Oninbaar voorstel 2009 Portefeuillehouder: A.G Wiegman Vergaderdatum: 16 maart 2010 Agendapunt: Beleidsveld: Belastingen - Invordering Kenmerk D&H: 842143 Aard voorstel: Besluitvormend Kenmerk VV: Steller: M.H.J. Brandt Aantal bijlagen: 4 Aan het college van dijkgraaf en hoogheemraden Ontwerpbesluit: Het college stemt in met : het afboeken van openstaande belastingaanslagen voor een bedrag van 1.653.737,- over het boekjaar 2009; het voorstel tot het opnemen van een voorziening voor nog oninbaar te lijden posten over het nu openstaand debiteurensaldo van 2.025.000,-; het vrijvallen van de voorziening oninbaar 2008 van 1.014.500 ter dekking van het oninbaar geleden bedrag in boekjaar 2009. Het college neemt kennis van: het bedrag aan kwijtschelding in het boekjaar 2009 van 9.112.595,48. Probleemstelling/ Context: Bij het opstellen van de jaarrekening moet in de resultaatrekening het oninbaar geleden bedrag worden verwerkt. Het bedrag wat oninbaar is geleden is een negatief resultaat. Van het nog openstaand saldo moet een inschatting worden gemaakt welk bedrag als waarschijnlijk niet wordt geïncasseerd. Beoogd effect: Het effect wat wordt beoogd met dit voorstel is: 1. het juist afsluiten van het boekjaar 2009 wat betreft de oninbaar geleden posten; 2. het maken van een realistische dotatie om het risico op dubieuze debiteuren te kunnen dekken.
Inleiding Niet alle opgelegde aanslagbiljetten worden door de belastingschuldigen betaald. Als de betaaltermijn van het aanslagbiljet is verstreken worden daarom invorderacties genomen. Op enig moment kan blijken dat de belastingschuldige geen middelen heeft om de aanslag te voldoen. Als dit wordt geconstateerd zijn er geen middelen waarop de belastingdeurwaarder beslag kan leggen. Door het team invordering wordt dan voorgesteld de post als oninbaar af te boeken. In het jaar 2009 is ruim 1,6 miljoen oninbaar geleden. Hiervan komt 86% voor rekening van aanslagbiljetten die zijn opgelegd aan particuliere huishouden. Volgens de Waterschapswet (art. 144) ontheft het dagelijks bestuur de ambtenaar belast met de invordering van verdere pogingen om de belastingschuld in te vorderen. Met onderstaande toelichting wordt een onderbouwing gegeven van de oninbaar te boeken posten. Een deel van de aanslagbiljetten (woonruimten) wordt kwijtgescholden. Zuiveringsheffing Bedrijven 1,9% Verontreinigings heffing Bedrijven 9,1% Watersysteem-, Zuiveringsheffing 39,5% Waterschaps omslag 2,8% Verontr / Ingez.omslag 46,7% Omdat het kwijtschelden van belastingaanslagen ook leidt tot een negatief resultaat in de jaarrekening wordt in dit voorstel ook een korte toelichting gegeven van de kwijtgescholden bedragen. Daarnaast blijkt dat de groep die kwijtschelding aanvraagt voor een groot deel overeen te komen met groep waar belastingaanslagen oninbaar worden geleden. Met andere woorden er is een relatie tussen het oninbaar geleden bedrag en het kwijtgescholden bedrag. 2
Toelichting oninbaar Er zijn diverse redenen om een aanslag als oninbaar af te boeken. In de onderstaande tabel is weergegeven wat de top 10 van belangrijkste redenen zijn om posten oninbaar voor te stellen op basis van het oninbare bedrag: Reden Oninbaar VERTROKKEN NAAR BUITENLAND 33,3% AFBOEKEN I.V.M. KWIJTSCHELDING GEMEENTE 25,9% BS HEEFT GEEN INKOMSTEN WAAROP VERHAAL MOGELIJK IS 7,7% VERTROKKEN ONBEKEND WAARHEEN 7,3% FAILLISSEMENT 4,7% VERKLARING VAN ONVERMOGEN 3,9% WET SCHULDSANERING NATUURLIJKE PERSONEN 3,8% TAKTISCHE REDENEN 3,7% BEDRIJF IS OPGEHEVEN 3,4% OVERLIJDEN 2,5% KLEIN RESTBEDRAG 1,9% ONVERDEDIGBARE HARDHEID 1,9% Eindtotaal 100,0% Als eerste reden is te zien dat de debiteuren vertrokken zijn naar het buitenland(emigraties). Tezamen met de reden vertrokken onbekend waarheen is dit goed voor 41% van alle oninbare posten. De oorzaak van deze reden is dat mensen zich niet goed inschrijven bij de