8c Sollicitatietraining Solliciteren Goed nieuws: Nu je hier op de zelfstandigheidstraining zit mag, nee moet je gaan werken. Dat klinkt misschien als een grote uitdaging, maar solliciteren is bijna een vak op zich(vraag maar aan mensen in je omgeving) en vaak loop je tegen veel teleurstellingen aan tijdens de sollicitatieprocedure. Je kunt dit gebeuren echter ook proberen te zien als een mooi moment om iets over jezelf, je kwaliteiten en je leerdoelen te leren, een moment van zelfontdekking dus. Hierbij gaan wij je natuurlijk helpen. Op de eerste plaats door middel van deze korte cursus en daarnaast natuurlijk door de verschillende oefeningen met je te bespreken. Bij deze cursus is het nodig een aantal oefeningen te doen. WWWW Wie ben ik? Wat kan ik? Wat wil ik? Waar begin ik? Zo ben ik nou eenmaal... 1 Ik ga vanavond de stad in. Ga je mee?, zegt David tegen Joël. k Weet niet. Ik heb nog heel veel huiswerk. Morgen toets. Ach, kom op. Die toets van wiskunde is een eitje! Daar hoef je niet eens voor te leren!, antwoordt David. Hij stompt Joël in zijn zij. Joël kijkt naar de grond. Problemen heeft hij al genoeg op school. Hij staat er voor wiskunde slecht voor. En in de klas is het ook niet helemaal goed gegaan met zijn wiskundeleraar. Die vent moet hem altijd hebben. En als Joël iets wil vragen, zeikt hij hem af voor de hele klas. Hij geeft Joël het gevoel dat hij te dom is om het te snappen. Daar kan hij zó kwaad om worden! En als dat gebeurt kan hij zich niet meer beheersen. Niemand zeikt hem ongestraft af! Dus vliegt er weleens een boek door de klas. Of zelfs een stoel. En dan zit Joël weer bij de directeur. Maar eigenlijk is die kutleraar het zelf schuld. Moet hij Joël maar niet steeds zitten te dissen! Alle ervaringen die je opdoet in je leven, hebben gevolgen voor hoe je bent. Je wordt geboren met een pakketje genen en karaktereigenschappen die je hebt geërfd van je ouders. Kun je helemaal niks aan doen. Maar je kunt er wel iets MEE doen. 1 Tekst door Hélène Knops 1
Het zou wel erg gemakkelijk zijn als je kon zeggen: Zo ben ik nou eenmaal! Jammer dan van die stoel die door de lucht vliegt in de les! Accepteer het maar! De werkelijkheid werkt meestal anders, dat blijkt steeds opnieuw als je tegen dezelfde problemen aanloopt. Een mens is geen robot, je hebt gevoelens, je hebt je verstand en samen bepalen die twee hoe jij je gedraagt. En hoe je overkomt op anderen. Weet jij van jezelf wat je kunt? Weet je waar je goed in bent? Bedenk eens twee goede eigenschappen van jezelf: ben je netjes, vrolijk, grappig, betrouwbaar, slim, behulpzaam? Of kun je misschien zelfs nog veel meer kwaliteiten van jezelf opnoemen? Meestal weet je van jezelf wel wat je NIET kunt en waar je NIET goed in bent. En als mensen dat maar vaak genoeg herhalen, zoals de leraar van Joël in het voorbeeld, ga je het zelf geloven. En erger nog: je gaat je ernaar gedragen. En als je dat weet, wat doe je er dan mee? Joël weet heel goed hoe het komt dat er steeds iets misgaat tussen hem en de wiskundeleraar. Maar wat moet hij daar vervolgens mee? Daar is niet zo één twee drie een eenvoudig receptje voor te geven. Er zijn dingen die niet zo gemakkelijk in woorden zijn uit te drukken. Loop het volgende lijstje eens (eerlijk!) voor jezelf na en bepaal of er eigenschappen tussen staan die op jou van toepassing zijn: - Je kunt moeilijk de woorden vinden om