Commissie Welzijn, Zorg en Cultuur 31 juli 2002 Nr. 2002-10.992, IWW. Nummer 42/2002 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen over het aangaan van een samenwerkingsovereenkomst met de Stichting Huisartsen Geneeskunde te Groningen en zorgverzekeraar Onderlinge Waarborgmaatschappij RZG zorgverzekeraar U.A. over de huisartszorg. SAMENVATTING: In de komende periode zal er een tekort aan huisartsen ontstaan. De continuïteit van de huisartsenzorg voor alle inwoners van de provincie kan slechts gegarandeerd blijven als de huisartsenzorg anders wordt opgezet dan nu het geval is. Op gezamenlijk initiatief van de provincie, de District Huisartsenvereniging en zorgverzekeraar RZG wordt er een expertteam voor de huisartsenzorg in het leven geroepen. Via dit team zal menskracht en expertise worden ingezet voor de ontwikkeling en realisering van initiatieven die bijdragen aan de continuering van de huisartsenzorg. Het team zal voor een periode van 3 jaar functioneren. Wij hebben besloten voor het expertteam een subsidie van 225.000 beschikbaar te stellen aan de Stichting Huisartsen Geneeskunde (SHG) te Groningen ten laste van het stimuleringsfonds zorg. De provinciale bijdrage vindt haar motivatie in het grote belang van de huisartsenzorg en de eerste lijnsgezondheidszorg voor de inwoners van de provincie, waarbij een sterke relatie met de leefbaarheid van het platteland aanwezig is. Het expertteam valt onder de SHG. De voorwaarden waaronder het expertteam zal functioneren worden vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst van de drie betrokken partijen (provincie, SHG en Onderlinge Waarborgmaatschappij RZG zorgverzekeraar U.A.).Voorgesteld wordt om in te stemmen met de -in concept bijgevoegdesamenwerkingsovereenkomst. Inleiding Zoals bekend zal er in Nederland in de komende tijd een tekort aan huisartsen ontstaan. De belangrijkste oorzaak van het huidige tekort is dat de uitbreiding van de opleidingscapaciteit in de voorgaande jaren is achtergebleven bij de toekomstige behoefte. De opleidingscapaciteit in 42-1
Nederland is sinds 2001 wel verschillende malen uitgebreid, maar in feite zijn die maatregelen te laat gekomen. Er zullen in de komende jaren te weinig mensen van de opleidingen af komen om alle toekomstige vacatures in de huisartsenzorg te kunnen opvullen. De volgende factoren spelen een rol: Demografische ontwikkelingen: vergrijzing en bevolkingsgroei leiden tot een toenemend beroep op de huisartsenzorg. Vakinhoudelijke en beleidsmatige ontwikkelingen: de verpleegduur in ziekenhuizen neemt af, patiënten gaan sneller naar huis en doen eerder een beroep op hun huisarts. Ouderen blijven langer zelfstandig thuis wonen. Daarnaast zijn er de nodige ontwikkelingen in de beroepsgroep zelf: het beroep van huisarts is aan modernisering toe. Er is een toename van het aantal jonge mensen dat in deeltijd wil gaan werken, waarbij een rol speelt dat er meer vrouwen van de opleidingen komen. Huisartsen streven naar een normalisering van de werktijden door het terugdringen van de 55 urige werkweek tot een 40 urige werkweek (inclusief diensten). Veel huisartsen zullen in de komende periode hun praktijk gaan beëindigen. Dat heeft te maken met leeftijd, maar ook met het feit dat men de huidige werkbelasting als te zwaar ervaart. Project continuering huisartsenzorg. Gezien de problemen die zich aftekenen, hebben wij, de District Huisartsen Vereniging Groningen en Onderlinge Waarborgmaatschappij RZG zorgverzekeraar U.A. besloten tot een gezamenlijk initiatief: het project "Continuering Huisartsenzorg in de provincie Groningen". Het doel van de betrokken organisaties is om de continuïteit van de huisartsenzorg voor alle inwoners van Groningen veilig te stellen. Het project is gestart met een onderzoek. Het eindrapport daarvan werd in december 2001gepubliceerd. Door het onderzoek is het inzicht in de problematiek rond de huisartsenzorg sterk vergroot. Uit het onderzoek blijkt het volgende: Meer dan de helft van de momenteel in de provincie Groningen praktiserende huisartsen zal binnen 10 jaar stoppen met de praktijk. De belangrijkste problemen zoals huisartsen die ervaren betreffen tekortschietende financiën, krappe arbeidsmarkt, hoge werkdruk, maar ook gebrekkige waardering en ondersteuning. Deze problemen zetten niet meer of minder dan het voortbestaan van de huisartsenzorg op het spel. Geconcludeerd wordt dat dit door huisartsen alleen niet meer is op te lossen. Zij zullen, aldus het onderzoek, steun moeten vinden en krijgen. Voor het