Gemeentelijke administratie. Een oud adres blijft dan geregistreerd en de aanslag wordt verzonden naar het verouderde adres. Met het invoeren van de basisadministraties moet dit probleem worden verkleind. Als tweede reden is gegeven dat posten zijn afgeboekt omdat door de gemeente kwijtschelding is verleend. Bij deze mensen is door de gemeente geconstateerd dat deze mensen voor kwijtschelding in aanmerking komen. Dat betekent dat er geen verhaalsmogelijkheden zijn om de post te incasseren. Andere grote oorzaken om posten oninbaar te verklaren hebben betrekking op faillissementen en beroepen op de Wet schuldsanering natuurlijke personen. In deze gevallen is door schuldeisers besloten, vanwege de hoge schulden van de debiteur, een faillissement aan te vragen. In de praktijk betekent dit dat de post afgeschreven moet worden. De uitkering op de vorderingen van het Hoogheemraadschap is praktisch nihil. In de bijlage 1 bij dit stuk wordt een verder toelichting gegeven op de oninbaar geleden posten en de uitsplitsing naar belastingcategorie. 3
Toelichting dotatie Van de nu openstaande vorderingen 22.940.951,27 is bekend dat niet alle vorderingen betaald gaan worden. Met andere woorden er is een risico dat een deel van deze vorderingen niet geïnd wordt. Om dit risico te kunnen dekken is het nodig een dotatie op te nemen voor de voorziening oninbaar. Over de verschillende belastingaanslagen zijn de risico s anders verdeeld. De vorderingen die particulieren uitstaan hebben een ander risico dan de vorderingen op bedrijven en vorderingen van de Omslagheffing eigenaren hebben een ander risico dan de verontreinigingsheffing eigenaren. In bijlage twee is een toelichting opgenomen van de risico s. De dotaties die nodig zijn voor het kunnen dekken van het risico op de openstaande vorderingen zijn weergegeven in de onderstaande tabel: Belasting Openstaand saldo Dotatie voorziening oninbaar Zuiveringshefffing woningen- 15.877.638,61 1.500.000 Watersysteemheffing ingezetenen Watersysteem Gebouwd ongebouwd 2.181.951,78 40.000 Zuiveringsheffing Bedrijven 3.078.028,74 150.000 Precario / Leges 49.837,91 0 Opbrengstvervolging 1.753.494,23 335.000 22.940.951,27 2.025.000 Financiën Het bedrag dat gemoeid is met deze beslissing bedraagt: Bedrag : 1.653.737,- oninbaar : 2.025.000,- dotatie Begroting : Heffingen Nummer : 850305-tm-850326 en 830435-830440 en 830655-830660 Het bedrag dat oninbaar is geleden is opgenomen in de begroting onder de post oninbaar WSH ingezetenen, zuiveringsheffing woningen, zuiveringsheffing bedrijven. Dit begrote bedrag is niet voldoende om de realisatie te dekken. Risico s en beheersmaatregelen Er zijn aan deze beslissing geen verdere risico s verbonden. Personele en organisatorische consequenties Geen. Overige consequenties Geen. Besluitvormingstraject/vervolgtraject en communicatie Een deel van de oninbaar geleden posten is uitgezet bij een incassobureau. Dit zijn met name de posten van mensen die zijn verhuisd zonder dat een nieuw adres bekend is. Het incassobureau houdt deze posten in bewaking. Bijlagen: Bijlage 1: Reden van oninbaarheid per belastingsoort Bijlage 2: Oninbaarheid en kwijtscheldingen WVO-woonruimten Bijlage 3: Kwijtschelding Bijlage 4: Recapitulatie oninbaar en kwijtschelding boekjaren 2007, 2008 en 2009 4
