Les 1 Binnenkomst versproducten Voeding is nodig om te leven, dat weet toch iedereen wel. Alle dagen patat met mayonaise is misschien wel lekker maar is het ook gezond? In dit hoofdstuk willen we jullie laten kennismaken met de leveranciers van gezonde voeding in de Versdetailhandel. Wie zijn dat nu, die versdetaillisten? Juist! De Groentespecialist, de Visspecialist, de Bakker, de Slager en de Poelier. Allemaal specialisten in hun vak. Doordat al deze specialisten steeds meer producten van elkaar gaan verkopen of verwerken noemen we ze gewoon versspecialisten of versdetaillist. We gaan nu door de ogen van de Groentespecialist die versdetailhandel eens beter bekijken. Enkele kenmerken van de versdetailhandel zijn, er is een hoge omzetsnelheid, de marges zijn daardoor niet zo hoog als in de non-food. Omdat het om verse (lees bederfelijke) producten gaat is de concurrentie groot te noemen. De prijzen veranderen bij verse producten regelmatig. Deze staan vaak onder druk door de vraag uit de markt. De invloed van het weer speelt ook een rol. Denk maar aan de prijs van Boerenkool en Prei als het vriest, dan willen veel mensen deze groenten eten, terwijl het aanbod niet extra toeneemt. Weetje! In de food detailhandel spreken we van producten. In de non-food detailhandel van artikelen. Voorraadbeleid versproducten In de versdetailhandel moet je snel kunnen inspelen op veranderingen in de markt. Ook van belang is het voorraadbeleid. Wat moet je inkopen en hoeveel? Iedere dag moet je als versdetaillist deze vraag beantwoorden. Waar moet je dan rekening mee houden? Het voordeel van een hoge omloopsnelheid is dat je deze per dag kunt bijsturen. Werken in de versdetailhandel is een uitdaging. Wat kun je bij die versspecialist nu verwachten? Als je gaat werken bij de versspecialist heb je te maken met mensen en verse producten. Omgaan met klanten en collega's moet je leuk vinden. Service verlenen is voor jou vanzelfsprekend. Veel kennis is nodig om de klanten goed te adviseren bij hun aankoop. Denk hierbij aan het geven van kooktips. Of adviezen geven over het verwerken van producten. Het werken met verse producten vereist de nodige vakkennis. Carrière maken! Binnen de versdetailhandel zijn goede toekomstmogelijkheden. Je kunt er bijvoorbeeld beginnen als verkoopassistent en doorgroeien naar verkoopmedewerker. Vervolgens kan je doorgroeien naar verkoper, verkoopchef en zelfs filiaalbeheerder. Natuurlijk zijn er voor al deze functies speciale opleidingen. Om er enkele te noemen: vakdiploma's - klantvriendelijk verkopen - versadviseur
maaltijd bereider - opmaak koude schotels - traiteur fruitcadeau - geschenkverpakkingen met vers - HACCP-cursus en nog veel meer. De versdetailhandel is zeer dynamisch en het cursusaanbod wordt jaarlijks afgestemd op de behoefte uit de markt. Eigen baas worden? Natuurlijk kan dat in de versdetailhandel. Begin maar eens met je stage in de versdetailhandel. Je zult zien hoe leuk dat is. De winkel inrichten met verse producten, letten op kleur en vorm. Er een mooi plaatje van maken. Bij de klanten moet duidelijk zijn dat er met aandacht en liefde in de zaak wordt gewerkt. De klant moet het gevoel krijgen dat hij welkom is en dat je het fijn vindt en waardeert dat hij zijn inkopen bij jou doet. Door die uitstraling en klantvriendelijke benadering ontstaat een klantenbinding die voor de versspecialisten zo belangrijk is. Tevreden klanten die regelmatig terugkomen zijn je beste reclame. Productie en transport versproducten De bedrijfskolom van producent naar consument: Nederlandse teler Buitenlandse teler Zelfst. opkoper Coöp. Vereniging Veiling Exporteur/importeur Veiling Groothandel Detailhandel Consument