te zeggen wat er in je omgaat - Je kunt wel gemakkelijk praten over wat er aan de hand is, maar het kost je moeite om tot de kern te komen - Je praat veel, maar niet over je gevoelens. Daar praat je liefst omheen - Je blijft veel nadenken, maar je gaat niet daadwerkelijk ergens mee aan de gang - Je begint wel ergens aan, maar halverwege stop je er weer mee - Je bent van goede wil, maar "iets" zorgt er steeds weer voor dat je afhaakt - Je vindt het moeilijk om je eigen grenzen te bewaken - Je hebt altijd iemand anders nodig die zegt wat je moet doen Reacties van je omgeving zijn voor iedereen belangrijk. Een complimentje op zijn tijd is voor iedereen een motivatie om verder te gaan. Negatieve reacties daarentegen kunnen je onzeker maken. Zó onzeker dat je op een gegeven moment denkt dat je nergens goed in bent. Je hebt dan een negatief zelfbeeld. Meestal is zo n negatief zelfbeeld heel moeilijk te veranderen. Je hebt er hulp bij nodig. Hulp van mensen die je laten zien dat je heel veel talenten en goede eigenschappen hebt. Maar een negatief zelfbeeld kun je vergelijken met een bal die je onder water probeert te duwen: die komt steeds weer naar boven! En die bal steeds weer onder water proberen te duwen, kost ongelooflijk veel energie. Je wordt er doodmoe van! Heel vaak ben je je niet eens bewust van wat er aan de hand is. Je hebt jezelf allerlei handige of minder handige, manieren eigen gemaakt om met bepaalde situaties om te gaan. Gewoon omdat je niet precies weet hoe je het beter kunt doen. Het probleem verdwijnt daarmee af en toe voor kortere of langere tijd. Maar het keert steeds weer terug. Joël zal in zijn leven steeds weer nieuwe mensen tegenkomen die hem hetzelfde gevoel geven als die wiskundeleraar. En als hij daar niet mee leert omgaan, 2
zal hij steeds opnieuw in dezelfde valkuil vallen: hij wordt boos en agressief. Maak daarom werk van je kwaliteiten, want die heb je! Zet ze in om te leren dealen met je minder goede kanten. Gooi je valkuilen dicht met je talenten! Dan trap er niet meer in... Wie ben ik? Wanneer je gaat solliciteren op een baan is het erg belangrijk om te weten wie je zelf bent, wie neem jij mee en dus wie gaat je toekomstige werkgever inhuren, want het gereedschap dat hij koopt is tenslotte slechts een mens met goede en slechte kanten. Dus als eerste zul je zelf op zoeken moeten naar wie je nu precies bent. Wat is je karakter en wat zijn je eigenschappen? Dit wil een werkgever graag weten om te kunnen zien of je in een team past of zelfs om te bepalen of je bij de bedrijfscultuur past. Vaak wordt er advertenties al om bepaalde eigenschappen gevraagd zoals: Kan goed samenwerken, is doortastend of is felexibel. Mensen zijn snel geneigd om deze termen over te nemen in een sollicitatiebrief, maar wanneer ze niet bij je passen, val je door de mand tijdens het sollicitatiegesprek of tijdens de eerste periode van je baan. Ook slechte eigenschappen horen bij de mens en hoeven niet perse slecht te zijn en kunnen zelfs goed passen binnen een team van collega s. daarom kun je maar btere eerlijk zijn overjezelf, want je wilt je natuurlijk op je gemak voelen tijdens je nieuwe baan en je niet anders voor hoeven te doen. We gaan daarom eerst op zoek naar een goede en eerlijke omschrijving van jezelf: Oefeningen: Wie ben ik? Wat kan ik? Een wergever huurt dus een mens in met eigenschappen, maar daarnaast