youtu.be) Je kunt op 3 manieren snoeien. 1. Knotten. Veel gedaan bij Tilia en Platanus. 2. Als Heg. Voorbelden Fagus, Acer en Taxus. 3. Bij fruitbomen vruchtsnoei. knotten Pagina 8
Knotten is het terugknippen van alle takken. Het best is om de takken op een paar centimeter voor de gesteltak terug te knippen. Als je helemaal tot op de gesteltak terug knipt kan de plant geen slapnde knoppen vormen en loopt niet meer uit. Juist de korte "kapstokjes" zorgen voor een felle uitloop van nieuwe takken. Knotten doe je in de rustperiode. voor knotten na knotten Als heg Knip je de boom als een heg, dan is de zomerperiode het best. Juni-juli dus. Zie heggen snoeien voor meer info. Pagina 9
Heg op stokjes fruit Fruit snoeien is ingewikkeld. Verderop in de opleiding meer info. Wat al wel gezegd kan worden is dat fruit op kortloten bloemen ontwikkeld. Kortloten zijn takjes die maar een paar milimeter per jaar groeien.na bevruchting kan de vrucht (fruit) zich ontwikkelen. Dus wil je zo veel mogelijk kortloten vormen en houden.. kortloten op fruit Pagina 10
spillen tijdstip van snoeien witte vlakken Waarom mag je de esdoorn niet snoeien in het voorjaar? De witte vlakken... a. Esdoorns bloeden b. esdoorns zijn gevoelig voor ziekten. c. esdoorns maken snel waterlot d. esdoorns zijn vorstgevoelig tijdstip van snoeien aandachtspunten De Platanus (Plataan) verzamelt veel stof op het blad. Er zijn hoveniers die allergisch zijn voor het stof als ze dit inademen. Goed opletten dus en adembescherming is geen overbodige luxe. Grootbladige bladeren zoals bij de Platanus en Tilia platyphyllos en Prunus laurocerasus kunnen lelijke bladranden vertonen na dat het blad is doorgeknipt door een heggenschaar. Je kut de deels afgeknipte bladeren nalopen door met een snoeischaar een aantal takken met dergelijke bladeren af te knippen. Wintergroene planten kun je beter niet in de winter snoeien. Er is kans op schade door invriezen van de snoeiwonden. Waterlot kun je het best in de zomer verwijderen. De plant reageert dan minder fel. Meidoorn (Crataegus) wordt daarom vaak in de zomer gesnoeid om waterlot te voorkomen. Een Malus (appel) met waterlot kun je het best 's zomers het waterlot wegknippen. Pagina 11
vormsnoei bolvorm conifeer spiraalvorm vormen Met hulp van draden kun je een constructie maken. Alles wat buiten de constructie groeit knip je af. alles mogelijk! Pagina 12
constructie om vorm te maken snoei handmatig Dit is echt vakwerk en vereist veel oefening. De plant wordt op de kwekerij in de vorm gesnoeid door mensen met heel veel kennis en ervaring. De kunst is om de plant bij de klant in vorm te houden. In de video hieronder nuttige tips... buxus handmatig snoeien kn.nu/ww.c1cd3a3 (youtu.be) snoei machinaal Hieronder 2 video's met machines die op kwekerijen worden ingezet. buxusbollen machinaal snoeien doorsnede 65 cm kn.nu/ww.b6a9f2e (youtu.be) machinaal vormsnoei Buxus kn.nu/ww.252937b (youtu.be) Pagina 13
Antwoorden witte vlakken Waarom mag je de esdoorn niet snoeien in het voorjaar? De witte vlakken... 1. Esdoorns bloeden klopt! Het is een ABC boom! De Acer, Betula en Carpinus bloeden. Dit betekent dat er water uit de wond lekt nadat de sapstroom op gang komt. Er kunnen liters water uit de wond lekken. Dus eigenlijk had in de tabel ook bij de Carpinus witte vlakken moeten staan! 2. esdoorns zijn gevoelig voor ziekten. 3. esdoorns maken snel waterlot 4. esdoorns zijn vorstgevoelig Pagina 14
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Johan Schuppert Laatst gewijzigd 11 November 2016 om 20:28 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau MBO, Niveau 2: Basisberoepsopleiding; MBO, Niveau 3: Vakopleiding; MBO, Niveau 4: Middenkaderopleiding; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Bronnen Bron Type constructiefoutje https://youtu.be/nkzsqg3b1wo Video snoei leibomen https://youtu.be/mrlcak9jqla?list=plmglqaqoqjtfpqpogajbb9kq9y3unsxxf Video buxus handmatig snoeien https://youtu.be/u_-9odokzjg Video buxusbollen machinaal snoeien doorsnede 65 cm https://youtu.be/u3tdzvr5zmg Video machinaal vormsnoei Buxus https://youtu.be/-ajr48gqpbc Video Pagina 15