Bijlage 1 Reden van oninbaarheid per belastingsoort In het voorstel is voor alle oninbaar geleden aanslagen een reden gegeven waarom deze post oninbaar is gemaakt. Van het totale oninbare bedrag wordt 86% toegeschreven aan de particulieren, 11% is afkomstig uit de bedrijven en 4% zijn aanslagbiljetten eigenaren. Belasting Verontr / Ingez.omslag 46,7% Watersysteem-, Zuiveringsheffing 39,5% Verontreinigingsheffing Bedrijven 9,1% Zuiveringsheffing Bedrijven 1,9% Waterschapsomslag 2,8% 100% Tussen de verschillende aanslagbiljetten zijn verschillen te zien in de reden van oninbaarheid. In de onderstaande tabellen zijn de verhoudingen van de reden van oninbaarheid weergegeven per belastingsoort: Tabel 1 Reden van oninbaarheid Watersysteemheffing & Zuiveringsheffing ingezetenen en waterschapsomslag. Watersysteemheffing & Zuiveringsheffing ingezetenen Reden oninbaar AFBOEKEN I.V.M. KWIJTSCHELDING GEMEENTE 37,9% VERTROKKEN NAAR BUITENLAND 30,6% VERKLARING VAN ONVERMOGEN 7,1% WET SCHULDSANERING NATUURLIJKE PERSONEN 5,3% MINNELIJKE SCHULDREGELING 4,1% KLEIN RESTBEDRAG 3,8% VERTROKKEN ONBEKEND WAARHEEN 3,5% TAKTISCHE REDENEN 3,1% OVERLIJDEN 2,6% FAILLISSEMENT 2,0% Eindtotaal 100,0% Tabel 2 Reden van oninbaarheid Bedrijven Bedrijven Reden oninbaar FAILLISSEMENT 33,9% BEDRIJF IS OPGEHEVEN 27,3% VERTROKKEN ONBEKEND WAARHEEN 12,4% TAKTISCHE REDENEN 10,3% KLEIN RESTBEDRAG 5,1% WET SCHULDSANERING NATUURLIJKE PERSONEN 5,1% VERKLARING VAN ONVERMOGEN 2,9% VERTROKKEN NAAR BUITENLAND 1,5% MINNELIJKE SCHULDREGELING 0,9% OVERLIJDEN 0,6% Eindtotaal 100,0% 5
Bijlage 2: Oninbaarheid en kwijtscheldingen Wvo woonruimten Aangezien de grootste deel van de oninbare posten wordt veroorzaakt door Watersysteemheffing / zuiveringsheffing wordt hieronder een korte toelichting gegeven op deze groep. In het invordertraject worden (globaal) twee groepen onderscheiden: de mensen die niet willen betalen en de mensen die niet kunnen betalen. Bij de mensen die niet willen betalen (maar wel kunnen) zijn er dwangmaatregelen nodig om de vordering te innen. Er is in het beheersgebied van het Hoogheemraadschap van Delfland gekeken naar de inkomensverdeling van de armoedegrens. Dit zijn de huishoudens die niet kunnen betalen Bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (C.B.S.) zijn de gegevens opgevraagd van huishoudens met een laaginkomen (2006). Het inkomen bedraagt minder dan 11.700,-. Inkomensverdeling C.B.S. Gemeente Laag inkomen huishoudens % Delft 10.900 49.200 22,2% Rotterdam 42.100 288.400 14,6% s-gravenhage 32.400 229.500 14,1% Schiedam 3.200 34.700 9,2% Vlaardingen 2.900 33.900 8,6% Rijswijk 1.800 23.800 7,6% Pijnacker-Nootdorp 1.200 16.300 7,4% Wassenaar 800 10.900 7,3% Leidschendam-Voorburg 2.200 34.700 6,3% Maassluis 800 13.600 5,9% Westland 2.300 39.100 5,9% Zoetermeer 2.800 50.400 5,6% Lansingerland 900 18.200 4,9% Midden-Delfland 300 6.600 4,5% 104.600 849.300 12,3% 6
Bijlage 3: Kwijtschelding We zien in 2009 een toename in het aantal kwijtscheldingen. Door de economische crisis, de grotere bekendheid met het kwijtscheldingsbeleid en loslaten van de indieningstermijn van vier maanden is het aantal kwijtscheldingen toegenomen. Het gemiddelde kwijtscheldingsbedrag steeg van 180,99 naar 205,96 De toename van het aantal toegewezen verzoeken en de stijging van de gemiddelde kwijtscheldingsbedrag heeft geresulteerd in toename 2.170.000 ten opzichte van 2008. 10.000.000 9.000.000 8.000.000 7.000.000 6.000.000 5.000.000 4.000.000 3.000.000 2.000.000 1.000.000 0 2007 2008 2009 44.000 42.000 40.000 38.000 36.000 34.000 32.000 BEDRAG AANTAL De bedragen van de kwijtschelding zijn gebaseerd op het boekjaar waarin ze zijn toegekend. 7
Bijlage 4: Recapitulatie Oninbaar en Kwijtschelding Boekjaar 2007, 2008 en 2009 Boekjaar 2007 Boekjaar 2008 Boekjaar 2009 Oninbaar 3.023.884 1.934.867 1.653.737 Dotatie voorziening Oninbaar 2.535.000 2.440.000 2.025.000 Onttrekking Voorziening Oninbaar - * 1.662.000-1.014.500- Oninbaar Boekjaar 5.558.884 2.712.867 2.664.237 Kwijtschelding 5.989.731 6.769.714 9.112.595 ** Kwijtschelding Boekjaar 5.989.731 6.769.714 9.112.595 *: Het boekjaar 2007 is het eerste jaar waarin een voorziening oninbaar is getroffen. Om deze reden is er geen onttrekking voorziening oninbaar in 2007. ** Door de economische crisis, de grotere bekendheid met het kwijtscheldingsbeleid van Delfland en het loslaten van de indieningstermijn van 4 maanden is de kwijtschelding toegenomen 8