ook een mens met vaardigheden. Dat wat iemand kan, daar draait het allemaal om en het is dus heel belangrijk voor een werkegever om er achter te komen wat iemand kan en wat nog niet. Soms zijn die eisen niet zo ingewikkeld en staat er bijvoorbeeld VMBO- T Niveau, maar soms staat er ook heel duidelijk dat iemand iets echt moet kunnen, bijv.: moet vloeiend Duits spreken. Tijdens je zollicitatie kun je beter maar eerlijk zijn over wat je kunt, want spreek je geen vloeiend Duits dan val je natuurlijk door de mand. Reageer ook niet op te hoge functies als je ze nog niet zeker aankunt. Het is daarnaast dus wel heel erg belangrijk om goed te weten wat je vaardigehden en kwaliteiten zijn, want daaruit blijkt wat je waard kan zijn voor een werkegever.zelfs kan het maar zo zijn dat je kwaliteiten bezit waarvan je het nog niet wist. Zo zijn er natuurlijk zaken die je geleerd hebt tijdens je opleiding, maar ook dingen die je geleerd hebt tijdens het leven, in de vorm van hobby s bijvoorbeeld. Een moeder is vaak een goede manager, denk maar eens na over wat zij allemaal moet kunnen. 3
Oefeningen: Wat kan ik? Wat wil ik? Na de eerste vragen: Wie ben ik en wat kan ik?, is er nog een belangrijke vraag die je moet beantwoorden voordat je gaat solliciteren: Wat wil ik?. Het werk dat je gaat doen zal veel van je tijd opslokken en het is een plek waar je vaak en veel zult zijn. Soms is het zelfs zo dat je je collega s vaker ziet dan je geliefde en het is dus erg belangrijk dat je je fijn voelt op je werk. Natuurlijk is het niet logisch dat je meteen je ideale baan zult vinden. Directeur worden op je 17 de is erg moeilijk, Sterrenkok ook, maar toch zijn dit dingen die je graag wilt kunnen worden omdat ambities heel erg belangrijk zijn in het leven. Waarom wil iemand directeur worden, vind hij het leuk om leiding te geven of werkt zij graag zelfstandig? Het is daarom niet erg om dromen te hebben, zij kunnen de motivatie zijn om dingen voor elkaar te krijgen, het zijn je Grote Doelen en daar kun je komen door kleinere doelen te stellen en deze vervolgens bij te stellen tijdens je carrière. Ontdek je eigen drijfveren en houd altijd 'je eigen grotere verhaal' in de gaten. Had je graag kapster willen worden, maar valt de opleiding tegen en moet je om financiële redenen iets anders gaan doen? Je kunt altijd nog part- time studeren of blijven oefenen en de opleiding alter weer oppakken. Soms ligt je belangrijkste wens in het leven niet op het werkvlak. Je wilt bijvoorbeeld ontspannend werk in een rustige omgeving, zodat je veel tijd kan doorbrengen met je kinderen. Doorgroeimogelijkheden zijn dan niet belangrijk voor je, de werkplek en niet te hard hoeven werken des te belangrijker. Oefeningen: Wat wil ik? Waar begin ik? Je persoonlijkheid- CV is nu af en eigenlijk is dat ook het moeilijkste aan het maken van een CV. Je hebt inmiddels een mooi overzicht ontvangen van wie je bent, wat je wilt en wat je kunt. Plaats dit overzicht in je portfolio onder het kopje School en werk. Wanneer het nodig mocht zijn kunnen we je persoonlijkheid CV altijd nog aanpassen. Met je Persoonlijkheid CV in je hand kun je nu op zoek gaan naar de juiste vacatures. Bekijk advertenties en vergelijk ze met je CV: past deze baan bij mij, wil ik deze baan? Probeer een advertentie te analyseren, vraag hier eventueel hulp van je mentor bij! Oefening: Waar begin ik? 4
5