De producten op transport Alle producten die in de winkel van de versdetaillist worden verkocht moeten worden aangevoerd. Maar voordat deze aanvoer plaatsvindt gaan we eerst kijken wat er aan vooraf gaat. In het bovenstaande schema kun je zien hoe de lijnen in de bedrijfskolom voor groenten en fruit lopen. Groenten en fruit wordt door de telers bij de veiling aangeleverd waar de grossier/groothandel deze producten koopt. De grossier koopt op verschillende veilingen in Nederland en daarbuiten. Ook betrekt hij producten van verschillende importeurs. Op deze wijze verzamelt hij een compleet assortiment. De importeur heeft een belangrijke taak in de aanvoer en distributie van verse producten uit het buitenland. Waar komt het nou vandaan? Zowel in Nederland als in het buitenland worden groenten en fruit in de volle grond als in de kassen geteeld. Door de toenemende energiekosten bij de kasteelt, is het steeds aantrekkelijker geworden om in landen met een warmer klimaat de gewenste producten te telen. De belangrijkste redenen om in kassen te telen zijn: Vervroegen. Dat wil zeggen in winter en voorjaar een gunstig klimaat creëren waardoor de producten eerder beschikbaar zijn. Verlaten. Dat wil zeggen in najaar en winter een gunstig klimaat creëren, waardoor de producten langer beschikbaar zijn. Producten telen die niet in de volle grond geteeld kunnen worden. Dit zijn voornamelijk producten van tropische en subtropische herkomst. Waarom wordt er geïmporteerd? Er is een vrij handelsverkeer binnen de landen van de Europese Unie (EU). Hoewel handel tussen de lidstaten vrij is, gelden er wel minimumprijzen, zowel bij import als bij export. We noemen deze interventieprijzen. Binnen de EU zijn er grote klimaatverschillen. Daardoor zijn er bij importproducten, die geteeld worden op de volle grond en met lage productiekosten, aanzienlijke prijsverschillen met bijvoorbeeld in Nederland onder glas geteelde producten. Vaak wint het Nederlandse product het op het terrein van de kwaliteit. Er wordt dus geïmporteerd, omdat: bepaalde producten in Nederland niet worden geteeld; bepaalde producten in Nederland tijdelijk niet worden geteeld; er van bepaalde producten soms een tekort is. Mede door de import kan de versdetaillist aan de consument een groot assortiment verse AGF producten aanbieden. De handel is niet afhankelijk van de voortbrengselen van het eigen land, buitenlandse producten maken het assortiment compleet. Noteer bij elk land uit het kader, drie producten die daar geteeld worden en geëxporteerd naar Nederland.
Belangrijke landen voor de teelt van Nederlandse groenten en fruitsoorten zijn: Spanje Italië Canarische eilanden Egypte Israël Frankrijk België Waar haal je de energie vandaan? Het telen van groenten en fruit kost energie. Denk hierbij aan de energie die nodig is om het land of de kas te bewerken en aan het transport dat nodig is om de producten op de plaats van bestemming te krijgen. Elektriciteit is de meest gebruikte vorm van energie. Veel brandstoffen worden gebruikt om elektriciteit op te wekken. Kijk op www.energiewereld.nl Bij het gebruik van brandstof om de kassen te verwarmen komen schadelijke stoffen vrij. Om deze reden gaan veel telers van groenten en fruit over op het gebruik van groene energie. Naast de aandacht die er is voor het gebruik van energie in land en tuinbouw, wordt er door de telers ook aandacht geschonken aan milieubewuste en biologische teeltmethoden. Drie gebruikelijke teeltwijzen in land - en tuinbouw Gangbare of traditionele teeltwijze Bij de gangbare teeltwijze kunnen wettelijk toegestane stoffen worden gebruikt. Met kunstmest en gewasbescherming wordt in de teelt een goed uitziende en maximale opbrengst nagestreefd. Echter de wetten rondom bemesting en chemische middelen worden strenger, dus zal deze werkwijze moeten veranderen. Geïntegreerde of gecontroleerde teelt of MBT-teelt Alle drie deze teeltwijzen doen hun best een flinke stap te zetten richting de milieuvriendelijker tuinbouw. Men gebruikt zowel biologische als chemische gewasbescherming naast elkaar. Biologische bescherming gebeurt met het inzetten van levende insecten, aaltjes en schimmels om plaaginsecten te doden. Ook werken deze tuinders aan het matigen van het gebruik van meststoffen en chemische middelen. We zien deze teelt onder de begeleiding van de overheid op dit moment een bredere toepassing krijgen onder de naam Milieu Bewuste Teelt (MBT). Dit is herkenbaar aan het vlinderlogo. Biologische teelt, EKO/BD-teelt De biologische teelt houdt zich aan vastgestelde strenge normen. Hierin worden het milieu, dierenwelzijn en het gebruik van middelen van welke aard ook vastgelegd. De biologische teeltwijze is een moderne teeltwijze die milieu- en natuurontwikkeling serieus neemt. Deze teeltwijze houdt rekening met de natuurlijke samenhangen tussen planten, dieren, mensen en hun omgeving. Zij gebruikt geen enkele kunstmest en geen chemische gewasbeschermingsmiddelen. Er zijn twee vormen: de ecologische teelt en de biologisch-dynamische teelt. Beide teeltwijzen worden streng gecontroleerd, zodat haar producten met een keurmerk aangeboden kunnen worden. Dit keurmerk, het EKO-keurmerk, levert de consument de garantie dat er echt een andere productiewijze gebruikt is. Het gebruik van EKO-
