Help, waar is de huisarts(-enpraktijk)?

Transcriptie

1 Platform Zelfredzaam Rivierenland en Kennisnetwerk Leefbaarheid Rivierenland Verslag netwerkbijeenkomst 21 november 2018 Help, waar is de huisarts(-enpraktijk)? De trend in Rivierenland is dat minder huisartsen zich in de regio willen vestigen. Dit heeft zijn weerslag op de bereikbare huisartsenzorg voor onze inwoners. De nieuwe generatie artsen vult het beroep anders in dan de oude. De tijden veranderen, net als de zorgvraag en de kosten. Die stijgen. En dat geldt ook voor de vraag naar huisartsen, Praktijk Ondersteuners (POH'ers), doktersassistenten en verpleegkundig specialisten. Dit was het thema dat wij op 21 november behandelden in de volle Waalfoyer in Schouwburg & Filmtheater Agnietenhof in Tiel. Lezing prof. dr. Ronald Batenburg Het programma bestond uit een lezing en een interactief onderdeel met expertpanel en input van de aanwezigen. Prof. dr. Ronald Batenburg verzorgde een lezing. Naast bijzonder hoogleraar Arbeids- en Organisatievraagstukken in de Zorg aan de Radboud Universiteit is hij Programmaleider Beroepen in de gezondheidszorg bij het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (Nivel). In opdracht van het ministerie van VWS en de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) verrichtte hij onderzoek naar de regionale spreiding en vestigingsvoorkeuren van huisartsen en de verschillende functies in de huisartsenpraktijk. Dit onderzoek wordt medio december aan de Tweede Kamer gestuurd. Vanaf dat moment is het openbaar. In zijn lezing lichtte Ronald Batenbrug de resultaten van een aantal pilot-regio s toe. 1 nieuwe perspectieven

2 Wat zijn de trends? Op landelijke niveau is een aantal trends waarneembaar. Zo zijn er steeds meer vrouwelijke huisartsen (zowel in personen als in fte s), groeit het aantal waarnemers in praktijken (zowel absoluut als proportioneel) en neemt de voorkeur voor duo-praktijken toe. Verder is een toename van praktijkondersteuners GGZ, assistenten en andere functies te zien. Dit leidt tot een andere samenstelling van de huisartsenpraktijk en dat heeft gevolgen voor de aansturing van de praktijk. Qua samenstelling van de huisartsenpraktijk is er een mix van functies te zien: ca. 50% huisarts en 50% overige functies (POH ers, assistenten e.d.). Deze verhoudingen van de functiemix is consistent voor alle vormen van solo-, duo- of groepspraktijken. De vraag naar huisartsenzorg neemt toe. Dit is het gevolg van een gewijzigde leeftijdssamenstelling van patiënten; mensen worden ouder en wonen langer zelfstandig thuis. Ook een toenemende complexiteit als gevolg van chronische ziekten en patiënten met een niet-westerse achtergrond leidden tot een stijging van het huisartsenbezoek en druk op de huisarts en zijn/haar praktijk. Zeker op termijn zal de vraag naar huisartsen en ondersteunende functies in de huisartsenpraktijk groter zijn dan het aanbod. Op dit moment worden meer huisartsen dan ooit opgeleid. Knelpunt is de spreiding van de huisartsen over de verschillende regio s in Nederland. Huisartsen blijven na het afronden van hun studie graag in de regio werken waar zij zijn opgeleid; in de omgeving van de Universitair Medische Centra. Daarbij spelen de wensen van de eventuele partner en/of het gezin ook een rol. Knelpunten en oplossingsrichtingen De knelpunten van de huidige huisarts(-enpraktijk): - De werklast is hoger dan ooit. - Veel praktijken verwachten binnen een periode van vijf jaar een patiëntenstop. - Bij ziekte of uitval is er een direct probleem in de bezetting van de praktijk en dit is niet eenvoudig op te lossen. 2 nieuwe perspectieven

3 Oplossingsrichtingen die uit het onderzoek naar voren komen: - Taakherschikking binnen de praktijk door de functiemix te optimaliseren en mogelijke taakherschikking. - Opleidingen en verbeteren van de kwaliteit. - E-health-toepassingen. De knelpunten rondom de huisartsenzorg moeten op landelijk en regionaal niveau worden opgepakt. Een landelijke aanpak moet regionaal worden vertaald naar de praktijken zelf. Het is belangrijk om de mix van vaardigheden en de functies binnen het team te optimaliseren. De landelijke en regionale overheden kunnen sturen op het scholings- en arbeidsmarktbeleid. 3 nieuwe perspectieven

4 Interactie: expertpanel en online reageren door aanwezigen Na de lezing kwamen de aanwezigen aan zet. Hun mening werd gepeild door middel van een online interactietool, te bedienen met de eigen smartphone. Hiermee reageerden zij op een aantal onderwerpen. Een expertpanel - bestaande uit wethouder Niko Wiendels van de gemeente Geldermalsen, Marcel Knijnenburg van de Coöperatieve Huisartsen Vereniging en Ronald Batenburg van het Nivel beantwoordde vragen van de aanwezigen. Ook reageerden de panelleden op de uitkomsten van de online vragen. Net als de vragen werden deze realtime getoond op twee schermen in de zaal. Niko Wiendels, Marcel Knijnenburg en Ronald Batenburg 4 nieuwe perspectieven