streven naar continuïteit van de huisartsenzorg in Groningen biedt de door overige zorgaanbieders en lokale overheden uitgesproken erkenning van de samenhang een niet te veronachtzamen draagvlak voor concrete oplossingsmogelijkheden. Over de uitkomsten van het onderzoek is eind 2001 een provinciale werkconferentie georganiseerd, gevolgd door een zestal regiobijeenkomsten (in Appingedam, Oudeschans, Pekela, Slochteren, Groningen en Leek). Deze bijeenkomsten werden bijgewoond door (vertegenwoordigers van) de huisartsen, zorgaanbieders (onder meer ziekenhuizen, thuiszorg, fysiotherapie, GGD. ouderenzorg), patiënten- en consumentenorganisaties, gemeenten en de initiatiefnemers, de DHV, zorgverzekeraar RZG en de provincie Groningen. Er is indringend gesproken over de problematiek en de oplossingsrichtingen. De conclusie is dat de continuïteit van de huisartsenzorg in onze provincie slechts gewaarborgd kan worden als de huisartsenzorg anders wordt opgezet. Daarbij moet worden gedacht aan: het opzetten van een dienstenstructuur voor de huisartsenzorg 's-avonds en in het weekend (in Groningen nu voor de hele provincie gerealiseerd) uitbesteding van taken door huisartsen (bijv. administratie, ICT, eenvoudige verrichtingen) inzetten van meer personeel, onder wie verpleegkundigen 42-2
samenwerking met andere zorgaanbieders verbetering praktijkorganisatie praktijkvergroting bijvoorbeeld door middel van HOEDEN (huisartsen onder één dak) of breed samengestelde teams voor de eerste lijn gezondheidszorg oplossingen voor problemen in de huisvestingssfeer. Vervolg in de vorm van een expertteam Om de aanbevelingen die uit het onderzoek en uit de conferenties naar voren zijn gekomen te kunnen uitvoeren, is een vervolg noodzakelijk. De DHV, zorgverzekeraar RZG en ons College zijn van mening dat er op korte termijn activiteiten moeten worden ontplooid om: het werk voor zittende huisartsen aantrekkelijker te maken nieuwe huisartsen in onze provincie te kunnen aantrekken. Van huisartsen die al overbelast zijn, kan niet worden gevraagd dat zij -naast hun gewone werk- tijd en energie steken in het maken van plannen voor een andere opzet van de huisartsenpraktijk. Daarom kiezen de DHV, zorgverzekeraar RZG en ons College ervoor om - in de lijn van de aanbevelingen uit het hiervoor genoemde onderzoek- voor de duur van drie jaar een provinciaal expertteam in het leven te roepen. Via dit team zal menskracht en expertise worden ingezet voor de ontwikkeling en realisering van initiatieven die kunnen bijdragen aan de continuering van de huisartsenzorg in onze provincie. Het expertteam wordt ondergebracht bij de Stichting Huisartsengeneeskunde te Groningen. Deze stichting is nauw gelieerd aan de District Huisartsen Vereniging. De ondersteuning door het expertteam kan onder andere bestaan uit: het ontwikkelen van plannen voor samenwerking in de eerste lijnsgezondheidszorg en praktijkvergroting advies bij het ontwikkelen van huisvestingsplannen advies over en ondersteuning bij communicatie. Het expertteam kan zonodig ook adviezen van derden inwinnen (fiscaal advies, bouwkundig advies). Het expertteam kan huisartsen en overige zorgaanbieders helpen bij het onwikkelen van initiatieven; het team kan ook inhaken op initiatieven van gemeenten. Als voorwaarde geldt dat degene die de ondersteuning aanvraagt, bereid moet zijn om de plannen door te spreken met patiënten/cliënten, zorgaanbieders en gemeenten in de regio. De DHV, zorgverzekeraar RZG en de provincie Groningen zullen gezamenlijk een nieuwsbrief uitgeven met informatie over de ontwikkelingen die op gang worden gebracht en de plannen waarbij het expertteam betrokken is. Financiering De DHV, zorgverzekeraar RZG en de provincie zullen het expertteam gezamenlijk financieren, ieder voor een derde deel van de kosten, waarbij de bijdrage van de DHV "in natura" vorm krijgt (huisvesting en personeel). De totale kosten voor het expertteam voor een periode van 3 jaar (2002 tot medio 2005) bedragen 675.000. Dit bedrag zal worden besteed aan: kosten voor personeel, huisvesting, overhead en aan het inwinnen van adviezen van derden. Wij hebben besloten een bedrag van 225.000 voor het expertteam ter beschikking te stellen. Dit bedrag wordt in zijn geheel ten laste gebracht van het stimuleringsfonds voor de zorg en wordt verleend als subsidie aan de SHG. De bijdrage door de provincie vindt haar motivatie in het grote belang van de huisartsenzorg en de eerste lijnsgezondheidszorg voor de inwoners van de provincie, waarbij een sterke relatie met de leefbaarheid van het platteland aanwezig is. De inzet van de provincie is onder meer gericht op een zo decentraal mogelijk georganiseerde huisartsenzorg. Samenwerkingsovereenkomst 42-3