kistkaarten van tuinbouwbedrijven en in de groothandel en van het EKO-merk door voedselverwerkende bedrijven staat onder controle van Skal. Skal is een door de overheid aangewezen onafhankelijke controle organisatie. Wil je meer weten over Skal, zoek dan op internet. Zoekwoord Skal. Milieuvriendelijk telen betekent; zorg voor vermindering van gewasbeschermingsmiddelen; vermindering van het energiegebruik; zuinig gebruik van grondstoffen; zuinig gebruik van meststoffen; aandacht voor de afvalstromen op het tuinbouwbedrijf. Deze punten maken deel uit van de ontwikkelingen die men hoopt te realiseren. Verstransport Het transport binnen Nederland van verse AGF producten vindt plaats met vracht- en bestelauto's. Wanneer het gaat om bewerkte/gesneden producten moet dit transport zijn gekoeld. De snelheid van vervoer is van groot belang. Daarom vindt steeds meer vervoer s nachts en s ochtends heel vroeg plaats. Versdetaillisten maken tegenwoordig grotendeels gebruik van fax en internet om de orders te plaatsen bij de groothandel. Ook de groothandel gebruikt deze communicatiemiddelen om hun producten aan te bieden. Ging in het verleden elke versdetaillist dagelijks naar de veiling en groothandel om zijn producten in te kopen, dankzij de moderne communicatiemiddelen kan hij thuis zijn inkoop regelen. Hij is minder tijd kwijt, er zijn minder auto's op de weg, hierdoor zijn er minder kosten, dus milieuwinst. Het vervoer van verse AGF producten uit het buitenland kan op veel verschillende manieren plaatsvinden. Kijk op http://fruit.pagina.nl en ga naar import & export en kijk eens naar de verschillende bedrijven die op deze pagina zijn verzameld. Zo krijg je een goed beeld van het aanbod bedrijven in de AGF branche. Binnenkomst versproduct Kwaliteitsbeoordeling bij de ontvangst van groenten De grote verschillen tussen de groentensoorten onderling maken het niet eenvoudig om in één regel aan te geven waaraan de kwaliteit van AGF producten moet voldoen. Bij groenten en fruit zijn wettelijke kwaliteitsnormen en aanduidingen vastgelegd in de Landbouwkwaliteitsbesluiten "Kwaliteit en sorteringsvoorschriften voor groenten en fruit. Van elke soort is vastgelegd waaraan deze moet voldoen bij een kwaliteitsindeling. De kwaliteit of gaafheid wordt door de volgende factoren bepaald: a. de versheid van het product; b. de rijpheid van het product; c. de grootte van het product; d. het vrij zijn van vreemde geur of smaak.
Voor groenten zijn de volgende kwaliteitseisen bij verordening vastgesteld: Klasse Extra; Klasse I; Klasse II; Klasse III. Niet bij verordening vastgesteld is de aanduiding S van Super bij Klasse I. Hiermee wordt de top uit Klasse I en het begin van Klasse Extra aangeduid. Waar let je op? Bij ontvangst van de producten is altijd een vrachtbrief of pakbon waarop staat aangegeven wat er wordt geleverd. Zoals naam product - kwaliteitsklasse - sortering - hoeveelheid. Altijd controleren of dat wat er op papier staat ook werkelijk wordt geleverd!!!!!! Neem even het volgende beeld voor je; Het is s ochtends zeven uur, de grossier heeft net de bestelling gebracht en jij moet deze bestelling nu controleren en verwerken. De handelingen die nu moeten worden verricht zijn; eventuele manco's aantekenen en doorgeven aan je chef; kwaliteit en sortering oppervlakkig controleren, bij afwijkingen, deze aan je chef melden; pakbon controleren op aantal en product; de goederen selecteren naar bestemming, te weten: niet gekoeld pakhuis boven de 15 C koelcel I 3 tot 5 C koelcel II 7 tot 10 C bewerkingsruimte/snijkeuken Succes!