5 Werklast en werkdruk Ronald Batenburg vertelde dat er binnen de regio Rivierenland sprake is van een tamelijk gemiddelde werklast en werkdruk. Het is natuurlijk de vraag of deze gemiddelde werkdruk en werklast wenselijk zijn. Het antwoord is nee. Potentieel voordeel voor de regio is de aanwezigheid van UMC Nijmegen. Maar het betekent ook dat de groep nieuwe huisartsen moet worden gebonden en geboeid om in de regio aan de slag te gaan. De regio en gemeenten kunnen hierin een rol vervullen. Dat kunnen zij doen door mee te denken, knelpunten te adresseren, ontwikkelingen te faciliteren en gezamenlijk met huisartsen op te trekken. De problemen nu en over 5 jaar Op de vraag of er op dit moment problemen zijn met de beschikbaarheid van de huisarts en de bereikbaarheid van huisartsenpraktijk antwoordde 15% van de deelnemers dat zij redelijk wat problemen hebben. Dit percentage veranderde met de vraag of huisartsen over vijf jaar problemen verwachten: het percentage steeg naar 59% (redelijk wat en veel problemen). Wat zijn of worden die problemen dan? Tekort praktijkondersteuners GGZ, doktersassistenten, triagisten Uit de reactie van Marcel Knijnenburg werd duidelijk dat er een toenemend tekort aan praktijkondersteuners GGZ en doktersassistenten is. Datzelfde geldt voor triagisten op de huisartsenposten. Regionaal opleidingsaanbod en het opleiden van deze functies kunnen de druk op de huisarts en de praktijk verlichten. De deelnemers onderschreven dit tekort aan personeel, met als gevolg kwaliteitsverlies, langere wachttijden en patiëntenstop, toenemende zorgvraag en het overvragen van de huisartsen. Waarneming regelen moeilijker en duurder De tarieven voor waarnemen of het overbruggen van vakantieperiodes of ziekte lopen op. Uit een reactie van één van de deelnemers werd duidelijk dat het nu al niet meer lukt om waarneming tijdens de vakantieperiode te regelen. Oplossingsrichtingen Het onderzoek van Ronald Batenburg leverde een aantal oplossingsrichtingen op waarvan de haalbaarheid van drie daarvan werd voorgelegd aan de aanwezigen: meer samenwerken, toepassen ehealth en afstemmen zorgvraag. De haalbaarheid scoorde gemiddeld een 6,0 (schaal 1 10). Op de vraag wie moet wat doen, werd vaak genoemd: betere (regionale) samenwerking, opleiden van mensen en voldoende stageplekken, verminderen van de bureaucratie, verminderen van de marktwerking in de zorg en het creëren van banen en een aantrekkelijke woon-leefomgeving. 5 nieuwe perspectieven

6 Volgens een deelnemer kan het bevorderen van de zelfredzaamheid van inwoners ook een oplossingsrichting zijn. Veel problemen van inwoners komen nu bij de huisarts terecht, waarbij er meer sprake is van een welzijns- dan een medisch probleem. Ook de wachtlijsten in de GGZ geven problemen in de huisartsenpraktijk: bij het uitblijven van GGZ-hulp kloppen inwoners bij de huisarts aan. Op de vraag of de knelpunten van de huisartsen ook op de bestuurlijke agenda van de gemeenten staan antwoordde Niko Wiendels dat deze laag op de agenda staan. De gemeente heeft niet zoveel invloed op de vestiging van huisartsen. Wel kan zij sturen op het faciliteren van de huisvesting van praktijken, op de samenwerking in het sociaal domein en op het regionale opleidingsaanbod voor bijvoorbeeld doktersassistenten. Tevens kan de gemeente zorgen voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Met wie er moet worden samengewerkt om een antwoord te formuleren op de bestaande c.q. verwachte problemen? De deelnemers meenden dat dit voornamelijk - met en tussen huisartsen, gemeenten, zorgverzekeraars en zorgaanbieders moet gebeuren. Ronald Batenburg gaf aan dat de oplossingsrichting uitgaat van een mix van maatregelen: kijken naar de goede personeelsmix, het bevorderen van competentiemanagement en samenwerking binnen de keten door bijvoorbeeld instroommanagement en het slim delen van de beschikbare capaciteit. De oplossingsrichting is vrijwel altijd een lange termijnoplossing: voordat mensen zijn opgeleid, zijn we alweer 5 tot 10 jaar verder. Alles bekijken? Klik hier om alle vragen en antwoorden te bekijken van het online reactieprogramma. Afsluiting en toekomst Loes van Ruijven, voorzitter van het Platform Zelfredzaam Rivierenland, sloot de bijeenkomst af. Zij daagde de partijen uit om regionaal samen te werken en de problemen en knelpunten gezamenlijk aan te pakken. Een voorbeeld van deze samenwerking kan het regionaal organiseren van een passend scholingsaanbod en voldoende stageplekken zijn. Het Platform Zelfredzaam Rivierenland wil hierbij een verbindende rol spelen. De presentatie van Ronald Batenburg wordt binnenkort beschikbaar gesteld. U wordt op de hoogte gesteld van de openbare publicatie van het rapport. 6 nieuwe perspectieven