De voorwaarden waaronder het expertteam zal gaan functioneren zullen worden vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst, die gesloten zal worden tussen de SHG, Onderlinge Waarborgmaatschappij RZG zorgverzekeraar U.A. en de provincie. Een ontwerp - samenwerkingsovereenkomst leggen wij u hierbij voor. Beoogd wordt, dat tussen de drie partijen een overeenkomst naar burgerlijk recht wordt aangegaan. De hoofdlijnen uit de concept samenwerkingsovereenkomst zijn: De Stichting Huisartsen Geneeskunde zal als werkgever voor het expertteam zal functioneren. Het expertteam zal worden gehuisvest in het gebouw van de DHV/Stichting Huisartsengeneeskunde (SHG). Het expertteam zal gaan werken onder de inhoudelijke verantwoordelijkheid van een stuurgroep waarvoor wij, de DHV en zorgverzekeraar RZG ieder een vertegenwoordiger aanwijzen. De stuurgroep besluit wanneer het expertteam door de Stichting Huisartsen Geneeskunde wordt ingezet en welke initiatieven worden ondersteund. De stuurgroep hanteert daarbij de volgende uitgangspunten: continuïteit van de huisartsenzorg stimuleren van samenwerkingsverbanden in de eerste lijnszorg herschikking van taken door samenwerkingspartners een evenwichtige spreiding van de zorg in de regio bereikbaarheid van de eerste lijnszorg. De stuurgroep zal besluiten op basis van consensus. Het is uiteraard te bedoeling dat de plannen die met ondersteuning van het expertteam ontwikkeld worden, bij realisering structureel door de zorgverzekeraars worden bekostigd. Vandaar dat in de concept samenwerkingsovereenkomst is vastgelegd dat het expertteam tijdens het proces van ondersteuning regelmatig met een vertegenwoordiger van zorgverzekeraar RZG in overleg zal treden. Dit om de mogelijkheden van een structurele financiering te bespreken. Partijen evalueren hun samenwerking een jaar na het aangaan van de overeenkomst. Aldus de hoofdlijnen. Voor meer bijzonderheden verwijzen wij u graag naar de bijgevoegde concept samenwerkingsovereenkomst. Overige ontwikkelingen. Ons College heeft de problematiek van de huisartsenzorg en de mogelijkheden van gemeenten om daarop in te spelen op 28 juni j.l. met de bestuurscommissie van de GGD besproken. Het voornemen om een expertteam in te stellen, kan op veel steun van gemeentelijke zijde rekenen. Wij verwachten dan ook dat er een goede vorm van samenwerking tussen het expertteam en de gemeenten op gang zal komen. Groningen is de eerste provincie waar een expertteam voor de huisartsenzorg van start gaat. De landelijke Task Force voor de huisartsenzorg, die sinds begin dit jaar functioneert, heeft belangstelling getoond voor de werkwijze die in onze provincie rond het huisartsentekort ontwikkeld is. Daarover zullen wij binnenkort een gesprek met de landelijke Task Force hebben. Het College Van Ziektekostenverzekeraars (CVZ) heeft de provincie Groningen inmiddels aangemerkt als een pilotregio voor de eerste lijnsgezondheidszorg. Het CVZ zal nog dit jaar een onderzoek starten naar de condities waaronder samenwerkingsprojecten in de eerste lijnsgezondheidszorg tot stand kunnen komen. Daarna zullen er in 2003 in onze provincie een aantal pilots rond de samenwerking in de eerste lijnsgezondheidszorg van start kunnen gaan ( bijv. huisarts, GGz, thuiszorg, fysiotherapie, maatschappelijk werk). Wij vinden dit een uitermate positieve ontwikkeling. Via de pilots kan expertise worden ontwikkeld, waar het expertteam vervolgens weer gebruik van kan maken. Er zal nog overleg met het CVZ plaatsvinden over het bereiken van optimale afstemming. 42-4
Afsluitend voorstel Wij stellen u voor, dat de provincie de samenwerkingsovereenkomst met de Stichting Huisartsen Geneeskunde en Onderlinge Waarborgmaatschappij RZG zorgverzekeraar U.A. zal sluiten, conform het bijgevoegde ontwerp. Groningen, 31 juli 2002. Gedeputerde Staten der provincie Groningen: J.G.M. Alders, voorzitter. H.J. Bolding, griffier. 42-5
Nr. 42/2002 Provinciale Staten van Groningen: Gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten van 31 juli 2002, nr. 2002-10.992, IWW; BESLUITEN: een samenwerkingsovereenkomst aan te gaan met de Stichting Huisartsen Geneeskunde en zorgverzekeraar Onderlinge Waarborgmaatschappij RZG zorgverzekeraar U.A. conform het aan dit besluit gehechte ontwerp. Groningen, Provinciale Staten voornoemd:, voorzitter., griffier. 42-6